– Бекболот мырза, сиздер эки жыл мурда куч органда-рыбыз тарабынан жалган жалаа менен камалып, андан соң райондук жана шаардык соттор аркылуу мыйзамсыз узак мөөнөттөргө соттолго-нуңар жалпыга маалым. Жа-кында Жогорку соттон кан-дай чечим болду?
– Менимче, биз, экс-президент Алмазбек Атамбаевдин кыргыз элине кас иштерин, өл-көнү талап-тоногонун ашкере-леп, анын айынан куугунтукка кабьшып, сотголгон саясый тут-кундар акыркы үч-төрт айда так-тикалык ката кетирдик. Жаңы президент Сооронбай Жээнбе-ковдун Атамбаевдин ири ууру-ларына чоң сокку урганын кө-рүп, «өлкөгө адилет, чындык за-ман келди» деп жаңылып алдык. Аныгында, Атамбаевдин кор-рупциялык бандасы камалып, качып жатканы менен анын ма-фиялык бандасы ордунан козгол-гон жок. Сиздердин гезитке бер-ген маегинде белгилүү коомдук, саясый ишмер Султан Урманаев белгилегендей, сот жана проку-ратурада Атамбаев орноткон ма-фиялык система дале күжүлдөп иштеп жатат. Үзүндү келтирели: «Кийинки учурда коррупция ай-рыкча сот системасында, укук коргоо органдарында гүлдөдү. Бийлик «сот системасын реформа кылам» деп, аны таза өлтүр-дү. Адилет, таза соттор өлкөдө дээрлик калбай калды».
Бул таамай диагноз – эки жума мурда Жогорку соттун төрайы-мы Айнаш Токбаеванын пресс-конференция өткөрүп,анда «сот тармагында ырааттуу реформа уланууда, баары сонун» деген беттырмарлык, алдамчылык по-зициясына элдин жообу. Биз, беттырмарлык, алдамчылык по-зициясына элдин жообу. Биз, саясатчылар, эксперттер менен байланышып турабыз. Алар да бизге апрель айында эле өлкөдө жылыш коррупция майданын-да болуп жатканын, ал эми сот, прокуратурада абал өзгөрбөгө-нүн айтышкан. Аларды уксак, сот тармагында жүзүкаралыкты мыкты өздөштүрүп алган Айнаш Токбаева Атамбаевдин бузуку саясатын эч кыйшаюусуз, ийги-ликтүү жүргүзүп, ал эми прокуратурада Индира Жолдубаева, Икрамжан Илмияновдун кадр-лары кыныккан былык иштерин улантып жатышыптыр. Саясый туткундарды арамза Атамбаевдин амири менен соттошкон, түбөлүк каргышка калышкан, то-зокко орунду эмитен «брондоп» алышкан сот, прокуратура кыз-маткерлеринин бири да ордунан козголбоптур. Эксперттер бизге Аида Салянова, Бектур Асанов, Эрнест Карыбеков, Кубан Кадыров, Садыр Жапаровдор Жогорку сотко жазган арыэдары, Өмүрбек Текебаевдин башкы прокурату-рага кайрылуусу оц жакка чечил-бей турганын эскертишкен. Биз Саляновага айта албадык. Анын арызы акыйкатсыз чечилгени белгилуу. Ал эми Асанов, Кадыров, Жапаровдорго эскерткен-биз. Бирок, алар «адилеттик болот» деп ишенишип, арыздарын кайрып албай, ак жерден күйүп кетишти. Атамбаевден тарбия алган соттор көнгөн зомбулугун, акмакчылыгын дагы жасашты.
