ЖККУ – ОДКБ

“Армениянын коргоо министри ЖККУнун Биргелешкен штабына азыркыдай кырдаалда өлкө аймагында машыгууларды өткөрүү туура эместигин кабарлады. Жок эле дегенде Армениянын аймагында мындай машыгуулар 2023-жылы өтпөйт”, – деп билдирди Пашинян.

1-январда Орусиянын Коргоо министрлиги быйыл Арменияда “Бузулбас биртуугандык-2023” аскердик машыгуулары өтөрүн жарыялаган.

Пашиняндын билдирүүсүнөн кийин ЖККУ Арменияда пландалган машыгууларды башка өлкөнүн аймагында өткөрүү пландалып жатканын маалымдады.

2022-жылдын күзүндө Пашинян ЖККУнун Еревандагы саммитинде Тоолуу Карабакка байланыштуу жаңжалда Ереванды жетиштүү колдогон жок деген негизде биргелешкен билдирүүгө кол коюудан баш тарткан.

ЖККУга Кыргызстан, Армения, Казакстан, Орусия, Беларус жана Тажикстан мүчө.

Октябрда Кыргызстан ЖККУнун аскердик машыгууларын өз аймагында өткөрүүдөн баш тартканын жарыялаган. Коргоо министрлиги бул чечим мурда эле кабыл алынганын билдирген.

Анын алдында Пашинян аталган уюмду Азербайжандын Арменияга каршы аракеттерине саясий баа берүүгө, бул маселеде өнөктөштүк көрсөтүүгө чакырган. Ал ошол эле маалда ЖККУдан аскердик жардам сурабай турганын белгилеген.

Беларус президенти Александр Лукашенко саммитте Армения кол коюлчу документтерге кошумча киргизүүнү сунуштаганын, бирок ал колдоо таппаганын айткан.

Орусиянын президенти Владимир Путиндин басма сөз катчысы Дмитрий Песков саммиттин жыйынтыгы тууралуу комментарий берип жатып, Армениянын ЖККУдан чыгышы тууралуу сөз болбогонун билдирди. Бирок “лидерлер орток пикир таппаган учурлар” болгонун ырастап, муну “азыркы жагдайдын кыйынчылыктары” менен негиздеди.

Кыргызстан, Армения, Казакстан, Орусия, Беларус жана Тажикстан мүчө болгон уюмдун катчылыгы Еревандагы саммитте эл аралык жана аймактык коопсуздук көйгөйлөрү, кризистик кырдаалда чара көрүүнү жакшыртуу жолдору талкууланарын кабарлаган.

“Кыргызстан машыгуулар өтпөй турганы жөнүндө чечим кабыл алды” деп билдирди мекеме.

ЖККУнун тынчтык орнотуучу күчтөрүнүн “Бузулбас боордоштук” командалык-штабдык машыгуулары 10-14-октябрда Балыкчы шаарынын жанындагы “Эделвейс” полигонунда өтмөк.

1992-жылы негизделген ЖККУнун курамында алты өлкө бар – Армения, Беларус, Казакстан, Кыргызстан, Орусия жана Тажикстан.

Сентябрдын ортосунда Баткенде кыргыз-тажик чек арасында ондогон адамдын өмүрүн алган куралдуу жаңжал үчүн эки мамлекет бири-бирин аскердик агрессияга айыптап жатат.

7-октябрда Кыргызстан ЖККУнун уставдык документтерине толуктоо киргизүүнү сунуш кылган. Тышкы иштер министринин биринчи орун басары Нуран Ниязалиев Ереванда уюмга мүчө өлкөлөрдүн өкүлдөрүнүн жыйынында “Тажикстандын Кыргызстанга карата аскердик агрессиясынын кесепеттери тууралуу маалымат берип, мындан ары куралдуу кол салууга жол бербөө жана бардык келишпестиктерди ортодогу келишимдин жана уставдын негизинде тынч чечүү үчүн ЖККУ ичинде механизмдерди тез арада ишке киргизүүгө чакырды” деп айтканын ТИМдин басма сөз кызматы билдирген.

“Кыргызстандын экономикасы коронавирус пандемиясынан калыбына келе электе санкциялар боюнча абал азык-түлүк жана энергетика коопсуздугуна, макроэкономикалык жана социалдык туруктуулукка коркунуч жаратууда. Ушундай шартта санкциялардын кесепетин жумшартуу жана биздин өлкөлөрдө социалдык-экономикалык абалдын начарлап кетишин алдын алуу үчүн жалпы иш-аракеттерди талкуулоого жана иштеп чыгууга зарылчылык жаралды”, – деди Жапаров.

Ал бул маселени жакында Жогорку Евразиялык экономикалык кеңештин Бишкектеги жыйынында жана биринчи Евразиялык экономикалык форумда талкуулаганга мүмкүнчүлүк болорун белгиледи.

Мындан тышкары Жапаров коопсуздукка байланыштуу коркунучтар жана саясий-аскердик чыңалуулар Жамааттык коопсуздук келишими уюмунун дээрлик бардык чек арасына жеткенин, уюмга мүчө мамлекеттердин ички ишине сырттан кийлигишүү аракети байкалып жатканын айтты. Жапаров буга жыл башында Казакстандагы “күтүүсүз кризисти” мисал келтирип, уюм бул окуяга ыкчам реакция кылганын белгиледи.

Ошондой эле кыргыз президенти ЖККУнун түштүктөгү Ооганстан менен чек арасында чыңалган абал өкүм сүрүп жатканын, буга айрым ооган райондорунда радикалдуу-террорчул түзүмдөрдүн иш-аракети себеп болуп жатканын да кошумчалады.

ЖККУнун Москвадагы саммити Орусия Украинага басып киргенден бери биринчи жолу өтүп жатат.

Орус күчтөрү 24-февралда Украинага кол салгандан бери Москва Батыш өлкөлөрүнүн мурда болуп көрбөгөн санкцияларына кабылды. Мындай чаралардын кесепети Борбор Азия өлкөлөрүндө да сезилип жатат. Батыш өлкөлөрү санкциялар эгемен өлкөгө кол салган Орусияны ооздуктоо үчүн зарыл чара экенин белгилеп келишет.

Айрым эл аралык уюмдар жана жарандык активисттер Казакстандагы январь окуяларында жайкын тургундарга ок атылганын сынга алышууда.