Menu

БОРБОРДУК АЗИЯДА

Кыргыз-өзбек чек арасын демаркацияло комиссиясынын жыйыны өттү

13-19-августта Чолпон-Ата шаарында кыргыз-өзбек биргелешкен демаркация комиссиясындагы эки өлкөнүн өкмөттүк делегацияларынын жумушчу топторунун жолугушуусу өттү.

Бул тууралуу кыргыз өкмөтүнүн басма сөз кызматы 21-августта билдирди.

Жолугушууда чек араны демаркациялоо маселелери талкууланып демаркация иштерин жүргүзүү үчүн атайын геодезиялык тармакты түзүү боюнча даярдык иштери жүргүзүлдү. Жыйынтыгында протоколго кол коюлду.

Кыргызстан менен Өзбекстандын чек арасын делимитация жана демаркациялоо аяктаганын президент Садыр Жапаров быйыл 27-январда Бишкекке мамлекеттик сапар менен өзбек президенти Шавкат Мирзиёев келип кеткенде айткан.

Кыргыз-өзбек чек арасындагы Кемпир-Абад суу сактагычы жайгашкан жер былтыр өлкөдө чоң саясий темага айланган. Суу сактагычтын жери Өзбекстанга өтүп жатканына каршы пикирин ачык билдирген 30га жакын белгилүү саясатчы, активисттер былтыр октябрда камалган. Ушул тапта кармалган 27 кишинин 14ү тергөө абагында отурат. Калгандары буга чейин түрдүү жагдайда үй камагына чыккан.

Милиция аларды “бийликти басып алууга аракет кылган” деп айыптап жатат. Иш Кылмыш-жаза кодексинин “Жапырт башаламандык уюштурууга аракет көрүү”, “Бийликти күч менен басып алууга даярдык көрүү” беренелеринин негизинде козголгон. Абактагылар мунун баарын саясий куугунтук катары сыпатташкан.

Кыргыз-казак чек арасында 300дөн ашык жүк ташуучу машине кезекте турат

Кыргыз-казак чек арасындагы “Ак-Тилек” өткөрмө бекетинде 21-август саат 18:30га карата 370тей жүк ташуучу автоунаа Кыргызстандан Казакстанга өтө албай, кезекте турат.

Кыргызстандын Чек ара кызматынын маалыматы боюнча, кыргыз тарап машиналардын жай өтүшүнүн себептерин талкуулоо үчүн Казакстандын чек ара өкүлдөрү менен жолугушуу маселесин карап жатат.

Казакстан 21-августта саат 09:00дөн 18:00гө чейинки аралыкта үч гана машинени өткөргөн. Мекеме Кыргызстан тарап чек арада эч кандай чектөө киргизбегенин жана өткөрмө бекет кадимки тартипте иштеп жатканын кошумчалады.

Казакстан окуя боюнча азырынча комментарий бере элек. Кыргыз-казак чек ара бекеттеринде утур-утур жүк ташуучу автоунаалардын узун кезеги пайда болуп турат.

Марат Тагаев: "2016-жылы Өзбекстан Унгар-Тоого тик учак кондуруп, десант түшүргөндө кыргыз бийлиги ички публикага ойноп эле пансионаттарды алды кылып койгон"

