Menu

САЯСАТ

Почему в Кыргызстане уходят премьер-министры и что с ними потом происходит

Сегодня, 11 апреля, ушел в отставку очередной премьер-министр Кыргызстана Темир Сариев. На этой должности он провел в общей сложности меньше года.

Поводом для того, чтобы отправить Сариева в отставку стал компромат, слитый министром транспорта и коммуникаций Аргынбеком Малабаевым. На прошлой неделе глава Минтранскома сообщил о том, что в проведенном с нарушениями тендере на реконструкцию дороги Балыкчы – Корумду прослеживается заинтересованность премьер-министра. Эту мысль активно подхватил парламент, и уже в пятницу страна ожидала прошения об отставке, которое, по сведениям отечественных СМИ, Сариев на тот момент уже написал.

Впрочем, прежде чем официально заявить о своем уходе, политик и его пресс-служба постарались запустить в социальных сетях массированную кампанию по поддержке премьера. Уже прозвучали мнения о том, что кампания эта была направлена не на то, чтобы удержать Сариева в кресле премьер-министра, а на то, чтобы в грядущих президентских выборах лидера партии “Ак Шумкар” окружал ореол мученика, выгодно оттенявший его на фоне других претендентов на пост главы республики.

В связи с этим редакция Zanoza.kg решила вспомнить всех политиков, занимавших премьерскую должность в течение последних шести лет, причины, по которым они ушли и последующий карьерный путь. Начали мы с нынешнего президента Алмазбека Атамбаева.

Почему в Кыргызстане уходят премьер-министры и что с ними потом происходит

Всех премьер-министров Кыргызстана и наглядно представленную частоту их смены можно посмотреть ниже.

Источник: zanoza.kg

Адилет Айтикеев, “Искра плюс” гезитинин башкы редактору: “Өзгөчө азыр “КСДП” фракциясынын лидери Чыныбай Турсунбеков абдан кеңсеме көп келчү дейт”

-Адилет мырза, жакында эле Минск шаарына  Жаныш Бакиевге барып журналист катары маек алып келгениңиз коомчулукту дүрбөлөңгө салды.   Ар кандай сөздөр айтылып келе жатат. Кандайча кантип барып келдиңиз, айтып өтсөңүз?

– Бийликтин адамдары ар кандай сөздөрдү чыгарып жатышат, анын баарын түшүнөм.   Орустардын “адам өзү кандай болсо башкаларды ошондой ойлойт”-деген.  Мурдатан эле  ичимден Жаныш Бакиевден маек  алсам деген ойду ойлоп жүрчүмүн. Себеби  ар бир бийликте өзгөчө сырдуу,  башкача  фигуралар болот эмеспи. Бакиевдин убагындагы өзгөчө фигуралардын бири Жаныш Бакиев болчу. Мага кызык туудурганы бир кезде  укук коргоо органдарда иштегени,  анын аркасы менен  бир топ чуулгандуу маселелерди  ызы-чуулу иштерди ошол кишиге байлап жүрүшпөйбү. Мен маңдай тескей олтуруп, сүйлөшүү ниетим бар болчу. Ортодо  интернетте  башкаларга окшоп канкор деген сыяктуу сөздөрдү көп жазчумун. Бир күнү  байланышка Асылбек Салиев деген Жаныш Бакиевдин  баласы “дайыма атам жөнүндө жаза бересиң,  тажаган жоксуңбу? Андан көрү  жолугуп маек албайсыңбы? Эгерде  ошончолук эле курч,  эркин  чындыкты  жазган журналист болсоң” дейт. “Сөзсүз барам, бирок сылап сыйпаган үстүртөн  маек кылбайм. Курч суроолорду берем, ал киши генерал катары  жооп берсин. Ошондо гана  мен  макулмун” -деп айттым.   Макул болуп  маекти уюштурду. Антип минтип мен каражат таап барганча  15 күн убакыт өтүп  кетти. Бараарымды эч кимге айткан эмесмин. Атайын кызматтар билип  алышыптыр. Бардым, беш саттын тегерегинде ачык  маектешүү болду. Асылбек поездден  тосуп алып, атасынын кеңсесине  маектешүүгө алып барды.

-Биринчи берген сурооңуз эмне болду?

-Ал абал сурашмайдан баштадык. Негизги интервьюнун өзөгүн  албетте чуулгандуу кылмыш иштери, сыртынан соттолуп жаткандыгы боюнча болду. Мисалы 2005-жылы 25-мартта Жалал-Абаддагы облусттук банкында жоголгон 22  миллион сомдун айланасынан баштап, кылмыш иштер, адам өлтүрүүлөр, этеги келип Анапияевдин  өлүмүнө чейин  кеңири маектештик.  Маек абдан кооптуу кырдаалда өттү.  Себебин дагы түшүндүм. Адамга кечке эле жагымсыз суроолорду бере берсең ыңгайсыз абалда калат. “Бүгүнкү күндө кыргыз коомчулугунда кандай суроолор үйүлүп,  талкууланып жатса баарын алып келдим”-дедим. Унчукпай олтура бергенден көрө ар бир суроого жооп узаткан жакшы.  Мындай маек жасабасам анда обьективдүү журналист боло алмак эмесмин.  Муну албетте  Бакиевчи деп кечээги өзү Бакиевдин колуна  кумган менен суу куюп, бутун жууп жүргөндөр кыйкырып жатышат. Алардыкы эми түшүнүктүү да.  Алардын максаты бирөөнү каралаш керек.

-Жалал-Абаддагы банктын тонолушу боюнча  Жаныш Бакиев эмнелерди айтты?

-Азыр интервьюларды улам редакторлоп карап жатам.  Ал жерде  банктан көп суммадагы  акча табылган экен. “Ошол акчаны бизге алып келди. Мен    Жалал-Абад областынын  ШИИБинин башчысы болчумун.  Биз аны атайын  адамдардын катышуусунда  протокол түзүп, тийешелүү акты түзүп  өткөрүп бергенбиз.  Аны менен кечээ соттун чечими чыкканда гана тааныштым. Таптакыр түшүнүксүз адамдар ортодон чыга калып көрсөтмө берип жатышат”-дейт.

-Өтө чуулгандуу мурдагы администрация башчысы Медет Садыркуловдун өлүмүн Жаныш Бакиевден көрүп жүрүшөт. Ошону кандай айтты?

