Мезгил баарына тараза. Мезгил баарына күбө. Мезгил баарына ортоктош. Элден өткөн калыс жок деп коёт. Анткени, эл татыктуу адамын эзелтеден бери электен өткөрүп келет. Минтип сөз учугун улаганыбыздын да жөнү […]
Бүгүн, 19-октябрда, «Манас жана Чыңгыз Айтматов Улуттук академиясында тарых илимдеринин доктору, профессор Ташманбет Кененсариевдин 70 жылдык мааракесине жана 50 жылдык илимий ишмердигине арналган «Манас таануунун, кыргыз таануунун жана Ата Мекен […]
Бүгүн, 19-октябрда, «Манас жана Чыңгыз Айтматов Улуттук академиясында тарых илимдеринин доктору, профессор Ташманбет Кененсариевдин 70 жылдык мааракесине жана 50 жылдык илимий ишмердигине арналган «Манас таануунун, кыргыз таануунун жана Ата Мекен […]
Бүгүн, 19-октябрда, «Манас жана Чыңгыз Айтматов Улуттук академиясында тарых илимдеринин доктору, профессор Ташманбет Кененсариевдин 70 жылдык мааракесине жана 50 жылдык илимий ишмердигине арналган «Манас таануунун, кыргыз таануунун жана Ата Мекен […]
25 жашында өзүнүн «Тынч Дон» романы менен атак-даңкка ээ болгон Михаил Шолохов советтик адабияттын жылдызына гана айланбастан, советтик аялдардын арзуу-кыялына да айланган. Алардын бири ошол кездеги мамлекеттик коопсуздук боюнча эл комиссары […]
Ташманбет Кененсариевдин 70 жылдыгына карата. Мен Ташманбет Кененсариевдин бир тууган иниси Эрманбет менен Улуттук университеттин тарых факультетинде сырттан бирге окугам. Ошондон улам бул кишини жашымдан бери жердеш катары да, тарыхчы […]
Кыргызстандын XIX кылымдагы жана Кокон хандыгы тарыхы боюнча адистердин бири, тарых илиминин доктору, профессор Ташманбет Кененсариевдин 70 жылдык мааракесине арналган эл аралык илимий конференция жана «Кыргызстан оторчулук доорунда» деген аталыштагы […]
Уландысы. Башталышы ишемби, 12-октябрь күнү жарыяланган. ТӨРТ УЛУС ТАРЫХЫ Жогорудагы «Ай батып, күнгө ордун берээрге жакын калганда ал кудум эле куйругун шыйпаңдаткан сары ит сыяктуу шашыла чыгып кетчү; кетип баратканда […]
Редакциядан: Бегиш Ааматов аксакалды көпчүлүк тааныйт. Ал СССР кезинде райкомдун катчысы, Ош обкомунун бөлүм башчысы, Жогорку партиялык мектептин бүтүрүүчүсү, Кыргыз ССРинин Жогорку Кеңешинин депутаты болгон. Ал эми 1991-жылы Кыргызстандын көз […]
80-жылдардын орто чени болсо керек, баягы эле толбогон планды толтурабыз деп көлгө жөнөп калдык, сентябрь айынын ортосу болуп калган. Жетекчибиз Эстебес Турсуналиев. Эстекени барган жердин баары сыйлап турчу эле. Чолпон-Атанын […]
1925-жылы май айында РСФСР ББАКтын чечими менен Кара-Кыргыз автономиялуу областынын «кара» деген сөзү алынып, «Кыргыз автономиялуу» областы болуп өзгөргөн. Ошол жылдагы, тактап айтканда, азыркы Кыргызстандын алгачкы түзүлгөн саясий картасы Интернет […]
Фридрих Трамп: алтын иштеткендердин акчасын алуу Трамптардын тукумунан Американы багынтууга АКШнын азыркы президентинин чоң атасы – Фридрих Трамп киришкен. Балалык чагы Германиядагы вино жасашкан чакан кыштакчада өткөн өспүрүм өз мекенинде […]
