Menu

Оппоненты Белого дома еще не объединились в один кулак

Простая логика. Какая разница между теми, кто выходил против власти Бакиев и сегодняшними оппозиции? Все это полезно будет сравнить и сделать выводы.

В оппозиции сейчас много внутренних противоречий. К примеру, противники Мадумарова, не признающие Ташиева, те которых раздражает Бекназаров… Похоже все это только продолжится.

В то же время Омурбек Суваналиев и Бегалы Наргозуев пытаются объединить всех кто не согласен с политикой власти. Самое главное, без единства невозможна победа.  Какой из этого выйдет толк пока неизвестно.

А радикалы Кубанычбек Кадыров, Бектур Асанов стремящиеся кардинально поменять Белый дом, проводят встречи на местах и пытаются оседлать волну недовольства.

«Западник» Равшан Жеенбеков большей частью проводит акции с помощью интернета. Из молодежи вперед вышел Адиль Турдукулов который крепко держит свою позицию и теперь готов активно участвовать в акциях протеста. Вкратце говоря оппозиция сейчас еще не объединилась в одну силу.

Если мы вспомним события до 7 апреля 2010 года, лидеры Объединенного народного движения действовали сплоченно против Бакиева (не имея в виду Темира Сариева и Болота Шера).  Сколько не было бы запугиваний, шельмований, избиений, они не переставали бороться. Да в те времена избиение пинками, поножовщина, аресты, убийства случались легко. Как оказалось из-за того что во главе оппозиции были Атамбаев и Текебаев, она отличалась единством, терпением и волевым качествами. Поэтому и выдержала все удары власти.

После прихода власти, однако, и создания Временного правительства в их единстве произошел раскол. Когда страна стояла на грани, ребята были убиты на площади, оставалась опасность контрреволюции, они начали драться за портфели, грабить банковские ячейки. Тем самым  и к ним было подорвано доверие. Ну, вы это и так знаете. Что повторятся?

Как оказалось битва за деньги и за власть меняют природу человека….

Ну а нынешняя оппозиция создает впечатление тех кто «делит шкуру не убитого медведя» и уже на данном этапе показывают взаимное недовольство. Это правда! Если вдруг эти придут к власти, не станут ли они стрелять друг в друга и не закончиться это трагедией? Береги нас бог!

Источник: “Азия ньюс”

Перевод: Gezit.org

Табылды Акеров, политолог: «Сегодня власть объединила криминал и ГКНБ, МВД, прокуратуру и суд и превратила страну преступный синдикат»

Власть, которая ведет антинародную политику, сама себя проглотит.

Пришла весна. В Кыргызстане оживились политические силы и партии, и открылся период к политическим играм, митингам и курултаям.

На сегодняшний день в стране определились 4-5 группы, которые будут иметь определяющее значение в этой игре.

Безусловно, во главе списка стоит «Единое оппозиционное движение». Объявляя о своем создании, они и открыли новый политический сезон. ЕОД привлекли внимание тех, кто разочаровался тупиковой политикой властей, и стали в авангарде революционного поезда, который стал набирать свой разбег.  После этого многие организации опять стали оживляться, чтобы попасть на этот поезд.

К ним присоединился и группа прозападных политических сил. Они объявили о создании группы «Национальный интерес». Туда вошли те, кто проучился за рубежом и работает в международных организациях.

К третьей группе относится партия «Азаттык». Вокруг них объединяются патриотические силы.

К четвертой группе можно отнести молодежь, которая объединяется вокруг прогрессивных и патриотических идей. Они стремятся объединить в одну организацию все силы нового поколения.

К созданию таких протестных групп послужила причиной сама власть.  Они забыли цели революции 7 апреля, основала Акаево-Бакиевскую авторитарную и  клановую системы. Политика властей после 7 апреля была направлена на уничтожение всех организаций демократического толка.

Сегодня страной управляют 6 человек. Информация что один из них контролирует криминал, широко распространено в стране. Многие говорят, что власти после 7 апреля начали сотрудничать с криминалом.  Свидетельством чему явилось освобождение из под стражи Эркина Мамбеталиева, который был осужден на пожизненное заключение, в том числе за убийство полковника Чыныбаека Алиева.  В операции «Сару гейт» для подавления протестующих и взятия под контроль Иссык-Куль власть использовала объединенные группировки Камчы Кольбаева и «Водолоза».  На выборах использовала ресурсы «Сакала». Однако апогеем всего стало досрочное освобождение и проводы Азиза Батукаева.

Власть с самого начало принялась к процессу по ослаблению правозащитных организаций. Сейчас ни одна из них не готова выразить свою откровенную позицию по важным процессам в стране. Даже если нарушаются права человека, правозащитники не могут дать соответствующую юридическую оценку.

Недавно генсекретарь ОДКБ Н.Бордюжа выразил готовность взять под контроль неправительственные организации в Кыргызстане. Это можно расценивать как вмешательство во внутренние дела страны и свидетельство того что мы теряем свою независимость.

Власть под предлогом борьбы с коррупцией, подчинило своим узким интересам ГКНБ, МВД, прокуратуру, судебную систему и криминал.

Это свидетельство того что в стране создан преступный синдикат. Следующим этапом стало разрешение парламентаризма и взятия в руки всей власти. Это стало главной ошибкой Атамбаева.  Он, как и Акаев и Бакиева, очистил политическую арену и привел к власти только те партии, которые получили от него добро. Я только что именно из-за этого Акаев и Бакиев были вынуждены распрощаться с властью. Эти действия и привели к событиям 24 марта и 7 апреля. Несмотря на то, что Атамбаев был там прямым участником, он не извлек ошибок своих предшественников. Сегодня власти по своему усмотрению возводят и низводят политические фигуры.

Власть для того чтобы превратить парламент в марионеточный орган, создало клоны СДПК и провело их в ЖК. Сегодня там из 6 фракций, только «Атамекен» и «Республика-Атажурт» ведут относительно независимую политику.

Во все эти клон партии в Парламент пробились лишь бизнесмены, по сути, купившие свои мандаты. Этому никаких препятствий не стали делать власть. Тем самым они нарушили принцип независимости и конкурентной политики. Вследствие примерно такой политики, а точнее тем что Акаев привел в парламент «Алга, Кыргызстан» во главе своей дочкой, и из-за того что «Ак-Жол» набрал 76% они потеряли в конце концов свою власть.

Атамбаев раздробил голоса основных конкурентов СДПК  «Республика-Атажурт», «Атамекен», «Ар-намыс», «Бүтүн Кыргызстан-Эмгек» путем подкупа, запугиваний, административного ресурса и давления.

Все это также привело к непропорциональному представительству южных сил во власти, не учитывая А.Жеенбекова, О.Текеабева и К.Жумалиева.  Это приводит к ослаблению государственности. Наоборот, в интересах страны было бы нахождение в Парламенте, а не на улице  А. Мадумарова, К. Ташиева, А. Келдибекова, И. Исакоав, А.Бекназарова.

Однако не согласные с этим вышеуказанные политики начали объединяться с приходом весны.  Основной же причиной этому служит системный социально-экономический кризис охвативший страну.

Поэтому власть объявило о созыве народного курултая в Оше 24 марта, и обсудить там 2 вопроса. Первое – социально-экономическая ситуация в стране. Второе – судьба власти. Также там будет выражена позиция по незаконному аресту «Саруйцев», которые требовали работы Кумтора во благо народа и по месторождения «Джеруй» который наносит вред экологии. Будет кардинально поставлен вопрос о мерах власти по нормализации социально-экономической ситуации в стране. Это требования схожи с позицией, Единого оппозиционного движения. Одним из них является немедленная отставка правительства и создания, квалифицированного кабинета министров народного доверия.

Конечно, и до 24 марта будет идти процесс объединения оппозиции.  Так, например ЕОД поддерживает возглавляемую Ташиевым партию «Ата-журт», которая борется за прохождение в Ошский городской кенеш, выборы которого намечены на 27 марта.

Таким образом «Единое оппозиционное движение» много и не просит у власти. Созыв народного правительства и проведение выборов Ошский городской кенеш на демократической основе. Если и эти минимальные требования не будут выполнены, то в Кыргызстане будет создана ситуация как на Украине, во время революции. Противостояние теперь будет не в столице, а в регионах страны. Ну а то, что власть будет не способна контролировать там ситуацию, показали результаты революции 2005 и 2010 года.

Источник: Kyrgyztoday.kg

Перевод: Gezit.org

Асхат Акибаев, полномочный представитель ПКР в Иссык-Кульской области:"Наша задача возродить и преумножить эту славу"

Пресс-служба полномочного представителя Правительства Кыргызской Республики в Иссык-Кульской области сообщает, что 12 марта 2016 г. в городе Караколе состоялся субботник с участием полномочного представителя Правительства Кыргызской Республики в Иссык-Кульской области Асхата Акибаева, мэрии города Каракол, органов местного самоуправления, глав учреждений и предприятий города.

Полномочный представитель ПКР в Иссык-Кульской области Асхат Акибаев лично принимал участие в мероприятии, а также объездил все объекты города Каракол, где проводились посадка зеленых насаждений и уборка мусора.

«У Каракола была слава зеленого города. Наша задача возродить и преумножить эту славу. Мы разработаем единый ландшафтный дизайн, который придаст городу уникальный и неповторимый архитектурный стиль», – отметил А.Акибаев.

Субботник проводился по всей Иссык-Кульской области. В ходе мероприятия местные жители высадили общей сложностью более 1000 саженцев хвойных и лиственных деревьев.

В Таласской области задержан нарушитель режима государственной границы

Отдел по связям с общественностью и СМИ Государственной пограничной службы Кыргызской Республики сообщает, что 11 марта 2016 г. на окраине с. Талас Манасского района Таласской области пограничники управления ГПС КР по Таласской области задержали гражданина Кыргызстана за нарушение режима государственной границы.

Задержанный принимал участие в перегоне  крупно-рогатого  скота (КРС) в количестве 11 голов с территории Казахстана в Кыргызстан вне пункта пропуска.

У нарушителя режима государственной границы отсутствовали документы, удостоверяющие его личность.

После оформления соответствующих документов нарушитель режима государственной границы и КРС были переданы сотрудникам территориального подразделения ГКНБ КР.

Задержана гражданка Кыргызстана за нарушение режима гос. границы

Отдел по связям с общественностью и СМИ Государственной пограничной службы Кыргызской Республики сообщает, что 11 марта 2016 г. в местности  с. Арал Чуйского района Чуйской области пограничники управления ГПС КР по Чуйской области задержали гражданку Кыргызстана за нарушение режима государственной границы.

У нарушительницы режима государственной границы отсутствовали документы, удостоверяющие  личность.

После оформления соответствующих документов нарушительница режима государственной границы  была передана сотрудникам территориального подразделения ГКНБ КР.

Парламентская делегация Жогорку Кенеша приняла участие в работе ПА ОДКБ

 

Делегация Кыргызской Республики во главе с Председателем Комитета по международным делам, обороне и безопасности Жогорку Кенеша Кыргызской Республики Алмазбеком Баатырбековым приняла участие в работе заседания Совета Парламентской Ассамблеи Организации Договора о коллективной безопасности.

Заседание проходило в Национальном Собрании Республики Армения в городе Ереван.
В заседании приняли участие парламентские делегации государств – членов ОДКБ и наблюдатели в ПА ОДКБ.

В рамках заседания были рассмотрены вопросы международной и коллективной безопасности:

Рассмотрены вопросы:
– О мерах, принимаемых ПА ОДКБ по противодействию деятельности террористических и экстремистских организаций в современных условиях, о ходе выполнения решений сентябрьской и декабрьской (2015 года) сессий Совета коллективной безопасности ОДКБ;

– Об итогах участия парламентских делегаций государств – членов ОДКБ в зимней сессии ПА ОБСЕ (Вена, 25–26 февраля 2016 года).

Были рассмотрены и другие вопросы, а также обсуждены направления текущей деятельности ПА ОДКБ.

Бегалы Наргозуев, ОКБнын мүчөсү: УОК, “Эл үнү” , ОКБ жана башка оппозициялык уюмдар чогуу бир муштумга түйүлүп, акцияларын бир күнгө уюштуруп, жалпы аракеттенишсе болмок”

– Бегалы байке, сиздер, Адахан Мадумаров, Өмүрбек Суваналиев, Камчы Ташиевдер болуп түзгөн “Оппозициялык күчтөрдүн бирикмеси” – ОКБ жакынкы күндөрдө кандай иш-чараларды пландаштырып жатат?
– Азырынча ОКБ жакынкы жана алыскы убакытка бийлик менен күрөшүүнүн стратегиясы менен тактикасын иштеп чыгуунун үстүндө алек болууда. Нарын, Талас, Жалал-Абад, Ош облустарында бийликтин элге каршы саясатына нааразычылык акцияларына чыгып жаткандар менен байланыш түзүп, биргелешкен иш-аракеттердин планын ойлонуштуруп жатат. Ошто 27-мартта өтө турган шаардык кеңешке шайлоодо “Ата-Журт” партиясын колдоону пландаштырууда.
– Кубаныч Кадыров менен Бектур Асанов баштаган УОКтун бир бөлүгү 14-мартта бүт өлкө боюнча митингдерди өткөрүп, бийликти алмаштырууга аракеттенип жатышканы тууралу кептер кеңири тарады. Силердин алар менен байланышыңар кандай?
– Биз да ал оппозициялык топ тууралу жана алардын митингдерди уюштуруп жатышканын угуп жатабыз, бирок, алар менен жолугушуп сүйлөшкөн жокпуз. Пландарын да билбейбиз. Биз албетте алардын оппозициялык иш-аракеттерин колдойбуз, бирок, алардын иш-чараларына катышуу маселеси талкууланган жок.
– Азимбек Бекназаров баштаган “Эл үнү” кыймылы 24-мартта Ошто элдик курултай өткөрүп, бийликтин алдына өздөрүнүн талаптарын койгону жатышат. Силердин ОКБ кыймылыңар ал Курултайга катышабы?
-Биз бүгүн ал Курултайга чакыруу алдык. ОКБнын мүчөсү Камчыбек Ташиевди “Эл үнү” менен кызматташууга багыттадык. ОКБнын калган мүчөлөрү Курултайга барар-барбасы али чечиле элек. Жакынкы күндөрдө бул маселе талкууланат. Алардын иш-пландарын да деталдуу түрдө билбейбиз. Ошентсе да биз “Эл үнү” кыймылынын оппозициялык иш аракеттерин колдойбуз. Дегеле УОК, “Эл үнү” , ОКБ жана башка оппозициялык уюмдар 14-мартта же 24-мартта деп бөлүп-бөлүп акцияларды уюштурбай ,чогуу бир муштумга түйүлүп, бир күнгө уюштуруп, жалпы аракеттенишсе болмок.
Суроо салган Адилет Айтикеев
Булак: “Искра”

«Үркүн» тууралуу тасма тартылууда

Жаңы тартылып жаткан «Үркүн» тасмасынын режиссеру Муктар Атаналиевдин айтуусунда, тасманын кышкы эпизоддору тартылып бүтүп калды. Эми тартыла турчу жерди өзгөртүп, калган бөлүктөрүн тасмага түшүрүү улантылат.