 -Аны мен майда чүйдөсүнө чейин айта албайм. Бирок өзүнүн жоопторун берди. Ар бир адамдын өзүнүн чындыгы бар да. Пикирлерин жоопторун айтты.

-Кандайдыр бир деңгээлде күнөөм бар деп айттыбы?

– “Көп иштерди көз жаздымда калтырган иштер болгон, мойнума алам” деди. 7-апрель боюнча  БТРдин айланасындагы адамдарга,  курал көтөрүп келип, ак үйгө атака кылган адамдарга ок атууга буйрук бергем деди.  Максим Бакиев менен мамилеси абдан татаал экен.  Айрым жерлерде Курманбек Бакиевдин өзүнүн баласынын айтканын чыга албай  артыкчылык бергендигин,  акыркы учурларда көөп кеткендигин  бир топ фактылар менен сындады.  Жаныш Бакиевдин көп эле айткандарына ишендим.  Күмөндүү жерлери болду бирок,  көп маселелер боюнча айткандары мени ынандырды.

-Бүгүнкү күндө  ошол мезгилде өлгөн аттуу баштуу депутаттардын, бизнесмендердин   өлүмүнүн баарын  Жаныш Бакиевге төңкөп жатышат. Бул тууралуу дагы суроо берсеңиз керек э?

-Мен баардыгын суроо бердим. Баяман Эркинбаев, Санжар Кадыралиев,  Павлюк, Сыргак Абдылдаевге чейин суроо бердим, ал киши өзүнүн жоопторун берди. Кызыктуу эле маек болду деп эсептейм.

-Алмамбет Анапияевдин өлүмү боюнча эмнелерди айтты?

-Белорусия тараптын  укук коргоо органдарынын даректүү  видеолору фото материалдары чыгып жатпайбы. Ошол фактыларга  таянып ойлорну айтты. Аны кыргыз коомчулугу  деле түшүнүп турат да кандай жасалганын.

-Бизде радио менен телеге ишене берет да.

-Интернеттерге баары чыгып жатат го.

– Анапияевдин өлүмүн Жаныш Бакиев өзүнүн  кылмыш иштерин жабыш үчүн ошол жерге  алып барып өлтүрттү деп жатышат дегеним.

-Ар бир кылмышкер өзүн өзү акташ үчүн  сөзсүз бирөөгө жалаа жабат.  Анын баарын Белорусиянын укук коргоо органдарынын видео фото  материалдары ачыкка чыгып жатпайбы. Анапияев боюнча  көп далилдер ачыкка чыгат.  Ошол эле коштоп келген адамдар, ким коштоп  келген, ким кайсыл жак аркылуу учкан,  кайсыл жерде болгон далилдеп коюшту го.

– Азыркы  генерал Турганбаев жөнүндө да сөздөр болсо керек албетте.

– Эми ИИМ министри  Мелис Турганбаев жөнүндө абдан көп сөз болду. Экөөнүн ортосундагы келишпестик  журналисттер менен саясатчылардын арасында белгилүү.

-Кулак сөөмөй чыры боюнчачы?

-Ал боюнча да өзүнүн жообун берди. Мен аны азыр айтпай турайын.  Бирок Мелис Турганбаев боюнча башкаруу ыкмалары, азыркы учурда жасап жаткан иштери  бир топ пикирлерин билдирди.   Өзүнүн каналдары аркылуу алган маалыматтарды айтты.

-Кандай маалыматтарды?

-Маектин баарысын силерге айтпай эле коёюн. Маек буйруса  “Искра” гезитине толук бойдон 12-апрелде жарыкка чыгат.  Мен баарын  карап текшерип, окуп иштеп жатам. Муну катасы менен чыгарып жиберсем шашып чыгарып жиберсем ушуну да жөндөп жаза албайт деп менин тырмакчанын ичиндеги досторум айтып чыгышат.  Ошондуктан баарын карап анан чыгарайын дедим.

-Сиз “Манас” аба майданга келэээриңиз менен укук коргоо органдары, үч тамганын чекисттери “тосуп” алышкан жокпу?

-Мен Минскке кетип жатканда да, келгенден кийин деле, азыр дагы эч ким суракка алган жок.  Көз караштар менен да ыкма беришпеди. Мурда чек арадан өтүп жатканда келди келди дегенсип көз кысып жатышканын байкаган жокмун. Эч ким телефон да чалган жок.

-Мектешүүдөн кийин Жаныш Бакиевге болгон көз карашыңыз өзгөрдүбү?

-Ооба, бир топ маселелер боюнча өзгөрдү. Маалымат алгандан кийин  байкайсың да. Сырттан ММКлардын жазгандарына, мурдагы бийликтин кошоматчыларынын айткан нерселерине  ишенчүбүз. Балким убакыт дагы көп нерсени өзгөрткөндүр.

-Белорусияга барганда мамлекеттин кожоюну бар экени билиндиби?

-Эртең менен саат тогуз жарымда поездден түштүм.  Шаар биздикиндей  чоң аймакты ээлебейт экен. Чакан, тыкан, таза, коомдук жайлары  да таптаза сонун шаар экен. Эки жакты көп деле караган жокмун. Бирок Жаныш Бакиевдин  жан сакчылары өтө профессионал абдан күчтүү экен.  Алар  жада калса колумдагы сааттан бери чечтирип, диктофондорго чейин жандырып көрүштү.  Фотоапартты текшерди. Атайын чыйылдаган апараттан өткөрүп анан  маек алганга киргизишти.

-СГОнун башчысы  Жаныш Бакиевди көрүп жүргөнсүз да.  Анын азыркы Жаныш Бакиев өзгөрүптүрбү?

-Сүрөттөрдү да бир топко чейин салыштырдым. 2008-2009 жылдары мен теледен көрүп жүргөн  Жаныш Бакиев көздөрү тик караган башкача  адам болчу. Азыр өзгөрүп жумшарып калгандай. Көп нерселерди таразалады болуш керек.

-Биздин бийликке болгон көз карашын айттыбы?

-Көз карашы түшүнүктүү да.  Калп чынды айтып баарын шыбап  жатса жакшы пикир айтмак беле. Атамбаев боюнча дагы абдан каттуу пикирлерин айтты. Атамбаев боюнча  психологиялык оорулуу адам катары сыпаттады. “Алкоголду көп колдонгон адамдар ушундай болуп калат. Анын психологиясын жакшы билем.  Атамбаевден ушул синдромду көп байкайм”-деди Жаныш Бакиев.