КР Маданият министринин орун басары Марат Тагаев Ысык-Көлдөгү төрт пансионат боюнча өз пикирин билдирип, пост жарыялады.
Учурда Өзбекстанга кайрадан колдонууга берилген төрт пансионат боюнча тескери коомдук маанай жаратуу үчүн максаттуу маалымат таратып жаткан адамдарды көрүп, жаканы кармап, тобоо дебеске арга жок.
Сууну сиңген жерге, сөздү уккан жерге айт дейт. Ак кагазды көрсөтсөң кара дей турган ниеттегилерге бир нерсени далилдеп кереги жок дечи. Бирок… саясат менен иши жок эл, өзгөчө жаштар арасында алардын калпына ишенип алгандар чыгышы мүмкүн да.
Кудайга шүгүр, кеменгер элибиз түшүнүктүү, саясий жактан сабаттуу. Ошондуктан элдин колдоосу 91 пайызга чейин жетүүдө.
Ал эми фейсбукта 100гө жетпеген Тилекмат Куреновго окшош люмпендер, Сыргак Абдылдаевге окшош шизофрениктер, акыркы 5-6 жылдан бери эч жерде иштебеген, бир тыйын салык төкпөгөн бекерпоздор, анан мурдагы бийлик учурунда бийликчил гезиттерди иштетип, болгон рекламаны ээлеп жаман көнгөн, азыр жембаштыгы кур калган Назгүл Мамытова, Алмаз Темирбек, Лейла Саралаева сыяктуу журналисттердин тобу бар. Алар пансионаттар боюнча жазып жатышканынан өздөрү уялбаса, мен көрүп туруп унчукпай кое алгыдай эмесмин.
2016-жылы Ислам Каримовдун тушунда кыргыз-өзбек мамилеси начарлап, Унгар-Тоого тик учак кондуруп, десант түшүргөндө кыргыз бийлиги саясий кадам кылып, ички публикага ойноп эле пансионаттарды алды кылып койгонун баарыбыз билебиз. Ошол жылы Өзбекстан Кыргызстанды эл аралык сотко берген.
2016-жылы августта Ислам Каримовдун көзү өткөн. Бир жылдан кийин 2017-жылы ошол эле Атамбаевдин учурунда пансионаттарды кайра берүү чечими кабыл алынган. Өзбекстанга сапары учурунда кайтарып берүү боюнча сөз берилген.
Ошол мезгилде оппозициялык телеканалда иштеп, Атамбаевди сындап турганбыз. Пансионаттарды кайра берип салды деп ызылдап чыккан эмес экенбиз. Анткени учурунда саясий ход болгонун, Мирзиеев келгенден кийин абал өзгөргөнүн билип турганбыз. Ошондо ызылдабаган Канышай Мамыркулова эжеге азыр эмне болуп жатат түшүнбөйсүң.
2017-жылы декабрда премьер-министр Сапар Исаков пансионаттарды кайра берүү токтомду даярдап чыгарган. Аңгыча Атамбаев менен Жээнбеков урушуп кетип, январда ТЭЦте авария болуп, кол коюу жылып кеткен. Ансыз да айласын таппай калган Жээнбеков бул маселени карагысы да келген эмес.
Бирок, Өзбекстан эл аралык сот аркылуу ишин жылдыра берген. Мына быйыл сот чечими чыгып отурат.
Окуянын чынын билбей каршы сүйлөө кечиримдүү, чынын билгенден кийин муюп калуу адамдык жакшы сапат, бирок билип туруп эле бет тырмай берүү – бетпактык.
Экинчиден, кошуна мамлекет менен туугандык, достук мамиле күтүш керекпиз. Биз Европага суктанып, чек арасыз жашоону кыялданабыз, а талап кылганыбыз “суу бербе, пансионаттарын бербе, инвесторлорун киргизбе” деген сөздөр.
Кошуна мамлекеттердин курорттук аймакка инвестиция салып, отелдеринин болушу нормалдуу көрүнүш. Союз мезгилинде эмес, кийин эле 2015-жылы Алмазбек Атамбаев Түркмөнстан президенти Гурбангулы Бердимухамедовго 5 жылдыздуу отель куруу үчүн көлдүн жээгинен жер берүүнү убадалаган. Өзбекстандыкы дагы ошондой эле көрүнүш. Болгону Өзбекстан менен Казакстан Союз учурунда куруп коюшкан экен.
Биз эс тутумдуу коомдук аң сезим калыптандырышыбыз керек.

Садыр Жапаров: 2016-жылы Темир Сариев популисттик кылып алдым деп койгон 4 пансионатты 2017-жылы Сапар Исаков Өзбекстанга кайтарып берүүгө шашкан

Президент Садыр Жапаров 18-августта “Кабар” улуттук маалымат агенттигине Ысык-Көлдөгү төрт пансионаттын Өзбекстанга башкарууга берилиши тууралуу комментарий берди.