Алымбек Датканын 220-жылдык мааракесин белгилөө ноябрь айынын башында өткөрүү болжолдонууда. Бул тууралуу бүгүн Жогорку Кеңештин бүджет жана каржы боюнча комитетинин жыйынында маданият, маалымат жана туризм министри Азамат Жаманкулов айтты. Салтанатты […]
Ольга Чехованын ысымына көп легендалар байланышкан. Батыш басма сөзүндө аны «шпион, Гитлерди жетектеп алган» деп жазышкан. Аны СССРге фюрердин ден соолугу жана Германиянын согуштук маанайы тууралуу маалыматтарды берип турат дешчү. […]
Абдыкадыр Орозбеков Кыргызстандын мамлекет болуп түзүлүшүнө жана калыптанышына кыргыз элинин бүткүл советтик өлкөлөр менен бирге социалисттик коомду куруу ишине катышуусуна, анын басмачылар менен күрөшүү, жер реформасын ишке ашыруу, колхоздоштуруу, райондорду […]
Ысык-Көл облусунун Түп районуна караштуу Ак-Булак айылынан эки чакырым алыс жайгашкан жерде айтылуу Чыңгыз хандын алтындары 300 төөгө жүктөлүп, жерге катылганы жөнүндө уламыш ушул убакка чейин айтылып келет. Бу жолу […]
Адам жакшы иштерди жасоо үчүн жаралган. Ар бир жаман иш жазасыз калбайт. Эгер бирөөгө жамандык кылган адамга жамандык келбесе, анда ал анын укум-тукумуна өтүп кетет” (Ванганын айткандарынан) Наристе чагы Ванга […]
Советтик киноэкран жылдызына айланган Талгат Нигматулин аз жашады. Бирок артында кинодо гана эмес, көп тармактарда из калтырды… Талгат Нигматулиндин өмүр баянында көп ак тактар калган, ар түркүн айтылган фактылар да […]
Үчүнчү Рейхтин мамлекеттик жашыруун полициясынын (гестапо) жетекчиси, ССтин группенюрери, полициянын генерал-лейтенанты Генрих Мюллердин тагдырын XX кылымдын табышмактарынын бири (!) десек болот. Ал 1900-жылы 28-апрелде Мюнхенде туулганы, биринчи дүйнөлүк согуш учурунда […]
Турдакун Усубалиев Кыргызстан Коммунистик Партиясынын Борбордук комитетинин биринчи катчысы болуп 25 жыл иштеди. Жалпак тил менен айтканда кыргыз элине 25 жыл «падыша» болду. Бул жылдар аралыгында (ага чейин деле) Т.Усубалиевдин […]
Быйыл улуу улус – кайраттуу Алтын Ордонун курулганына 750 жыл толду. Буга байланыштуу Казакстандын президенти Касым-Жомарт Токаевдин Алтын Ордонун 750 жылдыгын баркына жараша жакшылап белгилөөнү жана мамлекеттин негиздөөчүсү Жучу хан […]
“Ара төрөлсө да 91 жашка чыккан” Томас Гоббс XVII кылымдагы эң ири англиялык философ. Ара төрөлгөн. Испан армиясы Англияга жакындап келе жатат деген кабарды угуп тынчсызданган энеси аны эрте төрөп коёт. […]
Кыргызстанда чек ара маселеси Акаев-Бакиев доорунан бери эле өтө талаштуу, чырлуу маселелердин бири болуп келатат. Бирок, анын өзөгү тээ мурда СССР мамлекети курулуп баштаган өткөн кылымдын 20-жылдарына барып такалат. 1918-жылы […]
Үстүбүздөгү жылдын 20-июнунда Кыргызстандын Ысык-Көл облусунун 80 жылдыгы айтылуу Каркыра жайлоосунда чоң салтанат менен белгиленди. Бул мааракеге Бишкектен чакырылган меймандардын катарында мен дагы барып калдым. Убагында Көкөтөй бабабыздын ашы өткөн […]
Айтылуу Ала-Бука жергесиндеги кутчу-кушчу уруусунан чыккан Эсенгелди байдын алтынчы уулу Эрбайдын Осмону Кочкоралы, Үкүш, Сүйүнбек аттуу үч уулу менен эл катары “Күйгүмөн” айылында жай турмушта жашоо өткөрүп жаткан кез эле. […]
