Садыр Жапаров

«Мындан ары баалуу металл кендерин мамлекет өзү иштетет», – деп белгиледи Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров кечээ, 23-октябрда, атамекендик жана чет элдик ЖМКлар үчүн маалымат жыйынында.

Мамлекет башчысы белгилегендей, анын кен казуу тармагын реформалоо жөнүндө Жарлыгынын алкагында “Жер казынасы жөнүндө Кодекстин” долбоору иштелип чыккан жана анын кабыл алынышы менен жер казынасын пайдалануу чөйрөсүндөгү мыйзамдар биринчи жолу бирдиктүү документке биригет жана бардык карама-каршылыктар жоюлат.

Мындан тышкары, мамлекет тарабынан пайдалуу кен чыккан жерлерди иштетүү максатында Улуттук тоо-кен компаниясы – “Кыргызгеология” мамлекеттик ишканасы түзүлдү.

«Улуттук кызыкчылыктарды сактоо жана өлкөбүздүн тоо-кен тармагын өнүктүрүү үчүн мамлекет кен чыккан жерлерди өзү иштетүүгө толук мүмкүнчүлүк алды, ушунун алкагында тийиштүү Мыйзамга кол коюлду.

Мындан ары баалуу металл чыккан жерлерди мамлекет өзү иштетет. Буга чейинкилерди эмес, мындан кийинкилерин айтып атабыз.

Ошондой эле, мындан ары жер казынасын пайдалануучулардын бардык рекультивациялык эсептери мамлекеттик банктарда топтолот.

Стратегиялык объектилерди ишке киргизүү боюнча үстүбүздөгү жылдын мартында Талас облусундагы Жерүй кенинде алтын кен комбинаты ишке киргизилди.

Алдын ала эсептөөлөргө караганда кенди иштетүүдөн Кыргызстандын бюджети жыл сайын 4 млрд сомго чейин салыктык жана башка төлөмдөрдү алып турат, ал эми Талас облусун өнүктүрүүгө болжол менен 300 млн сом түшөт», – деп белгиледи Мамлекет башчысы.

«Эл добушун сатпашы керек. Бул жолу сиздерге парламентти “люстрациядан” өткөрүүгө шарт түзүп бердик», – деп белгиледи Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров, бүгүн, 21-октябрда, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын жана жергиликтүү мамлекеттик администрациялардын жетекчилеринин республикалык кеңешмесинде сүйлөп жатып.

Мамлекет башчысы белгилегендей, алдыдагы шайлоо кампаниясын кынтыксыз, жогорку деңгээлде уюштуруу керек, анткени ал өлкөдө коомдук-саясий абалдын стабилдүүлүгүнө түздөн-түз таасирин тийгизет.

«Өлкөбүз эгемендүүлүк алгандан бери шайлоо өткөрүүнүн түрдүү ыкмалары колдонулуп келди. 2020-жылдын октябрь айында өткөн мыйзамсыз шайлоолор, жер-жерлерде ачык эле колдонулган административдик ресурс жана шайлоочуларды акчага сатып алуу фактылары эч кимдин эсинен кете элек. Бардык болуп өткөн шайлоонун “шайтан оюндары” баарыбызга сабак болушу керек! Мындан ары шайлоонун таза өтүшү баарыбыздан көз каранды», – деп Президент эске салып, бардык жооптуу кызматкерлерди өз милдеттерин так аткаруусун жана мыйзам бузууларга жол бербешин талап кылды.

Садыр Жапаров анын алдында алдыда боло турган шайлоонун таза өтүшүн камсыздоо милдети турганына көңүл бурду. Мындан ары бардык шайлоолор таза өтөт. Бул үчүн ал болгон күчүн жумшайт. Административдик ресурс таптакыр колдонулбайт.

«Ким кызматта туруп, кайсы бир партияга же талапкерге иштесе, кызматтан алынып эле тим болбостон, жоопкерчиликке дагы тартылат. Райондордо шайлоого кийлигишкен акимдер менен айыл өкмөттөрү эле жооп берип калбайт. Райондук милиция, же райондук билим берүү бөлүмү же мугалимдер, дарыгерлер кайсы бир саясий партиянын же талапкердин пайдасына тартылап иштеген болсо, эскертип коеюн, жазасыз калбайт!», – деп белгиледи Садыр Жапаров.

