ЖАҢЫ ТЕХНОЛОГИЯЛАР – ХАЙ ТЕК

Кечээ, 7-сентябрда, КР Президенти Садыр Жапаров  Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясына караштуу “Жарандык жана санариптик билим берүү борборлору” долбоорун ишке киргизүүгө старт берди.

Мамлекет башчысы БШК базасындагы бишкектик Борбордун биринде болуп, анда онлайн режимде аталган масштабдуу долбоорду ишке киргизүү болду.
Садыр Жапаров окуу залын көрүп, аталган долбоордун алкагында билим берүү программаларын окуп жаткан студенттер менен баарлашып, Жарандык билим берүү жана шайлоо технологиялары борборунун ишмердүүлүгү менен таанышты.

Иш-чаранын алкагында билим берүү программалары өтүп жаткан өлкө боюнча китепканалардын жана жаштар борборлорунун базасындагы 70 борбор менен түз байланыш уюштурулду.

Долбоордун катышуучулары – аймактардын тургундары жеринде Президент Садыр Жапаров менен онлайн режимде учурашып, бул борборлордун облустарда иштөөсүнүн келечеги тууралуу айтып беришти.

Ошондой эле АКШдагы Борбордук Азиялык IT форумуна катышып жаткан кыргызстандык IT делегациясы менен түз байланыш уюштурулду. Ал жакта мекендештер Кыргызстандын IT имиджин илгерилетип, ата мекендик IT тармагына инвестиция тартууда.

Чогулгандарды бул маанилүү окуя менен куттуктап, Президент Садыр Жапаров өз сөзүндө борборлорду түзүү жарандык жана санариптик билим берүүнү системалаштырууга, жарандык, укуктук жана санариптик билим берүүнүн ар кандай программаларын туруктуу негизде ишке ашырууга мүмкүндүк берерин белгиледи.

Мындан тышкары, бул өзгөчө, алыскы райондордогу жашоочуларга билим берүү программаларынын жеткиликтүүлүгүн жакшыртууга, электрондук тейлөөлөрдү жана кызмат көрсөтүүлөрдү пайдаланууну кеңейтүүгө мүмкүндүк берет.

Билим берүү ишмердүүлүгүнө жарандык билим берүү программаларын киргизүү пландаштырылууда. Алар: “КР жараны жана шайлоолор”, “КР саясий системасы”, “КР шайлоо процесси”, “Кыргызстандын тарыхы”, “Экология жана укук” жана башкалар.

Ошондой эле, компьютердин баштапкы көндүмдөрү, өз алдынча билим алуу жана өзүн өнүктүрүү үчүн интернет ресурстарын кантип колдонуу керек, мамлекеттик кызмат көрсөтүүлөр порталын кантип колдонуу керек, SEO (сайтыңызды кантип илгерилетсе болот), SMM (жарнамалык көндүмдөрдүн мониторинги), графикалык дизайн сыяктуу жана башка санариптик билим берүү программалары.

Иш-чаралардын форматтары окутуу курстарын (онлайн/офлайн), тренингдерди, семинарларды, конференцияларды, тегерек столдорду, дебат клубун, аялдар клубун ж.б. өткөрүүнү камтыйт.
Бул социалдык долбоор Кыргыз Республикасынын Президентинин Администрациясынын жана КР Министрлер Кабинетинин колдоосу менен өнүктүрүү боюнча эл аралык өнөктөштөр менен биргеликте ишке ашырылууда.

Бүгүн, 1-сентябрда Кыргыз Республикасынын Эгемендүүлүгүнүн 31 жылдыгын утурлай, 30 жогорку окуу жайында “Бизнес-инкубаторлор” ачылды. Бул тууралу Билим жана илим министрлигинин басма сөз кызматы билдирет.

“Түзүлүп жаткан бизнес-инкубаторлордун иши Кыргызстандын экономикалык коопсуздугун камсыздоого жана өлкөнүн технологиялык көз карандысыздыгын калыптандырууга багытталат”, – деп билдирди Министрлер Кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров онлайн тартипте өткөн стартап борборлорун ачуу аземинде.

