ДҮЙНӨ ЖҮЗҮНДӨ

Мамлекет башчы Кытайды «жакынкы коңшу» гана эмес, «ишенимдүү мамилелерден» куралган «дос жана өнөктөш» деп атап, эки өлкө ортосунда чечилбеген маселе жок экенин белгиледи. «Экономика тармагында чет өлкөлүк түз инвестициянын, бөлүнгөн насыянын көлөмү жана биргелешкен ишканалардын саны боюнча Кытай Казакстандын негизги өнөктөшү болуп калды. Эң башкысы – биз энергетикалык кызматташуу маселелерин чечип алдык. Өлкөдөгү мунайдын 25 пайызын кытайлык компаниялар өндүрүшөт. Учурда алар келишимдерди узартуу маселесин коюп жатышат. Биз аны карап чыгабыз, анткени алар жакшы өнөктөштөр», – деди Назарбаев.

Ал ортодо бүгүн Астанада Казакстандын энергетика министри Канат Бозумбаев менен Кытайдын улуттук мунайгаз корпорациясынын директорлор кеңешинин төрагасы Ван Илинь жер казынасын пайдалануу келишимдерин узартуу тууралуу меморандумга кол койгондугу белгилүү болду.

Нурсултан Назарбаев Астана 51 өндүрүш ишканасын Кытайдан Казакстанга көчүрүү боюнча иштер уланып жатканын айтты. Андан тышкары казак лидери өлкө «Бир алкак – бир жол» программасын колдой тургандыгын жана ал Казакстандын «Нурлы жол» программасына шайкеш келерин айтты.

«Биз силердин Кытайды өнүктүрүү, аны дүйнөдөгү татыктуу орунга көтөрүү пландарыңарга жакшы көз караштабыз. Кытай жыл өткөн сайын өзүнө ылайык болгон абалды ээлеп келет жана биз дайыма силердин жаныңарда чогуу болобуз», – деди президент.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Путин Катардын лидери менен телефондо сүйлөшүп, Москва менен Доханын ортосундагы соода-экономикалык кызматташуу маселелерин дагы талкуулады.

Бир күн мурун мамлекеттик катчы Рекс Тиллерсон бардык тараптарды сабырдуулукка жана “чогуу отуруп сүйлөшүүгө” чакырган. Өз кезегинде АКШ президенти Дональд Трамп Катардын изоляциясы “коркунучтуу терроризмди токтотуунун башталышы болушу мүмкүн” экенин билдирген.

5-июнда Египет, Сауд Арабия, Бириккен Араб Эмирлиги, Бахрейн жана Ливия Катар менен дипломатиялык мамилелерин үзгөн. Араб лидерлеринин билдирүүсүндө Доха Ирандагы радикалдуу исламисттерге колдоо көрсөтүп келет. Катар бийлиги айыптоолорду четке кагууда.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

БУУнун жаңылыктар борборунан кабарлашкандай, 8-9-июнда Гуттериш Астанада Казакстан президенти Нурсултан Назарбаев менен жолугушуп, Шанхай кызматташтык уюмунун саммитинде сөз сүйлөйт.

БУУнун башкы катчысы 10-июнда Самархандга келип, Өзбекстан президенти Шавкат Мирзиёев менен бирге Туруктуу өнүгүү боюнча улуттук форумга катышат. Күндүн экинчи жарымында БУУнун жетекчиси Каракалпакстанга барып, Арал аймагын тик учак менен кыдырып чыгат.

БУУнун башчысы 11-июнда Бишкекке келип, президент Алмазбек Атамбаев менен жолугушат. Андан соң ал Ош облусуна барып, 2010-жылдагы трагедиялуу июнь окуяларын эскерүүгө арналган иш-чараларга катышат.

