Menu

БАШКАЛАР

Тумандуу Кыргызстан. Резиденцияда жатып өлкөнү башкарган президент

Кыргыздын “Ишенген кожом сен болсоң” деген жакшы кеби бар. Бүгүн көртирилигин араң өткөрүп жаткан карапайым калк “Кыргызстанды өнүктүрөбүз, элдик бийликти орнотобуз, электр энергиясынын баасын арзандатабыз, сатылып кеткен жерлерди, ишканаларды мамлекеттин эсебине алабыз” дешип жыргал жошоону куруп берүүгө ант бергендерге ошол сөздү айтып, тфү-тфү деп түкүрүп, тишин кычыратып турган кези. Ант бергендер да “Ата-Бейитте” кыргыздын жыргал жашоосу деп жан бергендердин сөөгүн жерге берип жатканда көздөрүнө жаш алып ант беришкендери элдин эсинде. Көрсө, алардын көздөрүнөн жаш агыза ант бергени саясат театрындагы аткарган ролу, артисттик бийик чеберчилиги экени бүгүн даана билинбедиби…

Андан бери 6 жыл өттү. Бул мезгилде төштү кагып, ооз көптүрө мактана турган алгылыктуу алты иш жасалбады. Мурунку бийлик эл аралык финансы уюмдары менен бирге түптөп, фундаментин куюп кеткен иштердин ишке киришүү учуру гана азыркы бийликтин маңдайына туш келип калды. Ошол ишканалардын гана лентасын кыркып алты жыл абийирин жабып келет.  Ушул кезге чейин азыркы кыргыз бийлигинин мамлекетти өнүктүрүү боюнча иштеп чыккан программасы бар экени да күмөндүү. Болбосо, саясат айдыңы менен экономика тармагына көз салып жүргөн кыйындар жөн жерден “Максимдин программасы азыр да иштеп жатат” деген жыйынтыкка келе бербесе керек. Максим салган чыйыр жол кыргыз элинин жыргалчылыгы үчүн иштебей турганын, бийлик демократиялык башкаруудан чыгып, монархиялык башкарууга өтүп, баары бир адамдын көзүн карап, тур десе туруп, жат десе жата турган абал түзүлөөрүн, камчы менен башкарууга жол бербеген, эркиндикти сүйгөн кыргыз эли андай бийликти бир күндө кулатып, тыптыйпылын чыгарып коёрун көрбөдүкпү. Бул кургурлар андан да сабак алышпады. Тарых кайталанат деп коёт. Алты жылдын ичинде эле мурунку абал кайра кайталанып, андан да күч алып турганы өкүнүчтүү. Биздеги тал түбүнөн чыга калып, саясий серепчимин деп адамды коркуткан серепчилердин эмес, кыргыз саясатына көз салып турган орустун, батыштын аналитиктери, белгилүү институттар биздеги абал кайрадан бийлик алмашууга алып келиши мүмкүн экенин айтып жатканы бул бийликти ойго салбаганы менен Кыргыз Мамлекетинин келечеги үчүн күйгөн кыраандарды бир топ түйшөлтүп жатат. Ошондон улам эл арасында жаз келгенде революция болот экен деген сөз жайылууда. Бул да бекер жеринен эместир.

Параша жыттаган президент менен келечегибиз кенен болмок беле?

Кыргыз эли ажону тандаганда үчүнчү ирет жаңылышканын кеч билип олтурат. Ал эми Роза Отунбаеваны кыргыз эли шайлаган президент деп айтууга ооз барбайт. Аны эл президент кылып шайламак турсун, Конституцияда көрсөтүлгөн “Президенттикке талапкер болуп кеминде 50 миң шайлоочунун колтамгасын топтогон адам каттала алат” деген норма аткарылган эмес, 50 миң киши турмак 500 киши Отунбаева президенттикке талапкер болсун деген колтамгасын чогултушкан эмес. Анан кантип ал адамды президент деп санайсың?. Бирок, уялбастан экс-президент макамы менен айлык алып, жыргал жашоону кечирип жатат.

2013-жылы 12-июнь күнү Алмазбек Атамбаев орус тарап менен Жогорку-Нарын каскадынын фундаментин куюп жатканда  СИЗОдо олтурган ошол кездеги депутаттар Садыр Жапаров, Камчыбек Ташиев, Талант Мамытовдорду “Алар түрмө эмне экенин билишпейт. Параша жыттаган да эмес” деп элдин көзүнчө балп эттирбеди беле. Демек, парашаны азыркы ажобуз өзү жыттаганбы? Парашаны түрмөдө жаткандар гана жыттайт эмеспи. Бул сөздү Атамбаев эмес, Феликс Кулов айтса башка кеп болмок. Президентибиз Алмазбек Шаршенович качан параша жыттап жүрөт? Кайсыл жылы түрмөдө олтуруп чыкты эле?  УКМКнын тергөөчүлөрүнүн кабинетинде гана олтуруп чыкканын уккан жайыбыз бар. Эгер президент параша жыттаган болсо канча бир жылга кесилмек да. Атамбаев соттон акталды деген маалыматты уккан жан жок. Элдин көзүнчө балп эттирерде эмне жөнүндө сөз айтаарын ойлонуу кажет да. Түштүк Африка Республикасынын сегизинчи президенти болгон Мандела Нельсон 27 жыл түрмөдө олтуруп чыккан болсо да эч качан параша деген сөздү эл арасында айткан эмес экен. Ал адам укугу үчүн ошончо жыл түрмөнүн муздак дубалында олтурса да күрөшүп улуттун лидери болууга жетишти. Биздин президентчи? Акыйкаттык издеп аргасыздан жол тосууга чейин барышкан Баатыр-Энелерди ОБОН аялдарга теңегени улуттун лидери болом деген адамдын айта турган сөзүбү? Атамбаев да Мандела негрлердин укугун кандай талашса, кыргыз жаранынын укугун ошондой коргогонго жан үрөгөндө кыргыздан чыккан же болбосо Орто Азиядан чыккан Манделага айланмак.

 Мурунку президенттин баласы кыргыздарды кой десе, азыркы президент өз элин койго теңеген замана…

Өткөн жума Нарында иш сапар менен болуп кайттым. Бир киши арактан бир аз серпип алган экен, колумдагы фотоаппаратты көрдүбү, жаныма келип “Журналистсиңби? Кайсыл жактан келдиң?” деп сурап калды. Бишкектен келгенимди, гезитте иштеген журналист экенимди айттым. Баягы киши “Биз Нарындыктар койбузбу? Мал болуп калдыкпы? Биз шайлаган президент бизди койго теңебедиби!” деп ыйлап кирсе болобу. Атамдай болгон киши жаныңда күйгөнүнөн ыйлап атса эч нерсе деп айта албайт экенсиң. Мурун президенттин баласы Максим Бакиев “5 млн коюм бар” деп 5 млн кыргыз элин койго теңеди деп күйчү элек. Азыр нарындыктар президент өзү койго теңеди деп ыйлап олтурушат.

70 тыйындын ордуна 2,5 сом төлөп калдык

2010-жылдагы кандуу төңкөрүштүн негизги себептеринин бири электр энергиясына тарифтин көтөрүлүшү болгон. Бааны көтөрө коём деп Бакиев балээге кабылбады беле. Атамбаевдин бийлиги келген күндөн баштап бааны арзандатуунун үстүндө иш алып барган жок. Баалар көтөрүлгөндөн көтөрүлүп жатат. Азыр айыл жеринде жашаган бир үй-бүлөө электр энергиясы үчүн жок эле дегенде ай сайын 3000-5000 сомдон жогору төлөйт. Бирине тапса экинчисине жетпей жаткан жашоону баштан кечирген калк үчүн бир гана электр энергиясына 3000 сомдон ашык акчаны ай сайын төлөө жеңил эмес да. 2010-жылы апрель айында Алмазбек Атамбаев азыркы Өкмөт үйүнүн алдында “Эч качан бааларды көтөрбөш керек. Бул деген күнөө. Сен базардан 8 рублге бир нерсе сатып алып, 70 рубльге сатсаң аздык кылабы? Туура ТЭЦтин электр энергиясы кымбат. Аны биз Казакстан менен Россияга сатабыз. Элге жалаң гана арзан электр энергиясын беребиз” деп кыйкырып, элге кол чаптырбады беле. Бүгүн өзү айткандай бааларды көтөрүп күнөө кылып жатат. Базардан 8 рублга бир нерсе алып, аны 70 рублга кайра сатпастан, 250 рублга сатып жатпайбы. Кана ошондогу Россия менен Казакстанга сатабыз деп айткан сөзү? Тескерисинче, өзү казактардан кымбат баада электр энергиясын сатып албадыбы. Элге арзан электр энергиясын беребиз деп айтканы аткарылдыбы? Албетте жок.

