БОРБОРДУК АЗИЯДА

БОРБОРДУК АЗИЯДА, САЯСАТ - 02.11.2023

Астанада Түрк мамлекеттер уюмунун башчыларынын саммити өтөт

2-3-ноябрда Казакстандын Астана шаарында Түрк мамлекеттер уюмуна (ТМУ) мүчө өлкөлөрдүн башчыларынын саммити өтөт.

Жыйынга катышуу үчүн президент Садыр Жапаров катышуу үчүн Астанага иш сапары менен барат. Бул тууралуу президентик администрациянын тышкы саясат бөлүмүнүн башчысы Муратбек Азымбакиев билдирди.

Саммит “TURKTIME” темасында өтөт. Бул Traditions-салттар, Unification-биригүү, Reforms – реформалар, Knowledge – билим, Trust – ишеним, Investments – инвестициялар жана Mutual Energy – өз ара энергия дегенди билдирет.
Маалыматка караганда, өлкө лидерлери уюмдун күн тартибиндеги актуалдуу маселелерди талкуулашат, көп тараптуу кызматташтыктын негизги багыттарын камтыган Астана актысын жана саммиттин жыйынтыктоочу декларациясын кабыл алышат.
Иш-чаранын алкагында өзгөчө кырдаалдар, метрология жаатындагы документтерге кол коюлары күтүлүүдө. Ошондой эле 6-февралды “ТМУ алкагында кырсыктардын жана тилектештиктин курмандыктарын эскерүү күнү” деп жарыялоо тууралуу чечим кабыл алуу каралган.
Саммиттин ишине уюмга мүчө мамлекеттердин – Түркия, Азербайжан, Казакстан, Кыргызстан жана Өзбекстандын мамлекет башчылары, уюмдун байкоочу өлкөлөрүнүн делегация башчылары катышат.
Түрк элдеринин кызматташтыгын бекемдөө максатында 1992-жылы Түркиянын ошол кездеги жетекчиси Тургут Озалдын демилгеси менен Анкарада Азербайжандын, Казакстандын, Кыргызстандын, Өзбекстандын, Түркмөнстандын лидерлеринин алгачкы жыйыны өткөн. Андан бери уюмдун курамында өзгөрүүлөр болуп, 2009-жылы азыркы Түрк мамлекеттери уюму түзүлгөн. Мүчөлүк макамга ээ болгон беш өлкөдөн тышкары уюмдун жыйындарына байкоочу катары Венгрия жана Түркмөнстан катышып келет.

0 комментариялар

Кененирээк

БОРБОРДУК АЗИЯДА, САЯСАТ, ЭКОНОМИКА - 26.10.2023

ШКУга жана КМШга мүчө өлкөлөрдүн өкмөт башчылары Бишкекке келди

ШКУга жана КМШга мүчө өлкөлөрдүн өкмөт башчыларынын жыйынына катышуу үчүн Бишкекке Ирандын биринчи вице-президенти Мохаммад Мохбер, Орусиянын өкмөт башчысы Михаил Мишустин, Өзбекстандын премьер-министри Абдулла Арипов, Беларустун премьер-министри Роман Головченко, Казакстандын премьер-министри Алихан Смаилов келди.

Аларды 25-октябрда “Манас” аэропортунан Министрлер кабинетинин төрагасынын орун басары Бакыт Төрөбаев тосуп алды.

26-октябрда Бишкекте Шанхай кызматташтык уюмуна (ШКУ), Көз карандысыз мамлекеттер шериктештигине (КМШ) мүчө мамлекеттердин өкмөт башчыларынын жана жана Евразия экономикалык биримдигинин өкмөттөр аралык кеңешинин жыйыны өтөт.

ШКУнун жыйынына катышуу үчүн Пакистандын тышкы иштер министри Жалил Аббас Жилани да Бишкекке келген. Аны 25-октябрда президент Садыр Жапаров кабыл алып, эки тараптуу кызматташууну талкуулашты.

