Бүгүнкү күндөрдө бүт дүйнө жүзү америкалыктардын Афганистандан уят болуп качып чыкканын көрүп турду. Жыйырма жыл бою Америка Талибанды жеңүү аракетинде болду, жыйырма жыл алар афган мамлекетин жана армияны Америкалык стандарт менен курду, бирок жыйынтыгында эмне тапты? Алар курган Марионетка өкмөт бат эле кулап түштү…
Дүйнө коомунун алдында көптөгөн төмөнкүдөй суроолор жаралууда:
- Эмнеге бул окуялар тез арада болуп кетти? Америкалык салык төлөөчүлөрдүн үч триллиондон ашык доллары кантип жана каяка сарпталды. Ал эми Американын өзүндө конгрессмендер бул суроону башкача коюшууда… Американын салык төлөөчүлөрүнүн акчалары ким тарабынан, кантип жана качан уурдалды?! Бул маселе биздин Кумтөр сыяктуу көпкө чейинки талаш-тартыштын себепкери болот.
- Эмне үчүн дал ушул жалгыз Талибан кыймылы ооган жерин америкалык оккупациядан бошотуучу боло алды?
- Эмне үчүн Афганистандын калкынын көпчүлүгү каттуу Ислам тартибин кармаган Талибанга колдоо көрсөтүүдө?
- Талибан мурдагыдай эле аялдырдын билим алуусуна жана алардын үйдөн эркек адамсыз, паранжасыз чыгуусуна тыйуу салабы?
- Негизи эле эркиндикти сүйгөн Афганистанда Ислам эмираты деген түшүнүк иш жүзүндө эмнени билдирет?
- Талибан Орто Азия өлкөлөрүнө курал менен кирип келбейт, бирок Орто Азиянын жана Россиянын мусулмандарына өз идеологиясын жайылтууга аларга ким тоскоолдук кылат?
- Эмне үчүн дүйнөлүк гегемондун ролун аткаргысы келген Америка жыйырма жыл бою диний Талибанды жеңе алган жок?
Ушул сыяктуу суроолорго толук жана акыркы жоопторду дүйнө жүзү жакынкы убактарда алат… Бирок бүгүн эле буларга айкын жооптор бар десек болот:
- Америкалык салык төлөөчүлөрдүн акчаларын башаламан сарптаган афган марионеткалык режиминин, ошондой эле Америкалыктардын өзүнүн ичиндеги жедеп жайылып кеткен коррупция, алардын согушта утулганы, бийликке жана окупанттарга афган элинин нааразычылыгы.
- Караламан калктын жашоосу акыркы 20 жылда жакшырган жок, бийликтегилердин жана саясатчылардын аз гана тобу байып, акчаларын Афганистандан чыгарып кетишти.
- Талибандын идеологиясы Рахмондун жана диктатор Түркмөнбашынын үй бүлөөлүк, кландык режимдерине эң чоң коркунуч келтирет. Эч бир армия диктаторлорду адилеттүү бийликке зар болгон калкынын нааразычылыгынан сактап кала албайт.
- Азыркы кыргыз бийлигиндегилер жөнөкөй бир чындыкты түшүнүп алуусу кажет – Тажикстан буфер катары бизди Талибандан сактап бере албайт, эртең эле тажик Талибаны биздин чек араларга жетип калышы мүмкүн…
- Мына ушул биз үчүн эң чоң коркунуч, мындан бизди куралданган эл гана сактап кала алат, бирок эл дагы да болсо өкмөтүнө ишенип отурат.
- Баткен облусунан аскердик кызматка чакырыла турган Эр азаматтардын бардыгы кыргыз-тажик чек арасына, өз айылдарында кызмат өтөөгө жөнөтүү, мөөнөтү аяктаган соң контракттык негизде кызматын улантуу маселелеринин үстүнөн бүгүндөн баштап иштөө зарыл. Чек арадагы коргонуу отряддары заманбап курал-жарактар менен камсыздалышы керек.
- Үч революцияны баштан өткөргөн кыргыз эли кошуна мамлекеттерге караганда элге курал берүүдөн коркпойбуз, биз ушунубуз менен күчтүүбүз.
- Бийликтегилер элибиздин бийликтин адилеттүүлүгүнө жана тазалыгына болгон ишенимин сактоосу зарыл… Эгерде бул ишенимди жоготуп алса, анда муну менен Кыргызстандын эртеңки жаркын келечегине болгон ишенимин жоготот, анан өлкөбүздүн афгандашып кетүүсүнөн сактоого кепилдик жоголот.
Иманкадыр Рысалиев, экс-министр
2021-жыл 17-август.
КОММЕНТАРИЙ КАЛТЫРУУ