Алты жыл аралыгында бул бийлик айлык акыны, пенсия менен жөлөк пулду көтөрүү боюнча жарытылуу жаңылык айта алдыбы? Пенсияны көбөйттүк дегенде араң эле 100-200 сом кошулган болот. Элдин жашоосу жакшы жакка бурулду, көчөлөргө машина батпай кетти деп оозунан көк түтүндү буркуратып мактанса, булардан кыйын иштеген адам жоктой сезилет. Кыргызстанда айлык менен үй салган, машина минген жумушчу табылаар бекен? Табылышына да көз жетпейт. 7-8 миң  сом айлык акы менен бүгүнкүдөй кымбатчылыкта үй салып, машина минмек турсун ич кийим сатып ала албайсың. Көчөгө батпай калган машиналар кара жанын карч уруп, бөлөк жерде тыйын үчүн иштеп жаткан мигрант мекендештердин маңдай тери экенин бул бийлик жокко чыгарып, өздөрү гүл заманды элге тартуу кылгандай айтып жатканына не дейсиң, бурадар? Мурунку бийликтин буларга караганда бир аз напсиси бар экен. Бааларды мындай тездик менен көтөргөн эмес. Кыргыз элине 2,5 сом аздык кылат, мындан да жогорулатыш керек деген таризде электр энергиясынын баасы дагы көтөрүлө турганын азыртадан баштап акырындык менен айтып жатышпайбы. Бул деген азыркы баалар акыркы чекит эмес дегенди түшүндүргөн ишаарат. Акаевдин учурунда баласы Айдардын, Бакиевдин тушунда Максимдин аттары баанын көтөрүлүшү тууралуу кеңири айтыла турган болсо, азыр Атамбаевдин баласы Сеид Атамбаев жетектеген “Автомаш-Энерго” компаниясы электр энергиясынын үстүндө олтургандыгы эл арасында көп айтылып, кыжырданууну жаратып жатканын кайда катабыз? Ажо өзү болсо балдары эч кандай ишке аралашпай турганын , эгер кандайдыр бир мыйзам бузууга аралашкан болсо мыйзам чегинде жоопко тартылаарын, өзү бут басып барбай турганын шардана кылып айтып келет. Президент минтип айтканы менен эл арасында “Максимдин ордуна Сеид менен Сейтек келди” деген сөз пайда болду. Бул “Айран жокто Айдар бар, Максым жокто Максим бар” деген ылакаптын эле уландысы болуп жатат. Алмазбек Шаршенович балдарын сүттөн ак деп мактанса, “kabarlar.org” интернет сайтына 2014-жылдын 10-ноябрында “Ажонун балдары бизнестерин бөлүштүрүп киришти” деген макала мындан үч жыл мурун жарык көргөн. Ошол макаланы төкпөй-чачпай, бөлүп-жарбай мисал келтирейин.

Ажонун балдары бизнестерин бөлүштүрүп киришти

Эсиңиздерде болсо, 28-октябрда “Башат” Маалымат агенттиги “Атамбаевдердин “Автомаш-Энергосу” өзгөртүлүп кайра түзүлдү” деп жазган.

Маалыматтар боюнча “Автомаш-Энергонун” жаңы кожоюндары “Автомаш-Радиатор” ЖЧКсы, Сеид Атамбаев жана Иван Васильев экендиги айтылат. Ал эми ажонун кийинки уулу Сейтек Атамбаев болсо түзүүчүлөрдүн катарынан чыгып калганы маалым болгон.

Маалым болгондой, ошол эле дата менен, тагыраагы 24-октябрда, Атамбаевдерге тиешелүү дагы бир фирма “Автомаш-Экол” ЖЧКсы да кайра каттоодон өтүп, эми анын жаңы кожоюну болуп Сейтек Атамбаев жеке ээлик кылып калган. Буга чейин Сеид жана Сейтек Атамбаевдер орток ээлик кылып келишкен болчу. Ишмердигинин багыты – электротехника жабдууларын (аккумулятор, батареи) чыгаруу. Негизинен Россиянын рыногунда иштейт. Жетекчиси – Норсеев Виктор Сергеевич. “Автомаш-Экол” да башка “автомаштардай” эле “Корпорация “Кыргызавтомаш” ассоциациясынын кожоюндарынын бири. Бул компания деле адаттагыдай болуп Бишкек шаарынын Матросов, 1а дарегиндеги Атамбаевдерге тиешелүү имаратта жайгашкан. Алгачкы жолу 1997-жылы негизделип, “Форум” кыргыз-түрк биргелешкен өндүрүштүк ишканасынын курамында болгон.

Буга чейин Алмазбек Атамбаевдин жогорку бийлик тактысын кармаганына карабай бардык “автомаштардын” жетекчиси катары көрсөтүлүп келгени боюнча ызы-чуу чыкканда, ажо “мен 2007-жылы эле “Кыргызавтомаштагы” жана ага кирген бардык фирмалардагы үлүштөрүмдү сатып жибергем, андыктан “автомаштардын” мага эч кандай тиешеси жок” деп актанып чыккан. Бирок, сатпай-этпей эле балдары аркылуу иштетип келатканы минтип дайын болуп келет. Өзү мамлекеттин башында турганына карабай балдары калчаган “автомаштар” мыйзамдарды одоно бузуу менен мамлекеттик сатып алуулар боюнча тендерлерде “ийгиликтүү” катышып, утуп келатканы айрым “ушакчылар” тарабынан айтылып кетип, бир канча кылмыш иштери козголгону да маалым. Алардын акырындап барып суутулуп кеткени да жашыруун эмес.

Ошентип, Сеид Атамбаев “Автомаш-Эколун” Сейтекке берип, ордуна “Автомаш-Энергону” алды. Орун алмаштыруунун максаты эмне экендиги азырынча белгисиз. Жөн эле ханзадалардын мүлк бөлүштүрүүсүбү же кандайдыр бир быкы-чыкынын айынан келип чыккан талашыбы?

Эсибизде болсо, мурунку президент К.Бакиевдин учурунда да ханзада Максим менен ажонун иниси Жаныш Бакиевдер бизнестеги таасир талашуунун айынан айыгышкан күрөш жүргүзүп келген жана алардын кармашы Бакиев бийлигинин алсызданышына алып келген жана саясий оппоненттерине болуп көрбөгөндөй ыңгайлуу шарт түзүп берген.

Базарчыбы, соттолосуңбу баарысына макул, болгону бийликке жаксаң болду

Кыргызстандагы кадр саясаты ушул абалга жетти. Колго суу куйганды жакшы билсең эле сенин эч нерсеңе карабай кызмат бере беришет. Кызматка барганыңдан кийин жогор жактан кандай үн чыгат экен деп күтүп олтурасың. Өзүң каалагандай иштеп баштасаң бир саат да сени кармап турушпайт. Заматта кызматың менен кош айтышып кете бересиң. Союз учурундагы райком менен азыркы акимдерди салыштыруу мүмкүн эмес. Бүгүн аким болуп соттолгон адамдар деле олтурат. Кечээ эле Кочкор районунун акими мурун соттолгону билинип калып жумуштан кетпедиби. Анан биздеги кайдагы кадр саясаты. Ош облусунда Өкмөттүн өкүлү же элдин тили менен айтканда губернатор болуп дайындалган адам соодада жүргөн азамат экен. Анын да аки-чүкүсүн иликтесең толтура нерсе чыкчудай. Ысык-Көл облусуна дайындалган губернатору “Аврора” санаториясын гана башкарып келиптир. Бир күн да мамлекеттик кызматта иштебеген адам экен. Ошол адам азыр бир облусту башкарып калды. Буларды сындайын десең президентибиз деле аким же губернатор болуп эл башкарган эмес. Премье-министр, президент болгондо да эки ирет элдик толкундоо, кандуу төңкөрүш жолу менен келди. Мейли, жаңы дайындалгандарды Өкмөттүн облустагы өкүлү дейли. Бир күн прокурор болуп иштебеген Аида Салянова менен Индира Жолдубаева  өлкөнүн башкы прокурору болуп дайындалбадыбы. Бул кадрдык башаламан эмей эмине урматтуу президент? Ушундай кадрдык саясат менен Кыргызстанды өнүктүрүүгө көзүңүз жетеби? Айланаңызда кимдер чөөгө окшоп тегеренип жүргөнүн жакшылап аңдасаңыз өзүңүзгө эле жакшы болмок. Бир эмес эки президентти жардан алыс түрткөн шылуундар өлкөдө кайрадан революциялык жол менен бийлик алмашууга шарт түзүп берип жатканын ажо өзү  байкабай жатса, карапайым калк эбак эле анализдеп койгон.

Конституциядан эки барак арыз күчтүү болгон өлкө

Эки революциянын тутанышына биздеги шайлоолор себеп катары каралып келет. Өткөн жылы болгон парламенттик шайлоо дагы кийинки революцияга себеп болуп берчү жагдайга чейин келип жетти. Рыскелди Момбеков болгондо дагы президенттин партиясынан келген депутат “Добуштардын баарын сатып алдык” деп парламенттен айтып жатпайбы. Анан кантип шайлоо таза өттү дегенге ишенебиз? БШК менен партия лидерлери өздөрүнө жакпаган депутаттардын мандатынан мыйзамды уруп-ойнобой эле ажыратып жатпайбы. Мыйзамды сыйлаган өлкө боло турган болсок, БШК башчысы менен депутаттын арызын оңдой койгон фракция өкүлү эбак кылмыш жоопкерчилигине тартылмак. Бул алты жылда Кыргызстан мыйзамдын үстөмдүгү эмес, акчанын үстөмдүгү бийлеген өлкөгө айландык. Бул бийликтин өзгөрүүгө алып барган бирден-бир жетишкендиги ушул болду. Депутаттын БШКга жазган “Менин катышуумсуз мандатымдан ажыратууну карабагыла” жана фракция лидерине жазган “Мени фракцияга мүчө кылып алышыңызды өтүнөм” деген эки барак арызы Конституциядан жогору туруп калды. Өлкөнү башаламан башкаруунун кесепети ушундай шартка алып келип такады. Бул үчүн кимди күнөөлөйбүз? Жооп бирөө гана. Ал өлкө башчысы Атамбаев Алмазбек Шаршенович.