Президент Жапаров эки өлкө ортосунда соода алаканын көлөмүн көбөйтүүгө мүмкүнчүлүк бар экенин айтып, пакистандык инвесторлор менен тыгыз кызматташуу жаатында иш алып барууну сунуштады.

Ушул эле күнү Министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров Ирандын биринчи вице-президенти Мохаммад Мохберди кабыл алды. Жапаров Кыргызстан инвестициялык климатты жакшыртуунун үстүндө аракеттенип жатканын айтып, деңизге чыгуу үчүн Ирандын аймагын пайдаланууга кызыкдар экенин билдирди.

“Кыргызстандын Иран рыногуна төө буурчакты экспорттоо үчүн чоң потенциалы бар. Төө буурчак 55 миң гектардан ашык аянтты ээлейт, 2022-жылга карата дүң жыйым 78 276 тоннаны түздү”, – деди Акылбек Жапаров.

24-октябрда Кытайдын премьер-министри Ли Цян расмий сапары менен Бишкекке келген. Ал сапардын алкагында эки тараптуу жолугушууларды өткөрүп, 12 документке кол коюлду. ШКУнун өкмөт башчыларынын жыйынына Ли Цян да катышат.

0 комментариялар

Кененирээк

БОРБОРДУК АЗИЯДА, САЯСАТ - 25.10.2023

АКШ Борбор Азия өлкөлөрүнө жалган маалымат менен күрөшүүгө жардам берет

Самаркандда өткөн Борбор Азия -АКШ же С5+1 форматындагы аймактык кызматташуу боюнча биринчи министрлер жыйынында АКШнын Эл аралык өнүктүрүү боюнча агенттиги (USAID) аймакта ишке ашырууга ниеттенип жаткан жаңы долбоорлорун жарыялады.

Бул тууралуу Gazeta.uz билдирди.

USAIDдин администратору Саманта Пауэр 14,3 миллион доллар бөлүнөрүн кабарлады. Каражат Борбор Азияда экономикалык өсүштөгү тоскоолдуктарды жоюуга, туруктуу жана жашыл энергетикалык системаларды түзүүгө жана дезинформация менен күрөшүүгө жумшалат.

“Биз журналисттерди жана медиа адистерин маалыматты так аныктоо жана жарыялоо үчүн зарыл болгон инструменттер жана ыкмалар менен камсыздайбыз. Ошондой эле өнөктөш өкмөттөр менен жалган маалыматтын жайылышын алдын алууга жардам берген саясатты иштеп чыгууга жана көз карандысыз ЖМКларды өнүктүрүүгө мүмкүндүк берген ченемдик укуктук чөйрөнү түзүүгө көмөктөшөбүз”, -деди Саманта Пауэр.

USAID маалымат каражаттарын колдоо – жарандардын укуктарын коргоого, ачык-айкын жана отчеттуу өкмөттөрдү түзүүгө багытталган маанилүү демократиялык жана экономикалык реформа экенин баса белгилейт.

0 комментариялар

Кененирээк

БОРБОРДУК АЗИЯДА, КООМ - 20.10.2023

15 жыл дайынсыз болуп, бир казактын малын багып жүргөн кыргыз жубайларга убактылуу паспорт берилди

15 жыл дайынсыз жүргөн кыргызстандык жубайларга убактылуу паспорт берилди. Алар 19-октябрга караган түнү Кыргызстанга келгенин журналисттерге бир тууганы Элмира Рыскелдиева билдирди.

“Кыргызстандын Алматыдагы консулдугуна рахмат. Агам чек арадан өтүп келатып “Кыргызстан” деп кыйкырып, баарыбызды ыйлатты. Азыр жаныбызда. Эми апасы, бир туугандарынын жанында болот”,- деди Рыскелдиева.

Буга чейин ЖМКлар 15 жылдан бери дайынсыз болуп келген жубайлар Казакстандын Жамбыл облусунда табылганы тууралуу маалыматтарды жарыялашкан.

Анда алар казак айылдарынын биринде бирөөнүн малын багып, короо-жайын карап жүргөнү, үч жолу казак полициясына кайрылып жардам сураганынан майнап чыкпаганы айтылган.

