Дизель күйүүчү майы

Мекеме күйүүчү май саткан компаниялар бааны акырындык менен көтөрүүгө аракет кылышарын жана кескин өзгөрүүлөргө барбай турганын маалымдады.

Ассоциация мунун себебин дүйнөлүк рынокто мунайдын баасы кымбаттап баратканы менен түшүндүрөт. Мунайдын Brent үлгүсү соңку бир аптада 1,2% кымбаттап, $77,34 чейин чыккан.

Маалыматка караганда, Мунай экспорттоочу өлкөлөрдүн уюму – ОПЕК жана ОПЕК+ (Organization of Petroleum Exporting Сountries) тобуна мүчө өлкөлөр 4-июнда мунайды казууну азайтуу маселесин талкуулаганы жатат. Бул мунайдын дүйнөлүк баасына дагы таасир этиши мүмкүн.

Ассоциация Украинадагы согушка байланыштуу Батыштын Москвага салган санкцияларынан кийин Орусияда мунайды казуу төмөндөгөнүн, бул мунай заттардын кыскарышын шарттап, заводдордо анын баасынын көтөрүлүшүнө алып келгенин билдирет. Кыргызстандагы соңку мезгилдеги кымбаттоолордун себеби ушул жагдай менен түшүндүрүлүп жатат.

Орусия Федерациясы ушул тапта ички дефицитти жана баанын көтөрөлүшүн алдын алуу үчүн бензинди сыртка экспорттоого тыюу салууну талкуулоодо. Буга байланыштуу Кыргызстандык компаниялар Орусиядан күйүүчү май ташып келүүдө түрдүү көйгөйлөргө туш болуп жатышат.

Улуттук статистика комитетинин маалыматында жазылгандай, орточо баа былтыркыга караганда бир аз төмөндөдү. Ошол эле маалда бир-эки жыл мурдагыга караганда кымбатыраак.

Учурда Кыргызстандын аймагында бензиндин А-95 үлгүсү 59 сомдон 63 сомго чейин сатылууда. А-92 үлгүсү 53 сомдон 57 сомго чейин, А-80 үлгүсү 46 сомдон 56 сом. Ал эми дизелдин баасы айрым жерлерде 67-68 сомдон болуп жатса, кээ бир жерлерде 74-75 сомдон деп көрсөтүлүп турат.

Алардын маалыматына караганда, жыл башынан бери дизелдин баасы тоннасына 600, АИ 92 бензини 370 АКШ долларына чейин көтөрүлгөн учурлар болду. Акыркы айда Орусиянын мунайды кайра иштетүүчү заводдорунда дизелдин дүң баасы 300 АКШ долларын түздү. Буга байланыштуу нефтетрейдерлер күйүүчү майдын бул түрүнүн баасын көтөрүү зарылдыгын айтышты.

Монополияны жөнгө салуу кызматы бааларды туруктуу кармап туруу, резервдерди камсыз кылуу, кардарлардын укугун коргоо сунуштарын берди.

17-августка карата Кыргызстанда АИ 95 үлгүсүндөгү бензиндин 1 литринин баасы 65,90 сом, 92 үлгүсүндөгү бензин 61,90 сом болууда. Дизель майы 71,90 сомдон сатылууда. Бул рыноктогу орточо баалар.

Кыргызстандын мунайга болгон керектөөсү жылына 1 млн. 200 миң тоннаны түзөт. Мунайдын 90% Орусиянын мунайды кайра иштетүүчү заводдорунан импорттолот. Кыргызстанда мунай баасы акыркы 1,5 жылда эки эсеге жакын кымбаттап кетти. 2021-жылдын январь айында 92 үлгүдөгү бензиндин баасы 35 сом болсо, ушул күндөрү 62 сомдон сатылууда. Мунайдын биржалык баасынын кымбатташына орус-украин согушунан улам кирген жапырт санкциялар жана доллардын кунунун өсүшү кошул-ташыл себеп болду.