Социалдык тармактар адамдардын жашоосуна бекем кирди. Ошол эле учурда кылмышкерлер социалдык тармактарды да активдүү колдонушат. Бүгүнкү күндө эң популярдуу кылмыштардын бири интернет-алдамчылык болуп эсептелет.
Ысык-Көл облусунун шаар, райондук ички иштер бөлүмдөрүнө күн сайын интернет-алдамчылыкка кабылган жарандардан кайрылуулары көбөйүүдө. Эгер мурда интернет алдамчылар зыяндуу программалык камсыздоого, алдамчылык ресурстарга, тиркемелерге жана псевдо-досторуңуздан жана туугандарыңыздан тез арада акча которуу өтүнүчү менен телефон чалууларыңызга шилтемелерди жөнөтүп алдап келген болсо. Бүгүнкү күндө шылуундар Lalafo веб-сайты жана Instagram социалдык тармагы аркылуу товарларды сатып алуу аркылуу жаңы түрдөгү акчаны алдоонун жаңы түрүнө өтүшүп, өздөрүн түздөн-түз потенциалдуу менчик ээси же сатып алуучу (автоунаа, батир, тиричилик техникасы ж.б.) катары көрсөткөн жаңы ыкмасын ойлоп табышкан . Башкача айтканда, шылуундардан жарандардан акча алуу боюнча алдамчылыктын бул түрү ушунчалык иштелип чыгып, системалаштырылгандыктан, бул алдамчы экенин биринчи жолу эле аныктоого кыйынга турат.
Белгилей кетсек, Lalafo сайтынын өзүндө “Алдамчылардан сак болгула!” деген эскертүү бар. Бул жөн эле формалдуулук эмес. Бирок, тилекке каршы, криминалдык схема кандай иштээрин түшүнбөй калгандар арбын…
Ал эми банктын адистеринин айтымында, кардарлар шылуундарга өз ыктыяры менен маалыматтарын бергендиктен, алынган акчаны кайтаруу мүмкүн эмес деп билдиришет.
Мындай терс көрүнүчтөргө байланыштуу Ысык-Көл облусунун ички иштер башкармалыгы мындай көйгөйлөрдү болтурбоо үчүн түшүндүрөт. Картаңыздын номерин, PIN-кодуңузду, картанын жарактуулук мөөнөтүн, ошондой эле CVV/CVC коддорун (бул коопсуздук коддору, картанын арткы бетинде кол коюу тилкесинде жайгашкан акыркы 3 цифра) айтуу сунушталбайт. Туугандар болобу, банк кызматкерлери болобу, , кесиптештерге, кыскасы – ЭЧ кимге айтууга болбойт! Бул маалыматты сизден башка эч ким билбеши керек. Расмий сайттарды гана колдонуу зарыл. Эч качан текшерилбеген шилтемелерди ээрчибеңиз, андан тышкары картаңыздын маалыматын ал жерге киргизбеңиз.
Алдамчылардын стандарттык схемасы
Биринчиден, шылуундар Lalafo веб-сайтындагы билдирүүлөр бөлүмүнүн ордуна жабырлануучу сатуучуга WhatsApp билдирүүлөрүн жөнөтүп, алар сатып жаткан товарга чындап кызыгуу көрсөтүшөт. Аватарда көбүнчө сүйкүмдүү, ишенимдүү кыз же акылдуу адамдын сүрөтү болот. Алар буюм жөнүндө сурай башташат, баасы аларга да туура келет. Баары ойдогудай жүрүп жатат, сатуучу ишке ашыруу канчалык ийгиликтүү болгонуна ыраазы. Бирок күтүлбөгөн жерден сатып алуучу кечирим сурап, Баткенде, Жалал-Абадда, Бишкектин алыскы четинде же башка жерде жашап жатканын, эч кандай жол менен өзү айдай албай турганын айтат – бала ыйлап жатат, жумушта, маршруттук таксилер жок, жана башка шылтоолорду айтып алдайт. Андан кийин товарларга курьерди жөнөтүү сунушу келип чыгат, көбүнчө CDEK же башка курьердик кызматтан акчаны банк картасына которуу. Ал эми реквизиттерди өздөрү сурашат – эсеп жана картанын артындагы баягы эле жашыруун үч орундуу номерди да сурайт. CDEK веб-сайты, адатта, жасалма негизинен жасалма сайт болуп чыгат. Сатуучу маалыматтарды билдирээри менен, акча дароо эсептен чыгарылат, анын үстүнө, картада бардыгы бар. Ошондуктан, нөлдүк баланс менен шылуундар курьерлер аларды тейлей албай турганын айтып, акчасы бар карта сурашат. Бул, жумшак айтканда, логикага туура келбейт, анткени кардар акчаны сатуучуга жөнөтөт, тескерисинче эмес.
КОММЕНТАРИЙ КАЛТЫРУУ