Жакындары кыргыз бийлигине кайрылып, жубайлардын паспортторун калыбына келтирип, мекенине алып келүүгө жардам сурашкан.

Азыр Казакстандын аймагында расмий эсеп боюнча 35 миңден ашык кыргызстандык жашап, иштейт. Бейрасмий эсепте алда канча көп болушу ыктымал экени айтылып келет.

0 комментариялар

Кененирээк

БОРБОРДУК АЗИЯДА, САЯСАТ - 19.10.2023

Кыргыз-тажик чек арасынын дагы 13,98 чакырымы макулдашылды

Кыргызстан менен Тажикстандын чек арасынын дагы 13,98 чакырымы макулдашылды.

Бул макулдашуу 12-18-октябрь күндөрү Тажикстандын Бустон шаарында кыргыз-тажик чек арасын делимитациялоо жана демаркациялоо боюнча Кыргызстандын жана Тажикстандын өкмөттүк делегацияларынын топографиялык жумушчу топторунун жолугушуусунда кабыл алынган. Анын жыйынтыгында тиешелүү протоколго кол коюлду. Бул тууралуу Министрлер кабинети билдирди. Тараптар эми калган тилкелер боюнча сүйлөшүүнү Кыргызстанда өтө турган жолугушууда улантышмакчы.

Топографиялык топтордун буга чейинки соңку жолугушуусунда тараптар чек ара тилкесинин 43,32 чакырымын макулдашканы айтылган.
16-октябрда эки өлкөнүн атайын кызматтарынын жетекчилери Камчыбек Ташиев менен Саймумин Ятимов баштаган өкмөттүк делегациялар Тажикстандын Бустон шаарында жолугушкан. Анда топографиялык жана укуктук маселелер боюнча жумушчу топторго чек арага байланыштуу бардык иштерди жандантуу тапшырмасы берилгени айтылган.
Кыргызстандын Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитетинин төрагасы Камчыбек Ташиев менен Тажикстандын Улуттук коопсуздук кызматынын төрагасы Саймумин Ятимов баштаган делегациялар 2-октябрда да кездешип, чек ара боюнча протоколго кол коюшкан. Анда бул документ кыргыз-тажик чек арасы боюнча соңку чечимди кабыл алууга негиз болору айтылган. Өкмөт кыргыз-тажик чек арасынын кайсы жерлери такталганы тууралуу маалымат бере элек.

Эки өлкөнүн чек арасынын жалпы узундугу 970-980 чакырымды түзөт. Аны тактоо иштери 2002-жылы башталып, 2020-жылдарга чейин 519 чакырымы толук такталган. Былтыр эки өлкөнүн лидерлери жолукканда жалпысынан 664 чакырымга байланыштуу орток пикир бар экенин ырастаган. Ушул тапта эки өлкөнүн атайын комиссиялары тактала элек тилкелер боюнча сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп жатат.
Кыргыз-тажик чек арасынын такталбаган тилкелеринде жаңжалдар мурда да чыгып турган. Эки мамлекет 2021-жылы жана 2022-жылы ири куралдуу кагылышты баштан кечирди. Бишкек менен Дүйшөмбү ал үчүн бири-бирин айыптаган.

0 комментариялар

Кененирээк

БОРБОРДУК АЗИЯДА, КООМ, ТАРЫХ - 18.10.2023

Ооганстандын Кичи жана Улуу Памириндеги кыргыздарга гуманитардык жардам көрсөтүлдү

Кыргыз Республикасынын Президенти С.Н.Жапаровдун тапшырмасы менен боордош афган элине ар тараптуу жардам көрсөтүү максатында 2023-жылдын 4-октябрынан 16-октябрына чейин КР Эмгек, социалдык камсыздоо жана миграция министрлиги, Саламаттыкты сактоо министрлиги, КР Айыл чарба министрлиги, Тышкы иштер министрлиги жана Өзгөчө кырдаалдар министрлигинен турган гуманитардык экспедиция Бадахшан провинциясына, ошондой эле Афганистандын Кичи жана Улуу Памирине кургактык транспорту менен 2 тоннага жакын дары-дармектердин жана ветеринардык препараттардын партиясы жеткирилди.