-Азыр бийликтин өкүмүн укту. Бирок эртедир кечтир  акталам деген ишеним бар бекен?

-“Кудай буйруса бир кезде  акталам. Ишенем,  калыс сот болот. Адилеттүүлүк орнойт. Анан акталам”-деди.

-Эмне үчүн алты жыл бою унчукпай келип, эми Жаныш Бакиев маек берип жатыптыр?

– Аны да сурадым. “Карасам сыртымдан эле соттун чечимин чыгарып жатат. Этегинде  Ысык-Көлдөгү банктын баарын Максимге же Гуреевичке байлабай мага  байлап, этегине  Анапияевдин өлүмүн  менден көргөндө чыдабай маек берүүнү чечтим”-деди.  Мындан сырткары убагында тоюна барып чапан жаап жүргөндөр боюнча да пикирин билдирди. Өзгөчө азыр  “КСДП”  фракциясынын лидери Чыныбай Турсунбеков абдан кеңсеме көп келчү дейт.  Бир кезде көзүнө тике карап  айтам деп айрым фамиляларды атады.

 

Баян Кулова

Булак: “Жаңы Ордо”

 

 

Политическое заявление Премьер-министра Кыргызской Республики Темира Сариева

«Уважаемые соотечественники!

В последние дни все были свидетелями, как вокруг меня и работы Правительства Кыргызской Республики развернулась неприкрытая кампания лжи и интриг. “Политический климат” резко изменился. Такая ситуация существенно осложнила режим работы Правительства страны.

Объектами голословных нападок постоянно становились различные направления деятельности правительства. Наиболее острым стал вопрос реконструкции дороги Балыкчи — Корумду.

Хочу еще раз подчеркнуть, что я никаким образом не вмешивался в проведение тендера. Более всего заинтересован в полном, открытом, детальном и объективном расследовании этого вопроса. Но некоторые политические силы, вовсе не заинтересованы в объективности. Работа депутатской комиссии наглядно это демонстрирует, она отличалась односторонностью и ангажированностью.

В этих условиях я заявляю, что не намерен мириться с тем, что кто-то манипулирует общественным мнением, чтобы придраться к работе Премьер-министра и Правительства. У меня нет ни времени, ни намерения играть в такие политические игры. Атмосфера сплетен поставила Правительство в затруднительное положение, когда ее работа стала фактически парализованной. Этого не должно происходить ни в коем случае. Страна остро нуждается в преобразованиях, работы на всех направлениях много. Ставя интересы страны и народа выше личных политических мотивов, сегодня я подаю в отставку.

Хочу сказать, что находясь на ответственном посту Премьер-министра, я старался работать много и ответственно, в интересах народа Кыргызстана. Насколько это удалось оценит народ. В любом случае, хочу заверить всех, кто поддерживал Правительство, кто связывал с нами свои надежды на улучшение жизни, а также тех, кто нас критиковал и подсказывал, что наши общие планы и надежды будут воплощены в жизнь. Свои личные планы на будущее я неразрывно связываю со страной и ее интересами.

Я намерен оставаться в политике. Впереди много планов и работы по их реализации. Сейчас всем прогрессивным силам страны нужно смотреть только вперед!

Спасибо всем и желаю новому Правительству успехов!»

Надира Нарматова, экс-депутат: “2010- жылда убактылуу өкмөттүн мезгилинде берилген убадалары боюнча бүгүнкү күндө светтин баасы үч эсе көтөрүлдү”

 

Бир мезгилдер келет кара тамга менен жазылып тарыхта калган апрель окуясына бизден кийинки муундардын катары акыйкатка тике карап, тарыхтын апрель окуясы деген барактарын изилдеп көрүп өз баасын берет. Негизгиси бүгүнкү коомдо оң жактарынан сабак алууга тийишпиз. 2010- жылда убактылуу өкмөттүн мезгилинде берилген убадалары боюнча бүгүнкү күндө светтин баасы  үч эсе көтөрүлдү, Токтогул ГЭСтин суусу ашып-ташып көбөйүп кеткен жери жок. Жашоодо азык- түлүк жана башка керектелүүчү товарлар арзандамак түгүл токтоосуз баа өсүп инфляцияны алган айлык, пенсия , пособиялар кууп жетмек түгүл шоосуна илешпей калды. Жумушчу орундар тузулуп завод фабрика курулуп, өндүрүштөр уюшулуп калган жери жок. Жеке менчик майда ишканалар курулганы эле болбосо. Тышкы карызыбыз үч эсе өстү. Саламаттык сактоо, элге билим берүү, айыл чарба,  маданият тармагында,  сот системасында, укук коргоо органдарында, социалдык системасында реформа болмок түгүл акыбалына мышык ыйлагыдай акыбалга жетти. Коррупциянын схемасы балдар бакчасынан баштап жогорку эшолонго чейин тамыры болуп көрбөгөндөй өскөндүктүн натыйжасында, справка эмес саламды да адам тандап берген саламына да акы төлөй турган акыбалга жеттик. Мамлекеттик башкаруунун вертикалдык системасы түзүлгөн жок. Кадрларды даярдоо, кесипкөй, тажрыйбалуу адистерди тиешелүү тармактарга даярдап кою маселеси дагы эле унутта калып олтурат. Жулкунбайлар же болбосо 20-30адамдан башка Кыргызстанда кадрлар кырылып калгандай эле бир орундан бир орунга секирип жүрүшөт. Оппозиция деген топтор көчөдө эмес, парламенттин ичинде да калган жок. Парламенттин курмын болсо  көрүп турасыңар. Алты жылдан бери 5,6 жолу түзүлгөн өкмөт “өрт өчүргүч” болуп күнүмдүк майда-чүйдө муктаждыктардын чөйрөсүнөн эле чыга албай жүрөт. Республикалык бюджеттин эсебинен курулган мектеп, көпүрөнүн ачылышында лента кесип өздөрүн пиарит  эткени болбосо. 2017- жылга чейинки кабыл алган Мамлекеттик программанын тизмегин карап көргүлөчү аткаруу бийлиги эмнени жасап, эмнени өзгөртүп, эмнени реформа кылып жиберди экен? Партияларга көз каранды болгондуктан өмүрүндө бир күн мамлекеттик кызматта иштебегендер, тажрыйбасыз, билимсиздер, бир бирини сүдүрөп бир үй бүлөдөн бир канча адамдар парламенттин, өкмөттүн курамына, аткаруу кызматтарына келип , ээлеп олтуруп калып жаткандыктан, акыбалыбыз ушундай денгээлге жетти. Кадр маселесинде мамлекеттик , муниципиалдык кызматтарга конкурс деп коюшуп, буткул коррупцияалык схема ошол жерде болуп жатат. Себеби тиешеси барбы, жокпу 1000ден ашык суроонун  ичинен 60 суроону коюшуп, конкурстан өтсө да аңгемелешүү деген экинчи турду өткөрүшүп баякы эле көз тааныштарды коррупциялык жол менен кызмат орундарга алып жатышат. Себеби  бардык нерсе кадрларга байланыштуу болот. Республикалык бюджетти пайдаланууда бардык тендерлер коррупциялык жол менен өткөрүлөт. Өздөрүнө тиешелүү компанияларга уттурушуп коюп бюджеттин акчасын 20-30 процентти тиешелүү тармактардагы төмөндөн жогоруга чейинки жетекчилер, бардык тармактарда башкы бухгалтери менен уурдап жеп олтурушат. Укук коргоо органдары, прокуратура, АКС, Финполиция , эсептөө палатасы деген кызматтар текшерүүсүн токтотпой аларда ууру жетекчилерди коркутуп, коррупциялык схема менен акчаны өздөрүнө чогултуп, бардык ууруларды өздөрү жаап жашырып келишет. “Желмогуздун чоңунан кичинеси коркунучтуу”-демекчи орто жана төмөнкү баскычтагы бардык тармактагы жетекчилер уурулар болуп эсептелет. Алар тымызын жүрүп алып карапайым элдин, мамлекеттик бюджеттин канын соруп жаткандар. Ошондой жетекчилердин министрлердин жашоосуна анализ жасап көргүлөчү кандай үйлөрдө, кандай машиналарда, кандай жашоодо жашап жатышты экен.  А мен айткан орто жана төмөнкү эшолондогу жетекчилер негизги мамлекеттин канын соруп жаткан уурулар болуп эсептелет.