2010-жылды элестеткен митингдер

Данияр Үсөнов Өкмөт башчы эмес беле мурунку бийлик кулаган мезгилде. Нарында митингдер башталган учурда ал жакка барып “Баары тынч, бир ууч адамдар эле ызы-чуу салышыптыр” деп айтып келген. Өткөн жумада дагы Нарында бийик тоолуу коэфицентти алып салабыз деген Өкмөттүн чечимине каршы митинг болгондо эл менен жолугушууга барган депутаттар “баары жайында” деп келишти. Миңден ашык эл чогулган митингди уялбастан 150-200 киши чыкты деп айтышты. Нарын гана эмес башка райондор дагы азыр бийликке талаптарын коюп жатышат. Эгер ошол талаптар аткарылбаса мөөнөтсүз митингдер башталаарын коңгуроо кылып кагышты. Бул бийлик үчүн жакшы жышаан эмес.  Мурун кызматтан четтетилип калгандар оппозиция болсо, бул жолу эл  бул бийликке оппозиция болуп кыр көрсөтүп жатат. Көтөрүлгөнгө  бийлик өзү шарт түзүп берип жатпайбы, кыйналган кыргыздын жонунан кайыш тилип. Казынаны толтура албай элдин эсебинен толтурууну эңсешип, камсыздандыруу дегенди ойлоп таап, социалдык төлөмдөрдү көтөрүп. Шордуу элдин да чыдамы түгөнөт да.

Сат, сат деген саясат

Атамбаев оппозицияда жүргөндө “Бийлик баарын сатып бүтмөй болду” деп сат, сат деген саясатка каршы чыккан. Бирок, өзү бийликке келгенден кийин баягы позиция жокко чыгып, сат деген саясатка өтүп кетпедиби. “Бизге “КыргызГаз” эмес, газ керек” деп “КыргызГазды” орустардын “Газпромуна” бир долларга сатып жиберди. Азыр бир эле компания бүтүндөй мамлекеттин газ тармагын калчап жатат. Бизге окшоп өлкөнүн негизги рычагы болгон тармакты бир компанияга бир долларга сатып жиберген өлкө болбосо керек. Эми газды кайра өзүбүзгө алабыз деп орустарга кыр көрсөтүп көрсүн эр болсо, орустар Үч-Коргондон таанытып коёт. Бүгүн Өкмөт болсо алтын жумуртка тууп жаткан “Мегакомду” сатыкка коюп жатат. Өздөрү убада кылган завод-фабрикаларды куруу, жыргал жашоо колго урунгандын баарын сатуу менен келип калбайт. Сат деген саясат айласы кеткендин гана иши.

Тумандуу Кыргызстан

Англияны “Тумандуу Альбион” деп коюшат. Мындай аталыш Лондондогу коюу тумандан келип чыккан. Лондонду туман басканда көчөлөрдөгү кыймылдардын баары токтоп, адамдар бара жаткан багытынан жаңылып калбашы үчүн жыла албай калышат экен. Биздин мамлекетибиздин да алган багыты түшүнүксүз, келечеги жок сыяктуу Тумандуу Кыргызстан болуп турат. Тышкы саясатта ким менен экенибизди так чече албай, ар кимдин колун кармап жүрөбүз. Россия менен биздин келечек деп ага боор тарттык эле, акыркы күндөрү талак алган аялдай болуп андан алыстай баштадык. Атамбаев Путин менен жолукканда протоколду уруп ойнобой, көчөдөгү балдар жолуккан ыкмага салып, орус президентин  кучактап, өпкүлөп жүрдү эле, кийинки мезгилде башкача нукка бурулгандай. Нарын дарыясына курула турган ГЭСтердин келишимине кол коюп жатып мактанганын азыр ал киши унуткан болуш керек. Ошол келишимди жокко чыгарып жатып башкача сүйлөдү. “Путин менен жолукканда дагы мен алар “Капа болбогула, биз башка инвестор издейбиз деп ачык эле айттым” деди эле, жарым саат өтпөй жатып Кремлдин башкы маалымат катчысы Песков “Андай сүйлөшүү болгон эмес” деп ажобуздун абийирин төгүп койду. Президентибиздин маалымат кызматы үн ката алган жок. Бизде ал кызматтын бар экени деле билинбейт. Болсо дагы үн чыгарууга дарамети да жетпейт болчу. Жылдын аягында ажобуз маалымат жыйынын өткөргөндө, президенттин аркасына бадырайтып “Кыргыз Республикасынын президенти Алмазбек Атамбаевдин басма сөз жыйыны” деп жазган, басма сөз жыйыны менен маалымат жыйыны деген эмне экенин ажырата албаган  маалымат кызматынын тышкы саясат жөнүндө сүйлөгөнгө кудурети жетмек беле.  Түркияда орустардын учагы түрктөр тарабынан атылып түшүрүлгөндө дагы Атамбаев дипломат эмес экенин көрсөттү.  Журналисттерге маалымат жыйынын өткөрүп жатып кеч болсо да “Түркия атып түшүрүлгөн учак боюнча Россиядан кечирим сураш керек” деп айтты эле, түрк басылмалары Атамбаевдин Түркияга барып  эмне деп айткандарын президентибиздин эсине салып, “аркадан бычак сайган” адамга теңеп салбадыбы. Кечээ жакында эле кайрадан бул бийлик Түркияны стратегиялык өнөктөшүбүз деп атады. Курманбек Бакиев да Москвага барып “Манас” аэропортундагы АКШнын аскер базасын чыгарам деп айтып алып, бул жакка келгенде башкача ойной коём деп орустардын каарына калган. Атамбаев да ошол көрүнүштү кайталап жатат. Араб дүйнөсүнө барып, колдоо издегендей болду.  Тышкы саясатты мыкты билгендер президенттин бул сапарын кызматтан кетээрде эки жакка чыгып алайын деген аракети катары сыпатташты. Кээ бир маалыматтарга караганда биздин бийлик башындагылар Кыргызстанды НАТОго мүчө кылууга аракет көрүп жатыптыр. Бул ОДКБга кирген мамлекеттерге эгерим жакпайт. Орустар үчүн кечирбей турган иш. “Орус менен дос болсоң айбалтаңды ала жүр” деп бекер айтпаган кыргыз. Атамбаев да айбалтасы жок эле орус менен ойноп жаткандай элес калтырууда. Чакан мамлекет дөө-шаалар менен алака түзгөндө эки жакты карап, жети өлчөш керек. Болбосо кара чымынды ушалаган сыяктуу эле ушалап коёт эмеспи. Кыргыз эли түшкөн кемени башкарып бараткан капитаныбыз коюу туманга туш болуп, багытын билбей турган көрүнүшкө туш келдик. Капитандын тандап алган багыты туура болбой, тоого урунуп, кемебиз чөкпөсө эле болду. Атамбаев президент болгондон бери Ак үйдөгү президентке таандык кабинетте эмес, резиденцияда жатып алып Кыргызстанды башкарып жатканы абдан өкүнүчтүү. Ала-Тоо аянтындагы каза болгон кырчындай болгон жаш жигиттер Атамбаев жоопкерчиликсиз өлкөнү башкарсын деп окко учту беле!

Наралы Асанбаев

“Жаңы Ордо” гезити

В одном из сел Киргизии школьники учатся в юртах

В селе Кожокелен Кара-Суйского района Ошской области зимой детям приходится учиться в юрте.

Сельская школа находится в аварийном состоянии, поэтому была закрыта еще в прошлом году. С тех пор около 300 детей учатся в нескольких юртах по четыре человека за одной партой.

Глава села Нурмамат Усенов сообщил, что строительство новой школы приостановлено из-за отсутствия средств. Работы по строительству школы на 225 ученических мест были выполнены только на 8 миллионов сомов, а общая смета составляет 52 миллиона сомов.

Жалал-Абадда милициянын «Тартип» профилактикалык иш-чарасы өткөрүлдү

Үстүбүздөгү жылдын  8-фералынан  23-февралга  чейин  Жалал-Абад  ОИИБнын  жетекчилигинин  буйругунун  негизинде «Тартип»  аталыштагы  ыкчам  алдын алуу  профилактикалык  иш-чарасы   Жалал-Абад  облусунун  Жалал-Абад  шаарында  жана  Сузак  районунун  аймагында  өткөрүлүүдө. Бул тууралу Жалал-Абад  ОИИБнын басма сөз кызматы билдирет.

Бул  иш-чарага  Жалал-Абад  ОИИБнын  борбордук  аппаратынын,  Жалал-Абад ШИИБнүн, Сузак РИИБнүн  тартип  сакчылары, Кайгуул-күзөт  кызматынын  өзүнчө  батальонунун, жол-кайгуул  кызматынын 200 дөй  милиция  кызматкерлери, Жалал-Абад  шаарынын  мэриясынын  өкүлдөрү,  коомдук  уюмдардын, массалык-маалымат каражаттарынын,    кварталдык  комитеттер  менен  элдик  кошундардын  60тай  өкүлдөрү  катышышты.

Бул  профилактикалык  иш-чара  күн  сайын  атайын  саптык  тизилүү  менен  башталып, жетекчилик  тарабынан   талаптар  жана  атайын  тапшырмалар өздүк  курамга  берилип,  максаты    кылмыштуулуктун  алдын  алуу,  кылмыштардын  беттерин  ачуу, паспорт  режиминин  сакталышы, ар  бир  кварталдагы  жашаган  атуулдарды   тактоо,  милициядагы  профилактикалык  эсепте  турушкан  жарандарды  текшерүү,  айрыкча  мурда   кылмыш  жасашкан  жарандарды, соода  түйүндөрүн, диний  уюмдарды   жана  жол-транспорттук  кырсыктардын   алдын  алуу  боюнча  иш  алып  баруу  болду.

Канатбек Исаев, “Кыргызстан” фракциясынын лидери: “Кризис улана берсе, Темир Сариевди отставкага кетиребиз”

Маектешимдин чоң саясаттагы орду өзгөчө. Жөнөкөй тил менен айтканда – үчтүн бири. Баса, Канат мырза 41 жашка жаңы толду! Куттуктайбыз! Эмесе, элдин колдоосуна ээ болгон, келечеги кең саясатчынын баарлашуусу кайдыгер калтырбаса керек…

–Канатбек Кедейканович, “Кыргызстан” фракциясынан чыгарылган Эльмира Жумалиева, Чолпон Эсенаманова, Урмат Ишенбековдун айынан сиздин атыңызга көлөкө түшүп атат да. Бул чыр-чатак боюнча коомчулук ар кандай болжошууда. Сиз конкреттүү түрдө өзүңүздүн аргументтериңизди айтып берсеңиз?