Буга байланыштуу, Президент Ички иштер министрлигин, Улуттук коопсуздук мамлекеттик комитетин жана башка тиешелүү мамлекеттик органдарды мындай фактыларга жол бербөө максатында коомдук көзөмөлдү күчөтүүгө, башка натыйжалуу чараларды көрүүгө чакырды.

«36 депутатты бир мандаттуу округдан өзүңүздөрдүн түздөн-түз өкүлүңүздөр кылып шайлап аласыздар. Андан сырткары 54 депутатты партиялык тизме менен шайлайсыздар. Мурдагыдай партияга эле добуш берип коюу болбойт. Партиянын ичинен өзүңүздөргө жаккан талапкерге дагы добуш бересиздер. Мына ошондо парламентке көпчүлүк – силер тандаган, чыныгы элдин колдоосун алган талапкер же партия келет. Урматтуу эл-журт, бул жерде ар бириңиздердин бирден болсо да добушуңар чечүүчү мааниге ээ, ушуну жакшылап түшүнүп коюңуздар! Мурдагыдай “биринчи ондукка кирип алсам, депутат болом” деген заман жок. Ал заман артта калды. Азыр тизмеде канчанчы болуп турушуң маанилүү эмес», – деп белгиледи Президент.

Садыр Жапаров партиялык тизмеге, бир мандаттуу округдардан чыгып жаткан талапкерлерге добуш берүүнүн жол-жобосу боюнча өлкөнүн бардык аймактарындагы шайлоочуларга түшүндүрүү иштерин жүргүзүүнүн маанисин белгиледи. Өлкөдө жаңы Конституция кабыл алынып, ага жараша парламенттик шайлоо жаңы тартип менен өткөнү турат. Шайлоо маалында бул маселе боюнча көйгөй жаралбагандай болсун!

«Биз натыйжалуу шайлоо системасын иштеп чыгып, өсүп келе жаткан муунга туруктуу өнүккөн мамлекеттик башкарууну калтырууга милдеттүүбүз!», – деп кошумчалады ал.
Президент диний баалуулуктар маселесине токтолуп, алар ар биринин дилинде болушун, бирок аны саясий куралга айландырбоо керектигин белгиледи.

Анын айтымында, бир дагы саясий партия, же бир дагы саясатчы шайлоо процесстеринде динди, диний символиканы, же диний терминди жана диний чакырыктарды колдонбошу керек. Муну шайлоого катышабыз деп, каттоодон өткөн партиялардын жетекчилери, талапкерлигин бир мандаттуу округдарга койгон жарандар эстен чыгарбоосу абзел.

Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров бүгүн, 9-октябрда, улуттук баатыр Бирназар Алдаш уулунун эстелигинин ачылышына катышты.

Бирназар бийдин 300 жылдыгына арналган иш-чара Ысык-Көл облусунун Жети-Өгүз районунда болуп өттү.

Мамлекет башчысы Бирназар бийдин эстелигине гүл коюп, Куран окулду.

Бирназар бий башкаруучу, дипломат жана чет элдик баскынчыларга каршы күрөштө кыргыз элинин лидерлеринин бири катары тарыхта чоң из калтырган.

Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров бүгүн, 26-сентябрда, Ош облусунун Чоң-Алай районунда Кичи жана Чоң Памирдин этникалык кыргыздары үчүн жаңы шаарчанын курулушуна капсула салды.

Буга чейин үстүбүздөгү жылдын апрелинде Садыр Жапаров Памирде калган афгандык кыргыздарды көчүрүп келип жайгаштыруу үчүн болжолдонуп жаткан турак жай курулушунун долбоору менен таанышуу учурунда тийиштүү мамлекеттик органдарга бир катар тапшырмаларды берген.

Муну менен, Кашка-Суу айылында Бурган-Суу тилкесинде 30 га жеке турак жайларын жана социалдык объектилерди курууга трансформацияланган.

Бул аймакта турак жайлардын, 275 орундуу жалпы билим берүүчү мектептин, саламаттыкты сактоо объектилери жана башка социалдык объектилердин салынышы пландалууда.

Бул долбоорду ишке ашыруу үчүн республикалык бюджеттен каражат бөлүнгөн, ошондой эле айрым объектилердин курулушу «Ассанабиль» коомдук кайрымдуулук фондунун көмөктөшүүсүндө жүргүзүлөт.