Баян Кулова

Булак: “Жаңы ОРДО”

Жусупбек Тууганбаев, “Өлөң Булак” айылынын тургуну, 80 жашта: “Азыр өзбектер талашып аткан жер менин атамдын жери”

Айланайын туугандар, бул бийлик бизди эмнеге таяп койду. Өзбектер басып кирип көп жерлерибизди тартып алып койду.  Буга аким,  айыл өкмөт деген таптакыр кайрылбайт. Баардыгы дал ушулардын айынан болуп жатат.  Жерибизди тартып кетсе алар эч нерсе болбойт, калктын гана шору. Эмнеге бийлик качып кетет? Укпайбы бизди.  Акимдер дагы келбейт. Мындай бийликтин бизге кереги жок.  Бирдеме болуп кетсе элдин гана каны төгүлөт. Жерди сатса  ошол кишинин колу бар да. Келбейби бул жерге,  калктын сөзүн укпайбы ал жигит.   Булар элдин канын соруп жатат, эл үчүн күйбөйт го.  Булардын айтып деп жаткандарынын баары калп.  Элим журтум деген билерман балдар качан келет. Ушул күндөн баштап кетсин мына бул аким бала. Кереги жок. Эмнеге элге күйбөйт, эмнеге элден качат? Уурубу?  Таза болсо бул жерде элдин сөзүн угуп.  Биз дагы ойгонойлу.  Кайдагы  пайдасы жокторду шайлап алган. Шайкалары бар, баардыгын билебиз.  Булар элди эзип маңкуртка айландырып жатат. Азыр өзбектер талашып аткан жер  менин атамдын жери. Мен кескен кулактын баласымын.  Мен өзүм үчүн эмес, силер үчүн күйүп жатамын. Мага колунан келгенин кылсын. Жерибизден айрылсак бала чака неберелерибиздин келечеги эмне болот? Эмнеге ушуну ойлобойт бул уурулар.  Бул уруш кимге керек. Биз деле алар дагы мусулмандар.  Илгертеден ата жотобуз биргеликте жашап келгенбиз.  Мынчалык казак өзбек кыргыз болуп жазылган эмес.  Мунун баардыгы маңкурттуктун кесепети.  Буларга бир гана пул керек экен. Эч нерсе калтырбай баарын сатып кетет экен да бул акмактар.  Ошол акимдин баласы, аким биздин атабыз.  Өз баасын өзү түшүрүп жатат.  Мына биз азыр оозго туруп калдык. Күчү жетпесе башка балдарга бербейби. Ушуга дагы башы жетпейт, маңкурт да.

Булак: “Жаңы ОРДО”

Даниэль Кадырбеков, политолог, выпускник Университета Кобе (Япония): "Премьер-министр Темир Сариев должен уйти"

