14-майда кыргыздын кымбат уулу Касым Тыныстановдун 118 жылдыгы киндик каны таамп, туулуп-өскөн айылы Ысык-Көл районунун Чырпыкты айылында өткөрүлдү. Эскерүү жыйыны Чырпыкты айылындагы К.Тыныстановго тургузулган эстеликтин алдында “Жарыгы өчпөйт жакшынын” аталышында […]
Кытай расмий жазма булактарынын маалыматтарына караганда кыргыздардын биздин заманга чейинки X кылымдагы маалыматтары табылды. «Кытай Коомдук илимдер академиясынын Тарых изилдөө институтунун окумуштууларынын кытай жазма булактарын жана архивдик документтерди иликтөөсүндө биздин […]
Барсбек – VII-VIII-кылымдардын аралыгында жашап өткөн. Ал «Кыргыз» этнонимин алып жүрушкөн Эне-Сайлык (Енисей) кыргыздарды VІІІ-кылымдын башында бийлеп турган каган болгон. Барсбек тууралуу Орхон түрктөрүнүн VIII-кылымга таандык Күл-Тегинге коюлган эстелигиндеги рухикалык […]
Биринчи дүйнөлүк согуштун алкагында Антанта үчилтиги (Улуу Британия, Франция жана Орус империясы) Стамбулду (Константинополь) колго алууну чечет. Тарыхта бул салгылашуу Чанаккале согушу же болбосо Дарданелла, Галиполия операциясы деген ат менен […]
Үстүбүздѳгү жылдын 5-майында, Стамбул шаарындагы Маданият жана достук кыргыз Коому жана Кыргыз Республикасынын Түркиядагы Элчилигинин жардамы менен уюштурулган Түркиянын Стамбул, Анкара, Бурса ж.б. шаарларында жашап жаткан кыргыз тургундары, ошондой эле […]
Провинциядан чыккан пролетарий Леонид Брежневдин cаясий Олимпке чыгышы таң калыштуу болгон, себеби, ал буга жетүүгө эч качан умтулган эмес. Бешенеге жазган тагдыр өзү айдап баргандай эле болуп, кээде аны өзү […]
XI кылымдын аягында Византия империясы талкалануу дооруна барып такалат. Түрк-сельжуктар Сырткы Азиянын территориясын тез аранын ичинде басып алган кезде, Иран менен Месопотамиянын көп аймагын, Сирияны жана Палестинаны, анын ичинде Иерусалимди […]
Кыргыз Республикасынын Президенти Сооронбай Жээнбеков бүгүн, 26-апрелде КЭРге жумушчу визитинин алкагында Пекинде КЭР Коомдук илимдер академиясынын Тарых изилдөө институтунун директорунун орунбасары Тянь Бо жана Кытай Байыркы тарыхты изилдөө институтунун чет […]
«Сен таза болсоң, мен таза болсом, коом да таза болот» деп айткан мамлекеттик ишмер, элдин уулу Исхак Раззаковдун жасап кеткен иштерин унутуп коюга мүмкүн эмес. Ал өз турмушунда катуу тагдырды […]
Кыска өмүрдү нуска жашаш керек деген сөздү этибар да албай жашоодо канчалары эки жүздүүлүк менен кошоматчылык, ич тарлык менен таш боордук, ач көздүк менен алдамчылык сыяктуу көңүл иренжиткен көрүнүштөрдү көндүм […]
Азыркы он эки айлык жана он эки жылдык ай-жыл календарынын чыныгы ээси – кыргыз эли. Ошондуктан, аны ЮНЕСКОдо кыргыз элинин руханий материалдык эмес баалуулугу катары каттоодон өткөрүү керек. Бул тууралуу […]
Президентке ачык кат Өткөн жылдын ноябрында атактуу партиялык-мамлекеттик ишмер Султан Ибраимовдун 90 жылдык маарекесине арналган жыйында Кыргыз Республикасынын президенти Сооронбай Жээнбековдун “Султан Ибраимовго “Кыргыз Республикасынын Баатыры” наамын беришибиз керек” дегенин […]