Мамлекет башчысы жергиликтүү тургундардын алдында сүйлөп жатып, афгандык кыргыздарды үстүбүздөгү жылдын соңуна чейин аларды сактап калуу максатында, тарыхый мекенине көчүрүп келүү ниетин дагы бир жолу белгиледи. Бул маселе анын жеке көзөмөлүндө экенин эске салды.

Анын айтымында бул жерде келечекте 300-400 үй памирлик кыргыздар жагымдуу шарттары менен жашай алгыдай курулат.

Президент чогулгандар менен баарлашып, алар турак жай жана жер көйгөйлөрү, автотранспорттук логистика, ичүүчү суу маселелерин көтөрүп, социалдык мүнөздөгү маселелерди чечүүнү тездетүүнү өтүнүштү.

Садыр Жапаров жергиликтүү калктын суроо жана каалоо-тилектерин угуп, жүргүзүлүп жаткан реформалардын алкагында райондордун акимдеринин ыйгарым укуктары кеңейе турганын эске салды. Муну менен жергиликтүү калкты тынчсыздандырган көпчүлүк маселелер жергиликтүү өз алдынча башкаруу орган жетекчилеринин деңгээлинде ыкчам чечилет.

Алдыдагы парламенттик шайлоого байланыштуу суроолорго жооп берип жатып, Мамлекет башчысы ар бир мамлекеттик органдын алдында шайлоо жараянынын таза жана ачык өтүүсүн камсыздоого катуу талаптар коюларын өзгөчө белгиледи.

«Парламенттин жаңы чакырылышына эл кимди шайласа дал ошолор келиши үчүн бардык шарттар түзүлдү. Жогорку Кеңештин жаңы чакырылышы 90 депутаттан турат. 54 депутат партиялык тизме аркылуу, 36 бир мандаттуу округдан шайланат. Шайлоочулар партия үчүн гана добуш берген өткөн шайлоолордон айырмаланып, алдыдагы шайлоолордо шайлоочулар партия үчүн эле эмес, андагы өзүнчө бир талапкерге да добуш берген система киргизилди. Эгер кайсыл бир мамлекеттик кызматкер шайлоо жараянына кийлигише турган болсо, ага карата токтоосуз түрдө катаал чаралар көрүлөт», – деп билдирди Садыр Жапаров.

Баарлашуунун аягында анда курула турган билим берүү жана социалдык мекемелер жөнүндө айтып жатып Садыр Жапаров бул мектепти куруунун маанисине токтолду.

«Бул айылда жашаган мекендештерибиздин урпактары өз Мекенинин гүлдөп өскөн аймакка айланышына, өлкөнүн өнүккөн мамлекеттердин катарына киришине салым кошот деп ишенебиз. Афганстандын Кичи жана Чоң Памиринен көчүп келип, тоолуу Бурган-Суу айылына отурукташкан боордошторубуздун балдары ыйык кыргыз жергесинде бакубатчылыкта чоңоюшсун”, – деп белгиледи Президент Садыр Жапаров айылдын курулушуна капсула салып жатып.

Өз кезегинде аталган райондун аксакалдары Мамлекет башчысынын Кичи жана Чоң Памирден келген этникалык кыргыздарды колдоо саясатын колдой тургандыгын баса белгилешти. Анткени алардын оор турмуш шарттарында жашаганына кайдыгер карап тура алышпайт.

Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров Кыргыз Республикасынын Бельгия Королдугундагы, Нидерланддар Королдугундагы, Люксембургдагы атайын жана ыйгарым укуктуу элчиси Муктар Джумалиевди кабыл алды.

Мамлекет башчысына үстүбүздөгү жылдын 5-ноябрына пландаштырылган «Европа бирлиги – Борбордук Азия» биринчи Бишкек экономикалык форумун өткөрүүгө даярдык көрүүнүн жүрүшү тууралуу маалымат берилди.

Муктар Джумалиев Президентке Кыргыз Республикасы менен Европа Бирлигинин (ЕБ) ортосундагы эки тараптуу жана регионалдык кызматташтыгынын учурдагы өңүттөрү тууралуу маалымат берди.