Министрлер Кабинетинин төрагасынын айтымында, студенттер ар кандай тармактарда стартаптарды түзүүгө жана алдыга жылдыруучу идеяларды иш жүзүндө колдонууга мүмкүнчүлүк алат. Аларга тажрыйбалуу насаатчылар жардам берет.

Ал эми Билим берүү жана илим министри Алмазбек Бейшеналиев Билим берүү чөйрөсүндөгү мамлекеттик саясаттын артыкчылыктуу багыттарынын бири – жаштарды жана келечек муундарды окутуу үчүн ыңгайлуу, заманбап шарттарды түзүү экендигин белгиледи.

“Студент биринчи курстан баштап конкреттүү бир бизнес идеяны акыл-оюнда бышырса, акыркы курста стартап форматында ишке ашырса, анын натыйжасында коом үчүн жаңы жана өтүмдүү болгон бир продукт өндүрүүнү жолго койсо, бул чоң ийгиликке жетүү болуп саналат”, – деди министр.

Министр Алмазбек Бейшеналиев май айынын башында республикадагы он жогорку окуу жайдын (КУУ, КУАУ, КММА, КМТУ, ОшМУ, Нарын МУ, ЫМУ, ЖАМУ, БатМУ) ректорлору жана көз карандысыз эскперттер менен биргеликте Америка Кошмо Штаттарына иш сапары менен барып, жогорку билим берүүгө инновацияларды киргизүү жана билим берүү стартаптарын ишке ашыруу тажрыйбасы менен таанышып келген. Аталган 31 бизнес-инкубаторлор ушул иш-сапардын алкагында ишке ашты.

Кошумчалай кетсек, буга чейин Билим берүү жана илим министрлиги “Кыргыз Патент” Кыргыз Республикасынын министрлер кабинетине караштуу интеллектуалдык менчик жана инновациялар мамлекеттик агенттиги менен биргелешкен иш планын түзгөн. Анын негизинде студенттик стартаптарды өнүктүрүү, аларды акселерациялоо иш-чаралары жүргүзүлүүдө.

Бизнес-инкубаторлор ачылган жогорку окуу жайлардын тизмеси:

• Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети
• И. Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университети
• И. Раззаков атындагы Кыргыз мамлекеттик техникалык университети
• К. Карасаев атындагы Бишкек мамлекеттик университети
• Кыргыз мамлекеттик дене тарбия жана спорт академиясы
• И. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы
• К. Скрябин атындагы Кыргыз улуттук агарадык академиясы
• Кыргыз Республикасынын эл аралык университети
• Б. Бейшеналиева атындагы Кыргыз мамлекеттик маданият жана искусство университети
• Кыргыз-Түрк «Манас» университети
• Б. Ельцин атындагы Кыргызстан-Россия-Славян университети
• М. Рыскулбеков атындыгы Кыргыз экономикалык университети
• К. Дыйканбаев атындагы  КРнын ТИМдин алдындагы Дипломатиялык акдемиясы
• И. Абдраимов атындагы Кыргыз авиациялык институту
• Ош мамлекеттик университети
• М. Адышов атындагы Ош технологиялык университети
• А. Мырсабеков атындагы Ош мамлекеттик педагогикалык университети
• Б. Сыдыков атындагы Кыргыз-Өзбек эл аралык университети
• Б. Осмонов атындагы Жалал-Абад мамлекеттик университетинин
• Баткен мамлекеттик университети
• К. Тыныстанов атындагы Ысык-Көл мамлекеттик университети
• С. Нааматов атындагы Нарын мамлекеттик университети
• Талас мамлекеттик университети
• АДАМ университети
• Борбордук Азиядагы Америка университети
• Эл аралык Алатоо университети (МУ Алатоо)
• Эл аралык инновациялык технология университети (МУИТ)
• Салымбеков университети
• АВС Академиясы
• Борбордук Азиядагы эл аралык университети
• ОИӨК “Кыргызстан эл аралык университети”
• МАУПФиБ

Баткен облусунун тоо боорундагы алыскы Зардалы айылына интернет орнотулду. Аны Кыргыз Интернет Коому ишке ашырып, уюмдун инженери Ибрахим Халил Билгич бир нече күн-түндүк эмгектенүүдөн кийин «Зардалыда интернет абдан жакшы ылдамдыкта иштеп жатат, жергиликтүүлөрдүн кубанычында чек жок» деп билдирди.