Азыркы тапта көркөм тасма Жети-Өгүз районунун Саруу жана Дархан айылдарында тартылууда. «Үркүн» тасмасын тартуу 1916-жылдагы улуттук-боштондук көтөрүлүштүн 100 жылдыгына карата тартылууда.

Сценарий, пландар бир жыл мурда даярдалып, тартуу процесси өткөн айда башталган.Фильмди ушул жылдын сентябрь айында бүткөрүү пландалууда.

Булак: “Жаңы Агым”

Өкмөттүн элден акча өндүрүү амалы

Кыргыз өкмөтү да арга таппай эңшерилген экономиканы көтөрүүнү көздөгөндө төмөнкүлөрдү ойлонот болуш керек: «Эл жардыбыз деген менен көчө толо кымбат баалуу автоунааларды тээп жүрөт. Күндө майрам, күндө той. Кафе, ресторандарда бош орун жок. Жыл сайын тамдарын жаңыртып эки-үч кабаттуу үйлөрдү куруп жатат. Мал-жандын саны көбөйдү. Бирок өкмөттөн салыгын жашырат. Кичине эле кырсык болсо өкмөткө даттанышат. Мамлекетти ойлошпойт, казнага акча төлөшпөйт» деп. Дал ушундай ой менен өкмөт элдин чөнтөгүн эсептеп, казнага акча түшүрүү амалын ушул жылдын башынан тарта куп эле аракет кылып көрдү.

Анын эң биринчиси, унааларды камсыздандыруу боюнча болгон аракет. Эгер буга коомчулук каршылык көрсөтпөй, унчукпай макул болгондо унааларды камсыздандыруу ишке ашмак. Бирок маселе ийне-жибине чейин терең ойлонулбагандыктан ал жүзөгө ашкан күндө да камсыздандыруу компаниялары баш болуп өкмөт бир балээге кептелери турулуу иш болчу. Андан ары турак жайды камсыздандыруу иши башталды. Муну мамлекеттик компания жүргүзүп жатат. Эгер баары өкмөттүн эсебиндей болсо камсыздандыруу компанияларына түшкөн акча жылына 1 млрд. сомдон ашуун болот. Бирок кокус кырсык болсо камсыздандыруу компаниясы турак жайдын чыгымын төлөп бере алабы?          Биринчиден, мамлекеттен акча алуу тозоктун иши. Алыска кетпей эле ушул кезге чейин табигый кырсыктардан жабыр тарткан тамдарга берилчү мамлекеттик 200 миң сомдук ссуда боюнча кеп салалы. Чындыгында азыркы күндө 200 миң сом тамдын бир капталына деле жетпейт. Бирок ошону мамлекет сүтү менен канын берип жаткандай жарандарды таманы тешилгенче чуркатып, кезекке тургузуп, кызыл жүзүн саргартып араң берет. Алгач пайдубалына деп 50 миң сом карматат. Андан кийин арадан жарым жыл өткөрүп дубалына деп 100 миң сом, акырында чатырына деп 50 миң сом берет. Кыскасы, орой салыштырганда итке сөөк ыргыткандай эле. Бир эле справкаң жок болсо 200 миңдин жүзүн көрбөйсүң. Кыскасы ары чуркап, бери чуркап, ар кыл мекемелерге акча төлөп отуруп, убактың менен кошо 200 миңдин 50 миңин коротуп араң аласың.

Эми мамлекеттик камсыздандыруу болсо эле кырсыкка кабылган тамдардын маселеси шыр чечилип, баары камсыз болуп кетет деп эч ким кепилдик бере албайт. Туура, турак жайды камсыздандыруу өнүккөн өлкөлөрдүн баарында бар. Бирок ал жакта сел алса же өрттөнсө канча сомдук жабыркаптыр деп баалашпайт. Келип тамыңды баштагы калыбына келтирип, оокатыңдын баарын төлөп беришет. Ошондуктан ал өлкөлөрдүн жарандары камсыздандырууга өздөрү кызыкдар. Дагы бир айта кетчү сөз, бизде турак жайды камсыздандырууда өкмөт бир эле кырсык болсо тамдын жапа чеккенине байланыштуу төлөйбүз деп жатат. Бирок жарандарга пайдалуу эч кандай амалдар көрүлгөн эмес. Мисалы, эгер турак жай ээси жыл сайын 2000 сомдон төлөсө 10 жылдан кийин тамды ремонттоого 50 пайызы төлөнүп берилет деген кызыктыруучу нерселерди карабастан, камсыздандыруучу 1 млрд. сомду эсептеп кала беришкен. Чындыгында камсыздандыруудан эл уттурбаш керек. Камсыздандыруу СССР тушунда деле болгон. Мисалы, жарандар өз өмүрүн, мүлкүн камсыздандырышкан. Эгер 5 жыл ичинде ден соолугуна же өмүрүнө зыян келсе камсыздандыруу компаниясы ошол чыгымды төлөп, камсыздандыруу келишими бүткөндө беш жыл ичиндеги төлөгөн акчасын толугу менен топтоп, ээсине кайрып берген. Ал эми биздин өкмөт жыл сайын тамыңа 600 сомдон төлөйсүң, эгер кырсык болбосо өмүр бою төлөөгө милдеттүүсүң деген жобону карманып жатат.

Кыргыз өкмөтүнүн экинчи бир элден акча өндүрүү аракети бул социалдык фонддун төлөмдөрүн жогорулатуу ниети болду. Ал эле эмес бийлик тоолуу райондорго берилген жеңилдиктерди жоюуга да бел байлап көрүштү. Бирок «Тойдум байдын кызына » дегендей, элдер пенсияга да кайдыгер карап, ага көп деле үмүт артпаган маанайын ырасташты. Мисалы, 40 жыл бою (бу пенденин бүтүндөй бир өмүрү) мектепте иштеген мугалим 3500-4000 сом пенсияга чыкканы эмне деген шумдук? Социалдык, маданият, саламаттык сактоо тармагында иштегендердин пенсиясы да мындан өйдө эмес. Ушулардын пенсиясын көрүп туруп, ким ушул тармакта иштегиси келет да, соцфонддун төлөмдөрүн ким төлөйт? Же эгемендүүлүк мезгилинде 20 жыл жер иштеткен фермер 2 миң сом пенсияга чыкса, кайсы фермер соцфондго акча төлөгүсү келсин. Деги эле бийликтин элден акча өндүрөм деген аракетинен эч бир майнап чыкпады. Светке болобу, башкага болобу кичине эле төлөмдөр жогоруласа эл нааразы болгону болгон. Анткени эл бийликке эч бир ишенбей калган. Кимден сураба «ошончо миллиондорду жеп жатып уялбай элден акча сураганын кара» деп жооп берет. Кайсы гана мамлекеттик чиновник болсун ал база болобу, паракор болобу көпчүлүк элдин көзүнө коррупционер болуп көрүнөт. Ушул көрүнүш элдин аңсезимине кыттай уюп калган. Кыскасы бүгүн бийликке элдин кереги болгону менен карапайым элге бийликтин пайдасы жок. Бул бүгүнкү күндөгү мамлекеттин трагедиясы. Демек демилгени элдин өзүнө берип, мындан ары кантип жашайбыз, кантип күн кечиребиз деп эл арасын кыдырууга мезгил жетти. Себеби казнага төлөнүүчү төлөмдөр жетинчи кабатта чечилбей, ар бир айылда чечилгенде гана кырдаал өзгөрүшү мүмкүн.

Булак: “Жаңы Агым”

Билбегенге Бишкек мэри, билгенге…

Билгенге калкынын саны 1 млндон эбак ашкан Бишкек шаарынын мэрлик кызматы баарыдан мурда саясый кызмат. Түз эле премьер-министрликке, президенттикке секиргенге эң мыкты трамплин болуп саналат. (Албетте, мэр катары “итиң чөп жеп” элге алынып кетсең). Мисалы, Т.Усубалиев, А.Масалиев ушул жолду басып өткөн. Ал кездеги саясый система менен азыркы кадр саясатын салыштырып болбойт деңиздерчи, бирок, Кыргызстандын борбору болгон Бишкектин статусу өспөсө эле төмөндөгөн жери жок. Анын үстүнө бүгүнкү шарттарда Бишкектин калкынын саны кайсы гана партиянын көзүн кызыктырбасын?! Жанагы айрым партиялардын (М: Ата мекен) “биздин түкүнчөбүз жарайт” дегендей маалыматтарды ЖМКлар аркылуу жылдырып чыгышы тегин жеринен эмес. Бишкектин мэри ким гана болбосун өзүн мыкты чарбакер, уюштургуч катары көрсөткөнгө эң мыкты мүмкүнчүлүк бар. Анткени, ошончолук чети оюлбаган көйгөйлөр толтура. Бул жагынан да көзгө көрүнүп койсо болот. Айрымдар К.Кулматов мэр катары эки жыл ичинде өзүн анча ачалбады, “Тазалыкты” “тазалайм”деп жүрүп убактысын өткөрүп ийди деген ойлорду айтууда. Аныгында иштин жайы андай эмес. Биздин пикирибизче К.Кулматов Бишкек шаары боюнча бүгүн билинбеген менен эртең жемишин берчү иштерди жасаганга үлгүрдү. Ага төмөндө токтолобуз. Т.Сариев премьер-министр болуп келгендин алгачкы күндөрү К.Кулматовду ээрчитип алып, Бишкек шаарын дээрлик күн алыс кыдырып, аз жерден мэрлик кызматты өзүнө жүктөп ала жаздаган жайы бар. Ошондо ар жакта жасалып жаткан иштерди билип айттыбы, билбей айттыбы, айтор “буга чейин атаңыздын ысмы иштеп келди, эми өзүңүз качан иштейсиз” деген болчу. К.Кулматов коомчулуктан, айрыкча журналисттерден деле жакшы сөз укпады. Президент Атамбаев менен жолугушуу учурунда журналисттер мэр Кулматовдун ишине элдин ичи чыкпай жатканын айтышкан болчу. Президент К.Кулматовго “жыл аягына чейин убакыт берерин, ишин оңдоп кетет деген үмүтү бар экенин” айткан.

Кулматов жана Авгиев атканасы159f7f3b6a3b2311ab075fe0b7d976ad_XL

Эми өзүбүз койгон “Экс- мэр эмне иш кылды?”, деген суроого жооп издеп көрөлү. “Оозду куу чөп менен аарчый бербей” айтканда, бар же жок экени билинбей “интеллигент” иш алып барган экс- мэр К.Кулматов эки жыл аралыгында Бишкек мэриясындагы “Авгиев атканасындай” болгон коррупция системасын бир топ эле ооздуктай алды десек да болот. Алар кайсылар: — Эң башкысы Бишкек шаарынын бюджетин 1,5 млрд. сомдон 5 млрд. сомго чейин өстүрдү. — “Тазалык” ишканасын жолго коюп, ага конкурент катары башка фирмаларга жол ачып, “Тазалыктын” монополиясын жокко чыгарып, таштандынын наркын түшүрдү. — Шаардын жерлерин көз боемочулук аукцион өткөрүү жолу менен алып жатышкан курулуш компанияларына карта берүүнү токтотту. — Шаардын көркүнө, санитардык нормасына туура келбеген курулуштарга уруксат берүүнү тыйды. — Шаардын парктарын четинен кыркып, бай адамдарга мыйзамсыз жер берүүнү токтотту. — Шаардын ЖӨБдөрүндөгү (жергиликтүү өзүн-өзү башкаруу органдарындагы) коррупциялык схемаларды ачыкка чыгарып, миллиондорду шаардын казынасына кайтара баштады. — Мурдагы башаламан курулуштарды (М: “Бишкек-парк”, “№70 мектептин тушуна салынган Бөкөнбаева көчөсүндөгү турак үй, “Караванга” окшогон үйлөр ж.б.) токтотту. — Ар жуманын ишемби күндөрү шаарда ортомчусуз дыйкан базарларын уюштуруп, элге жагымдуу иш кылды. — Шаардын борборуна АЗСтерди курууга тыюу салды. — Бишкек башкы архитектурасын Курулуш жана архитектура боюнча мамлекеттик агенттиктен кайра Бишкек шаарына берилишине жетишти. — Акчасы чөнтөккө кетүүчү муниципалдык автопарковкаларды жойду. Ошентип, “интеллигент” К.Кулматов кернейсурнай тарттырбай, бир иш жасаса аны ЖМКлар аркылуу дүңкүлдөтпөй иштеди. Мүмкүн анын башкы кемчилдиги ушул болгондур. Буга караганда К.Кулматовду жасаган ишинин жемишин жедирбей, тескерисинче эртерээк ишинен кетүүгө аргасыз кылыштыбы деген да пикирлер бар.

Деги бизге кандай мэр керек?2015-12-03_09-32-44_267308

Жогоруда айтылгандардан улам “деги Бишкекке кандай мэр керек?” деген суроо жаралып жатпайбы. Айрымдар “К.Кулматов өтө интеллигент, токтоо адам. Ал эми мэрликке экспрессивдүү, элге белгилүү адам керек” деген ойлорун айтышуу да. Президент А.Атамбаев да “бир ирет анын өз иштөө стили бар” деген болчу. Бул сөздөрдүн тигинисинде да, мунусунда да талаш жок. Анда кандай? Же өтө интеллигент, өз иштөө стили бар адам кийинки бир мезгилдеде келбесе, Бишкектин көөнөрбөгөн көйгөйлөрү м у ш т а ш к а түшчүдөй “жеңди түрүп салып эле” күн-түндөп иштей турган, чечкиндүү адамды талап кылып турабы?! Мындан улам статусуна жараша Бишкек, Ош шаарларынын мэрин жалпы элдик шайлоо тууралуу айтылып жүргөн пикирлер туурабы деп кетесиң. Балким, ошол жол менен “чыгаан” мэрди эл арасынан чыгарып алат белек ким билет?

Бабановбу? Текебаевби? Султановбу? Ибраимовбу?

Ал арада депутат А. Шыкмаматов: “Шаардын мэри бир гана элге белгилүү болбостон, абдан активдүү жана жаны тынбаган адам болушу керек. Эл аны телевизордон эмес, социалдыктиричилик маселелерди чечкенине жараша тааныгандай болсун. Бизде таңдан кечке баш көтөрбөй иштеген адамдар бар, менин эркиме койсо Бабановду мэрликке коер элем”- деп жиберди. Кызыгы, ошол эле учурда социалдык желелерде “жараса Ө.Текебаев жарайт” деген да сунуштар айтылган. Саясатты жазып жүрөбүз, мындай пикирлер тегин жеринен коомчулукка таңууланбай турганын да жакшы билебиз. Буга караганда “Республика-Ата-Журт”, “Ата-Мекен” партиялары жогоруда айтканымдай 1 млн.дон ашык калкы, тагыраагы шайлоочусу бар Бишкек шаарынын мэрлигине көз кысып жатышы, алысты ойлогон кадам болушу да ыктымал. Андыктан, “чабал өрдөк эрте учат” болуп демилгени илип кеткенге аракет кылган, маалымат шамалынын каяктан согуп жатканын аңдабай коюуга болбойт. Бирок, мэрдин кызматы партия лидерлери кийин-соңкусун ойлоп ыктытып жаткандай кызмат эмес. Муну саясат тануучу М.Казакпаев жакшы айтыптыр: “Мэрди тандоодо анын кайсы партияга таандык экендиги эмес  тажрыйбасы, чарбакерлиги маанилүү”,-дейт ал. Ушул жагын мэрликке жулунгандар мээсине сиңирип алса жакшы болор эле. Кошумчалай кетсек экс- министр К.Султановдун, “Манас” эл аралык аэропортунун президенти А.Ибраимовдун кандидатурасы каралып жатыптыр деген да сөздөр жүрүүдө.

