ЭКОНОМИКА

Орусиянын президенти Владимир Путин “Газпром” компаниясы Кыргызстандын газ менен камсыз кылуу системасына 18 миллиард рубль инвестиция салганын, анын натыйжасында өлкөнү газ менен камсыздоо деңгээли 30%га чейин өскөнүн билдирди.

Бул тууралуу ал 12-октябрда Бишкекте президент Садыр Жапаров менен биргелешкен документтерге кол койгондон кийин маалымат каражаттарынын өкүлдөрүнө билдирди.

“Биз билебиз – жана президент [Кыргызстандын] бул процесстин бардык катышуучуларына ушундай милдетти коюп жатат: Кыргызстандын өкмөтү бул көрсөткүчтү 60%га жеткирүүнү күтүүдө. Албетте, биз буга ар тараптан жардам беребиз”, – деди Путин.

Эки өлкө ортосундагы кызматташтыктын эң маанилүү багыттарынын бири энергетика экенин, Орусия Кыргызстанга мунай продукциясын жөнөтүүчү негизги өлкө болуп эсептелерин белгилеген Путин орус тарап кыргызстандык керектөөчүлөрдүн муктаждыктарын толук жаап келатканын кошумчалады:

“Бензинге жана дизелге болгон муктаждыкты толук жаап келе жатабыз. Былтыр 1,2 миллион тонна экспорттодук, быйылкы жылдын жыйынтыгы менен да ушундай эле көрсөткүч болот деген ниетибиз бар. Жеңилдетилген шартта – ташып чыгаруу алымын албастан сатып жатканыбыз республика үчүн да, экономикалык операторлор үчүн да түз экономикалык натыйжасын берүүдө”.

Бир ай мурда Кыргызстанда күйүүчү май кымбаттаган. Бишкекте АИ-92 үлгүсүндөгү бензиндин литри бир аптада 61.90 сомдон 65 сомго, АИ-95 бензини 65-67 сомдон 70 сомго чыккан. Орусиянын өкмөтү 21-сентябрда бензин менен дизель майын экспорттоого тыюу салган токтом кабыл алып, бирок бул Евразия экономикалык биримдигине мүчө өлкөлөргө таасир этпейт деп маалымдаган.

Октябрдын башында Бишкектин мэри Эмилбек Абдыкадыров 2024-2025-жылдары шаар толугу менен газга өтөрүн билдирген.

Шаардын жака белиндеги 50гө жакын конуштун 27си газдаштырылган.

Мурда маалымдалгандай, уюшкан кылмыштуу топко К.Асанбекке (Көлбаевге) карата Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза кодексинин 222-беренеси «Кылмыштуу кирешелерди легализациялоо (адалдоо)» менен козголгон кылмыш ишинин алкагында, 2023-жылдын 4-октябрында Кыргыз Республикасынын жараны Боотаев Азрет Түркмөнович кылмышка шериктеш катары кылмыш ишинин алкагында кармалып, убактылуу кармоочу жайга камакка алынган. Тактап айтканда, Азрет Түркмөнович Боотаев «Каганат Resort» эс алуу борборунун тең негиздөөчүсү жана «Аврора Групп» ЖЧКсынын ээси, башкача айтканда, К.Асанбектин (Көлбаев) бизнес өнөктөшү катары иш алып барат.

Ошол эле учурда, кээ бир ЖМКларда Бишкек шаарынын, Курултай көчөсүнүн 53 дарегинде жайгашкан кыймылсыз мүлк башка жаранга тиешелүү делип жарыяланган маалымат чындыка дал келбейт.

Алсак, жаран Молдобаев Кеңешбек Токтогулович өзү жогорудагы даректе жашай турганын буга чейин жалпыга маалымдоо каражаттарына билдирген, бирок, иш жүзүндө ал төмөнкү даректе жайгашкан кыймылсыз мүлктүн ээси болуп саналат: Бишкек ш., Курултай көч., №49, төмөндө айтылган даректен башка кыймылсыз мүлк болуп саналат, кылмыш иши козголуп жаткан жана К.Асанбек менен тыгыз байланышта болгон Боотаев Азрет Түркмөновичтин мүлкүнө жакын жайгашып, ал кыймылсыз мүлк төмөнкү даректе жайгашкан: Бишкек шаары, Курултай көчөсү, 53 Боотаев Азрет Түркменовичтин мүлктөрүнүн арасында жана Кыймылсыз мүлккө укуктардын бирдиктүү мамлекеттик реестринде Боотаев Азрет Түркменовичтин атасы болуп саналган жаран Боотаев Түркмен Эркинбаевичтин наамына катталган. 

