Белгилүү тарыхчы Кыяз Молдокасымов тарыхчы тууралуу Ташкенттен табылган жаңы табылгаларын “Фейсбуктагы” баракчасы аркылуу пост калтырды.
“Жакында кайрадан Ташкентке архивде иштегени барам. Көпчүлүктөн: “Ташкентке эле барып жатасың, жаңы нерсе таптыңбы?”, – деген суроону, кызыгууну көп угам. Жаңы маалыматтар көп кездешүүдө. Алар тууралуу өз учурунда маалымдайм.
Азыр тек гана табылган жаңы бир маалымат тууралуу сиздер менен учкай бөлүшкүм келди. Кокон хандыгынын учурунда ордодо жашап, “Фаргана хандарынын тарыхы” деген, 1666 беттен турган, өтө көлөмдүү эмгек жазган кыргыз тарыхчысы (жердиги Ноокаттан, уруусу Төөлөс) Зиябиддин Максымды жакшы билесиздер. Мына ошол тарыхчы тууралуу да жаңы маалымат табылды. 1884-жылы аны Кокон шаарындагы Султан Мурат медрессесине жетекчи кылып дайындоо тууралуу документтер.
Башта Кокон хандыгында катчы, андан соң Кокондун казысы болуп турган өтө билимдүү аалымды медресеге жетекчи кылууга жергиликтүү падышалык админстрация каршы чыгат. Бирок шаардагы, облустагы белгилүү аалымдар Зиябиддин Максымды жетекчиликке коюуну өтүнүшүп кол топтошуп, кайрылуу жазышат. Ал гана эмес Түркстан чөлкөмүнүн генерал-губернатору Черняев да Зиябиддин Максымды мыкты аалым экенин баса белгилеп, жакшы билээрин, Самарканддагы кожолордун чечилбеген талашын ал чечип бергенин айтып, Медресеге жетекчи кылып коюу керектигин жазат. Маселе акыры оң чечилип, Зиябиддин Максым Кокондогу эң белгилүү медресеге жетекчи болот.
Бул документтин мааниси өзгөчө. Кыргыз тарыхчысынын эң алдыңкы аалым экенин, аброю өтө жогору экенин далилдеп турат.
Мына ушундай ар бир архивдик документ тарых үчүн мааниси өтө зор! Мындай архивдик документтер Ташкенттеги мен барып, эмгектенип жаткан архивде толтура. Тарых ушундай архивдик маалыматтар менен толукталат жана такталат!»,-деп жазган К.Молдокасымов.
Булак: KyrgyzToday.kg
КОММЕНТАРИЙ КАЛТЫРУУ