Кулматовду “куткарбайбыз” дейт1014464528

Бишкек шаардык кеңешинин бюджет жана финансы боюнча комиссиясынын төрагасы Эрнис Докенов Кулматовдун кетишине ушунчалык кубанычта экенин жашыра алган жок. “К.Кулматов жөн эле кете бербей, өзү жасаган иштерине жооп бериши керек. Ал жергиликтүү өзүн өзү башкаруу системасын жок кылды. Эң башкысы – “Бишкек шаарынын мэриясынын токтому” демиш болгон нормативдик актыларды чыгарышы болду. Мындай укуктук акт КРнын мыйзам системасында дегеле жок. Мэр мындай токтомдор менен муниципалдык менчиктерди берип, жерлерди бөлүштүрдү”…Э.Докенов андан ары мэр кызматынан кетип калгандыгына байланыштуу мындай токтомдор үчүн комиссия мэриянын өзүн сотко берерин айтты…Бирок, менде бир суроо турат. Кандайдыр бир токтом же чечим кабыл алалбаса, ал эмне болгон мэрия? Болгондо да Бишкек мэриясы? Ал токтом же чечим туурабы, туура эмеспи териштирчү органдар бар эмеспи. Бир сөз менен Кулматовду оңой эле куткарып жибергиси келбеген күчтөр да топтолуп калса керек. Ошентсе да биз К.Кулматовго кайсы жерге барып иштебесин, ийгилик жана ден соолук каалар элек. Аныгында бийик потенциалын, чыныгы интеллигенттигин, иштин көзүн билээрин көрсөттү, негизгиси Бишкек мэриясындагы кыйраган системаны жолго салууга катуу аракет жасады.

Булак: “Жаңы Агым”

Аракка уулангандардын саны арбыды

Бизге түшкөн маалыматка ылайык жасалма арактын чордону борбор шаарыбыздын Ош базары экен. Тагыраак айтканда, Ош базардын тегерегинде дагы сатылууда. Ал жактан Кыргызстандын бардык аймактарына тарайт. Жасалма арак менен шугулданган бизнести ичинен билүү аракетинде биз ошол иш менен он жылдан бери аралашып жүргөн адам менен маек курдук. Албетте, ар бир адам өзүнүн бизнесинин сырын ачкысы келбейт, кыйылып жатып, акыры биздин берген суроолорубузга жооп берди. Бирок өзүнүн аты-жөнүн айтпоону суранды.

“Той берчүлөр да атайын жасалма арак алышат”

 — Учурда жасалма арактарды кандай ыкмалар менен жасап, сатыкка алып чыгасыңар?

— Жасаган ыкмаларыбыз оңой эле. Биринчиден, популярдуу болгон арактардын бөтөлкөлөрүн сатып алабыз. Эң башкысы андай бөтөлкөлөр таза жана сыртындагы этикеткасы булганбаган болушу керек. Ошондой бөтөлкөлөрдү биз атайын тандап сатып алабыз. Андан кийин таза спирт сатып алабыз.

— А спиртти каяктан аласыңар?арак

— Ар кандай, кээде Казакстандан сатып алабыз, кээде Бишкектин тегерегиндеги спирт заводдордон уурдалып

чыккан спирттерден бир тоннага чейин алабыз. Ошол жакта иштеген балдар өздөрү сатышат, бирок биз алардын ким экенин айтпайбыз, чындыгында аттарын деле билбейбиз. Спирттин литрин 90 сомдон 120 сомго чейин алабыз. Биз жасаган аракка жалаң гана этил спиртин колдонобуз. Техникалык спиртти колдоно албайбыз, анткени техникалык метил спиртинин өзүнүн жыты болот. Андай спиртти тазалаганга бизде мүмкүнчүлүк жок. Андан кийин Ош базарда атайын «доставщиктер» бар, алардан биз бөтөлкөлөрдүн капкактарын сатып алабыз. Баасы 5 сомдон он беш сомго чейин болот. Ал капкактар оригинал капкактардай эле, болгону түсү бир аз карараак. Андан соң бөтөлкөлөрдү жууйбуз да атайын даярдалган аппарат менен бөтөлкөлөргө кайнатылган суу аралаштырып куябыз. Куйгандан кийин жасалма акциздик маркаларды атайын сатып иштеген кишилерден сатып алабыз. Ал акциздик маркалар Кытайдан алынып келинет экен. Баасы 1 сомго чейин. Эгерде жогорку сапаттагы жасалма акциздик марка ала турган болсок анын баасы кымбатыраак болгондуктан биздин эмгегибиз акталбай калат. Жалпысынан орточо эсеп менен күнүнө 300дөн 500гө жакын жасалма арак жасап чыгарабыз.

— Учурда баардык арактар атайын дозатырлар менен жасалып чыгат го, аны кантип жасайсыңар?

— Аны оңой эле жасайбыз, бычак менен түртүп туруп куя беребиз. Куюп бүткөндөн кийин капкагын кысып туруп бурап салабыз жана аягында акциздик марканы чаптап коебуз. Көбүнчө адамдар жасалма арактын айырмасын деле байкабай калышат. Жасалма арак менен заводдон чыккан арактын айырмачылыгы капкактын түсү жана кыйшык чапталган акциздик маркасынан байкалат. Андан сырткары капкак менен бөтөлкөнүн ортосундагы бөлүп турчу кызыл сызыктын жоктугу. Жасалма арак менен таза арактын ушундай айырмалары бар.

— Силерден алган кардарлар жасалма арак алып жаткандыгын билишеби?brodude.ru_9.09.2014_Jp5mBbAJnnfBh

— Ооба билишет, биздин өзүбүздүн туруктуу кардарларыбыз бар. Алар бизден баланча бөтөлкө керек деп заказ кылып коюшат. Биз болсо ошончо упаковканы даярдап турабыз. Алар сатып жатканда жасалма арактын арасына заводдон чыккан бир-эки бөтөлкөнү коюп коет дагы сата беришет. Кээ бир дүкөндүн ээлери жана кафе- ресторандардын бармендери бизге келип, «биздин арактан берип койчу» деп алып кетишет. Анткени биздин арактар заводдукуна караганда алда канча арзан турат .

— Демек шаардын көпчүлүк жеринде жасалма арактар сатылат турбайбы?

— Ооба, анткени көбүнчө адамдар Ош базарынан соода кылышат. Жасалма арактар көбүнчө шаардын четиндеги жаңы конуштардын дүкөндөрүндө сатылат. Кээде той өткөзчү адамдар дагы алып кетишет, башында таза арактарды меймандарга беришет, андан кийин коноктор кызып калганда жалаң жасалма арактарды куюшат. Дагы бир мисал, менин бир- эки атаандаштарым бар, алар жалаң региондор менен иштешет. Алар жалаң упаковка менен Баткен жана Ошко фура менен сатышат.

Бул жигит менен сүйлөшкөн соң, К ы р г ы з с т а н д ы н  Алкоголдук продукция өндүрүүчүлөр, экспорттоочулар жана импорттоочулар Ассоциациясынын президенти менен байланыштык. Анткени жасалма арак менен иштеген адамдардын ишмердүүлүгү так ушул арак чыгарган компанияларына атаандаштык жаратып залакасын тийгизет эмеспи. Жасалма арак саткандар элдин да ден соолугуна үлкөн зыян алып келип жатканы айтпаса да түшүнүктүү.

Акыл КУНАКУНОВ, Алкоголдук продукция өндүрүүчүлөр, экспорттоочулар жана импорттоочулар Ассоциациясынын президенти:

 “Сапатсыз арак саткандар салык кызматы менен да жашыруун иштешет…”Снимок543

— Учурда жасалма арак менен күрөш кандай жүрүүдө жана алкоголдук ичимдиктердин рыногундагы абал кандай?

— Биз бул боюнча Финполициясы менен келишим түздүк. Ал келишим боюнча биз бири-бирибизге маалымат жактан жана ар кайсы тараптан көмөк көрсөтөбүз. Андан сырткары бир жолу алар менен чогуу рейдке да чыкканбыз. Ош базарына барып жасалма арак саткан түйүндөрдү текшердик. Барсак, биздин текшерип келээрибизди билгендей жабылып калышыптыр. Мүмкүн Салык кызматынын кызматкерлери алар менен чогуу иштешет деген дагы болжомолдор бар. Анткени так биз барарда алар жаап кетип калышыптыр. Негизинен жарандарыбыз акыркы мезгилде алкоголь ичимдиктерин аз ичип калышты. Буга далил катары айтсак негизи эле спирт ичимдиктери аз өтүп жатат. Бирок ошентсе дагы биздин мыйзамдар кайрадан иштелип чыгышы керек. Анткени жасалма арактар Кыргызстандын стандарттарына жооп бербейт. Эгерде мындай көрүнүш улана берсе өкүнүчтүү жыйынтыкка алып келиши мүмкүн. Орусия мамлекетин мисалга келтиргим келип жатат. Ал жакта атайын жасалма алкоголдук ичимдиктер менен күрөшкөн өзүнчө орган бар. Ал орган бүткүл Орусия боюнча контрафактык алкоголь ичимдиктерди издеп жок кылат. А бизде болсо 500 бөтөлкө жасалма ичимдик жасасаң административдик гана айыпка тартылат. Ошондуктан тиешелүү мыйзамдар иштелип чыкса жакшы болмок. Анткени жылына мамлекетибиз миллиондогон акчаны жоготуп жатат. Жасалма арактарга эч кандай мамлекет тарабынан көзөмөл жок жана андай ичимдиктер биздин жарандарыбыздын ден соолугуна бир топ зыян келтирип жатат. Мындай жасалма бизнес менен шугулдангандар мамлекетке бир тыйын салык төлөшпөйт .

Жылына 500 адам аракка ууланып ооруканада дарыланат

Акыркы мезгилде Кыргызстанда арак ичкен адамдардын саны азайып бараткан факты кубандырбай койбойт. Ошентсе да жогоруда айтып өткөндөй кандай гана ичара болбосун ичимдиксиз өтпөй калбадыбы. Спирт ичимдиктеринин адамдын ден соолугуна терс таасирин тийгизээри айтпаса да түшүнүктүү. Атайын адистердин тыянагына таянсак ичимдик бөйрөккө, кан тамырларга, жүрөккө, боорго жана башка ички органдарга чоң зыян келтирет. Ал эми таза эмес, кандай шартта жасалганы белгисиз, жасалма арактарды ичкен адамдын ден соолугуна эки-үч эсе терс таасирин тийгизээрин көпчүлүк билеби? Ичимдик ич- кен адам эртеси башы ооруп, жүрөгү айланып, көңүлү айнып, өзүн жаман сезип калат. Ал эми жасалма ичимдик ичкен адам- дын эртеси күнкү абалын элестете бериңиз..   Кыргызстандагы дарыгерлердин айтымында, жылына 500гө жакын адам ичимдиктен ууланып ооруканага кайрылат экен. Бул көрүнүш жылдан жылга өсүп жатканы өкүнүчтүү. Тилекке каршы адистер алардын жасалма ичимдик ичип ууланганы же таза арак ичкенин аныктай албастыгын билдиришти. Атүгүл ичимдикти көп ичип, организм спиртке ууланып, көз жумган фактылар да бар.  Андыктан урматтуу окурман, ичимдиктин бир тамчы да пайдасы жок экенин эсиңиздерден чыгарбасаңыздар.

 

Адилет ТЕМИРЛАНОВ

Булак: “Жаңы Агым”

Жалал-Абад областынан сыртка чыгарылып бараткан 30 тонна жер семирткич кармалды

 

10-март күнү кечки 18-00дө коңшулаш Ош областынын Өзгөн районунун аймагынан экономикалык кылмыштуулукка каршы күрөшүү башкармалыгынын областтык мамлекеттик кызматынын кызматкерлери Жалал-Абаддан  30 тонна жер семирткич жүктөлгөн 40 тонналык фура  жүк машинасын кармашкан деп маалымдады өкүлдүн басма сөз катчысы. Сузак районундагы Сузак айыл аймагынын тургуну, 1970-жылы туулган Икрам Нажимидинов 30 тонна аммиачный селитрасын өзүнүн карызын төлөө үчүн Өзгөнгө алып бараткандыгын мойнуна алган.

– Жалал-Абад областынын дыйкандары менен фермерлерине КРнын Өкмөтү тарабынан Өзбекстан Республикасынан арзан баада келген 30 тонна аммиачный селитира Өзгөн районуна сатууга алынып бараткан жеринен кармалды. Жалал-Абад областынын дыйкандарына келтирилген бул жер семирткич максатсыз максатта башка аймакка чыгарылып бараткан жеринен кармалды,- деди ЭКККМКнын Жалал-Абад областтык башкармалыгынын ыйгарым укуктуу кызматкери, финполициянын капитаны Максат Матаев.

Жалал-Абад областына КРнын Өкмөтү тарабынан Өзбекстан Республикасы менен түзүлгөн атайын келишимге ылайык арзан баада 40 миң 200 кг. аммиачный селитира менен карбамид жер семирткичтери сатылып алынган. Анын алгачкы партиялары Жалал-Абад областына темир жол аркылуу келтирилип, Жалал-Абад шаарындагы «Азрет аюб» ишканасынын кампасына түшүрүлгөн. Аны район-шаарлардын дыйкандары менен фермерлерине максаттуу сатуу милдети материалдык резервдер мамлекеттик ишканасынын областтагы өкүлүнө милдеттендирилген. Өзбекстандан сатылып келинген жер семирткичтер: аммиачный селитиранын бир кг. баасы 16 сом 60 тыйын, ал эми карбомид 18 сом 80 тыйындан сатуу баасы бекитилген.  Азыркы учурда Өзгөн районунун аймагынан кармалган Жалал-Абад областына таандык 30 тонна жер семирткич боюнча иликтеп-текшерүү иштери жүргүзүлүп жатат.

 

Жолдошбай Осмонов, журналист

Качкынбек Булатов, укук коргоочу: “Бийлик бутактары эми айылдык деңгээлдеги коррупцияга киришип жатат”

2015-жылы 31-декабрда  Баткен облусуна караштуу Кара бак айыл өкмөтүнун башкы жер адиси Таштанов Абдурасул жер бөлүштрүү аукцион өткөрүп жатканда, мыйзамдын чегинен чыгып, кол ийрисине тартат кылган. Мындай жоругуна  айылдык тургундар, колу туткак жер адисин, Баткен облусунун ИИБ билдирүү жасап, 20 миң сом пара алып тургун кезде кармалган.