–Буга чейин биз тараптан расмий билдирүүлөр болбогондон улам, ар кандай сөздөр жаралууда. “Булар көп добуш алган, мыйзамсыз кетирип атышат, арыз жазган эмес” деген сыяктуу. Биринчиден, үчөө тең өтө төмөн добуш алышкан. Жумалиева эки миңге жетпеген добуш алса, Ишенбековдуку үч миңге жеткен эмес, ал эми Эсенаманова атасы экөө биригип, төрт миңге чукул добуш камсыздашкан. Мандатка ээ болуу үчүн мындай “ийгиликтер” жетишсиз экенин эскертип коеюн. Негизи беш миңден өйдө добуш алгандар гана депутат боло алышмак. Булардын айынан эл колдоосуна ээ болгондор да мандатка жетпей келишет… Эң башкысы, Кыргызстанда карапайым калктын ишенимине ээ болгон, тиешелүү добуш алган адамдар гана депутат болушу шарт. Ал эми колдоочусу жок туруп эле парламентте отуруп алып, эмне үчүн элдин атынан сүйлөшү керек? Өздөрүнүн региондорунда кадыр-барктары жок болуп, эмгек кылбаган адамдарды кантип жогорку трибунадан бакылдатабыз? Экинчиден, булар өз ыктыярлары менен фракциянын курамынан чыгышкан. Конституциянын 73-беренесине ылайык, өз ыктыяры менен фракциянын курамынан чыкса, автоматтык түрдө мандатынан ажырайт. Ал эми арыздарды үчөө тең өз колдору менен жазганын экспертиза дагы тастыктады. Бул боюнча башкы прокуратура иликтеп, мыйзамдуу түрдө корутундусун чыгарган.

–Негизи ызы-чуу кылбай эле түшүнүшүү жагынан иш кылсаңыздар болот беле?

–Туура, биз деле чыр-чатаксыз келишип алууга аракет кылганбыз. Мисалы, Жумалиевага вице-премьер-министрлик кызматты сунуштаганбыз. Ал эжекебиз болсо, бир гезитте “вице-премьерликти сунуш кылганда барбай койдум” десе, экинчи интервюсунда “кызмат берген эмес” деп айтып атат. А чындыгында, Жумалиевага вице-премьер-министрлик орунду сунуштаганыбызды көпчүлүк коалициянын лидерлери, мүчөлөрү жакшы билишет. Мисалы, Чыныбай Турсунбеков, Өмүрбек Текебаев күбө. Ошондой эле Эсенамановага, Ишенбековго да кызмат жагынан сунуштар болгон, тилекке каршы, алар дагы баш тартышкан.

–Айрымдар “Республика – Ата Журттун” мандат талашуусун сиздердикине салыштырганы кандай?

–“Республика – Ата Журттун” депутаттары фракциядан чыгышып, сот аркылуу мандаттарын сактап калышканын бизге салыштыруу, бир мааниде кароо болбойт. Түп тамырынан маселе эки башка. Анткени, ал партиядан чыккан депутаттардын шайлоого чейинки жазган арызында “мөөнөтүнөн мурда мандаттан баш тартам” деп БШКга жазган каттары бар. Ал жагдай каралганга чейин арыздарын чакыртып алса болот. Бизде болсо маселе такыр башкача, аталган үчөө өз каалоолору менен фракциядан чыгып атышпайбы. Жогоруда айткандай, мындай шартта Конституциянын 73-беренесине ылайык, автоматтык түрдө мандаттарынан ажырашканы мыйзамдуу негиздер менен бекемделип турат.

–Ошол мандаттан ажыраган кечээги коллегаларыңыз моюн беришпей, жетиштүү добуш алышканын айтышууда. Негиздүүбү?

–Жок! Фракциядан чыккан депутаттар каралап, жалган маалымат тарата башташты. Маселен, Ишенбеков Кочкордон да добуш алганын айтып атат. Андай эмес да, ал жактан төрт талапкер чыккан: Макеев, Алжанбаев, Ибраев, Шаршенбаев. Андыктан, Кочкор районуна Ишенбеков Урматтын эч кандай тиешеси болгон эмес. А Эсенаманова атасы экөө: “Жайыл менен Панфиловдун добушун биз алганбыз” дейт. Панфилов районунан Алыбаев Орозбек, Осмонбаев Асан чыкса, Жайылдан Карымшаков Бактияр негизги талапкер болгон. Эсенамановдор болгону Панфиловдогу эки айыл өкмөтү менен иштешкен. Ал эми Жумалиева “Таластагы добуштун баарын мен алдым” деп атат. Жок! Таластан Жумабеков Дастан, Бекмурзаев Доскул, Асейин, Кенжебаев Байгазы деген жигиттер шайлоого аттанышкан. Баарынын добуштары биригип, он миңге жетпей калган. Жумалиева болсо, эки миңге жетпеген добуш алганын баса белгилеп коеюн.

–Негизи шайлоого карата партиянын тизмесин түзгөндө шашылып, катачылыктар кеткен окшойт…

–Ооба, шашылыш болуп калганын моюнга алабыз. Биз кыска аралыкта партияны жандандырып, шайлоого аттанганда “добуш ала албай калсам, тизмеден чыгып кетем” деген жигитче сөз берүүлөр болгон. Тилекке каршы, ошол сөздөрүнө айрымдар турбай, шайлоодон кийин мандаттарына тырмышып отуруп алышты. Баса, кээ бир партиялар шайлоо алдында “Кудай урсун, баламдын жакшылыгын көрбөй калайын” деген анттарды айтышып, аны бузганга барышты. Мындайларды көргөндөн кийин мыйзамдын, Конституциянын астында ант берүүнүн зарылчылыгы барбы? Антты тебелеген адамдарда ыйыктык, баалуулуктар болобу? Элге кантип кызмат кылышат? Эң оболу, ар бир адамдын максаты мандат болбош керек. Бизде шайлоо астында алдыңкы тизмеге туруу үчүн жанталашышат. А партиянын идеологиясын, курамын, тутунган багытын караган киши жок. “Кийин келечекте партиялаштар менен иштешип кете аламбы, көз караштарыбыз туура болобу?” деп да ойлонушпайт. Эптеп эле мандатка илинишсе болду.

“Көч бара-бара түзөлөт” дейт. Азыр биз келечеги кең команда катары түптөлүп, партиябызды бекемдөө иш-аракеттерин жүргүзүп атабыз. Негизи бири-бирибизди көп жылдан бери тааныган, туруктуу адамдар партияны түзгөнбүз. Кыска мөөнөт болсо дагы, ийгиликке жетише алдык. Анткени, көпчүлүгүбүз буга чейин өз округдарыбызда элге жакшылыктарды жаратканбыз. Ишенимге ээ болдук. Ошон үчүн бизди элибиз колдоду. Эске салсак, бизде парламентке экинчи ирет партиялык тизме менен шайлоо болду. Ошондуктан, “Кыргызстан” фракциясында эле эмес, баардык партияларда мүчүлүштөр, ички кемчиликтер бар. Партиялык тартипти бекемдеш үчүн, ички ызы-чуулар болбош үчүн референдум аркылуу Конституцияга өзгөртүү, толуктоолорду киргизүү зарыл. Маселен, кечээ эле Феликс Куловдун партиясына кирип, “Ар-Намыстын” акчасы, добушу менен депутат болгондор эки айга жетпей эле лидерин партиядан кетирүү талаптарын чыгарып атышпайбы. Ошол эле депутаттар бүгүн башка фракцияларга кирип алышып, кайрадан эски оорулары менен ичтен иритишип, бузукулук иштерин жасап жүрүшөт. Ошол себептен, партиянын кызыкчылыгы үчүн мандаттарды ажыратууну съездин чечими мененби, айтор, бир жолун табуу керек. Айрымдар айтышы мүмкүн: “Съездин чечими менен мандатты жок кыла береби?” дешип. Андай боло турган болсо, шайлоо астында ким менен идеялаш болуу, пикир келишүү жагын ойлошсун да, негизи партиялаштарына карата ишеними болушу шарт. Партияга кирип атканда мамлекетке, элге кызмат кылуу үчүн бекем позиция керек. А бизде убактылуу кызыкчылык үчүн саясый күчтөрдүн атын жамынып жүргөндөр арбын. Андыктан, биз партиялык тартипти референдум аркылуу мыйзамдаштырып, бекемдөө жагын карайбыз.

–Канатбек мырза, фракцияңызда мандат чуусу чыкканда, сиз чет өлкөдө болуп калдыңыз, ошондо Өмүрбек Бабановго караштуу маалымат булактары сизди каралоого өткөнү кандай? Же Бабанов сизди таасирдүү оппонент катары көрүп, чоочулап, мүдүрүлтүү аракетине өткөнүбү?

–Кыргыз элинде көп жакшы сапаттар бар, ошого катар начар сапаттар дагы арбын, бирок, ошонун ичинен көралбастык жагын айтпай коюу болбойт. Бирөөнүн кичинекей кемчилиги байкалса, ошого сүйүнүп, табаламай жагынан да куру калбагандар арабызда жүрөт. Ичкүйдүлүк менен жашагандарга таңгаласың. “Республика – Ата Журт” фракциясы айрым депутаттарынын мандаттарынан ажыратуу маселесинде сотко уттуруп коюшкан. А биздин партия мыйзамдуу жеңишке жетүүдө. Саясатта Бабанов экөөбүз тең жашпыз. Эми анын ичинде кандай бузукулук бар экенин жоруп отургум келбейт…

–Шайлоо астында “Кыргызстан” партиясы негизинен эки чоң убаданы бергени эсимде. Ушул жагын чечмелей кетсеңиз?

