Кыргызстанда кайрадан согуш…
Мекенибизде кайрадан алаамат согуш кайталанып, коңшу Тажикстан менен чектешкен чек арабыздын бардык периметри боюнча жайгашкан айылдарыбыз тажик душмандын кокус чабуулуна кабылды, адам каны төгүлдү, жаш балдарыбыз өлүмгө учурап, энелер чыркырады, кырчындай эр азамат жигиттерибиздин күлгүндөй өмүрлөрү кыйылып, солкулдаган жубайлары артында калды… Канчалаган үйлөр, ишкана-мекемелер, көпүрөлөр жардырылып, өрттөлүп бырын-чырыны чыкты.
Бул тапта кыргыз бийлиги элин тынчтанууга, чыдамдуулукка чакырып, тажик тарап менен ок атышууну токтотолу деп тынымсыз сүйлөшүүлөрдү жүргүзүүдө… Ага карабай, бир аз убакыт өтпөй кайрадан душмандын огу жаап жатты. Октон, минометтун тарсылдагынан эси чыгып, балдар мектептен, эл, баса албаган кары-картаңдар үйлөрүнөн, иштеринен дүрбөп, ага чейин даярдап койгон документтерин гана алганга үлгүрүп, жөөсү жөө, машинеси бары машине менен кырды көздөй качып, ушу күнгө чейин талаалап жүршөт. Кан басымы жогору, жүрөк оорусу барлардын арасынан канчасы көз жумушту… Мунун баары качан токтойт, канчага чейин чыдоого болот, ким, качан бейпил турмушту алып келет?
Баткендин эли дайыма кийинки чабуулдан коркуп, тарс эткен добуштан чоочуп, коркуу менен жашагандан тажады. Колунда курал-жарагы жетиштүү, согушууга ар качан даяр турган мындай кошуна мамлекетке ишенчилик жок болгондон кийин, тез арада АЙМАКТЫК ӨЗҮН ӨЗҮ КОРГОО ЖӨНҮНДӨ МЫЙЗАМЫН кабыл алуу зарыл.
Тез арада, кечиктирилгис тартипте эмнелерды аткаруу керек?
Биринчиден, аталган мыйзамда согуш чыккан учурда жергиликтүү бийликтин жана өзүн өзү коргоо отряддарынын иш-аракет алгоритми жазылышы керек.
Экинчиден, өзгөчө кырдаал режими дайыма сакталып турган милитаризациялык аймакты түзүп, анын чектерин тактоо керек.
Үчүнчүдөн, аталган мыйзамда жергиликтүү өзүн өзү коргоочу куралдуу отряддарды түзүү жана иштетүү тартиби жазылышы керек. Аларды окутуп, контрактниктерге төлөгөндөй төлөп берүү зарыл. Буларда жабдууланган позициялары даяр турушу керек, гранатаметтор жана абадан урулган соккуларга каршы согуш каражаттары болушу керек. Бул өзүн өзү коргоо отряддары чабуул башталып кетсе, аскердик бөлүктөр жана оор курал-жарактар жетип келгенче, согуштун алгачкы күндөрү өз айылдарынын чектерин коргоп туруу мүмкүндүгүнө ээ болушу керек.
Төртүнчүдөн, чек арадагы ар бир айылда бомбалоодон коргонуучу жай курулууга тийиш. Өтө эле кооптуу жана корголбогон аймактарга миналар көмүлүп, жергиликтүү калк бул аймакта миналар бар экенин билиши үчүн тикенек зымдар менен тосулушу керек, ал эми муну билген душман чоң жолго түшкөндө өзүн өзү коргоо отряддарынын чабуулуна дуушар болушу керек.
Милитаризацияланган аймактын туурасы он — он беш километрдей болуп, бекем чепке айландыруу керек. Тынчтыкты каалайсынбы — анда согушка даярдан дейт эмеспи.
Мындан ары тургундары жаналакет качып кеткен айылдарыбызга душман кирип, каалаганындай элдин мүлкүн талап-тоноп, анан ал үйлөрдү пайдубалына чейин эч нерсесин калтырбай өрттөп, айылда калып калган бирин-экин адам болсо кармап алып кыйнап өлтүрүп, жазасыз каалаганын кылуусуна жол бербөө керек! Жетишет!
Аймактык коргонуу жөнүндө мыйзамдар дүйнөнүн көп өлкөлөрүндө кабыл алынган, алар жергиликтүү реалийлерге жана улуттук өзгөчөлүктөрүнө жараша (Израиль, Украина, Косово) ар кандай варианттарда жазылганы белгилүү.
Баткен эли көп жылдан бери чек ара аймагын баатырларча коргоп, кирип келген душманга туруштук берип жашап келет, аларга жардам көрсөтүү керек. Алар мамлекети бар экенин, аларды согушка кызыкдар экстремисттик күчтөрдөн коргоп ала турган мыйзам бар экенин сезиши керек.
Карапайым калк сөз жүзүндө гана эмес, иш жүзүндө мамлекеттин калкынын өмүрүн кандай болбосун акчадан жана бийликтен да артык койгон саясатчылар, жетекчилер Кыргызстанда бар экенин сезип, өзүнүн мамлекетине жана өзү шайлап алган бийликке ишенүүгө тийиш.
Иманкадыр Рысалиев, экс-министр
КОММЕНТАРИЙ КАЛТЫРУУ