Кармалган кезде видео камерага тартылып, коррупцияга каршы иш кылып жаткандай болгон. Бирок көп өтпөй эле Таштанов Абдурасул жоопкерчиликтен бошоп, кайра эле өз кызматында иштеп жатат. Мындай жорукка жергиликтүү тургундар аябай нараазы болушууда. Бийлик бутактары эми айылдык деңгээлдеги коррупцияга киришип жатат.  Айылдык жер адисине «крыша» болуп жаткандан кийин, мыйзамдын чегинен чыгып,  акыркы чекке келген турбайбызбы, аттиң…

Качкынбек Булатов, укук коргоочу

Кыргызстанда бийлик партияларды добуш сатып албоого чакырды

Мамлекеттик каттоо кызматынын төрагасы Тайырбек Сарпашев Ош шаардык кеңеши үчүн шайлоого катышкан саясый партиялар менен жолугушууда шайлоочулардын добушун сатып албоого чакырды.

Бул тууралуу Мамлекеттик каттоо кызматынын маалымат кызматы билдирди.

Сарпашев өлкө биометрикалык шайлоо аркылуу кайталанма добуш берүү жана бюллетендерди урнага массалык таштоо өңдүү эски көрүнүштөн таптакыр арылганы менен, башка көйгөйлөр да бар экенин айтты.

Анын белгилешинче, шайлоочулардын добуштарын сатып алуу көрүнүшүнө бөгөт коюла элек жана шайлоону ушул терс адат булгап жатат.

Мындан тышкары да шайлоонун өзгөчөлүктөрү тууралуу Мамлекеттик каттоо кызматы партияларга кенен түшүндүрмө берген.

Ош шаардык кеңешинин депутаттарын шайлоо 27-мартка белгиленген. Калаадагы 100 миңден ашык шайлоочу 73 шайлоо участкасында добуш берет. Добуштардын 7% алган партия өттү деп саналат.

Кыяс Молдокасымов: "Айрым гезиттердеги жоромолго караганда, А.Атамбаевдин теги — өзбек, Кокон хандыгына караштуу Пишпек сепилинде кызмат өтөгөн өзбек сарбаздарынан имиш"

Алмазбек Атамбаев теги тууралу алгачкы маалыматты » Зияббиндин Максым » фондунун төрагасы , раматылык Муктар  Бостонбаев агамдан 10 илгери уккан элем . Анда  Норузбай атту  чоң аталар Полот хандын ( айтылуу молдо Исхак Асан уулу  , 1844-1876 ) жакын кол башчылыгы болуп  ,кийин  Полот хан Кокондун акыркы эгемен ханы катары даргага асылган соң , Абдылабектин кошуунуна кетет .

Атамбаевдин теги — Пишпек сепилинде кызмат өтөгөн Кокон сарбазыбы?
Айрым гезиттердеги жоромолго караганда, А.Атамбаевдин теги — өзбек, Кокон хандыгына караштуу Пишпек (Бишкек) сепилинде кызмат өтөгөн өзбек сарбаздарынан имиш. Байтик баатыр өз баласы Байсал үчүн өч алуу максатында Пишпектин беги Рахматулланы жигиттери менен жаздоочу жайы Ак-Чийге алдап мейманга чакырып, ал жерден ага сокку урулуп, оор жарадар болгону, кийин орустардын жардамы менен сепил талкаланганда андагы сарбаздар туткундалып, алардын арасында Шахмурат деген өзбек сарбаз ысымын Шама деп өзгөртүп, Байтиктин айылында жашап калганы тууралуу макаланы окуп калдым. Архивдик документтердин арасында 1860-, 1862-жылдары Пишпек сепили Орусия империясы тарабынан каратылып алынганда сепилден туткунга алынган хандыктын өкүлдөрүнүн жана сарбаздарынын тизмеси да бүт катталып, сакталып калган (КРБМА, ф. 3, 53-номерлүү иш кагазы). Бул иш кагаздарындагы туткундардын ысымдары жазылган тизменин арасында Шама же Шахмурат аттуу адам жок. Архивдик бул документтер Атамбаевдин ата теги — Пишпек сепилинде кызмат өтөгөн “Шахмурад аттуу Кокон сарбазы болгон” деген жоромолду жокко чыгарат. Казакстандын Борбордук мамлекеттик архивинин (мындан ары КРБМА) 44-фондуна тиешелүү 41221 номурлуу иш кагазы 1874-жылдын 2-февралындагы Токмок үйөзүнүн болуштуктарындагы түтүн ээлерин каттоого алган маалымат топтомунан турат. Бул иш кагазынын 41-бетинен баштап Ала-Арча болуштугундагы түтүн ээлери, алардын арасында айтылуу Байтик Канаев баштаган көпчүлүктүн тизмеси катталган. Ал эми 61-бетте Шама Сарыбагышев он башы экени, үй-бүлөсүнүн курамы 4 эркек, 3 аялдан тураары жазылган: (КРБМА, 44-фонд, 41221-иш к., 61-бет). Андан кийинки беттен Асанбай Шамин да өз алдынча түтүн ээси экени, үй-бүлө курамы эки адамдан (өзү жана жубайынан) тураары көргөзүлгөн. (КРБМА, 44-фонд, 41221 номурлуу иш кагазы, 61 b-бет). Мына ушул архивдик маалыматтын өзү буга чейин Акбаралы Мусабеков тарабынан “такталган” Алмазбек Атамбаевдин чоң аталары Полот хандын кол башчыларынын бири болгон деген уламыштарды жокко чыгарат. Анткени архивдик документ ырастап тургандай, Кокон хандыгындагы Полот хандын (Молдо Исхактын) жетекчилиги алдындагы боштондук күрөш (1873-1876) мезгилинде Шама жана анын балдары Токмок үйөзүнүн Ала-Арча болуштугунда орун-очок алышып жашап турган. Мурдагы падышалык Орусияга таандык документтер сакталган Алматыдагы архивден табылган бул маанилүү документте Шама Сарыбагышев Талкан болушундагы 9-айылда жашаганы, 70 жашка чыкканы, анын байбичеси Айимхандын 60ка чыкканы, эң кенже уулу Тойгомбай 17ге келгени, чарбасы менен бирге коргончосу жана багы бар экендигинен маалымат алабыз. Бул учурда Шама 10 башылык кызматын уулдарынын бирине өткөрүп бергенин көрүүгө болот. Андан кийинки турган тизмеден Асанбай Шаминдин (документте Исенбай деп туура эмес жазылып калган) 35 жашка келгени, жубайы Макмал 30 жашта болуп, 5 жашар Алыбай деген уулу, 7 жаштагы Сыйнат деген кызы, ошондой эле чакан чарбасы болгонун билүүгө болот. Тизмеде 7-болуп катталган Атамбай Шамин агасы Асанбайдан туура 10 жаш кичүү экенин, жубайы Тилебала 22 жашта болуп, 2 жашар Жаркымбай аттуу уулу бардыгы тууралуу маалыматка ээ болобуз. Эң кызыгы — Атамбайдын кат тааныган сабаттуулугун, он башы жана мергенчи болгондугун да ушул документтен билебиз.
Чынгыш баатырдын таржымалы чындыкка жетеледи
Алай кыргыздарынын көтөрүлүшүнөн жеңиштүү кайткан Мусулманкул 13 жашар Кудаярды хан көтөрүп, Коконго кирет. Ортодо катуу кармашуулар болуп, натыйжада Мурад ханды колдогон кыргыздар жеңилүүгө дуушар болуп, Мурад хан өлтүрүлөт. Ал менен кошо Шералы ханды өлтүрүүгө катышкан кыргыздар кыргынга алынып, катуу жазаланган. Мына ушул кыргынга жана жазалоого кабылган кыргыздардын арасында Шама жана анын туугандары, атасы Норузбай да болгон. Ал учурда Шама 30 жаштын тегерегинде болуп, кандуу окуялардын чордонунда жүргөн. Кыргыздар кыргынга кабылып, жазалоо күчөгөндө Шама (Айдаркенде, Чоң-Кара айылында жаша ган туугандарынын айтуусунда Шамамат деп да айтылат) Кожешкен, Зардалы тоолоруна качып, изин жашырат. Шаманын атасы Норузбай менен Чынгыш баатыр — жашташ, бири-бири кыргыз-казак капсалаңында эрдиги менен өзгөчөлөнгөнүн Белек Солтоноевдун эмгегинен, башка бир катар санжыралардан кездештиребиз. Мына ошол Шаманын уулу Атамбай, андан Ысак, Ысактан Шаршен, анын уулу Алмазбек Атамбаев  учурда кыргыз мамлекет башчысы.
Шамадан Шаршенге чейинки урпактар
Алматыдагы архивден табылган маалыматтарга ылайык, 1815-жылы төрөлгөн Шама Кокондогу капсалаңдуу окуядан улам из жашырып, Чынгыш баатыр менен Сары-Өзөн Чүйгө келгенде жашы отуздарда болгон учур эле. Ал үйлөнүп, үйлүү-жайлуу болгондон кийин да бир топ жыл балалуу болбой жүрүп 1850-жылы тунгуч уулу Асанбай төрөлгөн. Андан кийин да 10 жылдай балалуу болбой жүрүп, 1860-жылы Атамбай жарык дүйнөгө келген. Бирок 1874-жылдын 2-февралындагы Ала-Арча болушундагы элдик каттоого ылайык, Шаманын үй-
бүлөсүндө 3 аялзаты бар экендиги көргөзүлгөн. Демек, Асанбай менен Атамбайдын аралыгында 2 кыз төрөлгөн. Кийинки каттоолордо ал кыздардын ысымдары көргөзүлбөгөнүнө караганда, алар жашы жетип, турмушка чыгып кеткендей. Ошондой эле 1892-жылдагы Талкан болушунун элин каттоого алган учурда (ар бир үч жылда, болуштук шайлоонун алдында, эл каттоо жүргүзүлүп, элдин эсеп-чоту алынып турган) дагы Атамбайдын 8 жашар уулу Жаркымбайдын ысымы гана учурайт. Азырынча Шаршендин атасы Ысактын (Сары-Өзөн Чүй жергесинде Исхак деген ысым Ысак деп аталат) ысымы көргөзүлгөн маалыматты кездештире элекпиз.
Айрым маалыматтарга караган- да Ысак жаш кезинде эле, уулу Шаршен бир жашка караган учурунда (1907-жылдары) кырсыктан улам каза болуп, ымыркай уулун бир жашынан тарта чоң атасы Атамбай торолтуп өстүргөн. Ошондуктан учурда Атамбаевдердин фамилиясында Ысак деген ысым колдонулбай калган. Ал эми Атамбаевдин айрым учурларда өз уруусун Кытай деп атаганы Шаманын чоң аталары Кутуй (Кутай) бийдин ысымы менен байланыштуу.
Күдүктөнгөн суроолор, тактоого негиз жооптор
Шама Сары-Өзөн Чүйгө жер которуп келген учурда 30дун кырындагы жигиттик курагы экен. Мени күдүктөнткөн бир маселе: Шама 30 жашка чейин үйлөнгөн эмеспи, эгер үйлөнсө, анда бала-бакыралуу болгон эмеспи деген суроолор болду. Акыры бул суроого жоопту Баткендеги Чоң-Кара айылынын аксакалдарынан (алар 1959-жылга чейин Кожешкенде жашап келишкен, кийин гана азыркы Чоң-Кара айылы негиз делип, ал жерге көчүрүлгөн), Айдаркен шаарынын тургуну (түбү кожешкендик) 87 жаштагы Каримов Рахманберди аксакалдан алдым. Рахман аванын Атамбаевге тууганчылыгы бар деп угуп калчу элем. 2015-жылы февраль айында анын кандайча тууганчылыгы бар экенин өз оозунан угуу максатында атайын Айдаркенге бардым. Аксакал учурашканда эле: “Жакшылап карачы, кимге окшош экенмин?” – деген суроосун узатты. Жакшылап карасам көгүш тарткан көздөрү, бет түзүлүшү Алмазбек Шаршеновичке түспөлдөшүп кетет экен. Аксакалдын айтымына караганда, Шаманын атасы Норузбай менен анын 4-атасы Ырыскул бир тууган экен.
Шаманын Кокон ордосундагы капсалаңдуу окуядан кийин из жашырып Күн чыгышка (Чүйгө) кеткендиги тууралуу маалыматты Рахманберди ава рахмат ава
мындан 40 жыл алдын чоң атасынан уккан. Чоң атасы көзү өтөөр алдында небересин чакырып, өз чоң атасы Ырыскулдун бир тууганы Шама из жашырып кеткен боюнча дайынсыз болгонун, аны издеп табуусун керээздеп кеткенин Рахман жаштагы Сыйнат деген кызы, ошондой эле чакан чарбасы болгонун билүүгө болот. Тизмеде 7-болуп катталган Атамбай Шамин агасы Асанбайдан туура 10 жаш кичүү экенин, жубайы Тилебала 22 жашта болуп, 2 жашар Жаркымбай аттуу уулу бардыгы тууралуу маалыматка ээ болобуз. Эң кызыгы — Атамбайдын кат тааныган сабаттуулугун, он башы жана мергенчи болгондугун да ушул документтен билебиз. менен дилдери жакын, ынактыгы арткан эле. Чынгыш баатыр ордодогу кызматын өтөп, өз элине кайтканда тоо арасында жашырынып жүргөн аяш уулу Шаманы (же Шамаматты) Чүйгө ала келип, Сарыбагышев деген фамилия менен жашырып, өз балдарынан артык көрсө артык көрүп,кем көрбөй өз калкалоосуна алган. Ал эми Чынгыш баатырдын 1845-жылдары өз айылында, туугандарынын арасында болгонун, 1846-1847-жылдардагы Рахман ава эскерип отурду. Ошондон бери анын кабарын далай издеп, бирок эч майнап чыкпай келгенин айтты. Рахман ава 2001-жылы кыш мезгилинде Бишкекке Оштон учмай болуп, бирок «Манас» аба майданын каптаган коюу тумандан улам бир суткеден ашык Ош аэропортунда калганын, ошондо бир цыган улам айласын кетирип келечегин айтып берем деп ээрчип алганын, акыры «макул, угайынчы» деп кулак төшөсө, ал дароо эле көп жылдан бери тууган издеп убараланып жүргөнүн, издеген тууганы Чүй тарапта бакубат турмушта жашаарын, жакында табышаарын айтат. Бул кабар Рахман аванын өчкөн үмүтүн кайра жандантып, Шаманын дайынын издөөсүн улантат. Ошол кезде Алмаз Шаршенович да досу Эгемберди Эрматовго чоң аталары тууралуу айтып, аны табууга жардам берүүнү суранат.акссакал Эгемберди Эрматов Кокон доору боюнча көркөм чыгармалар- ды жазып жүргөн жазуучу досу Акпаралы Мусабековго кайрылат. Акыры бул жазуучу тууганы Шаманы издеп жүргөн Рахман ава тууралуу Чоң-Кара айылынан угуп, ага жолугат. Сураштыра келсе, экөөнүн тең издегени бир болуп чыгат. Натыйжада туура 160 жылдан кийин туугандар бири-бирин табат.
Атамбаевдин теги башка улутка тиешелүүлүгү жөнүндөгү жоромол тастыкталган жок
Ал эми Атамбаевдин тегине байланыштуу иликтөөбүз, өз учурунда Токтогул, Шабдан, Курманжан датка, Полот хан (Молдо Исхак), Алымкул аталык, Байтик баатыр, Тилекмат аке жана башка инсандардын тарыхын издөө сыяктуу эле архивдеги изилдөөбүздүн “адашкан убактыларындагы азгырыктын” жыйынтыгы болду. Эң башкысы архивдик маалыматтар да, оозеки баяндар да Атамбаевдин түпкү теги башка улутка тиешелүүлүгү жөнүндөгү жоромолду эч тастыктаган жок. Тескерисинче, ал нукура кыргыз тегинен экендиги бышыкталды. ХVIII-XIX кылымда хандыктагы капсалаңдуу окуядан улам ферганалык кыргыздардын өкүлдөрү Чүй, Нарын, Ысык-Көл чөлкөмүнө жер которуп, түбөлүккө мекендеп туруп калган учурлар көп эле болгон. Атагы таш жарган Көлдөгү Сарт аке менен Тилекмат аке бири — Ноокаттан, экинчиси — Кара-Кулжанын Ажыке жайлоосунан жер которуп, касиеттүү Ысык-Көлдү мекендеп, эл башкарып туруп калышса, айтылуу СССР Эл артисти Муратбек
Рыскуловдун чоң атасы Болот Өзгөндөн Жумгал жергесине келип байырлап туруп калган. Анын Акмөөргө болгон арзуусу аркылуу жаамы кыргызга таанымал болду. Урпактары таланты менен ааламга таанылды. Актаңдай акын Арстанбек Буйлаш уулу да Алымбек датканын доорунда Фергана өрөөнүндө болуп, Теңир-Тоого, Көлгө кайтканы маалым. Тарыхта мындай окуялар ондоп саналат. Шаманын таржымалы да ошондой инсандар менен тагдырлаш. (Макала айрым
кыскартуулар менен берилди)