Министр экономики Японии Акира Амари подал в отставку в январе из-за того, что не задекларировал 8 тысяч долларов. Вчера премьер-министр Исландии Сигмундур Давид Гуннлёйгссон подал в отставку, потому что не задекларировал наличие семейного счета в оффшорах. На очереди глава кабинета министров Британии Дэвид Кэмерон – в так называемых панамских документах всплыло имя его отца. В Кыргызстане речь идет об около 7 миллиардах сомов налогоплательщиков и нарушении закона о госзакупках. При этом никто себя виновным не чувствует.
Однозначно стандарты этики для политиков растут во всем мире. И это нужно использовать как рычаг для реформ. Но есть места, где даже коррупция в госзакупках в таких масштабах – недостаточный аргумент для отставки. Я не знаю, какие индикаторы для оценки еще нужны? Борьба с коррупцией не должна быть избирательной и подлежать трактовке. Создавая прецеденты, мы никогда не сможем построить правовое государство.
Меня немного смущает позиция некоторых депутатов, которые в своих общественных заявлениях защищают Темира Сариева, даже допускают возможность нарушений закона, если ускорить это дело.Народные избранники, вас народ выбрал, чтобы бы вы контролировали и от имени народа обеспечивали надзор за использованием ресурсов, за назначаемыми людьми/исполнительной властью, а не становились ее частью.
Все эти объяснительные, подставы – типичные отмазки чиновников. Для примера: при предыдущем премьер-министре Джоомарте Оторбаеве тоже были построены сотни километров дорог и проведены тендеры, но у него никогда не было таких скандалов, никто не подставлял. Как говорится, дыма без огня не бывает. С какой стороны ни посмотреть – налицо факт коррупционного сговора, такого уровня закупки без ведома главы правительства технически невозможно провернуть. Хотя правительство и является коллегиальным органом, при желании на практике премьер-министр может даже при отсутствии кворума политической волей принять то или иное решение. И это нормально. «Ахиллесова пята» наших чиновников в том, что они используют эту привилегию в основном в неправильном русле – в корыстных целях.
Сейчас удобно прикинуться бедной овечкой, но виновен или нет, решит конечно, суд, если дойдет до этого. Но сам факт уже вызывает недоверие, сомнения в чистоплотной работе правительства Сариева и компрометирует орган власти, что очень негативно отразится на имидже страны, которая и без того фигурирует в топе самых слабых государств по индексу Failed states.
А когда у государства нет надежности, у народа не будет доверия к нему из-за двойного, трактованного правосудия, а о реформах можно и забыть. Потому что каждое такое решение будет оттягивать решение вопросов до тех пор, пока государство не добьется доверия у населения и впоследствии получит мандат на реформы. Единственный путь достичь этого – просто следовать закону, и не пытаться создавать исключения. Идеальный пример – отсрочка нормы об обязательном страховании. Из-за отсутствия доверия народ просто не поддержал. Хотя страхование – это достаточно прогрессивная мера, практикуется во всех развитых демократиях.
Учитывая, что и Сариев, и Малабаев были де-факто выдвинуты президентом, что экс-премьер-министр Сатыбалдиев тоже был отстранен из коррупционного скандала, может, пришла пора парламенту уже попытаться сформировать следующее правительство самостоятельно и на конкурентной основе?
Мировая практика и результаты выборов в 2015 году показали, что даже неадекватный парламент после выборов, как от холодного душа, получает новую динамику, а деструктивные и ненужные члены частично отсеиваются. Правительство, которое формируется в конкурентной среде, как это было в правительстве Бабанова, потом Оторбаева, показало, что несмотря на недолгий срок работы и некоторые недостатки институт премьер-министра и кабинет министров в разы эффективнее продвигает реформы в курируемых сферах. Это объясняется конкурентной средой и наличием рычагов подотчетности перед парламентом посредством выражения вотума доверия/недоверия.
А признает или нет отставкой свою причастность премьер-министр Темир Сариев – это уже эмоции, на них дело не заведешь. Если вспомнить, в новейшей истории были случаи, когда премьер-министров отправляли в отставку и за меньшие провинности. Иначе у аналитиков, оппонентов и простого народа могут возникнуть сомнения и мысли о том, что члены временного правительства изначально, с 2010 года, идут по запланированному пути, то есть по очереди передают президентство друг другу.
Если несмотря на такой скандал премьер-министр Темир Сариев не уйдет в отставку, это может означать только одно: это он, тот самый преемник президента. И это должно стать сигналом для других претендентов, чтобы они усилили работу либо просто забыли о своей мечте о президентстве. Ведь власть монополизирована на ближайшие 10 лет. Для президента Атамбаева и временщиков президент Сариев – гарантия их безопасности от преследований, продолжение их «наследия».
Сейчас важно, как поступит президент и члены коалиции. Ведь они могут досидеть до конца своих сроков, при этом даже выбрать Сариева президентом в 2017 году. Но хотелось бы надеяться на мудрость наших руководителей. Потому что, если все пойдет по запланированной траектории, на будущих парламентских выборах озлобленное население просто будет голосовать за кого угодно, но не за них. А альтернатива им, увы, – только исламские радикалы или националисты.
Даниэль Кадырбеков, политолог, выпускник Университета Кобе (Япония).
Источник: “Азаттык”

КырРаздрай. Скандал из-за тендера. Противостояние Сариева и Малабаева

Вчера в Жогорку Кенеше прошло заседание депутатской комиссии по расследованию нарушений закона в строительстве трассы Балыкчы-Корумду и дороги, идущей к аэропорту “Манас”. Члены указанной комиссии потребовали отставки премьер-министра Темира Сариева. Министр транспорта Аргынбек Малабаев обвинил Темира Сариева в нарушении закона о тендере. Сариев обвиняет самого Малабаева, внес предложение президенту об изгнании того с должности. Но президент его не принял.

Член комиссии, депутат фракции “Республика – Ата Журт” Таабалды Тиллаев сообщил: “Участие в тендере двух студентов, приехавших с китайскими визами, с лицензиями, которые не то чтобы отвечать требованиям, но не имеют права участвовать в тендере – это крайне огорчительное явление. Да еще компания, не имеющая техники, ранее вообще не строившая такие дороги международного масштаба – как, какого качества дороги построит? Допустивший такое нарушение закона глава правительства Темир Сариев должен уйти в отставку”.

Давая разъяснения депутатам, министр транспорта и коммуникации Аргынбек Малабаев сказал: в выигравшей тендер компании имеются интересы премьер-министра Темира Сариева.

Пресс-секретарь главы правительства Бакыт Асанов сообщил, что в этом тендере Темир Сариев не имеет никаких интересов: “У премьер-министра Темира Сариева в тендере по строительству дороги Балыкчы-Корумду нет никакой связи и заинтересованности. Заявление министра транспорта и коммуникации Аргынбека Малабаева об этом не соответствует действительности, и не имеет никакого основания. Премьер-министр не давал никакого указания по проведению тендера. Темир Сариев как премьер-министр полностью понимает ответственность этой должности и не допускает подобных явлений. Напротив, Темир Сариев требует законности каждого принятого решения. По данному поводу по инициативе премьер-министра создана специальная межучрежденческая комиссия, она расследовала, вынесла свои результаты. Министр Малабаев скрывает свои недостатки, чтоб избежать ответственности, распространяет разные необоснованные обвинения в адрес премьер-министра. Это не подобает ответственному руководителю”, – сказал Асанов.

Вслед за этим глава правительства направил предложение президенту о снятии с должности Малабаева. Аппарат президента вернул назад предложение Темира Сариева о снятии с должности министра транспорта Аргынбека Малабаева.

Из бюджета выделено примерно 6,8 млрд сомов для восстановления автодороги Балыкчы-Корумду протяженностью 104 км. В проведенном Министерством транспорта тендере выиграла китайская компания “Лонг Хай”, не имеющая права строить дороги.

