Kloop.kg менен “Уюшкан кылмыштуулукту жана коррупцияны иликтөө” долбоору (OCCRP) 2016-жылы Бишкектеги Тарых музейинде болгон өрт боюнча жаңы иликтөө жарыялады.
Журналисттер анда музей жетекчилиги кабарлагандай, “бир нече баалуулугу жок экспонаттар” эмес, андан көп баалуу табылгалар өрттөнүп кеткенин аныкташты.
2021-жылы майда жарыяланган биринчи иликтөөдө журналисттер бир нече экспонат күйүп кеткенин билдиришкен. Бирок жаңы иликтөөгө караганда, өрт жүздөгөн предметтерди жок кылган.
Журналисттердин колуна Маданият министрлигинин дарегине жазылган эки кат тийген. Анда музей кызматкерлери 2021-жылы музейдин жер төлөсүн тазалап жатып, “толук же жарым жартылай күйүп кеткен жүздөгөн музей предметтерин” таап алышканын жазышкан.
“Музейдин жер төлөсүнөн күйүп кеткен музей буюмдары салынган жети куту таптык. Аларды ачкан учурда негизги жана жардамчы фонддордун номери коюлган экспанттар чыкты. Документтер, картиналар, китептер, плакаттар, килемдер. Алардын баары күйүп калган, күйгөн жерлер кесилген”, – деп айтылат музей кызматкерлери кол койгон актылардын биринде.
Музейдин жаңы жетекчилиги атайын комиссия курап, зыянга учураган предметтердин тизмесин түзгөн. Ага ылайык, 350 экспонат жарым-жартылай күйгөн же жок болгон, дагы 600дөн ашык предмет зыянга учураган. Жок болгон экспонаттардын көбү союз мезгилине таандык, бирок арасында 19 кылымдагы китептер да болгон.
2017-жылы өрт фактысы боюнча райондук милиция кылмыш ишин козгогон. Бул иштин азыркы макамы белгисиз.
Улуттук тарых музейин оңдоо 2016-жылы башталган. Анда Түркиянын Эл аралык кызматташтык агенттиги (ТИКА) менен өкмөт меморандум түзүп, музейди түрк тарап өз каражатына оңдоону моюнуна алган. Музейдин тышкы бети менен айланасы оңдолгон соң кыргыз өкмөтү маданий имараттын ичин бюджеттин эсебинен оңдомок болгон. Бул үчүн бийлик 1,5 миллиард сомдон ашык каражат бөлгөн.
Оңдоо иштеринен кийин аны жүргүзгөн тараптарга кылмыш иши козголуп, 2020-жылы 9-июнда Бишкектин Биринчи май райондук соту мурдагы премьер-министр Сапар Исаковду 18 жылга камап, 247 миллион 650 миң 281 сом айыпка жыккан.
Улуттук тарых музейи расмий түрдө 2021-жылы ноябрда ачылган .