КР УКМК жарандарды, уюшкан кылмыштуу топтордун башчыларынын жана мүчөлөрүнүн мыйзамсыз аракеттеринен жапа чеккендер тиешелүү чараларды көрүү үчүн Кыргыз Республикасынын Улуттук коопсуздук мамлекеттик комитетине төмөнкү телефондор боюнча кайрылууларына чакырат: 0 (312) 66-04-75, 0 (312) 62-65-04, 0 (702) 68-28-68.       

КР УКМК тарабынан Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза кодексинин 231-беренеси (Экономикалык контрабанда) боюнча козголгон кылмыш ишинин алкагында Казакстан менен Кыргызстан Республикасынын чек арасынын ортосундагы өткөрүү пунктунда мыйзамсыз баюу максатында, Кыргыз Республикасынын аймагында иш алып барган жеке ишкерлерден акча талап кылуу жана өндүрүү боюнча туруктуу кылмыштуу схеманы уюштурушкан трансулуттук кылмыштуу топ аныкталды. 

Натыйжада үстүбүздөгү жылдын 7-октябрында ыкчам-издөө иш-чараларынын жүрүшүндө Кыргыз Республикасынын жарандары М.О.Р. жана С.У.Т. (Уюшкан кылмыштуу топтун мүчөлөрүнүн жакын туугандары) кармалды.

Учурда бул кылмыштуу схемага тиешеси бар айрым жогорку кызматтагы адамдарды жана аткаминерлерди аныктоо боюнча активдүү ыкчам-иликтөө иш-чаралары жүрүп жатат.

Кыргыз Республикасында туризм приоритеттүү тармактардын бири болуп саналат. 2022-жылы эс алуучулардын саны 2021-жылга салыштырмалуу дээрлик 1,5 эсеге көбөйүп, 2 млн. адамды түзгөн, алардын ичинен туризмдин уюштурулган секторунда 1,1 млн. адам (1,7 эсеге көп) эс алган. Бул тууралу КР Улуттук статистика комитети билдирет.

2023-жылдын 1-январына карата Кыргыз Республикасында туризм чөйрөсү менен байланышкан экономикалык ишмердикти жүргүзгөн 121,1 миң чарба жүргүзүүчү субъект (юридикалык жана жеке жактар) катталган.  

2022-жылы 441 эс алуу жана туризмди уюштуруу мекемеси, 60 турфирма жана туроператор, ошондой эле эс алуу мекемелеринин аймагында жана алардын аймагынан сырткары жайгашкан 1,3 миң конок үй туристтерди кабыл алган жана тейлеген. 

Көрсөтүлгөн туристтик кызмат көрсөтүүлөрдүн олуттуу бөлүгү Ысык-Көл облусуна туура келди, мында 2022-жылы 1,5 миң эс алуу жана туризмди уюштуруу мекемеси, конок үйлөр туристтерди кабыл алган жана тейлеген. Облустагы туризмдин уюштурулган секторунда эс алуучулардын саны 384 миң адамды түзгөн, бул 2020-жылга салыштырганда 1,4 эсеге көп.  Мындан сырткары, Ысык-Көл облусунун курорттук зонасынын уюштурулбаган секторунда (конок үйлөр жана үй чарбалар) 2022-жылы 800 миңден ашык адам эс алган же бул 1,2 эсеге көп. 

2022-жылы туристтик фирмалар аркылуу 11,4 миң адам жөнөтүлгөн, алардын 80 пайызы Кыргызстандын жарандары, ал эми 20 пайызы Кыргызстанда саякаттаган башка өлкөлөрдүн жарандары болуп саналат.

Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик Чек ара кызматынын маалыматтары боюнча 2022-жылы Кыргыз Республикасынын чек арасын кесип өткөн чет өлкөлүк жарандардын саны (жарандыгы бар өлкөлөр боюнча) 7 миллиондон ашкан. Кесип өтүүлөрдүн (келүүлөрдүн) негизги саны Өзбекстандын, Казакстандын, Россиянын жана Тажикстандын жарандарына туура келген.

2022-жылдагы жарандыгы бар өлкөлөр боюнча чет өлкөлүк жарандар тарабынан Кыргыз Республикасынын чек арасын кесип өтүүлөрдүн (келүүлөрдүн) саны