Анда бул жайлардан улам кыргыз тарап Ташкент менен соттошконун айтып, убагында пансионаттарды Кыргызстанга кайтарган 2016-жылдагы премьер-министр Темир Сариевди “популисттик” кылган деп айыптады.

“2016-жылы Темир Сариев премьер-министр болуп турганда, мен ачыгын айтайын, популисттик кылып эле алып койгон. Архивдик кагаздарды окуп чыгып, келечегин жакшылап карап, жети өлчөп бир кесиш керек эле. Тагыраак айтсам, эл аралык соттон утулбай турган болсок, анан алып койсо болмок. Ошол эле жылы өзбек тарап Вашингтонго эл аралык сотко 65 миллион долларга доо арыз бериптир. 2017-жылы Сапар Исаков өзбек тарапка кат жөнөткөн экен: “Тынчтык жолу менен чечели, силерге 4 пансионатты кайра берели, силер эл аралык соттон доо арызыңарды алып койгула”, – деп. Алар алган эмес. Май айында эл аралык сот кыргыз тарап 40 миллиондон ашыгыраак доллар төлөйсүңөр деген чечим чыгарды. Биз эки жак келишип, “анча акчаны төлөй албайбыз. Андан көрө силер 49 жылга алгыла, 4-5 жылдыздуу мейманканаларды кургула” деп келиштик”, – деген Жапаров.

Ал ошондой эле бул пансионаттарды сатыкка чыгарганда аларман чыкпастыгын, узак мөөнөткө пайдаланууга берилгени ыңгайлуу болорун белгиледи.

“Ал төрт пансионатты саталы десек, 40 миллионго эмес төрт миллион долларга эч ким сатып албайт. Ал эми 5-10 жылга бербейлиби деген бул түркөйлүк. Төрт-беш жылдыздуу жатаканаларды куруп бүткүчө эле 5-10 жыл кетет. Анан кайсы мамлекет короткон акчасын актабай туруп биз үчүн куруп бермек эле. “Кемпир-Абад кетти” дегендер же сабатсыздар, акылсыздар же ичи кир адамдар. Кемпир-Абад кеткен жок. Келди. Мындан ары 50/50 башкарабыз деп 50 пайызын алып койдук”.

Мунун алдында Мамлекеттик мүлктү башкаруу агенттиги өзбекстандык компанияларга башкарууга берилген пансионаттар тууралуу түшүндүрмө тараткан. Ага ылайык, “Дилором”, “Золотые пески”, “Рохат” жана “Бустон” пансионаттары узак мөөнөткө, 49 жылга пайдаланууга, ал эми жери ижара шартында берилет.

Келишимге ылайык, бул жайлар үч-төрт жылдыз деңгээлинде оңдоп-түзөтүүдөн өтөт. Иштеген жумушчулардын 80% кем эмес бөлүгүн жергиликтүү тургундар түзүшү керек.

Аталган агенттик бул жайлар мамлекеттин балансында турганын, чыгашалуу болуп келгенин, көпчүлүк бөлмөлөрү начар, авариялык абалда болгонун белгиледи. Жаңылап, оңдоо үчүн ири инвестиция керектигин айтты.

Төрт пансионатты Өзбекстанга башкарууга берүү тууралуу чечим апта башында Чолпон-Атадагы кыргыз-өзбек өкмөттөрүнүн биргелешкен комиссиясынын 10-жыйынында кабыл алынган. Ага ылайык, “Золотые пески” пансионаты “Ташкент механикалык заводуна”, “Дилором” пансионаты “Асакабанк” компаниясына, “Рахат” эс алуу жайы “Өзбекстандын тышкы экономикалык улуттук банкына”, ал эми “Бустон” “Узпромстройбанк” банкына берилет.

“Ар бир объектке салынуучу инвестициянын көлөмү 15-20 миллион доллар деп бааланып жатат, ар биринде 200дөй жумушчу орун түзүлүп, жылына 130 миллион сомго чейин салык түшөт”, – деп жазылган маалыматта.