Албетте, эртедир-кечтир Ө.Теке-баев, Д.Сарыгулоп, Т.Калматов, С.Жапарон, А.Келдибеков, Н.Ту-леев, М.Султанов, Т.Колубаев, Б.Асанон, Э.Карыбеков, К.Кады-ров, К.Исаев, А.Салянова, Д.Чо-тонов, А.Гусевдер толук акталы-шат. Эгемен Кыргызстанда саясый туткундар бара-бара сөзсүз акталарын тарых далилдеп келе жатат (Т.Тургуналиев, Ф.Кулов, И.Исаков, А.Жекшенкулов ж.б.). Бирок, учурда Атамбаевдин ма-фиялык бандасы утурумдук же-ңишке ээ болуп отурат. Биз, саясый туткундар, тактикалык ката-быздан сабак алышыбыз керек. Жогорку сотто баардык чечим-дердин тескери чыгышына президент Сооронбай Жээнбековду күнөөлөгөн туура эмес. Анын эки майданда бир катар күрөш алып баруусу өтө опурталдуу болчу. Мына бир майданда эле коррупция күрөшүндө кандай каршылык болуп жатат?! Атамбаев, Албек Ибраимовдор «жацы төңкөрүш болот», «Сокени алып түшөбүз» деген маанайдагы пи-кир таратып, коркутуп жатыш-каны жалганбы? Ошол себептен, Жээнбековдун «сот реформасын 2019-жылы баиггайм» деген бил-дирүүсүн «Атамбаевдин мафия-лык бандасына сокку экинчи этапта, кийинки жылы урулат» деп түшүнгөнүбүз туура.
– Ал жагдайды билип туруп, сиздер эмне учун Жогорку сотко арыз жаздыцар?
– Биэ, Гөрөбай Колубаев экоо буз арыз жазган жокпуз. Учурда гы Атамбаевдин мафиялык сот сисгемасына ишенич жок. Жээнбековдун сот реформасын күткө-нубуз оц. Ал эми коллегабыз Марат Султановдун жазганга себе-би бар эле. Ага Жогорку соггогу тааныштары «сени мыйзамсыз соттошкон, арыз жаз, толук ак-таласыц» дешкен. Чечим кандай болду? Мурда Султанов он жыл-га кесилген, аны актабай, мөө-нөттү беш жылга кыскартышты. Адилетсиз, саясый чечим болду. Эгер Колубаев экөөбүз да Жогорку сотко арыз жазсак, анда Атамбаевдин мафиялык бандасы «боорукерлик» көрсөтүп, биздин он төрт жылдык жаза мөөнөттү терт жылдан кыскартып, бизди 2025-жылга чейин абакта кал-тырмак экен.
– Башыңарга тушкен азыр-кыдай оор шарттарда сиз-дерге коомчулуктан кандай колдоо болуп жатат?
– Коомчулукка абдан ыраа-зыбыз. Суроондон пайдаланып, рахмат айтып алайын. Өткөн жылы КР Эл баатырлары Мам-бет Мамакеев, Миталип Мамы-тов, академик Турар Койчуев, олимпиада чемпиону Каныбек Осмоналиев жана башка атак-туу адамдар биздин актыгыбыз-ды айтып, Жогорку Кецешке кайрылышклн. Бирок, агезде президент Лтнмбпепдецутвтгор дын жүрогүнүн үшүн алып, аква рат көрсоткөндордү (Тгкебасв, Исаев) каматып тургандыктан Жогорку Кецеш ал кайрылууну карагандан да корккон. Ал эми Феликс Кулов жетектеген коом-дук ишмерлер тобу бизге жана башка саясый туткундарга чап-талган «бийликти куч менен ба-сып алуу» айыптары Атамбаев-дик жузукара бийликтин фан-тазиясы экенин далилдешкен. Бизди эки жылдан бери белгилуу коомдук жана саясый ишмерлер маалымат талаасында ачык колдоп келе жатышат. Алар -М.Шеримкулов, Ж.Сааданбеков, Н.Касиев, А.Эркебаев, А.Мура-лиев, Ж.Жоробеков, М.Чолпон-баев, А.Бекназаров, Ж.Жолдо-шова, А.Сасыкбаева, Ж.Жээнбе-ков, О.Ибраимов, К.Дуйшебаев, К.Осмонов, С.Аргымбаев, З.