Зардалы Кыргызстандын эң алыскы Баткен облусунун бийик тоолуу айылы. Айылдын кышы абдан катаал, электр жарыгы жок экенинен сырткары, эч кандай логистикалык жолдорго байланышпаган, башка айылдар менен туташтырган жалгыз кууш жана таштак жолду жыл сайын бир нече ирет сел алат. Мындайда Зардалынын тургундары байланышсыз калып, өзгөчө кырдаал учурунда медициналык жардамга жете албай, кээде аялдар төрөтканага жетпей жолдон көз жарган окуялар катталып турат.

UNICEFтин GIGA Accelerate долбоорунун алкагында Кыргыз Интернет коому Зардалыда алгач күн панелин орнотуп, ал айылдын чакан мектебин электр жарыгы менен да камсыз кылып жатат. Бул окуучулардын райондук же шаардык мектептер, мекемелер менен байланышта болуп, сапаттуу, заманбап билим алуусуна өбөлгө түзөт. Андан сырткары, бүт айылды, керек болсо кошуна айылдарга чейин электр жарыгы менен камсыз кыла алат. Ошондой эле түрдүү кырдаалда райондук борбор менен түз байланышта боло алышат.

Бул аркылуу Кыргыз Интернет Коому UNICEFтин GIGA Accelerate долбоорунун алкагында Жашыл экономиканы колдонуп, мектептерге электр жарыгын, интернетти туташтырып, туруктуу өнүгүүнүн жаңы моделине аракет жасоодо.

Project Connect берген маалыматка ылайык, Кыргызстандагы 2080 мектептин 2061и интернетке кошулган жана мектептердин бир пайызы гана интернетсиз отурат. Ушул бир пайызга кирген мектептердин көбү Зардалы сыяктуу жетүүгө оңой болбогон аймактарда, Кызыл-Ой жана Эңилчек сыяктуу алыскы жана тоолуу айылдарда жайгашкан.

Биз жергиликтүү акимиатка, чек ара кызматына, UNICEF уюмуна жана Интернет коомунун (ISOC) Башкы кеңсесине ыраазычылык билдиребиз.

Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров бүгүн, 18-декабрда, Кыргыз Республикасынын Улуттук коопсуздук мамлекеттик комитетинин Чек ара кызматынын куралдануусуна берилген «Байрактар» учкучсуз учуучу аппараттарды көрүп чыкты.

Мамлекет башчыга бул аппараттарды башкаруу системасы тууралуу айтып, алардын ишин көрсөтүштү.

Аталган аппараттар толугу менен республикалык бюджеттин каражаттарына сатылып алынды   жана өлкөнүн коргонуу коопсуздугун камсыз кылуу, анын ичинде мамлекеттик чек араларды кайтаруу үчүн колдонулат.

Inspiration4 деп аталган экипаж НАСАнын Кеннеди борборунан 15-сентябрда космоско учкан. Сапар толугу менен автоматташтырылган.

Буга чейин июль айында миллиардерлер Ричард Брэнсон менен Жефф Безос өздөрүнүн компаниялары жасаган кемелерде космоско көтөрүлүшкөн.

Inspiration4 экипажын болсо миллиардер Жаред Айзекман каржылады жана биринчилерден болуп космос бардык адамзат үчүн ачык болууга тийиштигин иш жүзүндө көрсөттү.

Айзекман 38 жаштагы тажрыйбалуу учкуч. Анын космоско учуу үчүн SpaceX компаниясына канча каражат төлөгөнү белгисиз. Ал башында турган төрт кишилик экипажда геолог Сиан Проктор, АКШ Куралдуу күчтөрүнүн ардагери Крис Семброски жана дарыгер Хейли Арсено болду. Булардын ар бири өзүнчө төрт баалуулуктун: лидерликтин – миссиянын башчысы Айзекман, бала кезинде рак оорусун жеңген Хейли – үмүттүн, геолог Сиан Проктор – гүлдөп өнүгүүнүн, ал эми мурдагы аскер кызматкери Крис Семброски – айкөлдүктүн символу катары белгиленген.

Inspiration4 экипажы отурган капсула орбитага 575 чакырым көтөрүлдү. Бул Эл аралык космос станциясынан жогору аралык.