–Биздин партия жаңыдан телчигип келатат. Курамы да негизинен жаштардан турат. “Кыргызстан” менен биринчи шайлоого катыштык, Кудай буюрса,  ийгиликтер алдыда. Бизде саясый амбиция бар, келечекте дагы шайлоолорго катышабыз. Өткөн парламенттик шайлоодо биз аткарыла турган эки убада бергенбиз. Башкалардай болуп, “жол салабыз, мектеп курабыз, пенсия, айлыкты көбөйтөбүз” деп алдаган эмеспиз. Эң негизги ишибиз, буга чейинки партиялаштар түптөгөн элүү ири ишкана бар экен. Мына ушул жагын жүзгө жеткизүү үчүн убада кылганбыз. Парламентке келгенибизге аз гана убакыт болду, буюрса, быйыл жети-сегиз чоң ишканаларды ачып, элди жумуш орундары менен камсыздаганы турабыз. Келечекте, беш жылды күтүп отурбай деле жогоруда айткан элүү ишканабызды ачып берүүгө көзүбүз жетет. Мунун өзү миңдеген жумуш орундары, миллиондогон салыктар да. Экономиканын эң башкы локомотиви өндүрүш эмеспи. Партиянын негизги максаты да Кыргызстандын экономикасын өнүктүрүү, элди жумуш орундары менен камсыздоо. Эми экинчи убадабызга келели. Кыргыз элинин санын көбөйтүү планы менен башталат. Биринчи байлыгыбыз алтын, көмүр же күйүүчү май эмес, байлыгыбыз – эл! Качан элибиздин саны арбып, инсандык ресурстар көбөйсө, мамлекетибизде жашоо жакшырат. Бул жагынан көп балалуу үй-бүлөлөрдү, энелерди колдоо иретинде сүйүнчү пул берүүнү партиянын программасына киргизгенбиз. Ар бир жаңы төрөлгөн балага 50 миң сомдон берүүнү ойлогонбуз.

–Бул боюнча мыйзам жазасыздарбы?

–Мыйзамдын долбоору азыр даяр. Коалициялык өкмөт куралып атканда, Темир Сариев суранды, “быйыл бюджетте 20 миллиард сом дефицит болуп атат, кийинки жылы алыскы тоолуу райондордон, оор шартта жашаган үй-бүлөлөрдөн баштасак” деп. Биз өкмөттүн аянычтуу абалын көрүп, макул болдук. Бул идеябыз менен ички миграцияны токтотконго да жакшы жөрөлгө түзүлөт. Ошентип, кийинки жылы жаңы төрөлгөн наристелерге 30 же 40 миң сомдон сүйүнчү пулду бере баштасак болот. Анан акырындап, айткан убадабызды толук кандуу аткарууга жетишебиз.

–Депутаттык 5 жылдык мөөнөт бүткүчө жетишесиздерби ошондо?

–Буюрса. Анүчүн мен жогоруда айткандай, өндүрүштү өнүктүрсөк, салыктар көбөйөт, ошону менен катар биздин көтөргөн идеяны мамлекет ишке ашырууга мүмкүнчүлүк алат.

–Коомчулук ичинде өкмөткө нааразычылык күчөп баратат. Баардык тармактар кризиске кептелип атканын сиз деле көрүп атсаңыз керек?..

–Темир Сариев өкмөт башчы болгондон бери биз пайдалуу демилгелерди көтөрүүдөбүз, тилекке каршы, аткарылбай келатат. Эң негизгиси, биздин партиянын максатын ишке ашыруу үчүн өндүрүшкө өзгөчө көңүл буруш керек. Качан гана өндүрүш өнүгүү жолуна түшкөндө, мамлекет айыл-чарбасын да колдоого мүмкүнчүлүк алат. Соода жана тейлөө тармагы жакшырат. Мисалы, Россияда канча деген миллиард доллары фонддо туруп, анан мунайдын баасы түшүп кеткенде, ошол резервдеги акчасын пайдаланып атышат. Казакстанда да ошондой, мунайдын баасы түшкөндөн кийин, улуттук валютасынын наркы түшүүдө. Буларда экономикасы түздөн-түз күйүүчү майга байланыштуу болгондуктан, өндүрүш жагын алсак, жетиштүү деңгээлде эмес эле. Андыктан, Кыргызстанда да өндүрүштү бутка тургузмайын, эч кандай экономикабыз көтөрүлбөйт. А өкмөт биздин айтканыбызды аткара албай келатат. Эң башкысы, ички дүң продукциянын көлөмүн көбөйтүп, элди жумуш менен камсыз кыла турган ишканаларды жандандырып, салык саясатын ырааттуу кылсак, экономикабыз алдыга жылмак. Мына, бүгүнкү күндө көрүп атабыз, айыл-чарба продукциясы сыртка чыкпай калды. Учурда бирден-бир программабызды ишке ашыруу – атамекендик ишканаларды колдоо иретинде, унга, буудайга НДСти алып салуу үчүн өкмөткө тапшырма берип, мыйзамдуу түрдө өткөрдүк. Ушундан улам өзүбүздөгү ун чыгара турган ишканалар Казакстандыкы менен атаандаштык шартта иштегенге мүмкүнчүлүк пайда болду. Мындай шартты баардык тармактарга түзүп беришибиз керек. Бизнес кылгандарга жеңилдетилген кредиттерди берип, ошол эле кезде сырттан келе турган инвесторлорго шарт түзүп беришибиз зарыл. Мына, эгемендүүлүк алганыбызга 25 жыл болгону турат. Америкадан, Япониядан, Германия, Франциядан инвесторлор келдиби? Көрүп атабыз, инвесторлор негизинен Кытайдан келүүдө. А өнүккөн, заманбап технологияларга ээ болгон батыш өлкөлөрүнөн бир да ири инвестор келген жок. Мамлекеттин өндүрүшүнө керектүү акча салууга өзүбүздүн ички мүмкүнчүлүгүбүз жетишсиз. Ошон үчүн биз сырттан келе турган инвесторлорго жакшы шарт түзүп берүүгө милдеттүүбүз. Дал ушул бүгүнкү күндөгү оор абалда өкмөт кризистик программа катары сунуштарды да кылган жок.

–Буга чейин көрбөдүкпү, Бажы биримдигине даярдыксыз кирип алып, эт жана айыл-чарба продукциясы сыртка чыкпай калды. Лабораториялар алигүнчө курула элек экени эмнеден кабар берет?

–Туура, Бажы биримдигине киргенге чейин баардык шарттарды даярдап коюш керек болчу. Учурда эт, сүт жана башка айыл-чарба продукциялары кошуна мамлекеттерге же алыскы Араб өлкөлөрүнө чыга албай атат. Ошол лаборатория, идентификация болбогону айыл-чарба тармагына бөгөт коюлду. Өкмөттүн чабал, ыраатсыз саясатынан ушундай болууда. Мындай көйгөйлөр эчак эле жолго салынышы керек эле.

–Буга чейин өкмөттүн антикризистик программасы жок экени боюнча сындалып келген. Мындай темп менен кете берсе, жакын арада айлык, пенсияны бере албай калбайбы? 

–Бүгүнкү күндө деле айлыктары убагында берилбеген тармактар бар экен. Бюджетти кабыл алууда мен өкмөттү катуу сынга алдым. Анткени, быйылкы жылга 22 миллиард сом дефицит болуп атса, 2017-жылга да божомол менен 20 миллиард сомдон кем эмес дефицит экен. Эки жылда 42 миллиард сом менен дефицит болууда. Бул жарым миллиард доллардан ашык акча да. Туура, карыз алса болот, бирок, аны реалдуу түрдөгү өндүрүшкө жумшасак, анан салыгын төлөп, жумуш орундары менен камсыздап, ички дүң продукцияга кошкон салымы менен экономикабызга пайда апкелсек гана ийгиликтүү иш болот да. Эгерде өкмөт карыз акча менен жол, мектеп, спорт зал куруп, айлык акыларды жаба берсе, аягы эмне болот? Кайра андай курулуштарды тейлеп, оңдоп, эмгек жамаатка маяна төлөш керек да. Ошол эле учурда сырткы карызыбызды тейлөө жагы эле кыйынчылык жаратат, алган карыздын проценти жыл сайын өсө берет. Учурда сырткы карызыбыз ички дүң продукциябыздын көлөмүнө салыштырганда 60 пайызга келип калды. Бул өтө чоң сумма. Эгерде алган карызды өндүрүшкө сала турган болсок, анда бул жагынан өсүү болмок. А азыркыдай эле популизм менен карыз акчага жол, көпүрө, же башка курулуш иштерине жумшай берсек, келечегибиз татаалдаша берет.

–Ошентип, образдуу айтканда, өкмөт сазга батып эле кете береби? 

–Ушундай кризис убагында страхования маселесин, казино, тоолуу райондордогу жеңилдетилген шарттарды алып салуу сунуштарын кылышты. Менимче, Темир Сариев карапайым калктын кыйналып жашап атканын билбегенин көрсөттү. Мындай тескери кадамга Жогорку Кеңеш жол берген жок. Барган сайын күнүмдүк көйгөйлөр көбөйүп баратат. Эгерде өкмөт отчетун бергени келгенде кризистен чыгып кетүү жагын көрсөтө албаса, анда коалициялык көпчүлүк, парламент чечкиндүү кадамдарга баруу менен отставкага кетирүү жагын көтөрөт. Анткени, бизден дагы эл сурап атат. Доллардын курсу көтөрүлүп атса, курулуш иштери солгундап, айыл-чарба продукциясынын жана малдын баасы төмөндөсө, эл кыйналып отура береби? Биз оор учурда эл менен иштеп, түшүндүрүү иштерин жүргүзүп атабыз. Ошол эле учурда өкмөт чечкиндүү кадамдарын көрсөтө албаса, парламент өзүнүн баасын бериш керек да.