Эсе-наманов, М.Иманкулов, Б.Нар-гозуев, М.Абылов, С.Муканбе-тов, А.Мадумаров, Б.Болотбеков, Т.Бакир уулу, К.Ташиев, Р.Са-биров, Р.Жээнбеков, А.Келдибеков, Э.Исаков, А.Турдукулов, А.Акматалиев, Ж.Акаев, Р.Ка-закбаев, К.Иманалиев, Э.Ток-тошев, Б.Сулейманов, Ө.Сува-налиев, А.Маматалиев, А.Жекшенкулов, О.Молдалиев, Б.Бе-рубашев, Э.Булекбаев, Т.Акун, К.Раманов, Э.Байсалов, К.Шар-шекеева, С.Четинбаев, Кайып Шер, А.Мырзаев, К.Булатов, Б.А-манбаев, Р.Үмбөталиев, Р.Кара-сартова, А.Айтикеев, Т.Саралаев ж.б. Биз бул урматтуу инсандар-га таазим кылабыз. Ал ар «Элдик парламент» бирикмесинин му-чөлөрүнүн элге, мекенге ак дил-ден, чын жүрөктөн кызмат өтө-гөнүнө көздөрү жетип, ишеним көрсөтүштү. Алар экс-президент Атамбаевдин коррупциялык мафиялык мамлекеттик башкаруу системасын түзүп, өлкөнү сазга батырганын биз убагында ашке-релегенибизди баалашты. Алар чексиз көпкөн Атамбаевдин зөөкүрлүгү менен биздин мыйзамсыз соттолгонубузду белгиле-шип, толук акталышыбызды та-лап кылып келе жатышат. Атамбаевдин зомбу кысымынан ку-тулган Жогорку Кецеш да бизге көңүл бура баштады. Депутат Исхак Масалиев саясый туткундар-ды бошотуудемилгесин көтөрүп, күзүндө аны ишке ашырарын билдирди. Ошондой эле коомчу-луктун күздөн баштап Атамбаевдин мафиялык бандасына чабуул баштаары күтүлүүдө. Айта кет-сек, бизди камоодо Атамбаевдин кылычтарын айга жанган алты жасоолу өзгөчө жан үрөшкөн. Акылман кыргыз элибизде «таба эмес, тобо» деген накыл сөз бар. Тагдырдын буйругу менен алар-дын үчөө (Фарид Ниязов, Абдил Сегизбаев, Индира Жолдубаева) кызматтарынан куулуп, учурда «качан камалаар экенбиз?» дешип миц санаада. Калган үчөө-нүн бирөө кырсыктан каза таап, экинчиси инсульт болуп, тил-ден калып, үчүнчүсү машинасын башкара албай аласалып, башы козу жарылып, кылган кара иш тери үчүн Кудайдын жазасын алып жатышат.
– Алдыдагы кадамдарыцыздар кандай болот?
– «Азаттыктын» журналисти Уланбек Эппблеи1ч* кайрылганы жатканбыз. Аны Атамбаевдин «коррунциидык бандасы» олту рун кеткенде оз атабы нни онднй эле кайгырдык. Корее, чагыл гандай болгон Уланбек инибиз биздин эле эмес, жалпы кыргыз элинин акыйкатгыкка, чындык-ка умтулуусундагы башкы умуту-не айланган турбайбы. Жетим-сиреп отуруп калдык. Уланбек инибиздин ата-энесине, тууган-дарына терец кайгыруу менен кецул айтабыз. Эми сентябрда Евразия биримдигине кирген Россия, Белоруссия, Казакстан, Армения елкелерунун парла-менттерине кайрылып, биздин сотгук ишти ачык терипггирип, юридикалык корутунду чыгарып берүүсүн етунебуз.
P.S. Бекболот Талгарбековэки ай мурда башкы прокурор Өт-күрбек Жамшитовго «Мен Жо-горку сотко ишенбейм, сиз биздин ишти акыйкат карап бери-ңиз?» деп кайрылган болчу. Өт-күрбек мырза ал катты жума башында Жогорку сотко жено-туп салыптыр. «Карышкырдан сактап берчи?» деп кайрылса, кайра башкы прокурор карыш-кырга салып бериптир. Жаңы жагдайлар боюнча сез алдыдагы сандарда уланат.
Калыгул Бейшекеев
Булак: «Азия ньюс»
КОММЕНТАРИЙ КАЛТЫРУУ