Медицина кызматкерлерине: педиатр, терапевт, стоматолог, гинеколог кирди, алар бийик тоолуу шартта, 4200 метр бийиктикте үч күн ичинде 600дөн ашык муктаж болгон жергиликтүү тургундарды медициналык кароодон өткөрүштү жана дарылашты. Ветеринарлар эпизоотиялык абалды изилдеп, 700дөн ашык бодо малды жана майда малды эмдөөдөн өткөрүштү. Ошондой эле жергиликтүү тургундарга ветеринардык дары-дармектер берилип, аларды ар кандай оорулардын алдын алуу үчүн колдонуу боюнча окуулар өткөрүлдү.

Гуманитардык миссиянын жыйынтыгы боюнча ооган бийлиги жана Ооганстанда жашаган этникалык кыргыздар Президентке, министрлер кабинетине жана Кыргызстандын элине көрсөткөн ар тараптуу камкордугу үчүн ыраазычылык билдирип, бул жардамды тарыхый деп баалашты.

0 комментариялар

Кененирээк

БОРБОРДУК АЗИЯДА, САЯСАТ - 17.10.2023

Кыргызстан менен Тажикстан: чек ара маселеси боюнча кезектеги жолугушуу өттү

16-октябрда эки өлкөнүн атайын кызматтарынын жетекчилери Камчыбек Ташиев менен Саймумин Ятимов баштаган өкмөттүк делегациялар Тажикстандын Бустон шаарында жолугушту.

Бул тууралуу Баткен облустук администрациясынын басма сөз кызматы кабарлады.

Жолугушууда эки тараптын делегация башчылары кыргыз-тажик чек арасындагы калган тилкелер боюнча келишимди тараптар так аткарып жатканына канааттануусун билдиришти.

Ошондой эле топографиялык жана укуктук маселелер боюнча жумушчу топторго чек арага байланыштуу бардык иштерди жандантуу жана болгон маселелерди чечүү тапшырылды.

“Делегация башчылары эки өлкөнүн чек арасын делимитациялоо жана демаркациялоо жараянын тездетүүдө 2-октябрда кол коюлган №44 протоколдун маансин белгилеп, анын шарттарын так аткарууга даярдыгын билдиришти”, деп жазылган маалыматта.

Кыргызстандын Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитетинин төрагасы Камчыбек Ташиев менен Тажикстандын Улуттук коопсуздук кызматынын төрагасы Саймумин Ятимов баштаган делегациялар 2-октябрда да кездешип, чек ара боюнча протоколго кол коюшкан. Анда бул документ кыргыз-тажик чек арасы боюнча соңку чечимди кабыл алууга негиз болору айтылган.

Азырынча протоколдун мазмуну ачыктала элек.

Кыргызстан менен Тажикстандын чек арасынын узундугу 970-980 чакырымды түзөт. Аны тактоо иштери 2002-жылы башталып, 2020-жылдарга чейин 519 чакырымы толук такталган. 2022-жылы эки өлкөнүн лидерлери жолукканда жалпысынан 664 чакырым тилке боюнча орток пикир бар экенин ырасташкан. Ушул тапта эки өлкөнүн атайын комиссиялары тактала элек тилкелер боюнча сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп жатат.

Кыргыз-тажик чек арасынын такталбаган тилкелеринде жаңжалдар мурда да чыгып турган. Эки мамлекет 2021-жылы жана 2022-жылы ири куралдуу кагылышты баштан кечирди. Бишкек менен Дүйшөмбү ал үчүн бири-бирин айыптаган.

0 комментариялар

Кененирээк

БОРБОРДУК АЗИЯДА, ЭКОНОМИКА - 16.10.2023

Кыргызстандан Казакстанга суу бериле баштады

Талас облусунун аймагындагы Киров суу сактагычынан Казакстандын Жамбыл облусуна суу берүү башталды. Бул тууралуу коңшу мамлекеттин маалымат каражаттары Казакстандын суу ресурстары жана ирригация министри Нуржан Нуржигитовго шилтеме берип жазышты.