–Өкмөттүн ишмердүүлүгү жаныңызга баткан окшойт?

–Албетте. Тартип жагынан дагы өкмөттүн иштөө багыты жок, ыраатсыз. Маселен, Темир Сариевге фракция жетекчилери, депутаттар кат жазса, убагында жооп болбойт. Фракция лидерлерине, депутаттарга мындай кайдыгер мамиле кылып атса, а карапайым элди ойлойбу? Жер-жерлерде акимдердин, мэрлердин мыйзам бузган фактылары көп, эгерде өкмөт, жергиликтүү бийликтин башчылары үлгү боло тургандын ордуна, тескери кетип атышса, а эл эмне дейт? Биринчиден мамлекеттик кызматкерлер үлгү көрсөтпөйбү? Дагы бир көйгөй, сырткы инвесторлор келсе, бизде электр энергиясы жетишсиз. “Электр кубаттуулугун бере албайбыз, жетишсиз” дейт. Анда кантип инвестор чакырабыз? Мындай кырдаалдан чыгуу үчүн ички инвесторлорду таптык, алар чакан ГЭС курууга даяр турушат, бул жагдайда өкмөткө кат жазгам. Эки айдан бери жооп жок. Мамлекеттин жерин сатып алып, 1-1,5 жылда электр энергиясын чыгарууга бел байлап атышса, ошону чечип бербейт. Мындай көрүнүштөн соң, анан кантип чоң долбоорлор жүзөгө ашмак эле?

Баса, билесиңер, мен Аккула, Каракол ат майдандары мыйзамсыз сатылып кеткени боюнча маселе көтөргөм. Каракол ат майданын мамлекетке кайтардык. Ал эми Аккуланы мамлекетке алуу үчүн сот процесси уланууда. Бир жылдан бери өкмөт токтом чыгарып бериш керек болчу, тилекке каршы, кайдыгерлигин көрсөттү. Ушул маселенин эмне болуп атканын сурап, кызыгып да койбойт. Биз чуркап жүрөбүз. Дал ушундай элдин чоң мүлкүнө кайдыгер болсо, улутташтырылган ишканалардын ахвалы аянычтуу болсо, мамлекет өзүнүн менчигине көңүл кош караса, анан кантип экономикабыз өссүн? Темир Сариев бюджеттин акчасын кризисти жеңе турган өндүрүштүк багыттарга жумшабай, утурумдук пиар үчүн ар кандай курулуш иштерине пайдаланганын кандайча түшүнөбүз?..

Асланбек САРТБАЕВ    

         

Жалал-Абадда милициянын «Тартип» профилактикалык иш-чарасы өткөрүлдү

Үстүбүздөгү жылдын  8-фералынан  23-февралга  чейин  Жалал-Абад  ОИИБнын  жетекчилигинин  буйругунун  негизинде «Тартип»  аталыштагы  ыкчам  алдын алуу  профилактикалык  иш-чарасы   Жалал-Абад  облусунун  Жалал-Абад  шаарында  жана  Сузак  районунун  аймагында  өткөрүлүүдө. Бул тууралу Жалал-Абад  ОИИБнын басма сөз кызматы билдирет.

Бул  иш-чарага  Жалал-Абад  ОИИБнын  борбордук  аппаратынын,  Жалал-Абад ШИИБнүн, Сузак РИИБнүн  тартип  сакчылары, Кайгуул-күзөт  кызматынын  өзүнчө  батальонунун, жол-кайгуул  кызматынын 200 дөй  милиция  кызматкерлери, Жалал-Абад  шаарынын  мэриясынын  өкүлдөрү,  коомдук  уюмдардын, массалык-маалымат каражаттарынын,    кварталдык  комитеттер  менен  элдик  кошундардын  60тай  өкүлдөрү  катышышты.

Бул  профилактикалык  иш-чара  күн  сайын  атайын  саптык  тизилүү  менен  башталып, жетекчилик  тарабынан   талаптар  жана  атайын  тапшырмалар өздүк  курамга  берилип,  максаты    кылмыштуулуктун  алдын  алуу,  кылмыштардын  беттерин  ачуу, паспорт  режиминин  сакталышы, ар  бир  кварталдагы  жашаган  атуулдарды   тактоо,  милициядагы  профилактикалык  эсепте  турушкан  жарандарды  текшерүү,  айрыкча  мурда   кылмыш  жасашкан  жарандарды, соода  түйүндөрүн, диний  уюмдарды   жана  жол-транспорттук  кырсыктардын   алдын  алуу  боюнча  иш  алып  баруу  болду.

Канатбек Исаев, “Кыргызстан” фракциясынын лидери: “Кризис улана берсе, Темир Сариевди отставкага кетиребиз”

Маектешимдин чоң саясаттагы орду өзгөчө. Жөнөкөй тил менен айтканда – үчтүн бири. Баса, Канат мырза 41 жашка жаңы толду! Куттуктайбыз! Эмесе, элдин колдоосуна ээ болгон, келечеги кең саясатчынын баарлашуусу кайдыгер калтырбаса керек…

–Канатбек Кедейканович, “Кыргызстан” фракциясынан чыгарылган Эльмира Жумалиева, Чолпон Эсенаманова, Урмат Ишенбековдун айынан сиздин атыңызга көлөкө түшүп атат да. Бул чыр-чатак боюнча коомчулук ар кандай болжошууда. Сиз конкреттүү түрдө өзүңүздүн аргументтериңизди айтып берсеңиз?

–Буга чейин биз тараптан расмий билдирүүлөр болбогондон улам, ар кандай сөздөр жаралууда. “Булар көп добуш алган, мыйзамсыз кетирип атышат, арыз жазган эмес” деген сыяктуу. Биринчиден, үчөө тең өтө төмөн добуш алышкан. Жумалиева эки миңге жетпеген добуш алса, Ишенбековдуку үч миңге жеткен эмес, ал эми Эсенаманова атасы экөө биригип, төрт миңге чукул добуш камсыздашкан. Мандатка ээ болуу үчүн мындай “ийгиликтер” жетишсиз экенин эскертип коеюн. Негизи беш миңден өйдө добуш алгандар гана депутат боло алышмак. Булардын айынан эл колдоосуна ээ болгондор да мандатка жетпей келишет… Эң башкысы, Кыргызстанда карапайым калктын ишенимине ээ болгон, тиешелүү добуш алган адамдар гана депутат болушу шарт. Ал эми колдоочусу жок туруп эле парламентте отуруп алып, эмне үчүн элдин атынан сүйлөшү керек? Өздөрүнүн региондорунда кадыр-барктары жок болуп, эмгек кылбаган адамдарды кантип жогорку трибунадан бакылдатабыз? Экинчиден, булар өз ыктыярлары менен фракциянын курамынан чыгышкан. Конституциянын 73-беренесине ылайык, өз ыктыяры менен фракциянын курамынан чыкса, автоматтык түрдө мандатынан ажырайт. Ал эми арыздарды үчөө тең өз колдору менен жазганын экспертиза дагы тастыктады. Бул боюнча башкы прокуратура иликтеп, мыйзамдуу түрдө корутундусун чыгарган.

–Негизи ызы-чуу кылбай эле түшүнүшүү жагынан иш кылсаңыздар болот беле?

–Туура, биз деле чыр-чатаксыз келишип алууга аракет кылганбыз. Мисалы, Жумалиевага вице-премьер-министрлик кызматты сунуштаганбыз. Ал эжекебиз болсо, бир гезитте “вице-премьерликти сунуш кылганда барбай койдум” десе, экинчи интервюсунда “кызмат берген эмес” деп айтып атат. А чындыгында, Жумалиевага вице-премьер-министрлик орунду сунуштаганыбызды көпчүлүк коалициянын лидерлери, мүчөлөрү жакшы билишет. Мисалы, Чыныбай Турсунбеков, Өмүрбек Текебаев күбө. Ошондой эле Эсенамановага, Ишенбековго да кызмат жагынан сунуштар болгон, тилекке каршы, алар дагы баш тартышкан.

–Айрымдар “Республика – Ата Журттун” мандат талашуусун сиздердикине салыштырганы кандай?

–“Республика – Ата Журттун” депутаттары фракциядан чыгышып, сот аркылуу мандаттарын сактап калышканын бизге салыштыруу, бир мааниде кароо болбойт. Түп тамырынан маселе эки башка. Анткени, ал партиядан чыккан депутаттардын шайлоого чейинки жазган арызында “мөөнөтүнөн мурда мандаттан баш тартам” деп БШКга жазган каттары бар. Ал жагдай каралганга чейин арыздарын чакыртып алса болот. Бизде болсо маселе такыр башкача, аталган үчөө өз каалоолору менен фракциядан чыгып атышпайбы. Жогоруда айткандай, мындай шартта Конституциянын 73-беренесине ылайык, автоматтык түрдө мандаттарынан ажырашканы мыйзамдуу негиздер менен бекемделип турат.

–Ошол мандаттан ажыраган кечээги коллегаларыңыз моюн беришпей, жетиштүү добуш алышканын айтышууда. Негиздүүбү?

–Жок! Фракциядан чыккан депутаттар каралап, жалган маалымат тарата башташты. Маселен, Ишенбеков Кочкордон да добуш алганын айтып атат. Андай эмес да, ал жактан төрт талапкер чыккан: Макеев, Алжанбаев, Ибраев, Шаршенбаев. Андыктан, Кочкор районуна Ишенбеков Урматтын эч кандай тиешеси болгон эмес. А Эсенаманова атасы экөө: “Жайыл менен Панфиловдун добушун биз алганбыз” дейт. Панфилов районунан Алыбаев Орозбек, Осмонбаев Асан чыкса, Жайылдан Карымшаков Бактияр негизги талапкер болгон. Эсенамановдор болгону Панфиловдогу эки айыл өкмөтү менен иштешкен. Ал эми Жумалиева “Таластагы добуштун баарын мен алдым” деп атат. Жок! Таластан Жумабеков Дастан, Бекмурзаев Доскул, Асейин, Кенжебаев Байгазы деген жигиттер шайлоого аттанышкан. Баарынын добуштары биригип, он миңге жетпей калган. Жумалиева болсо, эки миңге жетпеген добуш алганын баса белгилеп коеюн.