Кыяс МОЛДОКАСЫМОВ

Булак: “Жаңы Агым”

АКШ кыргызстандык тигүүчүлөргө жардам берет

Кийим-кечелерди экспорттоону көбөйтүү үчүнАмерика Кыргызстандын жеңил өнөр жайына жардам берет. Бул туурасында АКШнын Кыргызстандагы басма сөз кызматы билдирет.

Маалыматка ылайык, USAIDдин “бизнести өнүктүрүү” долбоору Европа жана КМШ мамлекеттеринин дүкөндөрүнө жол ачуу үчүн 2014-жылдан бери кыргызстандык кийим тигүүчүлөргө жардам берилип келет.

USAID 2015-жылдын февраль айынан бери чекене соода кылган чет элдик компанияларга жергиликтүү тигүү өнөр жайынын мүмкүнчүлүктөрүн тааныштырган кечелерди уюштурууда.

Чет өлкөлүк соодагерлер үчүн Кыргызстандагы тигүү тармагынын масштабынын чондугу, атаандаштык чөйрө, товар өндүрүүдөгү кылдаттык, чыгымдардын аздыгы жагымдуу таасир калтырган.

Сузак районунда мал союлуучу жайлардын ишине арналган семинар-кеңешме болуп өттү

11-мартта Сузак районунун базасында мал союлуучу жайлар бүгүнкү шартта кандай болуусу керек темада көргөзмөлүү семинар-кеңешме болуп өттү деп маалымдады өкүлдүн басма сөз катчысы.

Семинар-кеңешменин ишине Сузак, Базар-Коргон жана Ноокен райондорунун айыл чарба департаменттеринин башчылары, райондук башкы ветеринар кызматынын жетекчилери, ветеринар жана зоотехник адистер катышты. Мындан сырткары семинар-кеңешменин ишине өкүл Жумагүл Эгембердиева, өкүлдүн орун басары Бактыбек Анаракулов, Сузак районунун акими Абдумуктар Маматов, Жалал-Абад областтык мамлекеттик ветеринардык жана фитосанитардык коопсуздук боюнча боюнча инспекциясынын башчысы Жумабек Аскаров катышты.

Семинар-кеңешменин катышуучулары Сузак районунун Сузак айыл аймагынын Арал айылындагы Исмаилжан ажы Ата атындагы жаңыдан курулуп, ишке берилген мал союлуучу жайдын иши менен жеринде кеңири таанышуу мүмкүнчүлүгүнө ээ болушту.

– Областыбызда мал чарба азык-түлүктөрүн кайра иштетүү маселесине жакшы деңгээлде көңүл бурулбай келе жаткандыгын моюнга алышыбыз керек. Ачыгын айтсак, бизде сүт азыктарын жана этти кайра иштетүүдө эч кандай демилге сезилбей жатат. Ошондуктан бүгүнкү семинар-кеңешмеден кийин мал чарба азык-түлүктөрүн кайра иштетүү тармагын колго алуу боюнча демилгелүү иш аракеттер башталат деген ойдомун,- деди өкүл Жумагүл Эгембердиева.

Ветеринар адис Алымкул Сабырканов мал союлуучу жайга коюлган талаптар, документтик иш кагаздары жана мал ылаңдары менен ооруларын алдын алууда коюлуучу талаптар туурасында кеңири маалымат берип, семинар-кеңешменин катышуучулары тарабынан берилген бир катар суроолорго ынанымдуу жоопторду берди.

Мал союлуучу ишкананын башчысы Рустамжан Атажанов белгилеп кеткендей учурда жаңыдан ишке киргизилген мал союлуучу жайда 10 адам такай иш менен камсыз болушкан.  Күнүнө бул жерде иштегендер  20 кара мал, жылкы жана кой-эчкилерди союу мүмкүнчүлүгү бар экендигин айтышты.

Ушул эле күнү семинар-кеңешменин катышуучулары Барпы айыл аймагына караштуу Пригородный айылындагы жаңыдан курулуп ишке берилген Давран Мадаминов жетектеген мал союлуучу жайдын иши менен дагы кеңири таанышып чыгышты. Бул жерде дагы мал союудагы бардык зооветеринардык талаптар менен эрежелер толук сакталган.

 

Жолдошбай Осмонов, журналист

Ак караны ажыратаар убакыт алыс эмес…

Азыр Кыргыз Улуттук Университети тарапка кулак түрбөгөн, ал
жөнүндө жазбаган басылма калган жок болсо керек. Жолуккан
тааныштар, чала тааныштардын бардыгы “эмне болуп жатасыңар?” деген суроодон башташчу болду учурашаар замат эле. Эмне болсун… Болоору болду. Ал жөнүндө тергөө аягына чыкканча ой кошпой туралы. Антпесек: “Тергөөнүн жүрүшүнө тоскоол жаратып жатат” дегенди да шоотуп жиберчүлөр бар эмеспи. Азырынча бул  маселенин тегерегинде тилибизди тишибизге катып туралы.

Кепти университетке жаңы ректордун келишинен баштаганыбыз оң. Коргоо кеңешинин “Бир ЖОЖ – бир юридикалык жак” – деген чечимин ишке ашыра баштоо жаш адис жаңы рек тор Чынара Адамкулова ишке киришкен учурга дал келди. КУУда ошол мезгилде университеттин өзүнөн башка же институт, өзү менен сегизюридикалык тарап бар эле.  Башкарууну оптималдаштыруу үчүн ошол жети институтту жоюп, факультетке айландыруу зарылчылыгы турган. Бул маселе КУУнун Окумуштуулар кеңешине коюлуп, колдоо тапкан. Ошол институттар беш жыл мурда факультеттер эле болуп, жакшы эле иштеп жа тышпады беле. Институтка айланган ошол факультеттерде өздөрүнчө кадрлар бөлүмү, студенттик кадрлар бөлүмү, эл аралык бөлүм, окуу бөлүмү, бухгалтериялары уюшулган. Бул ойду ишке ашыруу маселеси адегенде эле каршылыкка учураганы белгилүү. Өзгөчө институттардын директорлору “өз алдынча хандыктан” ажырагылары келбегени турган иш эле. Кимдин эле бийликтен, акчаны жумшоого болгон эркиндиктен, жеңил автомашинадан өз эрки менен ажырагысы кел син. Болсо болгондой жасоо керек эле. Ошентип институттардагы башкаруу тутумдары 90 пайызга кыскарган. Андагы 60 миллион сом үнөмдөлдү. Бул акча бюджетти окуткан профессор-окутуучулардын маянасын 4500, контракты окуткандардыкын 2000 сомго жогорулатууга мүмкүнчүлүк берди. Канча жылдар бою берилбей изи сууп бара жаткан он үчүнчү айлык берилди.
Баса, институттардан кыскаргандарды эч ким көчөгө чыгарып салган жок, дээрлик бардыгына иш таап берилди. Университетке жетекчиликти жакшыртуу үчүн башкарууда автоматташтырылган маалымат бөлүмүнүн жардамы менен ишке киргизилди.Жаңы ректордун бул саамалыктарын КУУнун жалпы жамааты туура түшүнүп, колдоо менен кабыл алды. Бирок… “Акырын бассаң – аксак, катуу бассаң — таскак” деп турмайыбыз бар эмеспи. Өзгөчө майлуу орундарынан козголуп кеткендер ар түркүн ушактарды жайылтышып Ч.Адамкулованын алгылыктуу иштерин ачыктан-ачык эле корсунтуп жүрүшкөндөрү биринчи кезекте алардын өздөрүнабийир алып келбейт. Алар тараткан ушак-айыңдарга “Көк ит көрүп үрөт, көп ит көрбөй үрөт” болуп, айың кепти андан ары таркатып жүргөндөр да жок эмес. Өлкөнүн жетекчилиги менен Билим берүү жана илим министрлиги андай ушак сөздөргө ынанбайт, ак ийилет, бирок сынбайт деп азырынча баяныбызды кыскартып туралы.

Р.S. Кечээ, Кабар агенттигине Улуттук университеттин аттуу-баштуу окутуучулары келип атайын пресс-жыйын өткөрүштү.
Учурда далай адистерди даярдап чыгарган тарыхы бай бул окуу жайдагы абал тууралуу сөз болду. Албетте, университеттеги мындай жагымсыз кырдаал иликтенип, аягына чыгат деп ишенебиз. Далай окумуштууларды, өлкөбүздүн каймагы болгон элитаны, далай мыкты адистерди даярдап чыгарган Улуттук университеттин келечеги кең.

колМирлан АЛЫМБАЕВ

Булак: “Жаңы Агым”

Сузак районунда уйларды жасалма уруктандырууга арналган семинар болду

11-мартта Сузак районунун Барпы айыл аймагына караштуу Таштак айылында Апсалам Каржодиев жетектеген жасалма уруктандыруу пунктунда жана Үлгү айылындагы Кахар Эшкозуев жетектеген «Бакыт» фермердик чарбасынын базасында жасалма уруктандыруу жана кара малдын асыл тукумдуулугун жакшыртууга арналган семинар болуп өттү деп маалымдады өкүлдүн басма сөз катчысы. Семинардын ишине Ноокен, Базар-Коргон жана Сузак райондорунун акимдеринин орун басарлары, айыл чарба департаменттеринин башчылары жана мал чарбасынын адистери менен жасалма куут пунктарынын башчылары катышты. Семинардын ишине өкүл Жумагүл Эгембердиева, өкүлдүн орун басары Бакытбек Анаркулов, Сузак районунун акими Абдумуктар Маматов, Жалал-Абад областтык мамлекеттик ветеринардык жана фитосанитардык коопсуздук боюнча инспекциясынын башчысы Жумабек Аскаров катышты.

Барпы айыл аймагына караштуу Таштак айылындагы Апсалам Каржодиев жетектеген жасалма куут пунктунун ветеринар адистери элдин менчигиндеги уйларды асыл тукумдуулугун жакшыртуунун үсүндө иш алып барышууда.

– Индонезияда малдын асыл тукумдуулугун жакшыртууга арналган тажрыйба алмашуу семинар-кеңешмеге барып келдим. Малдын асыл тукумдуулугун жакшыртуу боюнча илим кыйла эле алдыга кеткендигин өз көзүм менен көрдүп ынандым. Азыркы күндө Барпы айыл аймагындагы элдин менчигиндеги уйлар менен койлордун асыл тукумдуулугун жакшыртуу боюнча иш алып баруудабыз. Уйларды асыл тукум урук менен  уруктандыруу кызматы 750 сомду түзөт. Эң баса белгилеп айта кетүүчү нерсе уй күүгө келгенде гана уруктандыруу талап кылынат. Жакшы асыл тукумдуу малды ылгап алууга ондогон жылдар кетээри анык,- деди жеке менчик мал куут пунктунун башчысы Апсалам Каржодиев.

Семинардын катышуучулары Барпы айыл аймагына караштуу Үлгү айылындагы  Кахар Эшкозуев жетектеген «Бакыт» фермердик чарбасынын учурдагы ишмердүүлүгү менен дагы кеңири таанышуу мүмкүнчүлүгүнө ээ болушту.  Учурда Кахар Эшкозуевдин карамагында 170 баш асыл тукум кара мал болсо, анын 70 башы асыл тукумдуу саан уйлар болуп саналат. Фермерге карамагындагы асыл тукум малдарды асырап багуусу жана жем-тоют менен жетиштүү камсыз кылуусу үчүн Барпы айыл аймагынан 26 га. сугат жер аянты жана 10 га. кайракы жер аянты ажыратылып берилген. Мындан бир нече жыл мурун фермер Кахар Эшкозуевге USAID эл аралык уюму тарабынан 52 баш асыл тукум музоолор берилген.

– Уйдун асылдуулугун арттырам дегендер болсо мага кайрыла беришсин. Кааласа асыл тукум багытындагы уруктар менен жасалма түрүндө, болбосо табигый жол менен  асыл тукум букаларды пайдалануу  менен уруктандырып беремин. Азыркы учурда мен Шотландиядан алынып келинген ангус породасындагы асыл тукум буканы өстүрүп жатамын. Ал биздин жер шартка абдан ыңгайлашкан жана чөп-чарды такыр ылгап тандабайт,- дейт фермер Кахар Эшкозуев.

Семинардын катышуучулары жеке фермер Кахар Эшкозуевдин фермасындагы асыл тукум уйлар, букалар жана эки-үч айлык музоолорду жеринде көрүшүп, аларды асырап багуунун сырлары жана дарылап асыроо багытындагы иш тажрыйбалары жана сырлары менен  кеңири ой бөлүштү.

Жолдошбай Осмонов, журналист

Өкмөттүн «өкөнөш-нөштөйү» же тариф табышмагынын артында эмне бар?

“Жаңы Агым” гезитинин “өкөнөш-нөштөй” деген рубрикасы бар эле. Мааниси, кадимки “абракадабра” дегенди түшүндүрөт. Ошонун кыргызчасы деп да койсок болот. Башкача айтканда эч нерсени түшүнүп болбогон абалды билдирет. Бүгүнкү өкмөттүн кадамдарын карап отуруп, көп нерсени түшүнө албагандыктан, ушул сөздү башына кийгизе салсак, атасынын тебетейиндей жараша калып жатпайбы.

