КООМ

Ал ислам аялдардан жүзүн толук жабууну жана кара кийим кийүүнү талап кылбай турганын айтты. Видео насыятты диний башкармалыктын басма сөз кызматы жарыялады.

“Биз диний кийимдерди кийүүдө аша чаап кеттик. Биздин мазхаб аялдарга чүмбөттөнүп жүрүүгө буйрук бербейт. Динибизде сулуу көрүнүп, ашыкча нерселерден алыс болуу сунушталат”, – деди муфтий.

Нуриддин Халикназаров кийим кийүү нормаларына токтолуп, ар бир элдин өзүнүн каада-салты, кийимдери бар экенин айтты.

“Мусулмандар белгилүү бир формада кийим кийүүсү керек деген талап жок. Ислам бүткүл адамзатка жөнөтүлгөн – арабдардын өз кийими бар, түрктөрдүн өз кийими бар, Индонезия менен Малайзиядагы мусулмандардын өз кийими, өзбектердин өз кийими бар. Чекти билиш керек: бүткүл дүйнөгө шерменде кылган уятсыз кийимдерди кийүүнүн да, араб тибиндеги өтө кара кийимдерди кийүүнүн да кереги жок. Дененин айрым жерлерин жабуу зарыл эмес”, – деп белгиледи ал.

Муфтий сакал коюу маселесине да токтолду. Ал жаш жигиттерге сакалды тегиздөө керектигин эскертип, динаятчыларды исламдагы маселелерди акыл-эс менен туура чечмелөөгө чакырды.

“Ыкчам-издөө иш-чараларынын жүрүшүндө Кылмыш-жаза кодексинин 278-беренесинин 2-бөлүгүнүн диспозициясына (“массалык башаламандыктар”) туура келген чагымчыл маанайдагы материалдарды такай Фейсбукка жарыялаган “Зарина Төрөкулова” деген аккаунттун ээси – Т.З. аныкталды. Ал УКМКнын тергөө абагынын убактылуу кармоочу жайына киргизилди. Бишкектин Биринчи Май райондук соту 9-сентябрда анын бөгөт чарасын карап, 30-октябрга чейин камакта калтырды. Тергөө иштери жүрүп жатат”,- деп жазылган маалыматта.

Төрөкулованын жакындары жана жактоочусу буга байланыштуу азырынча комментарий бере элек. Ал социалдык тармактарда бийликтин айрым иштерин сындаган билдирүүлөрдү жазып келген.

Кыргызстанда соңку кездери “массалык башаламандыкка” айыпталып бир катар активисттер, социалдык тармактын колдонуучулары кармалды. Укук коргоочулар жарандар пикирин эркин билдирүүгө укугу бар экенин айтып, бийликти куугунтукка байланыштуу айыптап келет.

“1-сентябрдан бери чек арадан ID паспорт менен өткөндөрдүн көбү Кыргызстандын жарандары болууда. Бул мүмкүнчүлүк менен колдонгон өзбекстандыктар аз. Мунун себеби эмнеде экенин билбейбиз, балким маалыматтары жок. ID-карта менен өтүү өтө ыңгайлуу жана 2-3 эсе тез болот. Жыйынтыгында кезек күткөндөр да көп болбойт”, – деди Аттокуров.

Чек арада “Озодлик” радиосунун кабарчысы менен сүйлөшкөн өзбекстандыктардын көбү 1-сентябрдан тарта кыргыз-өзбек чек арасынан ID паспорт менен өтүүгө болорун билбегенин айтышкан.

Кыргызстан менен Өзбекстандын ортосундагы чек арадан жеңилдетилген тартипте өтүү тууралуу чечим эки өлкө президенттеринин быйыл январда өткөн Бишкектеги жолугушуусунда кабыл алынган.

Эки өлкөнүн чек арасында 15 өткөрмө бекет бар. Алардын көбү 2005-жылы Кыргызстандагы саясий окуялардан улам жабылган. Расмий Бишкек менен Ташкенттин мамилеси 2016-жылдан тартып жакшыра баштаганда бекеттер кайра ачыла баштаган.

Ош облусундагы “Достук” чек ара бекети 2017-жылы ачылган. Андан көп өтпөй Жалал-Абад облусундагы жөө жүргүнчүлөр өтүүчү “Маданият” жана “Баймак” өткөрмө бекеттери ишин жанданткан.

2021-жылы 1-апрелде Өзбекстандын Кыргызстандагы Сох анклавын бул өлкө менен байланыштырган Сох – Риштан жолундагы “Кайтпас” жана “Өтүкчү” бекеттери да ачылган.

Быйыл 1-сентябрда Ош облусуна караштуу Араван районундагы “Кара-Багыш” жана Жалал-Абад облусуна караштуу Сузак районундагы “Бек-Абад” көзөмөл өткөрмө бекеттери ачылган.

Бул тууралуу ал парламенттин 6-сентябрдагы жыйынында билдирип, Конституциялык соттун чечими туура эмес болгонун айтты.

“Бул кыргыз элине, улутка чоң сокку болду. Биздин өлкөдө мындай чечим болушу мүмкүн эмес болчу. Ушул чечимди кабыл алган Конституциялык соттун төрагасы, судьялары токтоосуз кызматтан кетиши керек. Келечекке балта чапкан осол иш болбошу керек эле. Бул абдан жат көрүнүш. Конституциялык соттун толук курамы кызматтан кетишин талап кылам”, деди Шакиев.

Конституциялык сот 30-июнда активист Алтын Капалованын “Жарандык абалдын актылары жөнүндө” мыйзамдын талапка жооп бериши текшерилсин деген арызы тууралуу чечим чыгарган. Анда Үй-бүлө кодексинин 63-беренеси жана “Жарандык абалдын актылары жөнүндөгү” мыйзамдын 30-беренеси Конституцияга каршы эмес деп табылган.

Конституциялык соттун чечмелөөсүнө ылайык, бала 18 жашка чыкканда өз каалоосу менен “атасынын аты” деген графага апасынын атын жаздырууга укугу бар. Аталган орган бул маселеде укуктук боштук бар экенин белгилеп, Министрлер кабинетине тиешелүү мыйзамдарга өзгөртүүлөрдү киргизүү боюнча тапшырма берген.

Бул чечимден кийин Улуттук коопсуздук комитетинин төрагасы Камчыбек Ташиев Фейсбуктагы баракчасына “Эч кандай матчество болбойт, ким кабыл алса ошол кайра жокко чыгарышы керек. Бул менин жарандык позициям”, – деп билдирүү жазган.

Бул окуядан кийин президент Садыр Жапаров “Конституциялык сот жөнүндө” мыйзамга өзгөртүү киргизүү боюнча долбоорду сунуштаган. Документте Конституциялык соттун чечими президенттин же Конституциялык соттун төрагасынын сунуштамасы менен кайра каралышы ыктымал экени көрсөтүлгөн.

Бул июнь айына салыштырмалуу 4355 кишиге көп.

Алар Кыргызстандын бийлигин медианы жоюу тууралуу арызын артка кайтарып, көз карандысыз репортаждары жана иликтөөлөрү үчүн куугунтуктоону токтотууга чакырышты.

Мекеменин басма сөз кызматынын маалыматына караганда, №15 (Ак-Ордо – Калыс-Ордо), №51 (7-апрель – Манас проспекти (айланма)) жана №52 (12-кичи район – Көлмө) деген үч жаңы каттам ачылды, ошондой эле маршруттук кичи автобустар тейлеп келген №100, №105, №152, №195, №212 деген каттамдарга да жаңы автобустар коюлду.