Лидер фракции “Кыргызстан” Канатбек Исаев сообщил: “У нас всегда дорожно-строительные тендеры выигрывают иранцы, китайцы, турки. Больше всего вызывает сожаления, что отечественные компании всегда остаются в стороне. В первый раз этот тендер, проводимый за большие денежные средства около 7 млрд, прошел полностью незаконно. Китайская компания “Лонг Хай” не имела соответствующей лицензии. Подписывает не министр транспорта, а его заместитель. Не определены также финансовые источники. На прошлых собраниях я говорил: имеется много коррупционных элементов. Глава правительства отнесся безразлично. К сожалению, только когда создалась депутатская комиссия, а перед общественностью раскрылись сомнительные данные, тогда он начал шевелиться”.

Источник: gezitter.org

Адилет Айтикеев, журналист: “Жаныш Бакиев бүгүнкү бийликтеги көп адамдардын жүзүн ачты”

Ушул күндөрү журналист Адилет Айтикеевдин Москвадагы экс-президент Аскар Акаевге, андан ары Минскидеги айтылуу канкор Жаныш Бакиевге барып, маектешип келгени коомчулуктун бүйүрүн кызытууда. Окуянын жүрүшү, андагы баарлашуулар тууралуу каарманыбыздын өзүнө суроо салдык. Журналист сапары тууралуу кыскача гана “анонс” берип, өздүк гезитине маектин толук версиясы кийинки аптада жарыяланарын шардана кылды.
–Адилет мырза, социалдык түйүндөрдө Москвадагы экс-президент Аскар Акаевге, андан ары Курманбек Бакиевдин колу кан үкасы Жаныш Бакиевге барып, маектешип келгениңиз коомчулуктун бүйүрүн кызытып аткан чак. Аскар Акаевич менен го баштатан мамилеңер бар, берки Жаныш Бакиевге кандайча жакындашып калдыңар?
–Биринчиден, экс-президент Аскар Акаев жана анын үй-бүлөсү менен 2010-жылдан бери абдан жакшы мамиледемин. Аны баарыңар жакшы билесиңер. Бул жолу ал кишиге барганда, Россия илимдер академиясындагы белгилүү окумуштуулардын бири Зиядуллаев Наби Саидкаримовичтин 70 жылдык мааракеси болуп калыптыр. Ошол жерге Аскар Акаевич менен чогуу барып, атайын иш-чараларына катышып, баарлашып, ал-абал сурашып кайттым. Аскар Акаевич Кыргызстандагы ызы-чуу, тоз-тополоң чыгып кетүү жагын такыр каалабайт. Кандай гана кырдаал болбосун, баардык иш Башмыйзамдын алкагында болушун кыялданат. Бийликтен өч алуу боюнча эч кандай радикалдуу чакырык же кадамдарга барбасы белгилүү. Андай ою дагы жок. Ушул күндөрү баш-оту менен биротоло илимге сүңгүп кирип кеткен.
Ал эми Минскиге болгон сапарым боюнча, буга дейре өзүңөр жакшы билгендей, мен Курманбек Бакиевдин учурунда дал ошол бакиевдердин бийлиги тарабынан абдан чоң куугунтук көргөм. Дээрлик 2 жылдын тегерегинде куугунтуктан башым чыккан жок. Эч кандай күнөөсүз экениме карабай, соттоп жибергенге да үлгүрүшкөн. Муну менин ашынган душманым деле тана албайт. Билесиңер да, мен бакиевдер тууралуу алардын дарегине “канкор” деген сыяктуу абдан ачуу сөздөрдү жазып, ушул күндөргө чейин сындап келгем. Ушундай сындардан кийин жакында Жаныш Бакиевдин уулу Асылбек Салиев мага байланышка чыгып, “Адилет, кечке эле атамды сындай бересиң, эгер туура көрсөң, атам менен маектешпейсиңби? Мен жолугуштурайын. Ичиңдеги суроолоруңдун баарын ал кишинин өзүнө көзмө-көз жолугуп узатпайсыңбы?” деген сунушу менен чыкты. Мен макулдугумду берип, алгач суроолорумду түзүп, интернеттен жөнөттүм. Баса, “Эгемен” деген ушакчы гезит жазгандай, эч кандай машинеси жок эле алгач Оштон Москвага учуп, ал жерден Аскар Акаевичке жолуккандан кийин, андан ары сапарымды Минскини көздөй улап, поезд менен эле барып келдим.
–Жаныш Бакиев кандай жүрүптүр анан? Духу кандай экен? Эмнелерди божурады?
–Духу жакшыдай көрүндү. Ал-абалына, ден-соолугунун кандай экендигине деле кызыкканым жок. Кандай болуп калгандыгын же өзгөргөн-өзгөрбөгөнүн мурда-кийин аны менен сүйлөшүп же жакындан тааныбаган соң кантип айтам? Аны биздин гезитке чыккан маеги, сүрөттөрү жарыяланганда, бир кездери жанында жандап жүрүшкөн кошоматчылары ажыратып, салыштырбаса эле, мен кантип салыштырам? Маектешүү эч жасалмасыз, кызык маанайда уланды. Баарлашууда абдан курч суроолор берилди. 5 сааттан ашык маектештик. Соттолуп жаткан кылмышкердин деле өз чындыгын, анын ой пикирин угуш үчүн акыркы сөз берилет го. Андыктан, журналист болгондон кийин мен дагы Жаныш Бакиевдин 2005-жылдын 26-мартындагы Улуттук банктын Жалал-Абад облустук филиалынан тонолгон 22 миллион сом боюнча козголгон кылмыш ишинен баштап, былтыркы Алманбет Анапияевдин өлүмүнө чейинки анын атына жабыштырылган жарлыктардын баардыгын суроого үлгүрдүм. Баардыгына токтоолук менен жооп узатты. Эч кандай эмоцияга алдырган жок. Маектин толук версиясын кийинки аптадан тарта өзүм кожоюндук кылган “Искра Плюс” гезитине сандан-санга жарыяланмакчы. Бийликтеги бир топ сырларды ачам…
–Анын кандай маек бергени коомчулуктун бүйүрүн кызытып жатпайбы?..