Учуу толук автоматташтырылган болсо да, космостук туристтер сапарга алты ай даярданышкан.

Адамзат Жер орбитасынан тышкары космоско алгачкы жолу ХХ кылымда, 1961-жылы, 12-апрелде көтөрүлгөн. Советтер Союзунун жараны, учкуч-космонавт Юрий Гагарин космостогу 108 минуталык учуудан кийин Жерге аман-эсен келип конгон.

Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасы Улукбек Марипов уюлдук идентификациялоо тутуму жана «Текшер» уюлдук тиркемесинин иши менен таанышты.

Министрлер Кабинетинин башчысы белгилегендей, санариптештирүү – дүйнөлүк экономиканы өнүктүрүүдөгү негизги рычаг болуп саналат.

«Байланыш – бул санариптештирүүнүн негизи. Уюлдук телефон адам колундагы натыйжалуу аспап болуп саналат, ошондуктан бүгүнкү күндө ар кыл ресурстардын уюлдук байланышта интеграцияланышы дүйнөлүк тренд болуп калды. Биздин өлкөдө да мамлекеттик жана муниципалдык кызмат көрсөтүүлөр процессин жеңилдетүүгө өбөлгө түзүүчү иштер жүрүүдө. Үстүбүздөгү жылдын май айында мобилдик жабдуулар аркылуу уюлдук идентификациялоону киргизүү маселеси көтөрүлгөн, натыйжада мамлекеттик кызмат көрсөтүү процессин жеңилдетүүгө жана ага калктын онлайн форматта жеткиликтүүлүгүн жогорулатууга мүмкүндүк пайда болот. «Текшер» уюлдук тиркемеси ар бирибизге товардын таңгагынын кодун сканерлеп, анын сапатын жана мыйзамдуулугун текшерүүгө, ал эми контрафакт аныкталган учурда ал тууралуу текшерүү органдарына маалымдоого мүмкүнчүлүк берет», – деди ал.

Белгиленгендей, уюлдук идентификациялоо тутуму электрондук тейлөө алуу процессин жеңилдетип, бюрократиялык процесстерди кыскартып, калк менен физикалык байланышты жоюп, коррупциялык тобокелдиктерди төмөндөтөт. Тиркеменин жардамы аркылуу жакын арада онлайн режимдеги мамлекеттик кызмат көрсөтүүдөн пайдаланууга болот.

Министрлер Кабинетинин башчысы тиркеменин «Түндүк» электрондук ведомстволор аралык өз-ара аракеттешүү тутуму менен интеграциялашуусунун маанилүүлүгүн белгиледи жана Санариптик өнүктүрүү министрлигине тийиштүү тапшырмаларды берди.

Мындан тышкары, ал мамлекеттик тармактык органдарга дары-дармек каражаттарын маркировкалоо инфраструктурасын түзүү боюнча ишти тездетүүнү тапшырды.

«Дары-дармек каражаттарын маркировкалоо – медикаменттерди көзөмөлдөөнүн маанилүү баскычы. Бул багыттагы ишти тездетүү зарыл. «Текшер» тиркмеси аркылуу дары-дармек тууралуу, анын катталышы жана сапаты боюнча  толук маалымат алууга болот. Бул чаралар дары-дармек менен камсыздоо жаатын тартипке салып, аларга карата бааны жөнгө салууга мүмкүндүк берет», – деди Улукбек Марипов.

Министрлер Кабинетинин башчысы ошондой эле Уюлдук идентификациялоо тутуму жана «Текшер» уюлдук тиркемесинин бетачары өткөн Альфа-Телеком» ЖАК, DATA-борбор, контакт-борбор жана компаниянын IT-дирекциясынын иши тууралуу отчет менен таанышты.

Министрлер Кабинетинин башчысы «Альфа-Телеком» ЖАКта өткөн көчмө жыйындын жүрүшүндө Уюлдук идентификациялоо тутуму жана «Текшер» уюлдук тиркемесинин бетачары менен таанышты. Ошондой эле Улукбек Мариповго компаниянын иши тууралуу отчет сунушталды, андан соң ал DATA-борбор, контакт-борбор жана компаниянын IT-дирекциясынын иши менен жакындан таанышып чыкты.