Бүгүн 10-сентябрь күнү Сербиянын борбору Белград шаарында спорттук күрөш: грек-рим, эркин күрөш жана кыз келиндер арасында эркин күрөшү боюнча дүйнө чемпионаты башталып, курч таймашуулар болгону турат. Эр азаматтардан эгемен өлкө болгону бир дагы кыргызстандык балбан дүйнө чемпиону боло элек. Ал эми кыз-келиндердин таймашууларында Айсулуу Тыныбекова дүйнөнүн эки жолку чемпиону болсо, былтыр Мээрим Жуманазарова дагы алтын мелдаль тагынып, дүйнө чемпиону аталган. Сербияда башталган дүйнө чемпионатында Кыргызстандын намысын канча балбан коргоп жатканын, алардын даярдыгын Кыргыз Республикасынын Олимпиадалык спорт түрлөрү боюнча дирекциянын директору Мелис Тобокелов спорттук баяндамачы Кабыл Макешовго айтып берди.
– Мелис мырза, Кыргызстандан дүйнөлүк таймашууга канча балбан барды? Кайсы балбандардын даярдыгы жакшы болду? Балбандар кайсы жерде даярдык көрүшкөн эле?
– Белград шаарында 10-сентябрдан баштап 18-сентябрга чейин спорттук күрөш боюнча дүйнөлүк биринчилик болуп, курч таймашууларга күбө болгону турабыз. Бул жерге бизден грек-рим, эркин күрөш жана кыз келиндер күрөшү боюнча тандалган 15 балбаныбыз катышып, өлкө намысын коргоп жатышат. Алгач грек рим күрөшү боюнча алты спортчубуз мөрөй талашат. Алар: Шаршенбеков Жоламан, Шаршенбеков Тынар, Исмаилов Амантур, Махмудов Акжол, Азисбеков Атабек, Махмудов Бексултан жана аларды улук машыктыруучубуз Карачолоков Улукбек менен башкы машыктыруучубуз Эркинбаев Азат, машыктыруучулардын жардамчысы Махметов Мейрамбек агайыбыз коштоп барышты. Бүгүн, 10-сентябрда килем үстүндөгү таймашууларга Токио олимпиадасынын күмүш байге ээси Акжол Махмудов менен Токио олимпиадасынын катышуучусу Атабек Азисбеков катышат.
Ал эми эркин күрөштү дагы алты спортчубуз биздин Кыргызстаныбыздын намысын коргойт, алардын атын атай кетсем: Мырзаназар уулу Бекболот, Жолдошбеков Улукбек, Осмонов Алибек, Акматалиев Эрназар, Орозбеков Исламбек, Будажапов Арслан жана улук машыктыруучулар Тазабеков Исламбек менен Таабылды уулу Сүймөнкул жана башкы машыктыруучубуз Мажинов Русланбек агай коштоп барды. Кыз-келиндер арасындагы спортчуларыбыз болсо Айсулуу Тыныбекова, Мээрим Жуманазарова жана Айпери Медет кызы, аларды улук машыктыруучу Кенжебаев Байгазы жана башкы машыктыруучу Изабеков Нурбек агайыбыз жетектеп барышты. Ушундай эле булардын ден-соолугун карап, ошол жерден калыбына келтирүү процесстерин аткаруу үчүн эки дарыгерибиз жана бир укалоочубуз барды. Атын атай кетсем: дарыгер Алишева Бактыгүл, Бичанов Иса менен Кыдыев Улукбек агайыбыз балбандарга камкордук көрүшмөкчү.
– Балбандардын даярдыгына, жол киресине жана башкасына жалпы чыгымдары кандай болду?
– Унаа чыгымдары, авиа учактары, тамак-ашы жана жатаканасы төлөнүп бүткөн, алар үчүн баардыгы даяр. Буга дүйнө чемпионатынын алдындагы окуу машыктыруучу толук кандуу өтүлгөн. Грек-рим жана кыз келиндер күрөшү боюнча тандалган балбандарыбыз Ысык-Көлдө “Орион” пансионатында болуп, бул жерден окуу-машыгуулары жана килем үстундө практикалык машыгууну өтүп бүтүшкөн, эркин күрөштөн спортчуларыбыз Бишкек шаарыбыздагы “Изабек” спорт клубунда даярданышкан.
– Быйылкы дүйнө чемпионатында байгелүү орунга илинип калышы мүмкүн деген божомолду кайсы спортчуларга айтсаңар болот? Жалпы даярдыктары кандай?
– Биздин балбандарыбыз дайыма керектүү машыктыруудан, бардык нерседен даярдыктан өтүшкөн, менин жеке оюм ар бир спортчунун бул жерде өзүн көрсөтүп, Дүйнө чемпионатында биздин желегибизди желбиретүүгө мүмкүнчүлүгү бар. Бирок бөлүп айта турган болсом мен Шаршенбеков Жоламан, Шаршенбеков Тынар жана Махмудов Акжол үчөө байгелүү орундага жетишип ыктымал. Анткени булардын спорттук чеберчиликтери азыркы убакытта абдан жакшы. Акжол жаш курагынан өтүп, алгачкы жолу чоңдор арасындагы дүйнө чемпионатына катышып жатат. Бирок буга чейинки чоң ири мелдештерге катышып, такшалып тажрыйбасы толду деп ойлойм, Дүйнө биринчилигинен жеңишке жетип биринчи медаль алууга мүмкүнчүлүгү, өзүнүн деңгээли толук кандуу жетти. Эркин күрөштөн жеңил салмактан Мырзаназар уулу Бекболот менен Акматалиев Эрназардин дүйнө чемпионатына күрөшө турган тажрыйбасы жетиштүү деп ойлойм. Осмонов Алибек дагы бир жолу дүйнө чемпионатында коло медаль алган, анын дагы тажрыйбасы жетиштүү. Улукбек Жолдошбеков ортодон биртке убакыт кое берип эс алды, азыр спорттук калыбы, даярдыгы жакшы, бул спортчунун дагы тажрыйбасы жетиштүү болуп, чеберчилиги жогорулады деп ойлоймун. Мен бирөөнү бөлүп айтканды каалабайм, бул жерде ар бир тизмени агайларыбыз коюп, мыктыларын тандап берген, өзүңүз байкагандай Олимпиада салмактарына басым жасалып, таразага аларды койуп коюшкан. Бирөөнү “татыктуу же татыксыз” деп айткым келбейт, ар бирөөндө байгелүү орундарды утканга мүмкүнчүлүктөрү бар.