12-июнда Антониу Гутерриш Тажикстанга, 13-июнда Түркмөнстанга барып, бул мамлекеттердин президенттери менен жолугат. Дүйшөмбүдө ал туруктуу өнүгүү боюнча конференцияга, Ашхабадда Борбор Азиядагы терроризм менен күрөшүү боюнча стратегиянын аткарылышы боюнча жогорку деңгээлдеги отурумга катышат.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

“Түркиянын коопсуздук кызматынын бир нече кызматкери куралсыз демонстранттарды сабашып, буттары менен тепкилешкен”, -деп айтылат резолюцияда. Өкүлчүлүк палатасы тынч өтүп жаткан каршылык акцияларына мыйзамсыз жол менен жолтоо болгон түрк коопсуздук кызматынын аракети үчүн жооптуу адамдар Кошмо Штаттардын мыйзамдарына ылайык жоопкерчиликке тартылышы керек деп эсептейт.

Кабыл алынган резолюция кандайдыр бир камоолорго алып барары белгисиз. Кол салууга айыпталган Эрдогандын жан сакчылары Түркияга кайтып келишкен.

Вашингтон полициясы жана АКШнын башка расмий өкүлдөрү Эрдогандын коопсуздук кызматкерлерин түрк лидеринин сапары учурунда күрд демонстранттарына каршы кол салууга айыпташкан.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Авиасокку абадан коргонуу куралы менен танкты талкалаган. Бомбалоонун алдында америкалык аскерлер бир нече жолу эскертүү беришкен.

АКШ кол башчылыгы тараткан билдирүүдө Сирия президенти Башар Асад режиминин тарапташтары Ат-Танфта деэскалация аймагына кирип барышкан. Ал жакта америкалык аскерлер куралдуу оппозицияны “Ислам мамлекети” экстремисттик тобуна каршы күрөшүүгө даярдайт.

Бул апта ичинде коалиция Башар Асад колдогон күчтөрдүн позициясына эки сапар сокку урду. Майдын соңунда сирия өкмөтүнүн тарапташтарынын кербени бомбалаган. Пентогондун маалыматына караганда, алар уруксат сурабай коопсуз зонага кирип барышкан.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Мамкатчы тараптар сүйлөшүүлөрдү өткөрүп, ортодогу пикир келишпестиктерди жоюушу керек деп эсептейт. Андан сырткары ал зарыл болсо көйгөйдү чечүүгө жардам берүүгө дагы даяр экенин айтты.

Күн мурун Бахрейн, Египет, Сауд Арабиясы жана Бириккен Араб Эмирлиги Катар менен дипломатиялык мамилелерин токтотконун билдиришкен. Кийинчерээк ал чечимге Йемендин расмий бийлиги жана Ливия менен Мальдивдин эл аралык коомчулук тарабынан таанылган убактылуу өкмөттөрү да кошулушкан.

Аталган өлкөлөр Катар «Ислам мамлекети» жана «Аль-Каида» террордук уюмдарын колдоп жатканын жана мындан улам аны менен болгон бардык байланыштарын токтото тургандыктарын айтышкан. Йеменде шииттик хуситтерге каршы согушуп жаткан эл аралык коалициянын башында турган Сауд Арабиясы мындан ары Катардын аскерлери бул согуштук операцияларга катышпай турганын билдирди.

Катардын бийлиги дипломатиялык мамилелерди токтотуу чечимин «далилсиз айыптоолорго» негизделген деп эсептөөдө.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Маалыматка караганда, алардын бири 27 жаштагы Хурам Батт аттуу жаран. Ал үй-бүлөсү менен Лондондун чыгышындагы Баркинг районунда бир нече жыл жашаган. Полиция Батт буга чейин эле укук коргоо органдары менен МИ-5 кызматына белгилүү болгонун билдирүүдө. Ал Пакистанда туулган британ жараны болгон.

Экинчи шектүү 30 жаштагы Ричард Рэдуэйн Рашид Эльхдар деген дагы ысымды алып жүргөн жана мурда полицияга белгисиз болгон. Ал Ливия менен Марокко өлкөлөрүнүн жаранды болгон.

Лондон полициясынын өкүлдөрү учурда үчүнчү шектүүнүн тек-жайын аныктоо иштери уланып жатканын билдиришти.