–Жаныш Бакиевдин пикири, албетте, коомчулукта кызыгуу туудурары талашсыз. Ал агасынын 5 жылдык башкаруу доорунда деле эч бир маек бербептир. Алтургай, 2010-жылдын 7-апрелинен бери деле ага карата канчалаган айыптоолор болгонуна карабай, бирине да комментарий берип, өз чындыгын жарыя кылбаптыр. Ал абдан көп персоналдар жөнүндө пикирин айтты. Айрыкча, азыркы бийликтеги ошол эле ИИМ жетекчиси Мелис Турганбаевдин иш-аракеттери боюнча, Убактылуу өкмөт, анын ичинде президент Алмаз Атамбаев жөнүндө, Баяман Эркинбаев, Жыргалбек Сурабалдиев, Медет Садыркулов, Санжар Кадыралиев баштаган буюртма киши өлтүрүүлөр, Сыргак Абдылдаевге, Эмилбек Каптагаевге карата кол салуу тууралуу курч-курч суроолорумду бердим. Баардыгына жооп узатып, өз чындыгын жарыя кылды. Өзгөчө бакиевдердин режимине кызмат кылып, эми учурдагы бийликке мурда-кийин эчтеке билбегенсип, келиндей жүгүнүп, кызмат өтөп жатышкан “көзүрлөр” Аалы Карашев, Чыныбай Турсунбеков, Азамат Арапбаев, Жалил Атамбаев сыяктуу бир топ фигуралар боюнча, алардын жүзүн ачкан пикирлерин ортого таштады. Кудай буюрса, кийинки аптада маекти күтүп турсаңар болот.
–Көп фигуралар жөнүндө айткан турбайбы. Жок дегенде бир персонага айткан пикирине токтолуп койбойсузбу? Гезит окурмандарынын деле маалыматтык муктаждыгын сыйлап…
–Эмне деп айтканы азырынча сыр боло турсун. Бирок, мурдагы алардын үй-бүлөсүнө жасалып жүргөн мамилелер, айрыкча, бүгүнкү КСДПчы Чыныбай Турсунбеков менен Азамат Арапбаевдердин ашкере кошоматчылыктары, эмнелерди сунушташкандыгы, Жаныш Бакиевдин кеңсесинен чыгышпай жүргөндөрү баары баяндалат. Күтө тургула.
–Бакиевдерде элдин эсебинен чогултуп алган миллиондор жок эмес да. Сыр болбосо, барган-келген жол кире, калем акы сындуу чыгымдарга жакшы эле төлөшкөндүр? Социалдык түйүндөрдө, айрыкча жаштар бул боюнча коомчулук катуу талкуу жүргүзүп жатышат…
–Кимдир бирөөлөр ишенишеби же ишенишпейби, мага баары бир. Кудайдын алдында ар бир адам өзү жооп берет. Мен Кыргызстандан Москвага, Минскиге кетип жатканда жол киреге кетчү чыгымдардын баарысын тааныштардан карыздап чогултуп кеткем. Азыр да 300 доллардан ашык карызым бар. Ачык айтканда, өздөрү деле “жол киресин төлөп берели” деп сунушташты. Мен андан сыпайы гана баш тарттым. Жаныш Бакиевдин жанында болгон 5 сааттан ашык убактымда тамактанууга дагы ашыкча убакыт болгон жок. Кайра поездге жетишип калуу үчүн маек алаарым менен кетүүгө туура келди.
–Ал баары бир канчалык актанбасын, кимдир бирөөлөрдүн жүзүн ачпасын, тарыхта колу кан канкор катары калды. Керек болсо, сот тарабынан айыбы ашкереленип, өмүр бою сыртынан кесилди да?..
–Мен деле ага өмүр бою эркинен ажыратылып, генералдык чинин да фемида өкүлдөрү сыйрып салышкандыгын айтсам, ал киши: “Мен Кыргызстандагы бизге карата өткөн соттун өкүмдөрүн тааныбайм. Мунун баары азыркы бийликтин басым-кысымы менен өткөрүлгөн сот процесси. Соттук териштирүүлөр объективдүү өткөн жок. Качан объективдүү сот болот, ошондо мен актыгымды далилдейм” деген пикирин билдирди.
–Дагы эле актанып, “күнөөсүз экендигимди далилдейм” деп көшөрүп жаткан тура. Деги ушул тынч уктайбы? 7-апрелде, Медет Садыркулов баштаган маркумдардын рухтары түшүнө кирбейт бекен?
–Эми кандай уктаарын өзүнөн сурагыла. Биздин интервью орустар айтмакчы, адекватный интервью болду. Мен суроолорду калкып чыккан фактыларга, соттун чечимдерине, прокуратура органдарынын айыптоолоруна, күбөлөрдүн берген көрсөтмөлөрүнө негиздеп узаттым. Адамдык жеке маселелерге өткөн жокпуз. Негизинен эле менин табиятым андайга жол бербейт. Албетте, Медет Садыркулов боюнча 7 суроо берилди. Баардыгына жооп узатты.
–Кыргызстанга кайтып келүү ниети бар бекен?
–Ал жөнүндө сүйлөшкөн жокпуз.
–Курманбек Бакиев менен жолугушууга мүмкүнчүлүк болдубу?
–Жо-ок, бир гана Жаныш Бакиев менен жолуктум. Ачык айтканда, Курманбек Бакиев менен жолугушуп, маек алганга кызыкчылыгым деле жок. Себеби, президент болуп мамлекетти башкарган адамдар көп майда-чүйдө көшөгө артындагы окуяларды байкабай калышат да. Алар негизинен расмий маалыматтарга таянып гана жооп беришет. Анан калса, Курманбек Бакиев менен буга чейин маектешип келгендер бар дегендей. А мен дың бузуп, күтүүсүз жерден күтүүсүз инсандар менен маектешүүнү жактырам. Мага журналист катары тээ баштатан эле ар бир бийликтин тушундагы көмүскөдөн өлкөнү башкарышкан “серый кардиналдардан” пикирлери кызык. Алардан маек алган жагат. Бул эми журналисттик азарт да. Маселен, мага азыркы бийликтеги айтылуу Икрамжан Илмияновдун ичинде эмне жатат, эмне жөнүндө ой жүгүртөөрү, дегеле ушул персонанын пикири кызык. Маркум Медет Садыркулов тирүү болсо, анын деле артынан кууп жүрүп, маек алмакмын.
–Аскар Акаев дагы билдиби Жаныш Бакиевден маек алууга жөнөп жатканыңызды?
–Жо-ок. Жаныш Бакиевге маек алганы бара жатканымды эч кимге деле айткан жокмун. Минскиге болгон сапарымды мүмкүн болушунча барып келгенге чейин эч кимге айтпай турууну чечкем. Ар кандай бут тосуулар болбосу үчүн. Анын ичинде Аскар Акаевичке деле айткан эмесмин. Үй-бүлөм, жакын адамдарым гана билчү.
Калыгул Бейшекеев
Булак: “АЗИЯnews”