Эскини эстеткен депутаттар

Фактыга кайрылсак, өкмөттүн апрель айында электр энергиясына жаңы тарифтерди киргизүү ою бар экендигин Жогорку Кеңештин отун-энергетика комплекси жана жер байлыктары комитетинде Мамлекеттик отун-энергетикалык комплексин жөнгө салуу агенттигинин статс-катчысы Миргүл Айдарова айтып чыкты. Ошол айтып чыкканы жакшы болуптур. Анын үстүнө канчалык сындабайлы парламентте деле эгерим эч нерсени унутпаган депутаттар бар экен. Бул жагы- нан эски-жаңы депутат, кадимки Кожобек Рыспаевдин башы тимеле компьютерби деп калдык. Анан оңойбу биз эске албаган нерсени эстетип атса. Эстеп көрсөк, былтыр суунун аздыгынан энергия каатчылыгы боло калганда өкмөт коңшулардан энергия импорттоп келүүгө аргасыз болуп, энергияны 700кВт/сааттан ашыра керектегендер 2.16 сомдон төлөмөй болгонбуз. Ошол тариф өзгөрбөй, биз төлөп келе бериптирбиз. Депутат К.РыспаевIMG_4749туура белгилегендей азыркы учурда энергияны импорттоп келген жерибиз жок. Тамашага салып айтканда былтыр баарыбыз тост көтөргөн сайын “Токтогул толсун” дей бергенибиз жетинчи асманга жеткен окшойт, Токтогул суу сактагычы бир топ эле толуп берген. Ошонун үзүрүн көрүп жатканыбыз менен былтыркы тариф алынбаптыр. Депутаттардын ою боюнча энергиянын куну импорттук болбогондон кийин ашып кетсе 1,28 тыйын болушу керек экен. Бирок Мамлекеттик отун-энергетикасын жөнгө салуу агенттигинин статс-катчысы Миргүл Айдарова моюн берген жок. Анын айтымында импорттук энергияга болгон дебитордук карыздар жоюлбаса мурунку тариф өзгөрүлбөй кала берет экен. Бул жерде өкмөттү деле түшүнүп турабыз. Энергияга карызы барлар импорттолгон энергияны пайдаланышканы анык. КЫРДААЛ “Жаңы Агым” гезитинин “өкөнөш-нөштөй” деген рубрикасы бар эле. Мааниси, кадимки “абракадабра” дегенди түшүндүрөт. Ошонун кыргызчасы деп да койсок болот. Башкача айтканда эч нерсени түшүнүп болбогон абалды билдирет. Бүгүнкү өкмөттүн кадамдарын карап отуруп, көп нерсени түшүнө албагандыктан, ушул сөздү башына кийгизе салсак, атасынын тебетейиндей жараша калып жатпайбы.

 Демди кескен дебитордук карыз

Үстүбүздөгү жылдын январь айында өкмөттө өткөн селектордук жыйында премьер-министр Т.Сариев энергияга болгон дебитордук карыз 2015-жылы 2014-жылга салыштырмалуу 80 млн. сомго өсүп кеткенин айткан болчу. Ал эми “Чыгышэлектро” ААК ишканасынын берген маалыматына караганда 2016-жылдын 1-январына карата бөлүштүрүүчү компанияларга дебитордук карыздар -1 млрд. 810 млн. сомду түзгөн. Көрүнүп тургандай бул сумма оңой эмес. Демек, мынча өлчөмдөгү дебитордук карыздарды жапмайын Мамлекеттик отун-энергетикасын жөнгө салуу агенттигинин статс-катчысынын айтымында, өкмөт былтыркы бекитилген тарифтерди төмөндөтүүгө барбайт окшойт. Ошону менен апрель айында энергетикалык жаңы тарифтерди киргизебиз деген өкмөт Жогорку Кеңештин чалмасына өзү келип түшүп берди. Бир жагынан бул маалымат элдин эсин чыгарып, энергия дагы кымбаттайбы дешип үрпөйө калышты. Бардык балээнин баары ушу энергетиканы жогорулатуудан же кандайдыр бир тарифтик өзгөртүүдөн башталаары башы- быздан өткөн. Муну өкмөт билиши керек эле. Анан билип турса эмне үчүн кезектеги тарифти жогорулатуу боюнча сөз болуп жатат, өкмөттүн бул эмне деген “өкөнөш- нөштөйү” деп жатканымды себеби ушул. Анын үстүнө азыр жумурткадан кыр табалбай турган айрым саясый күчтөргө мындай кадам майдай жагары, эртең эле элдин колтугуна суу бүркүп чыга келери турган иш. Бирок Жогорку Кеңештин депутаттары, ошол эле Кожобек Рыспаев башка тарифти сунуш кылышууда. Алар керектөөчүлөрдү 700кВт/сааттан ашып кеттиң же жетпей калдың деп бөлүп отурбай, 90 тыйындан же 1 сомдон бирдиктүү энергетика тарифин бекитүү тууралуу сунушун айтууда. Буга караганда жаңы тариф тууралуу дагы далай сөз болгону калды окшойт.

Техникалык жоготууларды азайтса болобу?

Дегеле, эгемендик алгандан бери этеги узарбаган тармактардын Өкмөттүн «өкөнөш-нөштөйү» же тариф табышмагынын артында эмне бар? бири ушул энергетика экендиги баарыбызга дайын. Эл деле бул тармакта эмне болуп жатканын жакшы билип калышты. Башкы көйгөйдүн бири техникалык жоготуулар боюнча ааламда алдыңкы орундагылар менен тизгин талашкан абалга жетип калыптырбыз. Премьер- министр Т.Сариев 2015-жылдын жыйынтыгы боюнча республиканын бөлүштүрүү компанияларындагы жоготуу 14,9 пайызга жеткендигин айткан. (Эксперттер бул көрсөткүчтү дүйнөдө эң жогору деп эсептешет). Маселени катуу көзөмөлгө алган премьер быйылкы жылы 13 пайызга чейин төмөндөтүү талабын койду. Кебетеси бул колдон келчү эле иш окшойт. Мисалга кайрылсак, былтыр “Түндүкэлектро” техникалык жоготууну 8 пайызга чейин азайтса, “Чыгышэлектро” тескерисинче 17 пайыздан түшпөптүр. Эмне үчүн техникалык жоготууларды бир компания 8 пайызга чейин төмөндөтсө, экинчиси ошол абалында калганын түшүнүш кыйын.

Жабдууларды жаңыртпасак болбойт

Кыргызстандын энергетика компанияларынын жабдуулары (линиялар,ГЭСтер, трансформаторлор) Т.Сариев белгилегендей жаңы жабдууларга муктаж. Ал өзү “Токтогул ГЭСиндеги авария – бул биз үчүн коркунучтуу сигнал” деп айтканы бар. Ошону ме- нен бүгүнкү абалында Кыргызстан энергетика тармагынын жабдууларын сырттан карыз алып болсо да жаңыртууга аргасыз. Эмне кылуу керек? Биздин оюбузча, энергетика тармагындагы айтыла берип тил тешилген коррупциялык схемалардан канчалык тез арылсак, ошончолук ишибиз оң болгон турат. Андан кийин элге “мындай аракеттерди кылдык, эми энергетиканын тарифин көтөрүүдөн башка жол жок” десе эл деле түшүнүп, атургай колдоп кеткени турат. Эсибизде, былтыр энергияны импорттоп келүүгө аргасыз болгонубузда, тарифтин жогорулашын эл түшүнүү менен эле кабыл алышкан. Ошону менен өкмөттүн энергия тарифи боюнча апрель айында өзгөрүүлөр болот дегени элди ойлонтуп турган чагы…

P.S .Ал арада Отун-энергетика комплексин жөнгө салуу агенттигинин директору Таалай Нурбашев апрель айынан тар- та энергетикалык тариф жогорулайт деген маалымат чындыкка жатпай турганын билдирип чыкты. Ал Жогорку Кеңештен электр энергиясын сырттан сатып алуу азайгандыгына байланыштуу тарифтерди кайра карап чыгуу тууралуу сунуш түшкөн дейт. Ал эми премьер-министр Т.Сариев жакынкы мезгилде электр энергиясынын баасын жогорулатуу каралбай турганын, бул маселе боюнча элге туура түшүндүрүү зарыл экенин айтты. Буга караганда өкмөт депутат Кожобек Рыспаевдин сунушуна макул болгондой.

Темирбек Алымбеков

Булак: “Жаңы Агым”

Эльвира айым эчтеме билбейби?

Айрымдардын айтымында Кыргызстанда эки эле жогорку окуу жайында: Борбордук Азиялык Америка университетинде жана “Манас” Кыргыз-Түрк университетинде гана коррупция жок экен.

Бул жагынан алганда министр Эльвира Сариеванын ЖОЖдордогу коррупцияны жоюу тууралуу “жобо” иштеп чыкканын деле көрө элекпиз. Же ушинтип укса да укмаксан, билсе да билмексен болуп отура береби?

“Жаңы Агым” – пресс

Сыйкырдуу күчтөрдүн эмес, Чолпонбаевдин офиси

“Эркиндик” бульварында бир караган адамдын эсин чыгарган, ичи да кара, тышы да кара офис бар. Ага башбаккандар “айлана-чөйрө көрүнбөй, түн түшкөн жайга киргенсип калат экенсиң” дешип, сыртка чыкканда “оо, Кудай чын эле жарыкты көргөздүңбү?!” деп жакасын кармаарын айтып жүрүшөт. Анткен сайын бул офис сырдуу тартып, көпчүлүктүн кызыгуусун туудурууда. Айрымдары “асмандан түшүптүр” деген да сөздөрдү айтып жүрүшөт. А көрсө курулуп жатканда айлана тегереги тосулуп, кийин тосмосун алганда асмандан түшкөнсүп пайда болуп калыптыр. Анан калса бул офис сыйкырдуу күчтөрдүн эмес, кадимки эле Жогорку Кеңештин депутаты Улан Чолпонбаевдин офиси дешет. Мындан улам бул депутатыбыз “Түшкө кирчүдөй түнөргөн жайда эмне иштерди бүтүрөт?”деген суроо жаралып жатпайбы…Жообун өзү эле билбесе биз кайдан.

“Жаңы Агым” – пресс

Кайгырткан концепция

«Быйылкы жыл кургакчыл болушу мүмкүн, бирок, биз ага даярбыз»,- деген Айыл чарбасы жана мелиорация министрлиги жаз келгенге шыктанып кеткенби, «Жер кыртышын жогорулатуу»боюнча концепция” иштеп чыга салышыптыр. Бир жагынан ошол иштеп чыкпай, жөн деле коюшса, көп нерсени байкабай көңүлүбүз чөкпөйт беле дейбиз да. Айталы, суу баскан жерлердин 80, жайыттардын 50 пайызы деградацияга туш болуптур. 10651,2 миң гектар айдоо жеринин 4752 миң гектарын таш, 1333,8 миң гектар жерди туз басыптыр. Дагы 650,6 миң гектарды туз басып баратыптыр. 599,8 миң гектар жерди суу эрозиясы басса, 5789,3 миң гектардын кыртышын шамал учуруп кетип жатыптыр…Мындан улам “деги эмнебиз калды?”,- деп сурагандан да чочуп турабыз…Мүмкүн “бирдемебиз” калса Айыл чарбасы жана мелиорация министри Турдуназир Бекбоев туурасын айтып кабарлап коер.

“Жаңы Агым” – пресс

УКМК жана ИИМ өкүлдөрү экстремизм кылмыштарына карата жаза чараларын катаалдаштырууга багытталган мыйзам долбоорун тездетип кабыл алууну өтүнүүдө

 

Сириядагы согушка беш жүздөн ашуун кыргыз жараны тартылган. Алардын 10 пайызга жакыны 14 жашка чейинки эрезеге жетелек балдар болуп саналат. Тилекке каршы, алардын саны барган сайын өсүүдө. Бул тууралуу Жогорку Кеӊештин КСДП фракциясында диний экстремизм жана эл аралык терроризм кылмыштарына карата жаза чараларын катаалдаштыруу максатында тарабынан иштелип чыккан “КР Кылмыш-жаза кодексине өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө” мыйзам долбоору каралып жатканда белгилүү болду.

УКМК төрагасынын орун басары Рустам Мамасадыков көп балдар ууру-кескилик сындуу майла-чүйдө кылмыштар үчүн жоопкерчиликке тартылып, ошол эле учурда андан да оор кылмыш кылганы үчүн мыйзам жоопкерчилигинен сырткары калып жатканын белгиледи. “Диний экстремизм жана эл аралык терроризм кылмыштарына карата жаза чараларын катаалдаштыруу зарыл. Биз бул багытта комплекстүү чаралар көрүшүбүз керек. Көптөгөн эрезеге жетелек балдар ата-энелеринин, дагы башка жакындарынын таасиринде калууда. Ошондуктан, алардын да жоопкерчилигин кароо зарыл”, – деп, ал депутаттардан мыйзам долбоорун тездетип кабыл алып берүүнү өтүндү. Аны ИИМ өкүлү да колдоду.

Эске салсак, депутат Кыянбек Сатыбалдиев тарабынан демилгеленип жаткан “КР Кылмыш-жаза кодексине өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө” мыйзам долбоорунда диний экстремизм жана эл аралык терроризм кылмыштарына кандайдыр бир деӊгээлде катышы бар балдарга 14 жаштан тарта жаза жоопкерчилигин кароо, ошондой эле аталган кылмыштар боюнча калган жаза чараларын да катаалдаштыруу демилгеси сунушталууда. Анткени, иштеп жаткан мыйзамда мындай кылмыштар үчүн 16 жаштан төмөнкүлөрдү жазык жоопкерчилигине тартууга мүмкүн эмес.