Комузун Москва черткен Белгилүү адабий сынчы, омоктуу окумуштуу Салижан Жигитов менен публицист Алым Токтомушевдин бул маеги учурда Турдакун Усубалиевди кыргыз элинин пайгамбары көрсөткөн тарыхка кылчайбас тазбайматтарды артка кайрылып ой калчатабы, […]
Айрым учурларда XIX кылымдын классиктери тарабынан жазылган, Дагестандын улуттук баатырына айланган Хаджи-Мурат Хунзахскийдин улуту ким экендиги так эмес деген пикирлерди угуп калууга болот. Аварлык Хаджи Мурат Адегенде тоолуу Дагестанда XIX […]
Көп кырдуу талант Калык Акиев Жез таңдай акын, айтылуу дастанчы, обончу, комузчу, эл артисти Калык Акиев 1883-жылы Жумгалдын Кара-Ой деген жеринде туулган. Тубаса талант бала чагынан оор күндөрдү башынан өткөрүп, […]
Кочкор районунун Ийри-Суу аймагындагы Кара-Кол суусунун түндүк капталынан Соң-Көлдөгү Манастын тулга ташынын байыркы үлгүсү табылды. Өткөн жылы (30-июль, 2018-жылы) Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз Мамлекеттик университетинин окутуучусу, астроном Абакир Калыбеков, тарых […]
Тарых бул элибиздин басып өткөн жолун чагылдырган күзгүсү. Тарыхтын татаал жолунда ата-бабаларыбыздын биз сыймыктанарлык ишине көкүрөк кере сыймыктанып алардын жолун андан ары улоого, айрым кемчиликтерин эске алып болтурбоого үйрөтөт. Өз […]
Замандын оомалуу төкмөлүүлүгүнө, жарыгы жанды жалтантып турган тарыхый турмуштун талаштуу тамырына, көз караштардын кызыл кыргын түшкөн күрөштөрүнө карабастан, Жусуп Абдрахманов каракулак кабыландай чындык, эркиндик үчүн ак ниети менен арекеттенген. Ал […]
“Кыргыздар канча жүз жылдардан бери эл катарына кире албай, жалгыз сыйынганы Тоо болуп, жайыкка чыкса жан-жанындагы күчтүу улуттар канын суудай агызып, эркеги –кул, катындары—тул болуп келгендиги анык белгилүү. Кыргыз калкы […]
Чыныгы мамлекеттик ишмерлердин эмгеги алтынды дат баспагандай жылдар эмес доорлор алмашса да эч качан унутулбайт. Ошондуктан, “түбөлүк калчу нерсе атак, даңк, бедел, асылдык, өлбөстүк дегендин өзөгү да ушунда! Дал ушундай […]
1991-жылдын 19-августу, бул күн дүйнөлүк тарыхта өзгөчө окуянын чордону болуп жазылып калган. Мындан 18-жыл мурун саратан жайдын так ушул күнү гербиндеги орок менен балка жер планетасынын бардык учуна жетип турган […]
Термез шаарында өткөн эл аралык археологиялык форумда Сурхандарыя облусунда табылган Кампиртепа шаарчасы эки миң жыл мурун жоголгону жарыяланды. «Кампиртепа – бул айтылуу Александрия Оксианскаянын аймагы экенин билдик. Биз бул боюнча […]
19-20 кылымда Азияны дүңгүрөткөн алп балбандар саналуу гана болгон.Ошолордун бири Кожомкул палван атабызга теңдеш Төрөбек палван Абакиров. Учурунда бул легендарлуу палван атабызды жердештери туугандары эстебесе, мамлекеттик деңгээлде унутта калып кеткен. […]
Турмуш, өмүр деген нерсе баардыгын өз ордуна коёт… Ошентип ар ким өзүнүн буйруган жерине жетип орун алат… ал эми адамдардын эсинде биз унутууга болбой турган адамдар гана калат экен.. Сталин өткөнгө […]
Шабдан баатырдын ашы Ал жерде турган чиновниктер, көпөстөр, аскер адамдары сый тамак менен берилген ичкиликке бир аз кызып алышып, жергиликтүүлөрдү теңине албай, сөөлөттөнө басып-турушуп, баш байгени орустар байгеге кошкон таза […]