Үч шектүү тең Лондондогу көпүрөдөгү жана андан кийинки Бороу Маркет базарындагы кол салуулардан бир нече мүнөттөн кийин полиция тарабынан атылып өлтүрүлгөн.

3-июндагы терактта 7 адам каза болуп, ондогон киши жаракат алган. Алардын көбү учурда ооруканада.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Араб өлкөлөрү Доха Иранды жана аймактагы шиит козголоңчу топторду кубаттап жатат деп эсептейт. Бүгүн Катардын тышкы иштер министри Кувейт бул талаш-тартышты жөнгө салуу жараянына катышарын билдирди.

Катардын тышкы иштер министри, шейх Мухаммед бин Абдул Рахман аль-Тани Аль-Жазира телеканалына берген маегинде Доха жаңжалдын курчушун каалабай турганын айткан.

Кечээ, 5-июнда бир катар араб өлкөлөрү Катар менен кургак, суу жана аба байланыштарын, соода алаканы токтоторун жарыялашкан.

Катардын ТИМ башчысы саясий каатчылыкты чечүү үчүн тараптарды ачык диалогго чакырды. Доха тирешүүлөрдүн Кошмо Штаттар менен мамиленин бузулушуна жол бербей турганын убада кылды. Перс булуңундагы анча чоң эмес бул өлкөдө ири америкалык база жайгашкан.

Кувейт Катар менен Сауд Арабиясынын ортосунда эмиссарлык ролду аткарууну көздөп жаткан маалда, Американын расмий өкүлдөрү тараптар ортосундагы чыңалган абалды жайгарууга аракет жасашарын маалымдашкан.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Бир катар араб өлкөлөрү – Сауд Арабия, Бахрейн, Бириккен Араб Эмирлиги 5-июнда Катар менен дипломатиялык байланышын үзүп, кургак, суу жана аба байланыштарын токтоторун жарыялаган. Алар Доханы аймакта экстремизмди колдоп жатат деп айыпташкан.

Абдрахманов Казакстан тараптар пикир келишпестиктерди жоюп, бул маселени сүйлөшүү жолу менен чечишерине үмүт артып жатканын айтты. Ал дипломатиялык мамилелердин бузулушунан эң ириде бул өлкөлөрдөгү эл жабыр тартарын баса белгилеп, өз ара пайдалуу чечим кабыл алууга чакырды.

Буга чейин 2014-жылы Сауд Арабия, Бириккен Араб Эмираттары жана Бахрейн “Мусулман агайындары” тобуна колдоо көрсөтөт деген жүйө менен өз элчилерин Катардан чакыртып алышкан.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Кармалгандардын бардыгы тең чабуул жасады деп шектелген. Алардын баары тең Баркинг районунун тургундары.

Лондон полициясынын маалыматы боюнча 3-июндагы кандуу чабуулду 27 жаштагы Курам Батт менен 30 жаштагы Ричард Редуэйн жасаган. Үчүнчү кишинин аты-жөнү азарынча айтыла элек. Батт Пакистанда туулган, британ жарандыгын алып жүргөн, мурда британдардын атайын кызматына белгилүү болгон. Редуэйн (Рашид Эльдар ысым менен да жүргөн) Ливиянын жана Марокконун жарандыктарына ээ болгон.

Sky News телеканалы өз булактарына таянып, чабуул жасагандар айдап барган кичи автобустун багажынан 10 бөтөлкөдөй колго жасалган жардыруучу заттар табылганын кабарлады. Учурда алар экспертизадан өтүүдө.

3-июндун кечинде Лондон көпүрөсүндө кичи автобус жөө кишилерди сүзгөн, андан кийин ичинен чыккан үч киши чыгып ресторанда отурган кишилерди бычакташкан. Жети адамдын өмүрү кыйылып, ондогон адам жаракат алган, көбү ооруканада.

“Ислам мамлекети” экстремисттик тобу кол салуу үчүн жоопкерчилик алган.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”