Кыргыз өкмөтү 2020-жылы “Алтын кум”, “Рохат” жана “Дилором” пансионаттарын жеке менчикке башкарууга берүү ниетин билдирген. Мамлекеттик мүлктү башкаруу фонду бул жайлар мамлекеттин менчиги болуп кала берерин, инвесторго убактылуу башкарууга берилерин айткан.

2016-жылы кыргыз өкмөтү совет учурунда Ысык-Көлдө Өзбекстан пайдаланып келген төрт пансионатты менчиктештирүү боюнча токтом чыгарган. Эс алуу жайларынын аталыштары кыргызчаланып, “Рохат” – “Алтын жай”, “Дилором” – “Эне-Сай”, “Золотые пески” – “Бостери” деп өзгөргөн. Ал эми “Бустон” пансионатынын аты ошол бойдон калган.

Сентябрда Нью-Йоркто АКШ менен Борбор Азия лидерлеринин саммити өтөт

АКШ президенти Жо Байден Борбор Азия мамлекеттеринин башчыларынын катышуусунда саммит өткөрүүнү пландоодо.

18-августта Forbes АКШ президенти Жо Байдендин Өзбекстандын президенти Шавкат Мирзиёевге жолдогон катынын текстин жарыялады.

АКШ президенти Жо Байден өз катында Өзбекстандын президенти Шавкат Мирзиёвди сентябрдын аягында Нью-Йоркто БУУнун Башкы ассамблеясынын сессиясынын ачылышы учурунда өтө турган “Борбор Азия-АКШ” (С5+1) форматындагы биринчи саммитке чакырган.

Gazeta.uz басылмасынын Өзбекстан өкмөтүндөгү өз булагы мындай саммит чындап эле пландалып жатканын жана ал АКШнын демилгеси экенин ырастады.

Жо Байдендин катында АКШ менен Борбор Азия өлкөлөрүнүн президенттеринин жолугушуусу 19 же 20-сентябрга белгиленгени айтылат.

“Мен БУУнун Башкы Ассамблеясынын сессиясын чыдамсыздык менен күтүп жатам. Анда биз элибиздин жашоосундагы эң маанилүү маселелер боюнча прогресске жетишебиз. 19-20-сентябрдагы “C5+1” форматындагы расмий жолугушууда сиз мага жана биздин кесиптештерибизге кошулуп, коопсуздук, экономика жана экология чөйрөсүндөгү жалпы максаттарга жетүү үчүн биргелешип иштөөнү кантип уланта аларыбызды талкуулайбыз деп үмүттөнөм”, – деп жазган Жо Байден.

Казакстанда орусиялык "Царьград" телеканалы жабылды

Казакстанда олигарх Константин Малофеевге таандык, орусиялык “Царьград” телеканалы жабылды.

Бул тууралуу жергиликтүү басылмалар Маалымат жана социалдык өнүктүрүү министрлигине шилтеме берүү менен билдиришти.

Маалыматка караганда, министрлик буга чейин телеканалга экстремизмди үгүттөө айыбы менен төрт жолу эскертүү берген. Акыркысы “Казак улутчулдары Жеңиш күнүнүн алдында орус аялдарын коркутуп жатат” аттуу макалага байланыштуу болгон. Казакстанда жабылган ресурстарга байкоо жүргүзгөн Kaz Blocking Tracker сайтынын ырасташынча, телеканал азыр Казакстанда бөгөттөлгөн.

“Роскомсвобода” долбоору билдиргендей, 2020-жылдын июль айында YouTube экспорттук мыйзамдарды бузгандыктан “Царьград” каналын жаап салган. 2022-жылы Кремлдин пропагандасын жайылткан жана Орусиянын Украинага карата агрессиясын актаган ресурс катары телеканалга санкция киргизилген.

Орусиялык ишкер, “Царьграддын” негиздөөчүсү Константин Малофеев да Евробиримдиктин, АКШнын жана башка өлкөлөрдүн санкциялык тизмесинде. Ал Украинада Орусия тарапта согушуп жаткан ыктыярдуу отряддарды каржылаганы үчүн алты жылдан ашык убакыттан бери эл аралык издөөдө жүрөт.