Аялзат сулуулугунун символу болгон Акмөөр жөнүндө эл оозунда көп айтылып келет. Ал тууралуу көркөм чыгармалар жазылып, кино тартылып, анда көбүнчө Акмөөрдүн Болотко жетпей калганы, аргасыздан Жантай ханга башын байлашы тууралуу […]
Годуновдордун тукуму татар князынан башталган. Орус ак сөөктөрүнүн арасында өз тукумун ар кандай чет элдиктерден санжыралоо модалуу болчу. Алар адегенде Москва князына, андан соң орус государына кызматка өтүшкөн. Годуновдор – […]
Республикалык Баткен согушунун ардагерлер кеңешинин төрагасы Канат Бакалов өлкөнүн айрым тургундары 1999-2000-жылдары Баткенде эмне болгондугун билбей тургандыгын айтты. Согуш болгон жылдары ЖМК тарабынан калкка объективдүү маалымат жеткирүү чабал жүргүзүлгөн. Анын […]
Өзбек ажосу Юлдаш Ахунбабаев кыргыздын күйөө баласы Бир топ жыл болуп калды, Кара-Кулжа айлынын Буйга айылына иш сапар менен барып калганбыз. Ошол айылдын Асан Боронбаев баш болгон аттуу-баштуу адамдардан Өзбекстандын […]
Ысык-Көл облусунда кылым карыткан кызыктуу жайлар көп. Андай жайлар Каракол шаарында да бар. Биз Каракол шаарынын 150 жылдыгына карата кылым карыткан курулуштар тууралуу маалыматтарды бермекчибиз. Бул жолу алардын бири- мусулманчылыкта […]
Өз алдыбызча эгемен мамлекет болгонубузга 30 жылга чукулдаган сайын Сталинди көп эстейм. 30 жылда Сакем жок жерден СССР деген империяны жаратпады беле.Баарыбызга түшүнүктүү болуш үчүн 1920-1950-жылдардагы Кыргызстандын тарыхын эле кайра […]
Дүйнөдө турмуштун талуун жана татаал маселелерин талдай билип, башкалар көрбөгөндү көрө билген, доордун добушун тыңшап, тамырын кармаган нечен бир акылгөйлөр өткөн. Бирок ошол орошон ойчулдар менен даркан даанышмандардын арасында да […]
“Өмүр бизден өтүп кетсе, эл эмгектен эскерсин” Аалы Токомбаев Адам баласынын улуулугу, анын көзү эбак өтүп кетсе да ал туурасында тирүүлөр арасында жылуу сөздүн айтылып келгенинде деп билем. Бул ирет, […]
«Терең ойлоп, салмактап көрүшсө – менин жакшы жагым көп». Карылыктын кыл чокусуна келген, ак чач, ак көңүл абышка: «Эгерде терең ойлоп, салмактап көрүшсө – менин жакшы жагым көп экендигин билишет. […]
– Сабыр байке, өткөн сандагы кыргыз-орус мамилелери тууралуу маекти уланталы деп турам. Коммунистик идеология банкрот бопуп, СССР деген улуу держава кыйрап, 15 өз алдынча мамлекеттер пайда болгонуна чейрек кылымдан ашты. […]
—Жолдош мырза, Тибет, Индияны кыдырып, санскрит жазмасын окуп келдиңиз, сөздү ушундан баштасаңыз? —Санскриттен баштасак, аталган жазма накта биздин тилде жазылган деп айтсам жаңылышпайм. Сүйлөмдөрдүн куралышы, сөздөрдүн уңгусу накта эле азыркы […]
Учурдагы көрүнүктүү тарыхчы-окумуштуулар, тарых илимдеринин докторлору Ташмамат Кененсариев менен Кыяс Молдокасымов Кыргызстандын жана кыргыз улут тарыхын изилдөөгө жаңы дем менен киришти. Эски Ташкен шаарынын бай архивин аңтарып, кыргыз тарыхынын […]
Улуу “Манас” эпосунда: “Каңды, тейит, муңгушту, Катарыңдан таштабай, Карайлаттың байкушту” – деген саптар бар. Кайсы бир кыйчалышта Чубак баатыр абасы Бакай акылманга ушинтип кайрылат… Ал эми биринчи бөлүгү 1503-1514-жылдары, а […]
