12-сентябрдан 17-сентябрга чейин Европа Биримдигинин кызматкерлеринин делегациясы Евробиримдиктин “Туруктуу өнүгүү үчүн атайын стимул берүүчү келишим” Преференцияларынын жалпыланган схемасынын (ПЖС+) алкагында колдонулган 27 эл аралык конвенцияны ишке ашыруунун жүрүшүнө мониторинг жүргүзүү үчүн Кыргыз Республикасына иш сапары менен келди. 2016-жылдан бери ПЖС+ бенефициары катары Кыргызстан Евробиримдикке экспорттолуучу соода преференцияларын жана бардык товарлардын 66%ына тарифтерди толугу менен алып салууга ээ болуп, 27 конвенцияны натыйжалуу ишке ашырууга милдеттенет.
Мониторинг миссиясы 2022-жылдын 15-сентябрында өткөн Евробиримдик менен Кыргыз Республикасынын адам укуктары боюнча жылдык диалогуна параллелдүү жүргүзүлдү.
Иш сапарда адамдын негизги укуктарын жана эркиндиктерин сактоо, эмгек укуктарын сактоо, айлана-чөйрөнү жана климатты коргоо, туура башкаруу сыяктуу көптөгөн суроолор каралды.
Жуманын ичинде миссиянын мүчөлөрү мамлекеттик органдардын, анын ичинде Тышкы иштер министрлигинин, Экономика жана коммерция министрлигинин, Эмгек жана социалдык өнүгүү министрлигинин жана Жаратылыш ресурстары, экология жана техникалык көзөмөл министрлигинин өкүлдөрү менен жолугушту. Мындан тышкары, Акыйкатчы, кесиптик биримдиктер, иш берүүчүлөр уюмдары, ишканалар, адам укуктары жана айлана-чөйрөнү коргоо маселелери менен алектенген жарандык коом уюмдары, БУУнун агенттиктери жана башка эл аралык өнөктөштөр менен пикир алмашуу болду.
Мониторингдин жүрүшүндө белгиленгендей, ПЖС+ти эффективдүү пайдалануу дагы эле чектелүү болгону менен, бул схема өкмөт, жарандык коом жана бизнес тарабынан жакшы белгилүү жана жогору бааланат.
Евробиримдик баңгизаттарды көзөмөлдөө чөйрөсүндөгү позитивдүү динамиканы белгилеп, анда өкмөт зыянды кыскартууга негизделген гумандуу мамилени колго алып, Париж макулдашуусу боюнча кайра каралып чыккан Улуттук максаттуу салымдар (УМС) боюнча Кыргызстандын амбициялуу милдеттенмесин жогору баалады.
Мындан тышкары, мониторинг миссиясы Кесиптик биримдиктер федерациясы жана эмгек укуктарына тиешелүү улуттук мыйзамдар боюнча иш алып барган иш берүүчүлөр уюму менен активдүү үч тараптуу социалдык диалогду белгиледи. Бирок алар Кесиптик биримдиктер жөнүндө мыйзамга байланыштуу маселелердин чечилбей, талкуу уланып жатканын белгилешти.
Жыйынтыгында, Евробиримдиктин өкүлдөрү беш негизги багыт боюнча конвенцияларды ишке ашырууда бир нече көйгөйлөрдү аныкташты: жарандык коомго жана массалык маалымат каражаттарынын эркиндигине басымдын күчөшү, аялдардын укуктары, дискриминацияга каршы күрөшүү, коррупция менен күрөшүү, кыйноо жана пенитенциардык системадагы шарттар. Жүргүзүлүп жаткан улуттук мыйзамдарды инвентаризациялоо – бул мыйзамдарды конвенцияларга толук шайкеш келтирүү жана коомдук талкуулоо үчүн кайра карап чыгуу мүмкүнчүлүгүнүн терезеси экендиги белгиленди.
Мониторинг жана Кыргызстандын өкмөтү менен өз ара аракеттенүү, ошондой эле жетишилген прогресстер ушул жылдын аягында Европа парламентине жана Европа Биримдигинин Кеңешине сунуштала турган ПЖС боюнча алдыдагы отчетто чагылдырылат.
Бул отчет уланып жаткан ПЖС+ укуктук базасын карап чыгуу жана Кыргыз Республикасынын схемага кайра кошулуу контекстинде маанилүү чекит болуп калат. Учурдагы ПЖС жобосу 2023-жылдын 31-декабрында бүтөт. Экономикалык субъектилерине жана үчүнчү өлкөлөрдүн бенефициарларына ыңгайлашууга мүмкүнчүлүгүн берүү үчүн жаңы жобо 2024-жылга чейин макулдашылат.
Евробиримдиктин ПЖС+ схемасы – туруктуу өнүгүүнү колдогон, орточо киреше деңгээлинен төмөн өлкөлөрдөн Евробиримдикке кирген товарлардын импортуна бажы алымдарын жокко чыгарган, бир тараптуу соода инструменти болуп саналат.
ПЖС жөнүндө кошумча маалымат: https://europa.eu/!uc37xg
КОММЕНТАРИЙ КАЛТЫРУУ