Кыргызстан-АКШ

БИШКЕК – Бүгүн, 26-августта Кыргыз Республикасынын Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин (ӨКМ) Башкы кеңсесинде АКШнын Коргоо министрлигинин жана АКШнын Борбордук командачылыгынын атынан Кыргызстандагы АКШнын элчилиги жалпы суммасы 3750000 сомдук жеке коргонуу каражаттары (ЖКК) тапшырды. Бет каптар, желдетилген көз айнектер жана толук денени жапкан костюмдар сыяктуу ЖККлар өз милдеттерин аткарып жаткан ӨКМдүн кызматкерлерине COVID-19дан коргонууга жардам берет.

Каражаттарды тапшыруу аземине АКШ элчилигинин коргоо маселелер боюнча улук өкүлү подполковник Кейт Макки менен бирге Өзгөчө кырдаалдар министринин орун басары Калыс Акматов Урматбек мырза жана башка кыргыз расмийлери катышты. Подполковник Макки бул ЖККлардын жеткирилиши Кыргыз Республикасына COVID-19га каршы жалпы беш миллион доллардан ашык жардамына кошумча болоорун белгилеп, мындай деди: “Биз келечекте Кыргыз Республикасындагы шериктерибиз менен биргеликте машыгып, чогуу иштешкенге умтулабыз”.

ӨКМ министрдин орун басары Калыс Ахматов АКШ тарабына жеке коргонуу каражаттарды бергени үчүн ыраазычылыгын билдирип, мындай деди: “Буга чейин министрлик менен АКШнын Кыргызстандагы элчилигинин кызматташтыгынын алкагында табигый кырсыктардын коркунучун азайтуу жана кыргыз куткаруучуларынын кесиптүүлүгүн жогорулатуу жаатында бир катар олуттуу жетишкендиктер болгон. Жарандык коргонуу системасы өнүккөн чет өлкөлөрдүн тажрыйбасы куткаруучуларыбыздын кесиптик ишмердүүлүгүнүн жогорулатуу, жалпы Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин потенциалын жогорулатуу үчүн биз үчүн ар дайым кызыктуу. Ошол себептен, биз эки тараптуу мамилелерди мындан ары өнүктүрүүгө абдан кызыкдарбыз”.  

АКШ менен Кыргызстандын коопсуздук тармактагы кызматташтыгы 30 жылдан бери уланып, табигый кырсыктарга даярдык көрүү, трансулуттук коркунучтарга каршы туруу жана башка ар түрлүү маселелерди чечкенге багытталат. 

2021-жылдын 4-августунда Кыргыз Республикасынын АКШдагы Атайын жана Ыйгарым укуктуу Элчиси Бактыбек Аманбаев АКШнын Тынчтык корпусунун директорунун милдетин аткаруучу Кэрол Спан менен жолугушту.

Жолугушуунун жүрүшүндө эки тараптуу кызматташтык, тактап айтканда, Тынчтык корпусунун Кыргызстандагы ишмердүүлүгү боюнча ар тараптуу пикир алмашуу болду.

Б.Аманбаев Тынчтык корпусунун 30 жылга жакын убакыттан бери Кыргызстанда мектеп окуучуларын, мугалимдерди англис тилине окутууга багытталган ишмердүүлүгүн жогору баалап, алардын ишмердүүлүгүн мындан ары жакшыртуу боюнча конкреттүү сунуштарын ортого салды.

К.Спан айым өз сөзүндө COVID-19 пандемиясына байланыштуу Кыргызстанда Тынчтык корпусунун ыктыярчыларынын ишмердүүлүгү токтоп калгандыгына карабастан, алардын айрымдары виртуалдуу форматта иштеп жаткандыгын белгиледи.

Жолугушуунун жыйынтыгында тараптар тыгыз жумушчу байланыштарды улантуу тууралуу макулдашышты.

Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров Министрлер Кабинетинин Төрагасы Улукбек Мариповго Кыргызстан менен АКШнын эки тараптуу карым-катнашын чыңдоо жана ошондой эле кыргызстандык ишкерлерге мамлекеттик деңгээлде колдоо көрсөтүү максатында АКШнын “Жалпы артыкчылыктар тутуму” (General System of Preferences”) программасын колдонууну тапшырды.

Аталган программанын (“Жалпы артыкчылыктар тутуму”) алкагында өнүгүп келе жаткан өлкөлөргө жалпысы 5000ге чейин ар кандай товарларды эч кандай бажы төлөмү жок АКШга экспорттоого уруксат берилген. Бул программа Кыргызстанда өндүрүлгөн сейрек кездешүүчү сапаттуу айыл-чарба товарларын (кыргыз тоо балы, чычырканак кошулмалуу суусундук, кара өрүк, жер жаңгак жана топоз өңдүү башка жандыктардын эттери, форель ж.б.) АКШга экспорттого мүмкүнчүлүк түзүүдө.

Азыркы учурда кыргыз ишкерлеринин АКШнын аталган программасын толук колдонуусу үчүн мамлекеттик деңгээлде бардык шарттарды түзүп берүү боюнча тиешелүү мамлекеттик органдар менен иш башталды.

8-июль, 2021-жыл – БИШКЕК – Бүгүн Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик чек ара кызматында (МЧК) өткөн салтанат учурунда АКШнын Кыргызстандагы элчилиги АКШнын Энергетика министрлигинин Улуттук ядролук коопсуздук, өзөктүк контрабанданы табуу жана токтотуу боюнча администрациясынын (NSDD) атынан, жалпы акчалай наркы 170,000 доллардан ашкан радиацияны аныктоочу жана идентификациялоочу кол жабдыктарын тапшырды. Бул жабдыктар чек ара кызматкерлерине өлкөнүн чек араларында радиоактивдүү материалдардын мыйзамсыз айлануусун оңойлук менен аныктоого жана токтотууга мүмкүндүк берет.

Салтанаттуу иш-чарага АКШнын элчилигинин убактылуу ишенимдүү өкүлү Брайан Стиммлер МЧКнын төрагасынын орун басары полковник Даниар Сатимов, Эл аралык кызматташтык бөлүмүнүн башчысынын орун басары Руслан Бокоев жана башка кыргыз мамлекеттик кызматкерлер катышты. Убактылуу ишенимдүү өкүл Стиммлер бул кадам эки мамлекеттин өзөктүк коопсуздук жаатындагы кызматташтыгындагы жаңы баскыч экендигин белгилеп: “Коопсуз чек аралар коопсуз дүйнөнү сактайт, жана Америка Кошмо Штаттары кыргыз чек араларын, бардыгыбызга таасирин тийгизген адам сатуу, өзөктүк материалдардын контрабандасы, глобалдык пандемия жана эл аралык терроризм сыяктуу глобалдык коркунучтардан сактап калуу үчүн Кыргыз Республикасын колдоого милдеттенет,” – деди.

АКШ менен Кыргызстандын өзөктүк куралды жайылтпоо боюнча кызматташтыгы он жылдан ашуун убакыттан бери созулуп келе жатат. Бишкекте 2008-жылы август айында АКШнын Энергетика министрлигинин Улуттук ядролук коопсуздук, өзөктүк контрабанданы табуу жана токтотуу боюнча администрациясынын (NSDD) жана Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик бажы кызматынын ортосунда 2015-жылы аяктаган 16 чек ара бекетинде радиацияны аныктоочу тутумдарды орнотуу боюнча кызматташтыкты орноткон өз ара түшүнүшүү жөнүндө меморандумга кол коюлган.