25-жыл мурда- 1994-жылы 14-январь күнү Жогорку Кеңештин депутаттары өздөрүнүн токтому менен көз карандысыз Кыргыз Республикасынын мамлекеттик белгиси-Мамлекеттик герби кабыл алынган. Герб кандайча түзүлгөн жана кабыл алынган? Бул тууралуу ИИМдин Басма […]
Памирдеги Көкөнбек миңбашы боюнча тарыхый маалымат 2016-жылы «Де-Факто» гезитинин №46-санына (303) чыккан. Автору «Памир Манас» деген менин псевдоним менен жарыяланганын баса белгилей кетейин. Мен учугун чубаган жогорудагы чакан эмгек тарыхчылардын […]
Борбор Азия чыгаан улуу айымдарга бай. Алардын ар бири тарыхта очпөс изин калтырган. Кийинки муундар болсо аларга дагы кылымдар бою ыраазычылыгын айтып, унутка калтырбайт. Томирис Сак элинин массагет уруусунун ханышасы. […]
17-кылымдын жарымына чейин орус тактысын таза татар кандуу хандар ээлеп келген. Иван Грозный Иоанн IV (Грозный) князь Василий жана Елена Глинскаянын улуу баласы. Иван Грозныйдын апасы литивалык ханбийке деп саналат, […]
Россиянын Новосибирск мамлекеттик университетинин окумуштуулары жана археологдору Энесай кыргыздарына таандык жаңы археологиялык эстеликтерди табышкан. Таштык маданиятына караштуу 80ден ашуун күмбөздөрдү Хакасия Республикасынын Энесай дарыясынын сол жээгинен казып чыгышкан. Новосибирск мамлекеттик […]
Эркесары Бекбасар уулу Талас өрөөнүндөгү Калба деген жерде, 1884-жылы жарды-кембагалдын үй-бүлөсүндө туулса дагы жаш күнүнөн тартып эле, козу кайтарса да колунан комуз түшүрбөйт. Тогуз жашка чыкканда Стамбекке шакирт болуп андан […]
Бүгүн, 6-ноябрда Улуттук Илимдер академиясында “Тарыхый эс тутум: саясий репрессиялар жана анын кесепети” деген аталыштагы Эл аралык илимий конференция болуп өттү. Бул тууралу УИАнын Эл аралык кызматташуу жана коомчулук менен байланыш бөлүмү […]
Эгемен Кыргыз Республикасы жакын арада эле өзүнүн III Бүткүл Дүйнөлүк көчмөндөр оюнун эң жогорку жетишкендикте, абройдо өткөрүп алганга жетишти. Мындай чоң, эл аралык деңгээлдеги иш чарага узун элдин уз-усталары, кыйырлуу […]
Атактуу жазуучу Эрих Мария Ремарктын өмүрүнөн алынган айрым анча белгисиз фактылар XX кылымдын адабияты жана искусствосу мезгил өткөн сайын бизден улам алыстап баражатат. Тарыхый фактыларды айтпаганда, адабият жана искусстводогу орун […]
Эртең, 6-ноябрда Улуттук илимдер академиясынын чоң жыйындар залында “Тарыхый эс тутум: саясий репрессиялар жана анын кесепети” деген аталыштагы эл аралык илимий конференция өтөт. Иш-чарага Кыргыз республикасынын жетекчилери, УИАнын академиктери жана корреспондент-мүчөлөрү, […]
Падышалык Оруссиянын аскер гарнизону курулган деп Нарын шаарынын 150 жылдыгы Өкмөт башчынын катышуусунда жалган өттү. Андан кийин архив кызматкерлери 83 жыл деген документти көргөзсө тоотпой Ноокен районунун токсон жылдыгын өткөрүштү. […]
24-октябрда кыргыз дипломатиясы өздөрүнүн кесиптик күнүн белгилешти. Юбилейлик дата десек да болот. Анткени мындан туура 20 жыл мурун 24-октябрда Кыргыз Республикасынын дипломатиялык кызматкеринин күнүн белгилөө жөнүндө Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн токтому […]
