– “Добуш саткандар айып пул төлөйт, жазаланат» деген мыйзам чыкты. «Форма 2» аркылуу добуш сатуу ачык эле байкалды. Буга ким жооп берет?
– БШК – биз шайлоону уюштуруучу мамлекеттик органбыз. Биз процедура боюнча жооп беребиз. Шайлоочунун тизмесин «форма 2» боюнча сындашууда. Бирок, бул жарандарыбыздын укугу болуп жатат. «Шайлоо дарегин өзгөртөм» десе, анда биз тоскоолдук кылбашыбыз керек. Эгер алар акчага сатылып же дагы башка иштерге малынса, ал укук коргоо органдарынын иши. Ошон үчүн туура түшүнүү шарт. БШКны эле күнөөлөө тенденцияга айланыптыр. Мен, тескерисинче, укук коргоо органдарын сындап жатам. Буларга бүт шарттар түзүлүп берилген. Ошол эле «добуш сатып алууга тергөө өткөрөм» десе, эч кандай арыздын кереги жок. Кандайдыр бир маалымат түшүп калса, өздөрү изденишип, иш алып баруулары зарыл. Алар арызды күтпөшү керек. Эгерде сатса, мыйзам бузуу кодекси боюнча айып салынат. Сатып жаткан учурдй мамлекеттик органдын кызматкерлери колго түшүрүшү керек. «Биз каттоодон өткөрдүк, электрондук китепчеге каттап койдук» деп жатышат. Бул жумуш эмес. Мында натыйжа жок. Жыйынтыксыз, ошон үчүн хаос болууда. Укук коргоо органдарынын иштебегени, шалаакылык мамилеси менен ушундай фактылар болуп жатат.
– Жылдан жылга эмне үчүн добуш сатуу тенденциясы күчөп кетти?
– Анткени биздин шайлоо моделибизге, автоматтык урналарга чабуул кыла алышпайт. Мурдагыдай пачкалап салып сала алышпайт. Ал убакта шайлоочуларга да кайрылбай, ким шайлоого келбей койсо, алардын атынан салып койчу. Азыр биздин урналар андайга жол бербейт. Ошондуктан добуш сатып алуу, админресурс азыркы убакта популярдуу болуп калды. Биз өзүбүз тараптан аткарылчу иштерди аткардык. Бюллетендер жеткирилди. Аларды кайтарып жатышат.
– Шайлоо күнү хакердик чабуул болушу да мүмкүнбү?
– Башаламандык жана башка ар кандай божомолдоолор болууда. Мен ойлойм, өтө жаман болбошу керек. ИИМ, УКМК бар. Алар шайлоо күнү коопсуздукту камсыздап, жакшылап иштеп беришсе, жаман иштер болбойт. «Форма 2» аркылуу үгүттөөчүлөр шайлоочуларга миң сом бергени айтылып жатат. Калган миң сомун шайлоодон соң (добуш бергенден кийин) деген макулдашуулар болуптур. Бул – кылмыш. Жарым этабы бүткөн. Калган акчасын дагы бериши керек. Биздин укук коргоо органдары ушундай фактыларды канчалык көп кармаса, аларга баа берем. А эгер кармай алышпаса, профессионалдар бул органдарда калбагандан кабар берет. БШК тарабынан баардык иштер аткарылды. Ар кандай башаламандык коркунучтар болушу мүмкүн. Бул укук коргоо органдарынын компетенциясы.
Жамиля Нурманбетова
Булак: “Азия news”
КОММЕНТАРИЙ КАЛТЫРУУ