Үстүбүздөгү жылы буюрса Кыргызстандын Борбордук Аткаруу Комитетинин тунгуч төрагасы, кыргыз мамлекетинин түзүлүшүнө эбегейсиз чон салым кошуп, бүткүл өмүрүн арнаган аксакалыбыз Абдыкадыр Орозбековдун 130 жылдык маарекеси белгиленет. Ага карата кыргыз өкмөтүнүн […]
Талаштан тактык жаралат. Тарыхыбызды талашып тактап албасак, азыркы окуп жаткан тарых купулга толбойт. Сабырдуулук кылып, биздин да жазган версияга да көңүл бөлүп коюңуздар, урматтуу тарыхчы археологдор. Махмуд Кашгаринин “Диван лугат-ат-Түрк” […]
Ичкериянын экинчи президенти, мурдагы советтик офицер Аслан Масхадов 2005-жылдын март айында киши колдуу болуп өлгөн. Бул табышмактуу болгон. Ал беш жылча тоо арасындагы кичинекей кыштакта ийгиликтүү жашырынып жүргөн соң ишке […]
Кыргыздар тууралуу кытай жазмаларында 3000 жыл мурда маалыматтар кездешээрин кытайлык көрүнүктүү окумуштуу Ю Тайшан өз изилдөөсүндө билдирди. Мындай маалыматты кыргыз коомчулугу кубануу менен кабыл алышты. Бирок ошол эле учурда биздин […]
Периштедей кебетеси, жумшак мүнөздүү мамилеси менен табигый жагымдуулугунан улам, аны көрүшкөн аялдар дароо эле баштары айланышып, сүйүп калыша турган. Бир гана өкүнүчтүүсү — ошол сүйүү романдарынын баарынын аягы өкүнүчтүү, долуланган […]
Иосиф Виссарионович Сталин эки ирет үйлөнгөндүгү маалым. Биринчи жолу ал 16 жаштагы Екатерина Сванидзеге үйлөнгөн, (Сталин өзү ал чакта 26да болчу). Анын бул никесинен уулу Яков төрөлгөн. Кобанын (Сталиндин) аялы […]
Чындыгында бул биз ойлогондон алда канча татаалыраак маселе болуп чыгат. Джохар Дудаев официалдуу түрдө, албетте, өзүн чечен улутунун өкүлүмүн деп эсептей турган. Ал тоолуу Ялхорой айылында туулган, бул айыл 1944-жылдагы […]
Домбул бийдин уулу Долон өз курактуулардын ичинен тың жигит болуп чыгат. Адегенде анын кадыр-баркы өз теңдүү жолдош-жоролорунун арасында өсүп, андан кийин эл оозуна алына баштайт. Үйлөнүп жайланат. Бара-бара кыргыз эли, […]
14-майда кыргыздын кымбат уулу Касым Тыныстановдун 118 жылдыгы киндик каны таамп, туулуп-өскөн айылы Ысык-Көл районунун Чырпыкты айылында өткөрүлдү. Эскерүү жыйыны Чырпыкты айылындагы К.Тыныстановго тургузулган эстеликтин алдында “Жарыгы өчпөйт жакшынын” аталышында […]
Кытай расмий жазма булактарынын маалыматтарына караганда кыргыздардын биздин заманга чейинки X кылымдагы маалыматтары табылды. «Кытай Коомдук илимдер академиясынын Тарых изилдөө институтунун окумуштууларынын кытай жазма булактарын жана архивдик документтерди иликтөөсүндө биздин […]
Барсбек – VII-VIII-кылымдардын аралыгында жашап өткөн. Ал «Кыргыз» этнонимин алып жүрушкөн Эне-Сайлык (Енисей) кыргыздарды VІІІ-кылымдын башында бийлеп турган каган болгон. Барсбек тууралуу Орхон түрктөрүнүн VIII-кылымга таандык Күл-Тегинге коюлган эстелигиндеги рухикалык […]
Биринчи дүйнөлүк согуштун алкагында Антанта үчилтиги (Улуу Британия, Франция жана Орус империясы) Стамбулду (Константинополь) колго алууну чечет. Тарыхта бул салгылашуу Чанаккале согушу же болбосо Дарданелла, Галиполия операциясы деген ат менен […]