Казакстан менен Кыргызстандын акыркы өкмөттөр аралык кеңешинин 11-жыйыны Акылбек Жапаров менен Алихан Смаиловдун катышуусунда Тараз шаарында сентябрдын аягында өткөн. Анын жүрүшүндө тараптар Киров суу сактагычынан суу берүүнү калыбына келтирүү жаатында макулдашууга жетишкен.

“Биз Кыргыз Республикасынын Айыл чарба министрлигинин жетекчилери менен жолугушуп, Киров суу сактагычын ачуу боюнча учурдагы шарттарды макулдаштык. Учурда суу сактагычтан 12 куб метр суу Жамбыл облусунун суу сактагычына топтолуп жатат”, – деп билдирди Нуржигитов.

Ал акыркы эки айда Казакстанга суу келбей калганын кошумчалады.

Эске салсак, Кыргызстандын Киров суу сактагычына топтолгон суунун көлөмү быйыл соңку 30 жылдагы эң төмөнкү чекке түшкөн. Казакстан сугат суунун жетишсиздигинен улам 13 районунда өзгөчө кырдаал режимин жарыялаган.

Киров суу сактагычынын башчысы Шыгай Момуналиев буга чейин “Азаттыкка” августтун этегинде суу сактагычта болгону 10-14 млн куб суу бар экенин айткан. Бул 2022-жылга салыштырганда 10 эсеге аз. Былтыр августта бассейинде 100 млн куб суу топтолгон.

1976-жылы ишке берилген Киров суу сактагычына долбоордук көлөмү боюнча 550 млн метр куб суу батат. Расмий маалыматка караганда, суу сактагычта суу эң көп топтолгон убак 2016-жылга туш келип, анда 500 миллиондон ашык метр куб суу топтолгон. Киров суу сактагычына топтолгон жалпы суунун дээрлик 80% Казакстанга кетет.

Таластын Манас району суунун 20 пайызын гана колдонот. Казакстан сууну алганы үчүн кенемте катары Киров суу сактагычын жыл сайын ремонтоп, оңдоо иштерин жүргүзөт.

0 комментариялар

Кененирээк

БОРБОРДУК АЗИЯДА, КРИМИНАЛДЫК ХРОНИКА ЖАНА ОКУЯЛАР - 16.10.2023

УКМК кримтөбөл Камчы Көлбаевдин өлүмү үчүн өч алууга "буюртма" алып, Өзбекстандан келген 3 киллерди кармаганын билдирди

Өзбекстандын үч жараны буюртма менен адам өлтүрүү максатында Кыргызстанга мыйзамсыз келгенин 14-октябрда Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитет (УКМК) билдирди.

Атайын кызматтын маалыматына караганда, “Альфа” түзүмүнүн жоокерлери Ойбек Каримбердиевди, Азамат Рустамовду жана Исламхан Абдулгаффаровду кармады.

Тергөөнүн версиясы боюнча, алар “мыйзамдагы ууру” делген Камчы Асанбектин (Көлбаевдин) өлүмү үчүн өч алуу максатында “буюртма” алып, аны аткарууга келишкен. Кармалгандар 13-октябрда Өзбекстандын күч органдарына өткөрүлүп берилген.

УКМК 4-октябрда Бишкекте “кримчөйрөнүн анабашы” аталган Камчы Көлбаев (Камчыбек Асанбек) атайын операция маалында өлтүрүлгөнүн ырастаган. Көлбаевди кармоо операциясы ишкерлердин өзгөчө ири өлчөмдө мүлкүн мыйзамсыз тартып алуу фактыларына жана “Дөө” каймана аты бар Чыңгыз Жумагуловду өлтүрүүнү уюштурууга катышы бар деген арыздарга байланыштуу жүргөнүн билдирген.