Азимбек Бекназаров: "Атамбаев будучи премьер-министром у Бакиева обзывал всех митингующих против Бакиева людей баранами"

Накануне мы взяли интервью у «бульдозера» революции. Все предшествовавшие дни были связаны с разоблачениями заговоров, арестами политиков, обвиняемых в попытке свержения власти.
— Какие чувства вы испытываете в связи со всем этим? Что можете сказать накануне этой даты?
— Революцию 24 марта 2005 года украл Бакиев, а то что было 7 апреля 2010 года украл Атамбаев. Революция совершалась против авторитарного режима, но ничего не изменилось, авторитаризм сохраняется и при Атамбаеве. Он объявил этот день красным днем календаря, праздничным днем в нарушение всех процессуальных норм. Разве это не авторитаризм?
— А как так произошло, как получилось, что Атамбаев стал лидером 7 апреля? Только потому, что его арестовали 6 апреля? Я ведь прекрасно помню, что он крайне редко участвовал на собраниях, не формулировал какие-то требования. Он всегда был примкнувшим в последний момент.
— В 2008 году мы образовали БЭК. Туда вошли СДПК, мы, Ата Мекен», «Акшумкар» и др. Начальником штаба назначили меня. Через 6 месяцев объявили досрочные президентские выборы и тогда от оппозиции нужно было назвать кандидата. Мы звонили многим – Байболову, уговаривали и Сариева, и др. Но в конце концов согласился Атамбаев. Таким образом он стал единым лидером от оппозиции. К тому же у него были деньги, которые были необходимы для выпуска газет, проведения различных акций.
А ведь у него был критический момент, когда оппозиция не хотела его принимать в 2008 году. В Ошском драмтеатре его даже выгнали, потому что помнили, как будучи премьер-министром у Бакиева он обзывал всех баранами.
Вы правы, вот и 6 апреля 2010 года он сидел дома, все ведь видели в Интернете, когда к нему пришли альфовцы. Его не было ни на Форуме, ни на площади среди людей.
Этот год он объявил годом истории, заказал составить свою родословную. Говорит о том, что революцию 2005 года сделали бандиты и криминал во главе с Акматбаевым. А апрельскую революцию 2010 года присвоил себе. Атамбаев уже и историю таким образом решил поделить.
— Какая ирония, что сегодня посадили в стране политиков, которые, якобы, планировали смену власти. А что тогда происходило 7 апреля в 2010 году, разве не захват власти?
— У нас закона нет, мы по понятиям президента Атамбаева живем. Я в течение 5-ти лет критикую его за это. На этот раз в Оше он открыто призвал к массовым беспорядкам – забрасывать оппозиционеров камнями.
— Вы в качестве Генерального прокурора в 2010 году возбудили уголовное дело по событиям 7 апреля, по массовому расстрелу демонстрантов. Прошло 6 лет, каковы результаты, какова оценка тем событиям?
— В течение шести лет суд не может вынести решение по этому делу. Это позор. Уже давно надо было поставить точку, если виноваты – осудить, нет – оправдать. Кого он обманывает? Родственников погибших? Сколько людей мучается, которых привлекли к уголовной ответственности. Сколько людей потерпевших ходит на этот суд 6 лет. Это издевательство. Часто меня обвиняют, что я не завершил дело по аксыйским событиям, когда был Генпрокурором в 2005 году. Я извлек из этого урок и настаивал, чтобы дело по 2010 году рассмотрели, не откладывая. Хотел разобраться кто откладывает его рассмотрение. Пришел к выводу, что это делает власть. На это влияли выборы, которые постоянно происходят в Кыргызстане. Нужна была поддержка «апрелевцев». А так обвиняемые уже 6 лет находятся на скамье подсудимых и их срок может быть теперь просто погашен.
— Вы считаете, что цели и задачи апрельской революции были достигнуты?
— Во всяком случае, мы, члены временного правительства, 21 декабря 2010 года передали полномочия избранному правительству во главе с Атамбаевым. Мы провели референдум и поменяли систему на парламентскую форму правления. А уже после этого, с декабря 2010 года до сегодняшнего дня – это не революционное правительство отвечает за все что происходит в стране. А Атамбаев.
Записала Замира СЫДЫКОВА.
Источник: “Республика”

Эрнис Кыязов, журналист: "Эмне үчүн мурдагы “желмогуз” президенттер кетип, ордуна “периште” президент келсе деле мамлекет оңолбоду?"

…менимче, 7-апрелдин түпкү мааниси – Ата-Бейитке барып гүл коюп, кайгырган кабак менен “..биз силерди унутпайбыз!…” деп көзгө жаш алып, дөмпөйгөн мүрзөлөрдү бир саамга ойлуу тиктей телмирип, гүл коюп, анан баса берүү эмес. 2010-жылы ээрге олтурган бийлик 5 жыл бою: “Эмне үчүн соттор дагы деле ак үйгө көз каранды? Эмнеге энергетикадагы коррупция жоголбой койду, неге тариф көтөрүлдү? Эмне үчүн “парламентаризмдик” парламенттин куурчак-жиби президенттин колунда? Эмнеликтен УКМК менен КТР илгеркидей эле оппоненттерди талкалоочу орган бойдон калды? Эмне себептен Кумтөр маселеси бу бийликтин тушунда да чечилбеди? Эмнеге мамлекеттик ММКлар аркылуу “жашоо жылдан жылга жакшырып баратканын” тынбай айттырабыз, а эмне үчүн сыртка иш издеп кеткен мигранттар жашоо “жакшырып” бараткан Кыргызстанга агылып келбей, тескерисинче өлкөдөгү ишсиздиктен сыртка кеткендер көбөйүүдө? Эмне үчүн мурдагы “желмогуз” президенттер кетип, ордуна “периште” президент келсе деле шайлоолордо административдик ресурс колдонулуп, президент өзү баш болуп өз партиясына ачык үгүт жасай берген авторитаризмдин терисин жамынган “парламентаризмде” жашап атабыз?”-деген сыяктуу суроолорго жооп тапса, мүрзө астындагы маркумдардын сөөгү агармак… Анткени,.. Ата-Бейитте гөр ичинде жаткандар деле тирүүсүндө жогорудагы суроолорго жооп издешкен эле да?..
Эрнис Кыязов, журналист

Меню