–Негизи шайлоого карата партиянын тизмесин түзгөндө шашылып, катачылыктар кеткен окшойт…

–Ооба, шашылыш болуп калганын моюнга алабыз. Биз кыска аралыкта партияны жандандырып, шайлоого аттанганда “добуш ала албай калсам, тизмеден чыгып кетем” деген жигитче сөз берүүлөр болгон. Тилекке каршы, ошол сөздөрүнө айрымдар турбай, шайлоодон кийин мандаттарына тырмышып отуруп алышты. Баса, кээ бир партиялар шайлоо алдында “Кудай урсун, баламдын жакшылыгын көрбөй калайын” деген анттарды айтышып, аны бузганга барышты. Мындайларды көргөндөн кийин мыйзамдын, Конституциянын астында ант берүүнүн зарылчылыгы барбы? Антты тебелеген адамдарда ыйыктык, баалуулуктар болобу? Элге кантип кызмат кылышат? Эң оболу, ар бир адамдын максаты мандат болбош керек. Бизде шайлоо астында алдыңкы тизмеге туруу үчүн жанталашышат. А партиянын идеологиясын, курамын, тутунган багытын караган киши жок. “Кийин келечекте партиялаштар менен иштешип кете аламбы, көз караштарыбыз туура болобу?” деп да ойлонушпайт. Эптеп эле мандатка илинишсе болду.

“Көч бара-бара түзөлөт” дейт. Азыр биз келечеги кең команда катары түптөлүп, партиябызды бекемдөө иш-аракеттерин жүргүзүп атабыз. Негизи бири-бирибизди көп жылдан бери тааныган, туруктуу адамдар партияны түзгөнбүз. Кыска мөөнөт болсо дагы, ийгиликке жетише алдык. Анткени, көпчүлүгүбүз буга чейин өз округдарыбызда элге жакшылыктарды жаратканбыз. Ишенимге ээ болдук. Ошон үчүн бизди элибиз колдоду. Эске салсак, бизде парламентке экинчи ирет партиялык тизме менен шайлоо болду. Ошондуктан, “Кыргызстан” фракциясында эле эмес, баардык партияларда мүчүлүштөр, ички кемчиликтер бар. Партиялык тартипти бекемдеш үчүн, ички ызы-чуулар болбош үчүн референдум аркылуу Конституцияга өзгөртүү, толуктоолорду киргизүү зарыл. Маселен, кечээ эле Феликс Куловдун партиясына кирип, “Ар-Намыстын” акчасы, добушу менен депутат болгондор эки айга жетпей эле лидерин партиядан кетирүү талаптарын чыгарып атышпайбы. Ошол эле депутаттар бүгүн башка фракцияларга кирип алышып, кайрадан эски оорулары менен ичтен иритишип, бузукулук иштерин жасап жүрүшөт. Ошол себептен, партиянын кызыкчылыгы үчүн мандаттарды ажыратууну съездин чечими мененби, айтор, бир жолун табуу керек. Айрымдар айтышы мүмкүн: “Съездин чечими менен мандатты жок кыла береби?” дешип. Андай боло турган болсо, шайлоо астында ким менен идеялаш болуу, пикир келишүү жагын ойлошсун да, негизи партиялаштарына карата ишеними болушу шарт. Партияга кирип атканда мамлекетке, элге кызмат кылуу үчүн бекем позиция керек. А бизде убактылуу кызыкчылык үчүн саясый күчтөрдүн атын жамынып жүргөндөр арбын. Андыктан, биз партиялык тартипти референдум аркылуу мыйзамдаштырып, бекемдөө жагын карайбыз.

–Канатбек мырза, фракцияңызда мандат чуусу чыкканда, сиз чет өлкөдө болуп калдыңыз, ошондо Өмүрбек Бабановго караштуу маалымат булактары сизди каралоого өткөнү кандай? Же Бабанов сизди таасирдүү оппонент катары көрүп, чоочулап, мүдүрүлтүү аракетине өткөнүбү?

–Кыргыз элинде көп жакшы сапаттар бар, ошого катар начар сапаттар дагы арбын, бирок, ошонун ичинен көралбастык жагын айтпай коюу болбойт. Бирөөнүн кичинекей кемчилиги байкалса, ошого сүйүнүп, табаламай жагынан да куру калбагандар арабызда жүрөт. Ичкүйдүлүк менен жашагандарга таңгаласың. “Республика – Ата Журт” фракциясы айрым депутаттарынын мандаттарынан ажыратуу маселесинде сотко уттуруп коюшкан. А биздин партия мыйзамдуу жеңишке жетүүдө. Саясатта Бабанов экөөбүз тең жашпыз. Эми анын ичинде кандай бузукулук бар экенин жоруп отургум келбейт…

–Шайлоо астында “Кыргызстан” партиясы негизинен эки чоң убаданы бергени эсимде. Ушул жагын чечмелей кетсеңиз?

–Биздин партия жаңыдан телчигип келатат. Курамы да негизинен жаштардан турат. “Кыргызстан” менен биринчи шайлоого катыштык, Кудай буюрса,  ийгиликтер алдыда. Бизде саясый амбиция бар, келечекте дагы шайлоолорго катышабыз. Өткөн парламенттик шайлоодо биз аткарыла турган эки убада бергенбиз. Башкалардай болуп, “жол салабыз, мектеп курабыз, пенсия, айлыкты көбөйтөбүз” деп алдаган эмеспиз. Эң негизги ишибиз, буга чейинки партиялаштар түптөгөн элүү ири ишкана бар экен. Мына ушул жагын жүзгө жеткизүү үчүн убада кылганбыз. Парламентке келгенибизге аз гана убакыт болду, буюрса, быйыл жети-сегиз чоң ишканаларды ачып, элди жумуш орундары менен камсыздаганы турабыз. Келечекте, беш жылды күтүп отурбай деле жогоруда айткан элүү ишканабызды ачып берүүгө көзүбүз жетет. Мунун өзү миңдеген жумуш орундары, миллиондогон салыктар да. Экономиканын эң башкы локомотиви өндүрүш эмеспи. Партиянын негизги максаты да Кыргызстандын экономикасын өнүктүрүү, элди жумуш орундары менен камсыздоо. Эми экинчи убадабызга келели. Кыргыз элинин санын көбөйтүү планы менен башталат. Биринчи байлыгыбыз алтын, көмүр же күйүүчү май эмес, байлыгыбыз – эл! Качан элибиздин саны арбып, инсандык ресурстар көбөйсө, мамлекетибизде жашоо жакшырат. Бул жагынан көп балалуу үй-бүлөлөрдү, энелерди колдоо иретинде сүйүнчү пул берүүнү партиянын программасына киргизгенбиз. Ар бир жаңы төрөлгөн балага 50 миң сомдон берүүнү ойлогонбуз.

–Бул боюнча мыйзам жазасыздарбы?

–Мыйзамдын долбоору азыр даяр. Коалициялык өкмөт куралып атканда, Темир Сариев суранды, “быйыл бюджетте 20 миллиард сом дефицит болуп атат, кийинки жылы алыскы тоолуу райондордон, оор шартта жашаган үй-бүлөлөрдөн баштасак” деп. Биз өкмөттүн аянычтуу абалын көрүп, макул болдук. Бул идеябыз менен ички миграцияны токтотконго да жакшы жөрөлгө түзүлөт. Ошентип, кийинки жылы жаңы төрөлгөн наристелерге 30 же 40 миң сомдон сүйүнчү пулду бере баштасак болот. Анан акырындап, айткан убадабызды толук кандуу аткарууга жетишебиз.

–Депутаттык 5 жылдык мөөнөт бүткүчө жетишесиздерби ошондо?

–Буюрса. Анүчүн мен жогоруда айткандай, өндүрүштү өнүктүрсөк, салыктар көбөйөт, ошону менен катар биздин көтөргөн идеяны мамлекет ишке ашырууга мүмкүнчүлүк алат.

–Коомчулук ичинде өкмөткө нааразычылык күчөп баратат. Баардык тармактар кризиске кептелип атканын сиз деле көрүп атсаңыз керек?..