Кыргызстандык балбандардын 2022-жылдагы дүйнө чемпионатында чыгуу графиги төмөнкүдөй:
Алдын ала мыктыларды иргеп алуу раунддун беттештери 14:30 башталат.
Жарым финалдык таймашуулар 20:45 болсо, финалдык куч сынашуулар саат 22:00 башталмакчы.
10-сентябрь – Акжол Махмудов, Атабек Азисбеков
11-сентябрь – Тынар Шаршенбеков, Аматур Исмаилов, Бексултан Мазмудов
12-сентябрь – Жоламан Шаршенбеков, Айсулуу Тыныбекова
13-сентябрь – Айпери Медет кызы
14-сентябрь – Мээрим Жуманазарова
15-сентябрь – Эрназар Акматалиев, Арсалан Будажапов
16-сентябрь – Бекболот Мырзаназар уулу, Исламбек Орозбеков
17-сентябрь – Улукбек Жолдошбеков, Алибек Осмонов
– Кыздар күрөшүнөн Айсулуу Тыныбекова дүйнөнүн эки, Мээрим Жуманазарова бир жолку чемпиону болгон, алар бул ирет өздөрүнүн чемпиондугун коргошу керек да. Ал эми Айпер Медет кызынын алтын байге утууга толук мүмкүнчүлүгү барбы?
– Айсулуу менен Мээримге салыштырмалуу Айперинин көбүрөөк мүмкүнчүлүгү бар, үч балбан кызыбыз тең “чемпион” деген наамга татый алышат, ал эми Мээрим менен Айсулууга бул жерден дагы чоң жоопкерчилик турат, өзүнүн наамын эч качан алдырбашы керек, кыздарыбыз “Дүйнө чемпионатын багындыраарына 99 пайыз ишенем.
Былтыр Норвегиянын Осло шаарында өткөн дүйнө чемпионатында кыз-келиндер күрөшүндө Айсулуу Тыныбекова менен Мээрим Жуманазарова бардык атаандаштарын жеңип, алтын медаль тагынып, дүйнө чемпиону болгон. Айсулуу экинчи ирет дүйнө чемпиону аталган. Айпери Медет кызы коло байге уткан. Эркин күрөштөн Эрназар Акматалиев (70 кг) күмүш жана Алибек Осмонов коло байге (65 кг) тагынган. Ал эми грек-рим күрөшүндө Жоламан Шаршенбеков экинчи ирет күмүш байгелүү болгон.
– Бүткүл Дүйнөлүк Бириккен Күрөш Уюмунун конгресси болуп, жыйында кандай маселелер каралды? Кийинки Париж олимпидасына жолдомо берилүүчү дүйнө чемпионаты кайсы мамлекетке берилди? Бул жөнүндө маалымат барбы?
– 9-сентябрь күнү Бүткүл Дүйнөлүк Бириккен Күрөш Уюмунунда жыйы болуп, бир топ маселелер каралды. Конгресске Кыргызстандын спорттук күрөш федерациясынын президенти, генерал Турганбаев Мелис агайыбыз баштаган делегация катышты. Конгресске 106 өлкөнүн делегаттары катышып, жыйынга Эл аралык олимпиада комитетинин президенти Томас Бах да күбө болду. Ошондой эле бул уюмдун Бюро мүчөлүгүнө талапкер болгон 16 талапкерден жетөө шайланды. Талапкерлердин катарында Кыргызстандын спорттук күрөш федерациясынын вице-президенти Динарбек Асылбек уулу да бар эле. Брюо мүчөлөрү болуп, төмөнкүлөр шайланды : Теодорос Хамакос (Греция, 82 добуш), Мартин Диттман (Германия, 81), Рудика Якши (Түркия, 79), Намик Алиев (Азербайджан, 73), Даниель Игали (Нигерия, 83), Разван Пиркалабу (Румыния, 79) жана Чжан Йе (Кытай, 62).
Париж олимпиадалык оюндарына лицензия ойнотулуучу дүйнөлүк чемпионат эмдиги 2023-жылы Орусиянын Красноярск шаарында болот деп былтыр айтылган. Себеби быйылкы дүйнө чемпионаты Красноярск шаарында өтмөк болчу, кырдаалга байланышуу Белград шаарына жылдырылган эле. Быйылкы дүйнөлүк саясый окуялардан, Украинадагы кырдаалдан улам Орусияга чектөөлөр киргизилип жаткандыктан бул маселе чечилип, так айтыла элек.
-Балбандарыбызды сүрөөнгө алып, жеңиш менен келүүлөрүнө үмүт кылып туралы!
Кабыл Макешов, спорттук баяндамачы