Кыргызстан Ысык-Көлдөгү төрт пансионатты Өзбекстанга башкарууга берет

Ысык-Көлдүн жээгиндеги төрт пансионат Өзбекстанга 49 жылга башкарууга берилет. Бул тууралуу Мамлекеттик мүлктү башкаруу агенттигинин директору Канатбек Тургунбеков билдирди.

Кеп “Дилором”, “Золотые пески”, “Рохат” жана “Бустон” пансионаттары жөнүндө болуп жатат.

Тургунбеков белгилегендей, Өзбекстан пансионаттардын ар бирине 15-20 миллион доллар инвестиция жумшоону көздөөдө.

Өкмөт 2020-жылы эле “Алтын кум”, “Рохат” жана “Дилором” мамлекеттик пансионаттарын жеке менчикке башкарууга берүү ниетин билдирген. Мамлекеттик мүлктү башкаруу фонду бул жайлар мамлекеттин менчиги болуп кала берерин, инвесторго убактылуу башкарууга берилерин айткан.

2016-жылы кыргыз өкмөтү совет учурунда Ысык-Көлдө Өзбекстан пайдаланып келген төрт пансионатты менчиктештирүү боюнча токтом чыгарган. Эс алуу жайларынын аталыштары кыргызчаланып, “Рохат” – “Алтын жай”, “Дилором” – “Эне-Сай”, “Золотые пески” – “Бостери” деп өзгөргөн. Ал эми “Бустон” пансионатынын аталышы ошол бойдон калган.

Өзбекстанда 3-5-класстардын кыздарына адепсиз асылып, камалып кеткен мугалим мөөнөтүнөн мурда бошотулуп, мугалимдик кесибине кайтып келди

Ташкенттеги №158 мектепте  3-5-класстардын кыздарына адепсиз мамиле жасоо айыбы менен 2 жылга соттолгон психолог Азад Гасанов мөөнөтүнөн мурда бошотулуп, мугалимдик кесибине кайтып келди. Бул тууралуу Nemolchi.uz долбоору билдирди.

Маалыматка комментарий берип жатып, Ташкент шаардык элге билим берүү башкармалыгы “Гасановдун мындан аркы тагдыры тууралуу эч кандай маалымат жок, учурда ал борбордогу жалпы билим берүү мекемелеринде иштебейт”, деген билдирүү менен чектелди.

2022-жылдын апрель айында мектеп психологунун окуучу кыздарга асылганы коомчулуктун көңүлүн бурган. Ал укук коргоо органдары тарабынан кармалып, психиатриялык ооруканага жаткырылган.

Гасанов 2022-жылы августта “Он алты жашка чыга элек адамга карата уятсыз-бузуку аракеттерди жасоо” беренесинин негизинде 2 жылга түрмөгө кесилген. Соттолуучу 2 жылдык мөөнөткө мугалимдик ишмердүүлүк менен алектенүү укугунан ажыратылган. Үч айдан кийин жазасы жумшартылып, түзөтүү жумуштарына тартылган.

2023-жылы май айында Ташкент шаардык соту Гасановду “пенсия курагына жеткендигине байланыштуу” 1 жыл 10 күндүк түзөтүү жумуштарынан бошоткон. 4-августта сот ага педагогикалык ишмердүүлүгүнө кайтып келүүгө уруксат берген.

Казак бийлиги Өзбекстандан качып келген каракалпакстандык активисттерге качкын макамын берүүдөн баш тартты

Казакстандын бийлиги былтыр Өзбекстандын өтүнүчү менен Алматыда кармалган каракалпакстандык активисттер Кошкарбай Торемуратов менен Жангелди Жаксымбетовго качкын макамын берүүдөн баш тартты. Бул тууралуу Казакстандагы каракалпак диаспорасынын мүчөсү Акылбек Муратбай билдирди.

Анын айтымында, тиешелүү чечимди Казакстандын жарандык мамилелер боюнча комиссиясы 31-июлда эле кабыл алган. Бирок бул жөнүндө эми гана белгилүү болду.