Анын маалыматына караганда, Кыргызстанга келе турган ЕБ делегациясын Европа комиссиясынын экономикалык маселелери боюнча вице-президенти Валдис Домбровскис жетектейт. Биринчи экономикалык форум Европа бирлиги жана Борбор Азия үчүн жаңы экономикалык платформа болот. Муну менен ЕБ жогорку өкүлүнүн визити Европа бирлигинин Борбор Азия боюнча стратегиясынын жана экологиялык өнүгүү стратегиясы болгон – Европа жашыл келишими алкагында бизнести өнүктүрүүгө жана инвестициялык климатты жакшыртууга дем берет.

Элчи бул ЕБ-БА биринчи экономикалык платформасы экенин, ал катышуучу-өлкөлөрдүн экономикалык кызыкчылыктарын чагылдырып жана бириктирерин эске салды. Иш-чара премьер-министрлер деңгээлинде өтөт. Евробирлик ЕБдин жашыл экономикалык өнүгүүгө өтүү боюнча стратегиясын ишке ашырууга 1 трлн евро багыттаарын билдирди. Буга байланыштуу кыргыз тарап алдыдагы форум алкагында ЕБ менен кызматташуу боюнча өзүнүн туруктуу экономикалык долбоорлорун сунуштай алат.

Ошондой эле Муктар Джумалиев форум алкагында сессиялар жана жашыл экономиканы калыбына келтирүү, ишкер чөйрөсүн жакшыртуу, санариптештирүү өңдүү темалар боюнча өзүнчө иш-чаралар, ошондой эле энергетика, финансы, туризм жана башка багыттар боюнча сессиялар болорун билдирди.

Президент Садыр Жапаров Европа бирлиги менен саясий жана экономикалык натыйжалуу кызматташтыкты өнүктүрүү өлкөнүн тышкы саясатынын алгылыктуу багыттарынын бири катары аныкталганын белгиледи. Евробирликтин Борбор Азияга болгон кызыгуусу өсүп жатканын белгилөө зарыл. Буга байланыштуу кызматташтыкты бекемдөө боюнча бардык аракеттер көрүлүүдө, негизинен борборазиялык чөлкөм менен экономикалык багытта.
Мамлекет башчысы белгилегендей бул форумду Кыргызстан жана жалпы эле борборазия чөлкөмү менен кызматташууну кеңейтүүгө оң белги катары караса болот.

Президент Садыр Жапаров тийиштүү мамлекеттик органдарга алдын ала, уюштуруу иштерин жогорку деңгээлде жасоону тапшырды. Сапаттуу уюштуруучулук жана мазмундук бөлүгүнө өзгөчө көңүл буруу керек. Анткени бул экономикалык форум өлкө үчүн бизнес жана инвестиция тармагында ЕБ менен кызматташуунун эки тараптуу да, регионалдык деңгээлинде да жаңы мүмкүнчүлүктөрдү ачат.

Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров бүгүн, 14-сентябрда,
«Эркин Европа/Азаттык» радиосунун президенти жана башкы аткаруучу директору Джейми Флайды кабыл алды.

Баарлашуу жүрүшүндө Мамлекет башчысы Кыргызстан сөз эркиндигин туу туткан, демократиялык принциптерди сыйлаган эркин өлкө экенин белгиледи.

Президент Садыр Жапаров өлкө жетекчилиги жалпыга маалымдоо каражаттары менен активдүү иштөөгө даярдыгын баса белгиледи. Ошону менен бирге ал, жалпыга маалымдоо каражаттары объективдүү, ар тараптуу, кайсыл бир тарапка көбүрөөк артыкчылык бербей, дүйнөдө таанылган чыныгы журналисттик принциптерди бекем карманып иштеши зарылдыгын белгиледи.

Өз кезегинде Джейми Флай Кыргызстанда ММКга, анын ичинде Эркин Европа / Азаттык радиосунун кесиптик ишмердүүлүгү үчүн бардык зарыл шарттар бар экенин белгиледи.

Буга байланыштуу медиакорпорациянын президенти өлкө жетекчилигине түзүлгөн шарттар үчүн ыраазычылык билдирип, Кыргызстанда – сөз эркиндиги коомчулуктун күнүмдүк жашоосунун ажырагыс бөлүгү болгон ачык өлкө экенин кошумчалады.