–Темир Сариев өкмөт башчы болгондон бери биз пайдалуу демилгелерди көтөрүүдөбүз, тилекке каршы, аткарылбай келатат. Эң негизгиси, биздин партиянын максатын ишке ашыруу үчүн өндүрүшкө өзгөчө көңүл буруш керек. Качан гана өндүрүш өнүгүү жолуна түшкөндө, мамлекет айыл-чарбасын да колдоого мүмкүнчүлүк алат. Соода жана тейлөө тармагы жакшырат. Мисалы, Россияда канча деген миллиард доллары фонддо туруп, анан мунайдын баасы түшүп кеткенде, ошол резервдеги акчасын пайдаланып атышат. Казакстанда да ошондой, мунайдын баасы түшкөндөн кийин, улуттук валютасынын наркы түшүүдө. Буларда экономикасы түздөн-түз күйүүчү майга байланыштуу болгондуктан, өндүрүш жагын алсак, жетиштүү деңгээлде эмес эле. Андыктан, Кыргызстанда да өндүрүштү бутка тургузмайын, эч кандай экономикабыз көтөрүлбөйт. А өкмөт биздин айтканыбызды аткара албай келатат. Эң башкысы, ички дүң продукциянын көлөмүн көбөйтүп, элди жумуш менен камсыз кыла турган ишканаларды жандандырып, салык саясатын ырааттуу кылсак, экономикабыз алдыга жылмак. Мына, бүгүнкү күндө көрүп атабыз, айыл-чарба продукциясы сыртка чыкпай калды. Учурда бирден-бир программабызды ишке ашыруу – атамекендик ишканаларды колдоо иретинде, унга, буудайга НДСти алып салуу үчүн өкмөткө тапшырма берип, мыйзамдуу түрдө өткөрдүк. Ушундан улам өзүбүздөгү ун чыгара турган ишканалар Казакстандыкы менен атаандаштык шартта иштегенге мүмкүнчүлүк пайда болду. Мындай шартты баардык тармактарга түзүп беришибиз керек. Бизнес кылгандарга жеңилдетилген кредиттерди берип, ошол эле кезде сырттан келе турган инвесторлорго шарт түзүп беришибиз зарыл. Мына, эгемендүүлүк алганыбызга 25 жыл болгону турат. Америкадан, Япониядан, Германия, Франциядан инвесторлор келдиби? Көрүп атабыз, инвесторлор негизинен Кытайдан келүүдө. А өнүккөн, заманбап технологияларга ээ болгон батыш өлкөлөрүнөн бир да ири инвестор келген жок. Мамлекеттин өндүрүшүнө керектүү акча салууга өзүбүздүн ички мүмкүнчүлүгүбүз жетишсиз. Ошон үчүн биз сырттан келе турган инвесторлорго жакшы шарт түзүп берүүгө милдеттүүбүз. Дал ушул бүгүнкү күндөгү оор абалда өкмөт кризистик программа катары сунуштарды да кылган жок.

–Буга чейин көрбөдүкпү, Бажы биримдигине даярдыксыз кирип алып, эт жана айыл-чарба продукциясы сыртка чыкпай калды. Лабораториялар алигүнчө курула элек экени эмнеден кабар берет?

–Туура, Бажы биримдигине киргенге чейин баардык шарттарды даярдап коюш керек болчу. Учурда эт, сүт жана башка айыл-чарба продукциялары кошуна мамлекеттерге же алыскы Араб өлкөлөрүнө чыга албай атат. Ошол лаборатория, идентификация болбогону айыл-чарба тармагына бөгөт коюлду. Өкмөттүн чабал, ыраатсыз саясатынан ушундай болууда. Мындай көйгөйлөр эчак эле жолго салынышы керек эле.

–Буга чейин өкмөттүн антикризистик программасы жок экени боюнча сындалып келген. Мындай темп менен кете берсе, жакын арада айлык, пенсияны бере албай калбайбы? 

–Бүгүнкү күндө деле айлыктары убагында берилбеген тармактар бар экен. Бюджетти кабыл алууда мен өкмөттү катуу сынга алдым. Анткени, быйылкы жылга 22 миллиард сом дефицит болуп атса, 2017-жылга да божомол менен 20 миллиард сомдон кем эмес дефицит экен. Эки жылда 42 миллиард сом менен дефицит болууда. Бул жарым миллиард доллардан ашык акча да. Туура, карыз алса болот, бирок, аны реалдуу түрдөгү өндүрүшкө жумшасак, анан салыгын төлөп, жумуш орундары менен камсыздап, ички дүң продукцияга кошкон салымы менен экономикабызга пайда апкелсек гана ийгиликтүү иш болот да. Эгерде өкмөт карыз акча менен жол, мектеп, спорт зал куруп, айлык акыларды жаба берсе, аягы эмне болот? Кайра андай курулуштарды тейлеп, оңдоп, эмгек жамаатка маяна төлөш керек да. Ошол эле учурда сырткы карызыбызды тейлөө жагы эле кыйынчылык жаратат, алган карыздын проценти жыл сайын өсө берет. Учурда сырткы карызыбыз ички дүң продукциябыздын көлөмүнө салыштырганда 60 пайызга келип калды. Бул өтө чоң сумма. Эгерде алган карызды өндүрүшкө сала турган болсок, анда бул жагынан өсүү болмок. А азыркыдай эле популизм менен карыз акчага жол, көпүрө, же башка курулуш иштерине жумшай берсек, келечегибиз татаалдаша берет.

–Ошентип, образдуу айтканда, өкмөт сазга батып эле кете береби? 

–Ушундай кризис убагында страхования маселесин, казино, тоолуу райондордогу жеңилдетилген шарттарды алып салуу сунуштарын кылышты. Менимче, Темир Сариев карапайым калктын кыйналып жашап атканын билбегенин көрсөттү. Мындай тескери кадамга Жогорку Кеңеш жол берген жок. Барган сайын күнүмдүк көйгөйлөр көбөйүп баратат. Эгерде өкмөт отчетун бергени келгенде кризистен чыгып кетүү жагын көрсөтө албаса, анда коалициялык көпчүлүк, парламент чечкиндүү кадамдарга баруу менен отставкага кетирүү жагын көтөрөт. Анткени, бизден дагы эл сурап атат. Доллардын курсу көтөрүлүп атса, курулуш иштери солгундап, айыл-чарба продукциясынын жана малдын баасы төмөндөсө, эл кыйналып отура береби? Биз оор учурда эл менен иштеп, түшүндүрүү иштерин жүргүзүп атабыз. Ошол эле учурда өкмөт чечкиндүү кадамдарын көрсөтө албаса, парламент өзүнүн баасын бериш керек да.

–Өкмөттүн ишмердүүлүгү жаныңызга баткан окшойт?

–Албетте. Тартип жагынан дагы өкмөттүн иштөө багыты жок, ыраатсыз. Маселен, Темир Сариевге фракция жетекчилери, депутаттар кат жазса, убагында жооп болбойт. Фракция лидерлерине, депутаттарга мындай кайдыгер мамиле кылып атса, а карапайым элди ойлойбу? Жер-жерлерде акимдердин, мэрлердин мыйзам бузган фактылары көп, эгерде өкмөт, жергиликтүү бийликтин башчылары үлгү боло тургандын ордуна, тескери кетип атышса, а эл эмне дейт? Биринчиден мамлекеттик кызматкерлер үлгү көрсөтпөйбү? Дагы бир көйгөй, сырткы инвесторлор келсе, бизде электр энергиясы жетишсиз. “Электр кубаттуулугун бере албайбыз, жетишсиз” дейт. Анда кантип инвестор чакырабыз? Мындай кырдаалдан чыгуу үчүн ички инвесторлорду таптык, алар чакан ГЭС курууга даяр турушат, бул жагдайда өкмөткө кат жазгам. Эки айдан бери жооп жок. Мамлекеттин жерин сатып алып, 1-1,5 жылда электр энергиясын чыгарууга бел байлап атышса, ошону чечип бербейт. Мындай көрүнүштөн соң, анан кантип чоң долбоорлор жүзөгө ашмак эле?

Баса, билесиңер, мен Аккула, Каракол ат майдандары мыйзамсыз сатылып кеткени боюнча маселе көтөргөм. Каракол ат майданын мамлекетке кайтардык. Ал эми Аккуланы мамлекетке алуу үчүн сот процесси уланууда. Бир жылдан бери өкмөт токтом чыгарып бериш керек болчу, тилекке каршы, кайдыгерлигин көрсөттү. Ушул маселенин эмне болуп атканын сурап, кызыгып да койбойт. Биз чуркап жүрөбүз. Дал ушундай элдин чоң мүлкүнө кайдыгер болсо, улутташтырылган ишканалардын ахвалы аянычтуу болсо, мамлекет өзүнүн менчигине көңүл кош караса, анан кантип экономикабыз өссүн? Темир Сариев бюджеттин акчасын кризисти жеңе турган өндүрүштүк багыттарга жумшабай, утурумдук пиар үчүн ар кандай курулуш иштерине пайдаланганын кандайча түшүнөбүз?..

Асланбек САРТБАЕВ    

         

Заявление Посольства Азербайджанcкой Республики в Кыргызской Республике

Бүгүн, 22-октябрда Жогорку Кеңештин депутаттары жыйынга чогула албай жатышат. Анткени кворум жок.

“Бир бол” партиясынан депутат Алтынбек Сулайманов айткандай, күн тартибине шайлоо мыйзамдарына өзгөртүүлөрдү киргизүү, атап айтканда, шайлоо босогосун, күрөөнү кыскартуу жана 2-формадагы мыйзам долбоору киргизилген. «Мыйзам долбоору конституциялык болгондуктан, 80 депутаттын катышуусу талап кылынат. Бул жерде 70тен бир аз ашыгыраак депутаттар отурат», – деди ал.

Сулайманов парламенттик шайлоону кийинкиге калтыруу боюнча мыйзам долбоору дагы киргизилиши мүмкүн деди.

“Республика – Ата Журт” партиясынан депутат Мирлан Жээнчороев кворум жок экендигин тастыктады.

Заявление Посольства Азербайджанcкой Республики в Кыргызской Республике

Бүгүн, 22-октябрда Жогорку Кеңештин депутаттары жыйынга чогула албай жатышат. Анткени кворум жок.

“Бир бол” партиясынан депутат Алтынбек Сулайманов айткандай, күн тартибине шайлоо мыйзамдарына өзгөртүүлөрдү киргизүү, атап айтканда, шайлоо босогосун, күрөөнү кыскартуу жана 2-формадагы мыйзам долбоору киргизилген. «Мыйзам долбоору конституциялык болгондуктан, 80 депутаттын катышуусу талап кылынат. Бул жерде 70тен бир аз ашыгыраак депутаттар отурат», – деди ал.

Сулайманов парламенттик шайлоону кийинкиге калтыруу боюнча мыйзам долбоору дагы киргизилиши мүмкүн деди.

“Республика – Ата Журт” партиясынан депутат Мирлан Жээнчороев кворум жок экендигин тастыктады.

Меню