Редакциядан: “Жок, андай эмес” десеңер, анда кимиңер Жусуптай боло алдыңар эрендер? Ушундайда Кыргыз мамлекетин түптөгөн Ж. Абдрахмановдун асылдыгын, кеменгерлигин, анан анын аргасыздан “Менин шордуу элим!” деп жазганын эстейт экенсиң… Замандын […]
«Жеңижок ыр ырдап турганда мен күү эле чертейин, себеби, Жеңижоктой нөшөрлөтүп, ыр төгүш, таамай айтыш мага кайда. Ал эми Ниязалы тайкем комуз чертип, күү кайрыганда, мен комузду колго кармабайын, ыр […]
…Тарых барактары далилдеген дей 1924-жылдын 14-октябрында СССРдин Бүткүл Союздук аткаруу комитети РСФСРдин курамында Кара-Кыргыз автономиялуу облусун түзүү жөнүндө чечим кабыл алган. Ошол эле жылдын 21-октябрында Кара-Кыргыз автономиядуу облусунун Революциялык комитети […]
1937-жылы «Совет бийлигине каршы иш жүргүзгөн, контрреволюциялык Троцкийчилер уюмда турган» деген жалган жалаа менен камакка алынган Ж. Абдрахмановго 1938-жылы 4-ноябрда СССР Жогорку сотуну аскер коллегиясынын атынан Совет бийлигин кулатуу, Кыргызстандын […]
Союздук тутумдагы кыргыз мамлекеттүүлүгүн пайдубалын түптөгөн, кыргыз интеллигенциясынын алдыңкы өкүлдөрүнүн бири Жусуп Абдрахмановдун да акыркы күндөрү дал ушул Оренбург шаарында өтүп, облустук жер бөлүмүндө жетекчи кызматта иштеп турган мезгилде 4 […]
Жакында Аксы районунун 90 жылдыгынын арналган иш-чаралардын алкагында Нүзүп миңбашынын 225 жылдыгы да белгиленип, Кербенде эстелиги ачылды. Ал мыйзам ченемдүү, анткени ал 18-19 кылымдарда Аксы аймагынан чыккан эң көрүнүктүү инсан […]
Американын ханайымы, сулуулуктун жана назиктиктин символу Жаклин Кеннеди өз учурунда өтө авторитеттүү айым болгон. Биздин доордун 60-жылдарынын жалпы аялзаты ага карай түздөнүп, андан үлгү алышкан. Эл аны Джеки деп да […]
Совет дооруна чейин көчмөн турмушта күн кечирген кыргыздар дүйнөнүн чар тарабында жашашкан. Алар Саян, Алтайдан тартып азыркы Казакстандын, Өзбекстандын, Кытайдын жана Тажикстан менен Ооганстандын аймактарында отурукташканы белгилүү. Бүгүн Өзбекстан республикасында […]
Акыркы учурда тарыхты, санжыраны билбегендер, билсе да чала бучук окуп, же угуп алгандар ошол чийки санжырасын көпчүлүккө таңуулап, тамтаңдап жүргөндөрдүн саны арбын. Ал тургай айрым тарыхчылар деле кыргыздын негизги санжырасын […]
(Кара-Буура районунун Көк-Сай айылынын тургуну 84 жаштагы Бүкөн Султанбекова апанын эскерүүлөрүнөн) Быйыл дүйнөлүк улуу жазуучу Чынгыз Айтматовдун 90 жылдык мааракеси ак мөңгүлүү Ала-Тоосун жердеген ак калпак кыргыз элинде эле […]
Жалпы коомчулукка белгилүү болгондой ушул айдын этегинде заманыбызбын залкар манасчысы Сагынбай Оорозбак уулунун 150 жылдык мааракеси Кочкордун “Ормон Хан” айылында өткөнү турат. Мына ушул мааракеге карата улуу манасчынын урпактарынын биры […]
Быйыл, 2018-жылдын июнь айында ММКларга жана сайттарга Талас облусундагы улуттук “Манас-Ордо” тарыхый-этнографиялык комплекси жана анын 14 жылдан бери иштеп келе жаткан алмашкыс жетекчиси Чоюнбаев Ормош Жетигенович жөнүндө бир топ сын […]
Ушул жылдын май айларында Анжиян шаарына барып келдим. Чынында, Өзбекстандын Анжиян шаарына болгон чыгармачыл сапар мен үчүн күтүүсүз болду. Досум Кыяс Молдокасымовго жолугуп, андан Анжиян шаарында өтө турган, XIX кылымда […]