Эненин карызы (аңгеме)

 
Касым күтпөгөн жерден тез эле байып кетти. Элдин баары ушинтип сөз кылып калышты. Бирок, Касым  антип ойлочу эмес. Ал кыркка чыккынча башы менен жер казды. Ач калды, ток калды. Бизнесинин арты менен чуркап жүрүп суукка тоңгондо, ысыкка куйкаланганда, жаны кыйналганда, “Саргара жортсоң кызара бөртөсүң” деген элдик лакапты кайталап өзүн-өзү сооротчу. Жаш кезинде бул лакапты атасынан көп угуп, кулагына сиңип калыптыр. Атасы да айылдын орто байы эле, алты жашында тоголок жетим калып, тишинин кирин соруп жүрүп чоңойгон, анан  байып бутуна турган киши болчу. Бирок,  ата-энеси балдарын эч нерседен кем кылбай багып өстүрүшкөнү анык. Кийин Касым студент кезинде да каржыдан катуу жардам берип турушту. Дегеле Касым десе үстүнөн үйрүлүп түшүшчү. Ошондуктан ал ата-энесинин алдында өзүн кутулгус карыз сезип, “бутума турганда балалык карызымдан кутулам, алар карышканда эч нерседен кем кылбай багамын, дүйнөнү кыдыртып саякатка алып чыгам” деп кыялданып койчу. Москвага, Бээжинге, Дубайга барып калганда топ-топ болуп саякатташып жүргөнг жапан, англис, немис кемпир-чалдарын көрүп “биздин кыргыздын кемпир-чалдары да ушинтип топ-топ болуп, дүйнө кыдырып саякаттанганды адат кылышса” деп үмүттөнчү.
Байып кетери менен ата-энесин машинасына салып алып алгач Казахстанды, анан Өзбекстанды кыдыртты. Самолетко салып учуп Кытайга алып барды.  Алматынын бир кымбат ресторанында тамак ичип бүтүшүп, Касым официант менен эсептешкенде төлөгөн акчасын көрүп “мынча акчага биз айылда бир ай тамак ичмекпиз, кой Алматыдан кайра өзүбүздүн Кыргызстанга эле кетели” деп күлүштү. Кытайда беш жылдыздуу мейманканада бир жума жашагандан кийин “биз кытайларды балит калк болот деп жүрсөк, аябай эле пакиза, таза эл болот турбайбы, баарын эле жалтыратып таза кармашат экен” дешти. Кытай дубалына чыгып көрүп, анын 5 миң чакырымдай узун экенине, техникасы жок бир нече кылым мурун кол менен салынганына ишенишпеди. Кийинки жылга ата-энесин дүйнө кезитип келмекке план түзүп,  күн чыгыш өлкөсү Япониядан тартып Азия, андан ары Африка өлкөлөрүн кыдыртып,  Мароккодон Испанияга өтүп, Европаны кыдырабыз деп кыялданды.
Кеч күздө Бишкекке келген Касымдын апасын райондун врачтары “жүрөгүңүздү текшертиңиз шум бар, кант диабети кошулуп калыптыр тез дарылатыңыз, давлениеңиз да көтөрүлүп кетиптир” деп жөнөтүшүптүр. Шашып калган Касым Кардиологиялык ооруканадан тааныш врачты таап, акы төлөп дарыланчу палатасына жаткырды. Бирок, үч күн өткөндөн кийин кечки саат жетилерде врач капилеттен телефон чалып тез жетип келүүсүн суранды. “Капыстан эс-учун жоготту.  Жанында туруңуз, аягы кандай бүтөт билбейбиз” деп калды врач. Касым күндүз эле келип кеткен, жакшы эле жаткандай болчу. Апасы менен сүйлөшүп, “буйруса тез эле сакайып кетесиз” деп көңүлүн көтөргөнгө аракет кылган. Эми болсо апасы көзүн ачпай, эс-учун жоготуп кырылдап калыптыр. Касым апасынын колун кармап керебеттин жанында тургандан башка эч нерсе кылалбады. Бир убакта апасын айланып чуркап жүргөн тааныш, айылдаш врач “Апа, сүт акыңыздан кечиңиз, мен баарын кечтим!  деп айтыңыз” десе болобу. Муну күтпөгөн Касым айталбай мукактанып туруп калды. “Анда сыртка чыгып туруңуз” деп калды врач. Касым медиктер бир процедура жасашат го деп коридорго чыга калды.  Анан эле он мүнөт өтпөй айылдаш врач чыгып “апаңыз өтүп кетти, кайрат кылыңыз, колдон келгенди жасадык, бирок болбоду” деди башын шылкыйта. Касым уккан кулагына ишене албай дендароо туруп калды. “Бая апаңыз кете албай кыйналып жатканынан “Апа, сүт акыңыздан кечиңиз, мен баарын кечтим!  деп айтыңыз” дебедимби, сизди пусть ее отпустит дегемин, бири-бирине ыраазычылыгын айтып коштошуп калышсын дегемин. Анан сиз түшүнбөй туруп калганыңыздан апаңыздын өтүп бараткандагы кыйналганын, агониясын көрбөсүн деп сизди сыртка чыгарып жибердим. Сиз чыгарыңыз менен апаңыздан бир үшкүрүк чыкты да өтүп кетти. Сизди эле күтүп турган экен… “ деди.
Касымдын атасы өтө катуу, кайраттуу киши болчу. Ал кишинин көзүнө жаш алганын эч ким көргөн эмес эле. Бирок, кемпири каза болгондон кийин өтө жашык болуп кетти. Кемпири тууралу сөз болгондо эле жашып жиберчү адат таап алды. Касымдын дүйнө кыдырып келели деген сунушунан дароо баш тартты. Меккеге ажылык сапарга барып келиңиз десе ага да макул болбоду. Кыйнап жатып Дубайга көндүрүп, алып барса үч күндөн кийин кайра кетели деп кыйнады. Атасына кемпири жок саякаттын да кызыгы жок болуп калганы түшүнүктүү болду.  Эстесе, Кытайга саякаттын алдында да атасы кош көңүлдөнүп туруп алганда апасы көндүргөн. Дубайдан кийин Касым атасына саякатты анча оозанбай калган эле. Бирок, атам-энесин дүйнө кезитип саякаттатам деген убадасы ишке ашпай, ата-эненин алдындагы карызынан кутула албай калганына ичинен сызып жүрчү.  “Апам дагы жок дегенде 5 жыл өлбөй турса гана…” деп кейичү.
Бир күнү курсташы Керимдин үйүнө кире калса анын апасы сүйлөнүп жатыптыр.  Ошол кезде Керимдин иштери артка кетип, иши жакшы жүрүшпөй кыйналып жүргөн. Үйүндө ыйкы-тыйкы окуялар да болуп жатса керек. “Керим, сен мени Меккеге алты жолу жонуңа көтөрүп алып барып келсең да карызыңан кутулбайсын.  Мен сени тогуз ай денем сыздап, боюмда көтөрдүм, туудум, чөктүм, бактым, чоңойттум-чочойттум, катын алып бердим, эми сен мени төбөңө көтөрүп багышың керек! Сен билесин, Үпөл эжем менин эң жакын, эң жакшы көргөн эжем болот, ошол экөөбүздү Парижге алып барып келесин!” деп нааразыланып жатыптыр. “Макул апа, ишим жүрүшүп кетери менен Үпөл эже экөөңөрдү Парижге алып барып келемин” деп шылкыйды Керим. Ал эми Касымдын эсине апасын дүйнөнү кыдыртам деген ишке ашпай калган карызы түштү. “Бири кем дүйнө кургур,  мен апамды дүйнөнү кыдыртып саякаттатайын десем апам жок, эрте кетип калды. Керимдин апасы саякатка чыгайын десе азыр баласынын мүмкүнчүлүгү жок”, деп ойлонду ичинен. “Менин апамын да жакшы көргөн Канышай деген эжеси бар эмеспи эле. Айылда балдары менен турат, бирок балдарынын апасын дүйнө көрсөтүп саякатка алып чыгууга мүмкүндүктөрү жок. Өздөрүнүн жанын эптеп баккан эмелер. Эгер мен апамдын ордуна апамдын жакшы көргөн эжесин саякаттатып келсем апамдын арбактары ыраазы болор беле, мен апамдын алдындагы карызымдан кутулат белем” деген ой кылт дей түштү.
Эртеси эле айылга аттанды. Жол карай Канышай эжесин кантип табарын, ага кантип түшүндүрөрүн, анан экөөлөп кантип дүйнө кыдырып келерин элестеп кудуңдап баратты. “Апамдын арбагы ыраазы болор эле, Канышай эжемдин сөөгү агарар эле, мен да апамдын алдындагы бир карызыман кутулар элем”  деп күбүрөнүп келатты. Канышай эжесинин кандай кубанарын, кантип ыраазы болорун, кандайча бата берерин элестей берди. Айылга кирери менен Канышай эжесинин үйүн көздөй айдады.  Машинасын көчөгө токтотуп коюп, эжесинин короосуна кирсе жетимиштен эбак ашкан Канышай эже жүн сабап олтуруптур. Желкесине бир небереси асылып алган, бир небереси ыйлап жерде олтурат. Касымдын саламынан кийин аны тааный койгон Канышай апа кубанып кетти.
– Айланып кетейин, амансыңбы? Бала-чакаң ойноп-күлүп жүрүшөбү? Сенин шаарда кызматка чоңойгонуңду  угуп бүт баарыбыз сүйүнүп олтурабыз. Кана эми Түймө сиңдимдин көзү тирүү болгондо ушу сенин чоңойгонуңду өз көзү менен көрүп сүйүнбөйт беле, – деди бир кубанып, бир кейиген Канышай апа. Ал жай сурашкандан кийин эле шашылган Касым  келген ишинин  чоо-жайын айтты.
– Апче, мен сизди Бишкекке алып кеткени келдим. Апамды дүйнөнү кыдыртып саякаттатам деген максатым бар эле. Өзүңүз билесиз апамдын көзү өтүп кетти, апам болсо сизди аябай жакшы көрчү, ошондуктан сиздин барганыңыз апамдын барганы болот. Экөөбүз дүйнөнү бир кыдырып саякаттап келели,  – деди Касым.
– Ой, аның эмне? Кайсы дүйнөнү? – деп Канышай эже жакшы түшүнө бербей чочуп кетти.
– Мен сизге документтерди жасатып алып экөөбүз Японияга учабыз, саякатты күн чыгыш өлкөсүнөн,  батышты көздөй баштайбыз, андан Кореяга киребиз,  Азияны аралап Африкага барабыз, Африкадан Гибралтар кысыгы аркылуу Африкага коңшу континент Европага өтөбүз,  Европанын туу чокусу Мон-Бланды көрүп анан кайра аман-эсен үйүңүзгө жеткирип келем, – деди өзүнүн сунушуна өзү кубанган Касым.
– Койчу балам, карыганда мени кайда сүйрөгөнү жатасын?  Мен сени менен кетип калсам бул үйдү ким карайт? Бул балдарга ким көз салат? Байкуш балам менен келиним кечке жумушта жүрүшөт, кечинде бут тартарга алы келбей чарчап келишет, анан ушуларды билип туруп мен башка бир жерде айылдап тынч жата алат дейсиңби? – деди Канышай эже жактыра бербей.
– Апче, өмүр бою балдарыңызды бактыңыз, эми неберелериңизди багып жатасыз, ушинтип жаныңызды кыйнап жүрүп өтүп кетесизби? Жетимиштен аштыңыз, сизде эч кимдин акысы калган жок, баарын таштаңыз, күчүңүздү сактаңыз, эчкидей жашыңыз калды,  эми дүйнөнү да бир көрүп алыңыз, – деп ачууланды Касым.
– Жок Касым, мен ушул балдарыма жардам бербесем кимге жардам берем? Эненин балдар алдындагы карызы ушул да.  Күчүмдү ушуларга бербегенде аны сактап гөрүмө алып кетет белем? “Төрүмөн гөрүм жакын” калды, ушулардын жанында эле болгонум жакшы.  “Өз үйүм өлөң төшөгүмдө” эле өлгөнүм жакшы.  Эптеп эле гөрүмө жөрмөлөп жеткендей күчүм калса болду, калганын ушулар алсын, ушуларга берем. “Ичер суум, көрөр күнүм” түгөнгөн күнү балдарымды да кыйнабай акырын эле жөрмөлөп гөрүмө кирип кетип үзүлсөм болду…, – деп сүйлөнүп жатты. Касым унчуккан жок, баарын түшүндү,  көзүнө жаш келип, тамагына томуктай кичине бир нерсе туруп калгандай  буулугуп сыртка чыкты. Апасын эстеди, апасынын шартылдап жүргөн жаш кезин эстеди, өзүнүн балалык кезин эстеди…
Бегалы Наргозуев
Булак: “Искра”
 
 
 

Алмаз Атамбаев,«эт менен чел- дин» ортосунда жүргөн сабатсыз, иш билбеген депутаттардан арылып, келечекке карай бир силкинбесе, эртең кеч болуп калат...

Негизи эле саясатчылар оппозициялык күндөрүндө көптөгөн убадаларды бере беришет. Элдин таламын талашкандары жашыруун эмес. Союз ыдырагандан бери канча бийлик алмашты, баардык лидерлер бийликке жеткенге чейин «алтын шилекейлерин» чачыратышкан. Тилекке каршы, реалдуу турмушта убадаларды толук кандуу аткарышмак турсун, элдин байлыктарын сатып келишкени кандай?

Бүгүнкү оппозициянын баардыгы Акаев, Бакиев, Атамбаев доорунда ар кандай кызматтарда иштешкени, анан креслодон кыйшайып калган сон, кай­ра бийликке жетүү учун турдуу саясый оюндар менен шугулданышып, эми жаз келгени митинг, курултай сындуу эски «өнөрлөрүнө» өтүштү. Фамилияларын тизмектегенде не? Алардын аттарын айтып, популярдуу кылгым келбейт. Эми жалпы саясый кырдаалды карапайым калк деле түшүнүп турат. «Артык кылабыз деп, тыртык кылып алуудан» көпчүлүк катмар коркуп калышты. Ток этери, оппозиция бугун оюндагысын «оруп» отуруп, кокус эртең бийликке келсе, элдин турмушу бүгүнкүдөн дагы начарлап, ого бетер итке минип калбайбызбы?

Ошол эле учурда бийликтегилердин дагы ахвалы кубанарлык эмес.

Пре­зидент Алмазбек Атамбаевге күчтүү, жогорку профессионалдуу деңгээлдеги команда жетишпей турат. Көпчүлүк  чиновниктер кызмат үчүн  кулдук урушканы, өлкө кызыкчылыгынан жеке кызыкчылыктарын жогору коюшканы калппы? «Портфель» үчүн кошоматтануу, жагалдануу жагы белгилүү, кокус эртең алар кызматынан же мандатынан ажырашса, дароо эле шефине душман катары чыга келишет. Андыктан, А.Шаршенович биринчи кезекте айланасындагы кадрларды иргеп, СДПК фракциясындагы «эт менен чел- дин» ортосунда жүргөн  сабатсыз, иш билбеген депутаттардан арылып, келечекке карай бир силкинбесе, эртең кеч болуп калат. Алсыз жоокерлер эч убакта мамлекеттүүлүктү бекемдөөгө салым кошушкан эмес. Ушул жагын ойлонуу парз. Ошол эле учурда азыркы өкмөттү отставкага кетирип, билимдүү, тажрыйбалуу, чарбачыл жетекчини

премьер-министрлик кызматка сунушташ керек. А болбосо, күндөн-күнгө өкмөттүн иштөө арымы начарлап, элдин баары какшаган Темир Сариевдин популизми бүтпөй, а жөнөкөй элдин тур­мушу оорлоп баратат. Мына ушундай жөнөкөй, бирок, ишке аша турган кадамдарды президент жасаса, өзгөчө чиновниктердин тартибин оңдосо, коомго адилоеттүүлүктүн үлгүсүн көрсөтсө, сөз эркиндигин жана демократияны колдосо, эмнеге болбосун? Тоңгон музду дароо эритуу кыйын. Кыргызстандагы баардык көйгөйлөрдү бир моментте чече салуу андан дагы оор. Бирок, сергектик, эрктүүлүк менен ийгиликтүү саясый кадамдарды, натыйжалуу бурулуштарды жасаса болот эмеспи.

