Саламаттыкты сактоо жана социалдык өнүктүрүү министринин биринчи орун басары Ализа Солтонбекова 2021-жылдын 15-июнунан 17-июнуна чейин Нью-Йоркто өтүп жаткан Майыптардын укуктары жөнүндө конвенцияга катышуучу мамлекеттердин 14 конференциясынын жүрүшұндө сөз сүйлөдү.
Ализа Солтонбекова өз сөзүндө ден-соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү адамдарга шарт түзүү боюнча Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан жасалып жаткан чаралар жөнүндө маалымат берди. Тактап айтканда, 2021-2040-жылдарга Кыргыз Республикасында ден-соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү адамдар жана калктын аз мобилдүүлүк топтору үчүн “Жеткиликтүү өлкө” Мамлекеттик программасынын долбоору иштелип чыкты, Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу Майыптар иштери боюнча кеңеш түзүлдү, мамлекеттик социалдык төлөмдөрдү жана кызматтарды көрсөтүү жигердүү болуп жаткандыгы, ошондой эле мамлекеттин реалдуу мүмкүнчүлүктөрүн эске алуу менен инфраструктураны өркүндөтүп жатканы тууралу.
Ализа Солтонбекова белгилегендей, Кыргыз Республикасы адам укуктарынын артыкчылыгын мыйзамдуулуктун аныктоочу принциби катары чечкиндүү түрдө карайт жана ушул максатта майыптардын кызыкчылыгына ылайык кийинки трансформацияларды улантууга толук чечкиндүү.
Иш-чарага БУУга мүчө-мамлекеттердин, эл аралык уюмдардын жана жарандык коомдун 100дөн ашуун өкүлдөрү катышууда.
«Азыркы учурда БУУнун мүмкүнчүлүгү чектелген адамдардын укуктары жөнүндө конвенциясын Кыргызстан тарабынан ишке ашырылышы боюнча улуттук отчетту даярдоо боюнча иштер жүрүп жатат, аны ушул жылы адам укуктары боюнча Комитетке берүү пландаштырылууда”, – деди Кыргыз Республикасынын Саламаттыкты сактоо жана социалдык өнүктүрүү министринин биринчи орун басары Ализа Солтонбекова.
Кыргызстан 2019-жылдын 13-мартында БУУнун мүмкүнчүлүгү чектелген адамдардын укуктары жөнүндө конвенциясын ратификациялаган, анын алкагында алардын өлкөдөгү абалы жакшырышы керек.
Учурда Кыргыз Республикасында 195 миңден ашуун мүмкүнчүлүгү чектелген адамдар жашайт, алардын 32 миңи балдар. Акыркы он жылдын ичинде республиканын калкы 18% га, ал эми ден-соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү адамдардын саны 47% га өстү.
“Кыргыз Республикасы социалдык саясат өзгөчө орунду ээлеген мамлекет. Социалдык теңсиздиктин себептерин жана аны жоюунун жолдорун аныктоо – бул биздин коомдун мындан аркы ийгиликтүү өнүгүүсү менен байланышкан мамлекеттик саясаттын артыкчылыктуу багыты ”, – деди Солтонбекова.
Анын айтымында, мамлекет мүмкүнчүлүктөрү чектелген адамдарды социалдык жактан коргоо тутумундагы мамилелерди адаптациялайт, көңүлдү турмуштук ишмердүүлүккө жана көзкарандысыз жашоонун жаңы концепциясын калыптандырууга бурат.
Бүгүнкү күнгө чейин, Кыргыз Республикасында 2021-2040-жылдарга мүмкүнчүлүгү чектелген адамдар жана башка мобилдик топпор үчүн “Жеткиликтүү өлкө” аттуу Мамлекеттик программасынын долбоору иштелип чыккан, бул биринчи кезекте аларды билим берүү жана жумуш менен камсыз кылуу жаатында иш-аракеттердин бардык чөйрөлөрүнө интеграциялоого багытталган.
Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу Ден-соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү адамдар үчүн кеңеш туруктуу коммуникация платформасы катары түзүлгөн. Кеңештин негизги милдети – БУУнун Майыптардын укуктары жөнүндө Конвенциясынын жоболорун ишке ашыруу боюнча иш-чараларды контролдоону жана ведомстволор аралык координациялоону камсыз кылуу, мамлекеттик органдарга социалдык-экономикалык абалды жакшыртуу боюнча мыйзамдарды ишке ашырууга көмөктөшүү майыптарга жана конституциялык укуктарды жана эркиндиктерди жүзөгө ашырууда майыптарга бирдей мүмкүнчүлүктөрдү камсыз кылуу.
«Мүмкүнчүлүгү чектелген адамдардын абалын жакшыртуу максатында, мамлекеттин реалдуу мүмкүнчүлүктөрүн эске алуу менен, мамлекеттик социалдык төлөмдөрдү жана кызматтарды көрсөтүү, ошондой эле инфраструктураны жакшыртуу жигердүү колдонулуп жатат. Албетте, бул ишти күчөтүү керек », – деди Солтонбекова.
А. Солтонбекова белгилегендей, мамлекеттик орган тарабынан “Мамлекеттик социалдык заказ жөнүндө” Кыргыз Республикасынын Мыйзамын ишке ашыруунун алкагында ден-соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү адамдарга социалдык кызматтарды өнүктүрүү боюнча жигердүү иш алып барууда.