Атайын кызмат муну улай эле Камчыбек Көлбаев менен байланышта болгон делген 40тан ашык адамды кылмыштуу топтун активдүү мүчөлөрү катары кармаган. Камчы Көлбаевге тийиштүү делген жалпы наркы 1 миллиард долларлык активдер камакка алынганын да билдирген.

Бишкекте, Ошто жана башка аймактарда уюшкан кылмыштуу топторго тиешеси бар делип бир катар жарандар кармалууда. Алардын катарында ишкерлер, курулуш компанияларынын жетекчилери, Чолпон-Ата шаарынын мурдагы мэри жана башка адамдар бар.

0 комментариялар

Кененирээк

БОРБОРДУК АЗИЯДА, САЯСАТ - 13.10.2023

Акылбек Жапаров дүйнөлүк державалардын Борбор Азия өлкөлөрүнө кызыгуусу өскөнүн билдирди

Министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров “акыркы убакта ири геосаясий оюнчулардын Борбор Азияга болгон кызыгуусу артып жатканы байкалып жатканын” билдирди. Бул жөнүндө ал Бишкекте өтүп жаткан “Борбор Азия: өз ара аракеттешүүнүн өзгөчөлүктөрү” аттуу Vl эксперттик форумда сүйлөп жатып айтты.

“Аймактагы интеграциялык процесстер – Борбор Азия глобалдык процесстердин толук кандуу субъектиси болууну көздөп жатканын көрсөтүүдө. Сырткы борборлор бизге бир бүтүн аймак катары карап жатышат. Акыркы кездердеги көптөгөн саммиттер да С5+1 форматында өтүүдө”, – деди Жапаров.

Борбор Азия өлкөлөрүнүн кызматташтыгы жөнүндө айткан төрага алардын ортосунда бардык деңгээлдерде “дайыма диалог жүрүп жатканын” белгиледи. “Анткени азыркы реалдуулукта биздин экономикалык жана саясий жактан атаандаштыкка туруштук берүүбүздү арттыра турган өз ара тыгыз кызматташтыксыз Борбор Азияга дүйнөлүк масштабдагы субъектке айлануу өтө кыйын болот”, – деди Жапаров.

Буга чейин президент Садыр Жапаров да глобалдык геосаясий окуялардын фонунда эл аралык коомчулуктун Борбор Азияга болгон кызыгуусу “кыйла өскөнүн” билдирген.

Быйыл С5+1 форматында Борбор Азия өлкөлөрү катышкан бир нече саммит өттү. Май айында Кытайдын лидери Си Цзиньпиндин демилгеси менен “Кытай – Борбор Азия” саммити өтүп, анын жыйынтыгында Бээжин аймактагы өлкөлөргө 50 миллиард доллар бөлөрүн билдирген.

Июнь айында Кыргызстан экинчи “Борбор Азия – Европа биримдиги” саммитин кабыл алган. Анда Европа кеңешинин төрагасы Шарль Мишель ЕБ Борбор Азия өлкөлөрүнөн Орусияга каршы санкцияларды бузбоону талап кыларын, “ошол эле маалда өнөктөштөрдүн бул маселеге байланышкан көйгөйлөрүн угууга жана талкуулоого даяр экенин” айткан.

Сентябрь айында тарыхта алгачкы жолу АКШнын президентинин жана Борбор Азия лидерлеринин катышуусунда “Борбор Азия – АКШ” саммити өткөн. Анда Жо Байден Борбор Азия өлкөлөрүнүн бирине барышы мүмкүн экенин айтып, дипломатиялык С5+1 форматына кошумча бизнес-платформа түзүү планы бар экенин билдирген.

Сентябрдын аягында өткөн “Германия – Борбор Азия” саммитинин жыйынтыгында Берлин аймактагы өлкөлөр менен экономикалык жана саясий кызматташтыкты кеңейтүүгө даяр экенин билдирип, бирок бул үчүн борборазиялык беш өлкө Орусияга каршы санкцияларды бузбашы керектигин белгилеген.

0 комментариялар

Кененирээк