Торемуратов менен Жаксымбетов 2022-жылы сентябрда өзбек бийлигинин өтүнүчү менен Алматыда кармалган. Өзбекстанда аларга “Өлкөнүн конституциялык түзүлүшүнө кол салуу” беренеси боюнча айып тагылып, эл аралык издөө жарыяланган.

Былтыр октябрда Human Rights Watch эл аралык укук коргоо уюму активисттер башпаанек берүү өтүнүчү менен казак бийлигине кайрылганын билдирген. Уюм өз билдирүүсүндө Астананы каракалпак активисттерин Өзбекстанга өткөрүп бербөөгө чакырып, мекенинде алар саясий куугунтукка жана кыйноого кабылышы мүмкүн экенин эскерткен.

Былтыр 1-2-июль күндөрү Каракалпакстандын борбору Нукуста жергиликтүү тургундар Өзбекстандын Конституциясынан жумурияттын суверендүүлүгү тууралуу беренени алууну караган сунушка каршы чыгышкан. Митингдер күч менен басылып, кан төгүлгөн. Өзбек бийлиги 18 киши (14 жай тургун, 4 тартип коргоочу) каза тапканын, 516сы кармалганын билдирген. Башкы прокуратура кармалган 14 кишиге “Өлкөнүн конституциялык түзүлүшүнө кол салуу” беренеси менен айып тагылганын маалымдаган.

 

Кыргызстан Казакстанга Киров суу сактагычынан сугат суу берүүнү убактылуу токтотту

Кыргызстандын Айыл чарба министрлиги 13-августта билдиргендей, мындай келишимге тараптар июль айында Бишкекте өткөн жолугушууда жетишкен.

Маалыматка ылайык, 17-19-июль күндөрү Бишкекте Кыргызстан менен Казакстандын суу маселеси боюнча өкүлдөрүнүн жолугушуусу өткөн.
Анда казак тарап Талас дарыясынын бассейнинде суу жетишсиздигин, мындан улам Жамбыл облусундагы эгин талааларын сугаруу оор болуп жатканын белгилеп, Киров суу сактагычынан сууну көбүрөөк өлчөмдө кое берүүнү суранышкан.
“Алар 18-июлдан 31-июлга чейинки аралыкта Киров суу сактагычынан сууну мурда макулдашылгандай секундасына 40 куб метрден эмес, 45 куб метрден кое берүүнү сурашты. Кыргыз тарап бизде да эгин талаалары куурап жатканын себеп кылып, суунун агымын көбөйтө албасын билдирген. Ошондой эле казак тарапка эгер сууну секундуна 45 куб метрден кое бергенде Казакстандын жалпы 3,54 млн. куб метр лимити 4-августта аягына чыгары эскертилген. Ага карабай, казак тарап өтүнүчүнөн баш тарткан эмес. Жыйынтыгында эки тарап августтун 2-декадасынан тартып Казакстанга суу берилбей турганын ачыктаган протоколго кол коюшкан”, – деп жазылган маалыматта.
Айыл чарба министрлиги сугат суу маселеси Таласта бүгүнкү күндө да курч бойдон турганын, Киров суу сактагычына секундуна 1,3 куб метрден гана суу агып кирип жатканын маалымдоодо. Былтыр ушул күнү суу сактагычка агып кирген суунун көлөмү секундасына 13,7 куб метрге жетип аткан.
Казакстандын Экология жана жаратылыш ресурстары министрлиги Кыргызстан Казакстанга 4-августтан тарта Киров суу сактагычынан суу берүүнү токтотконун маалымдаган. Мекеменин сайтында Казакстанга аталган суу сактагычтан секундасына 45 куб метр суу берилиши керек болсо, азыр бир да куб метр суу өтпөй жатканы жазылган. Ага ылайык, сугат суу тартыштыгынан Казакстандын түштүк аймактарындагы буудай, кант кызылчасы жана пияз айдалган 4 миң гектар талаа кургап калуу коркунучунда турат.
Министрликтин сайтындагы маалыматка ылайык, Киров суу сактагычындагы суунун көлөмү 9-августта 32,48 млн.куб метрди түздү. Былтыр ушул убакта суу сактагычта 177,28 млн. куб метр суу болгон.

Меню