Баса, бизде көп эле жакшы мыйзамдар бар. Аныгында, алар иш жүзундө толук кандуу иштебей, элдин нааразычылыгын жаратууда. «Кадрлар баарын чечет» деп бекер айткан эмес да. Эң оболу, элге кызмат кыла турган белдүү кадрларды саясый элитадан тартып, ошол эле учурда прагматик жаштарды да жөндөмдөрүнө  жараша кызматтарга коюп, ынтымак менен элибиздин келечегине кам көрүшүбүз зарыл. Себеби, Кыргызстаныбыз бирөө эле.

А эгер «ишеничтүү, бирок деңгээли жок» чиновник сөрөйлөр (Бишкек мэри Албек Ибраимов сыяктуулар) бийлик­ке келе берсе, андан мамлекеттик башкаруу жаатында катуу доо кетет. Элдин бийликке болгон ишеними азайып, нааразычылыктар арбый турганы ажеп эмес. Акыры барып, коомдо чыңалуу күчөп, ар кандай күчтөр Ак үйдү алууга ашыга башташат. Андыктан, прези­дент Атамбаев ойлонушу зарыл. Күчкө-күч колдонгондон майнап чыкпайт. Эң башкысы, адилетүү заман бекемделсе, курсагы убактылуу тойбой турган жарандарыбыз деле эртеңки жаркын келечектен үмүт кылып, мамлекеттин ынтымагына, өнүгүсүнө салымдарын кошушат эле…

Тайлак НАЗЫМОВ

Булак: «АЗИЯnews»

Эненин карызы (аңгеме)

 
Касым күтпөгөн жерден тез эле байып кетти. Элдин баары ушинтип сөз кылып калышты. Бирок, Касым  антип ойлочу эмес. Ал кыркка чыккынча башы менен жер казды. Ач калды, ток калды. Бизнесинин арты менен чуркап жүрүп суукка тоңгондо, ысыкка куйкаланганда, жаны кыйналганда, “Саргара жортсоң кызара бөртөсүң” деген элдик лакапты кайталап өзүн-өзү сооротчу. Жаш кезинде бул лакапты атасынан көп угуп, кулагына сиңип калыптыр. Атасы да айылдын орто байы эле, алты жашында тоголок жетим калып, тишинин кирин соруп жүрүп чоңойгон, анан  байып бутуна турган киши болчу. Бирок,  ата-энеси балдарын эч нерседен кем кылбай багып өстүрүшкөнү анык. Кийин Касым студент кезинде да каржыдан катуу жардам берип турушту. Дегеле Касым десе үстүнөн үйрүлүп түшүшчү. Ошондуктан ал ата-энесинин алдында өзүн кутулгус карыз сезип, “бутума турганда балалык карызымдан кутулам, алар карышканда эч нерседен кем кылбай багамын, дүйнөнү кыдыртып саякатка алып чыгам” деп кыялданып койчу. Москвага, Бээжинге, Дубайга барып калганда топ-топ болуп саякатташып жүргөнг жапан, англис, немис кемпир-чалдарын көрүп “биздин кыргыздын кемпир-чалдары да ушинтип топ-топ болуп, дүйнө кыдырып саякаттанганды адат кылышса” деп үмүттөнчү.
Байып кетери менен ата-энесин машинасына салып алып алгач Казахстанды, анан Өзбекстанды кыдыртты. Самолетко салып учуп Кытайга алып барды.  Алматынын бир кымбат ресторанында тамак ичип бүтүшүп, Касым официант менен эсептешкенде төлөгөн акчасын көрүп “мынча акчага биз айылда бир ай тамак ичмекпиз, кой Алматыдан кайра өзүбүздүн Кыргызстанга эле кетели” деп күлүштү. Кытайда беш жылдыздуу мейманканада бир жума жашагандан кийин “биз кытайларды балит калк болот деп жүрсөк, аябай эле пакиза, таза эл болот турбайбы, баарын эле жалтыратып таза кармашат экен” дешти. Кытай дубалына чыгып көрүп, анын 5 миң чакырымдай узун экенине, техникасы жок бир нече кылым мурун кол менен салынганына ишенишпеди. Кийинки жылга ата-энесин дүйнө кезитип келмекке план түзүп,  күн чыгыш өлкөсү Япониядан тартып Азия, андан ары Африка өлкөлөрүн кыдыртып,  Мароккодон Испанияга өтүп, Европаны кыдырабыз деп кыялданды.
Кеч күздө Бишкекке келген Касымдын апасын райондун врачтары “жүрөгүңүздү текшертиңиз шум бар, кант диабети кошулуп калыптыр тез дарылатыңыз, давлениеңиз да көтөрүлүп кетиптир” деп жөнөтүшүптүр. Шашып калган Касым Кардиологиялык ооруканадан тааныш врачты таап, акы төлөп дарыланчу палатасына жаткырды. Бирок, үч күн өткөндөн кийин кечки саат жетилерде врач капилеттен телефон чалып тез жетип келүүсүн суранды. “Капыстан эс-учун жоготту.  Жанында туруңуз, аягы кандай бүтөт билбейбиз” деп калды врач. Касым күндүз эле келип кеткен, жакшы эле жаткандай болчу. Апасы менен сүйлөшүп, “буйруса тез эле сакайып кетесиз” деп көңүлүн көтөргөнгө аракет кылган. Эми болсо апасы көзүн ачпай, эс-учун жоготуп кырылдап калыптыр. Касым апасынын колун кармап керебеттин жанында тургандан башка эч нерсе кылалбады. Бир убакта апасын айланып чуркап жүргөн тааныш, айылдаш врач “Апа, сүт акыңыздан кечиңиз, мен баарын кечтим!  деп айтыңыз” десе болобу. Муну күтпөгөн Касым айталбай мукактанып туруп калды. “Анда сыртка чыгып туруңуз” деп калды врач. Касым медиктер бир процедура жасашат го деп коридорго чыга калды.  Анан эле он мүнөт өтпөй айылдаш врач чыгып “апаңыз өтүп кетти, кайрат кылыңыз, колдон келгенди жасадык, бирок болбоду” деди башын шылкыйта. Касым уккан кулагына ишене албай дендароо туруп калды. “Бая апаңыз кете албай кыйналып жатканынан “Апа, сүт акыңыздан кечиңиз, мен баарын кечтим!  деп айтыңыз” дебедимби, сизди пусть ее отпустит дегемин, бири-бирине ыраазычылыгын айтып коштошуп калышсын дегемин. Анан сиз түшүнбөй туруп калганыңыздан апаңыздын өтүп бараткандагы кыйналганын, агониясын көрбөсүн деп сизди сыртка чыгарып жибердим. Сиз чыгарыңыз менен апаңыздан бир үшкүрүк чыкты да өтүп кетти. Сизди эле күтүп турган экен… “ деди.
Касымдын атасы өтө катуу, кайраттуу киши болчу. Ал кишинин көзүнө жаш алганын эч ким көргөн эмес эле. Бирок, кемпири каза болгондон кийин өтө жашык болуп кетти. Кемпири тууралу сөз болгондо эле жашып жиберчү адат таап алды. Касымдын дүйнө кыдырып келели деген сунушунан дароо баш тартты. Меккеге ажылык сапарга барып келиңиз десе ага да макул болбоду. Кыйнап жатып Дубайга көндүрүп, алып барса үч күндөн кийин кайра кетели деп кыйнады. Атасына кемпири жок саякаттын да кызыгы жок болуп калганы түшүнүктүү болду.  Эстесе, Кытайга саякаттын алдында да атасы кош көңүлдөнүп туруп алганда апасы көндүргөн. Дубайдан кийин Касым атасына саякатты анча оозанбай калган эле. Бирок, атам-энесин дүйнө кезитип саякаттатам деген убадасы ишке ашпай, ата-эненин алдындагы карызынан кутула албай калганына ичинен сызып жүрчү.  “Апам дагы жок дегенде 5 жыл өлбөй турса гана…” деп кейичү.
Бир күнү курсташы Керимдин үйүнө кире калса анын апасы сүйлөнүп жатыптыр.  Ошол кезде Керимдин иштери артка кетип, иши жакшы жүрүшпөй кыйналып жүргөн. Үйүндө ыйкы-тыйкы окуялар да болуп жатса керек. “Керим, сен мени Меккеге алты жолу жонуңа көтөрүп алып барып келсең да карызыңан кутулбайсын.  Мен сени тогуз ай денем сыздап, боюмда көтөрдүм, туудум, чөктүм, бактым, чоңойттум-чочойттум, катын алып бердим, эми сен мени төбөңө көтөрүп багышың керек! Сен билесин, Үпөл эжем менин эң жакын, эң жакшы көргөн эжем болот, ошол экөөбүздү Парижге алып барып келесин!” деп нааразыланып жатыптыр. “Макул апа, ишим жүрүшүп кетери менен Үпөл эже экөөңөрдү Парижге алып барып келемин” деп шылкыйды Керим. Ал эми Касымдын эсине апасын дүйнөнү кыдыртам деген ишке ашпай калган карызы түштү. “Бири кем дүйнө кургур,  мен апамды дүйнөнү кыдыртып саякаттатайын десем апам жок, эрте кетип калды. Керимдин апасы саякатка чыгайын десе азыр баласынын мүмкүнчүлүгү жок”, деп ойлонду ичинен. “Менин апамын да жакшы көргөн Канышай деген эжеси бар эмеспи эле. Айылда балдары менен турат, бирок балдарынын апасын дүйнө көрсөтүп саякатка алып чыгууга мүмкүндүктөрү жок. Өздөрүнүн жанын эптеп баккан эмелер. Эгер мен апамдын ордуна апамдын жакшы көргөн эжесин саякаттатып келсем апамдын арбактары ыраазы болор беле, мен апамдын алдындагы карызымдан кутулат белем” деген ой кылт дей түштү.
Эртеси эле айылга аттанды. Жол карай Канышай эжесин кантип табарын, ага кантип түшүндүрөрүн, анан экөөлөп кантип дүйнө кыдырып келерин элестеп кудуңдап баратты. “Апамдын арбагы ыраазы болор эле, Канышай эжемдин сөөгү агарар эле, мен да апамдын алдындагы бир карызыман кутулар элем”  деп күбүрөнүп келатты. Канышай эжесинин кандай кубанарын, кантип ыраазы болорун, кандайча бата берерин элестей берди. Айылга кирери менен Канышай эжесинин үйүн көздөй айдады.  Машинасын көчөгө токтотуп коюп, эжесинин короосуна кирсе жетимиштен эбак ашкан Канышай эже жүн сабап олтуруптур. Желкесине бир небереси асылып алган, бир небереси ыйлап жерде олтурат. Касымдын саламынан кийин аны тааный койгон Канышай апа кубанып кетти.
– Айланып кетейин, амансыңбы? Бала-чакаң ойноп-күлүп жүрүшөбү? Сенин шаарда кызматка чоңойгонуңду  угуп бүт баарыбыз сүйүнүп олтурабыз. Кана эми Түймө сиңдимдин көзү тирүү болгондо ушу сенин чоңойгонуңду өз көзү менен көрүп сүйүнбөйт беле, – деди бир кубанып, бир кейиген Канышай апа. Ал жай сурашкандан кийин эле шашылган Касым  келген ишинин  чоо-жайын айтты.
– Апче, мен сизди Бишкекке алып кеткени келдим. Апамды дүйнөнү кыдыртып саякаттатам деген максатым бар эле. Өзүңүз билесиз апамдын көзү өтүп кетти, апам болсо сизди аябай жакшы көрчү, ошондуктан сиздин барганыңыз апамдын барганы болот. Экөөбүз дүйнөнү бир кыдырып саякаттап келели,  – деди Касым.
– Ой, аның эмне? Кайсы дүйнөнү? – деп Канышай эже жакшы түшүнө бербей чочуп кетти.
– Мен сизге документтерди жасатып алып экөөбүз Японияга учабыз, саякатты күн чыгыш өлкөсүнөн,  батышты көздөй баштайбыз, андан Кореяга киребиз,  Азияны аралап Африкага барабыз, Африкадан Гибралтар кысыгы аркылуу Африкага коңшу континент Европага өтөбүз,  Европанын туу чокусу Мон-Бланды көрүп анан кайра аман-эсен үйүңүзгө жеткирип келем, – деди өзүнүн сунушуна өзү кубанган Касым.
– Койчу балам, карыганда мени кайда сүйрөгөнү жатасын?  Мен сени менен кетип калсам бул үйдү ким карайт? Бул балдарга ким көз салат? Байкуш балам менен келиним кечке жумушта жүрүшөт, кечинде бут тартарга алы келбей чарчап келишет, анан ушуларды билип туруп мен башка бир жерде айылдап тынч жата алат дейсиңби? – деди Канышай эже жактыра бербей.
– Апче, өмүр бою балдарыңызды бактыңыз, эми неберелериңизди багып жатасыз, ушинтип жаныңызды кыйнап жүрүп өтүп кетесизби? Жетимиштен аштыңыз, сизде эч кимдин акысы калган жок, баарын таштаңыз, күчүңүздү сактаңыз, эчкидей жашыңыз калды,  эми дүйнөнү да бир көрүп алыңыз, – деп ачууланды Касым.
– Жок Касым, мен ушул балдарыма жардам бербесем кимге жардам берем? Эненин балдар алдындагы карызы ушул да.  Күчүмдү ушуларга бербегенде аны сактап гөрүмө алып кетет белем? “Төрүмөн гөрүм жакын” калды, ушулардын жанында эле болгонум жакшы.  “Өз үйүм өлөң төшөгүмдө” эле өлгөнүм жакшы.  Эптеп эле гөрүмө жөрмөлөп жеткендей күчүм калса болду, калганын ушулар алсын, ушуларга берем. “Ичер суум, көрөр күнүм” түгөнгөн күнү балдарымды да кыйнабай акырын эле жөрмөлөп гөрүмө кирип кетип үзүлсөм болду…, – деп сүйлөнүп жатты. Касым унчуккан жок, баарын түшүндү,  көзүнө жаш келип, тамагына томуктай кичине бир нерсе туруп калгандай  буулугуп сыртка чыкты. Апасын эстеди, апасынын шартылдап жүргөн жаш кезин эстеди, өзүнүн балалык кезин эстеди…
Бегалы Наргозуев
Булак: “Искра”
 
 
 

Алмаз Атамбаев,«эт менен чел- дин» ортосунда жүргөн сабатсыз, иш билбеген депутаттардан арылып, келечекке карай бир силкинбесе, эртең кеч болуп калат...

Негизи эле саясатчылар оппозициялык күндөрүндө көптөгөн убадаларды бере беришет. Элдин таламын талашкандары жашыруун эмес. Союз ыдырагандан бери канча бийлик алмашты, баардык лидерлер бийликке жеткенге чейин «алтын шилекейлерин» чачыратышкан. Тилекке каршы, реалдуу турмушта убадаларды толук кандуу аткарышмак турсун, элдин байлыктарын сатып келишкени кандай?

Бүгүнкү оппозициянын баардыгы Акаев, Бакиев, Атамбаев доорунда ар кандай кызматтарда иштешкени, анан креслодон кыйшайып калган сон, кай­ра бийликке жетүү учун турдуу саясый оюндар менен шугулданышып, эми жаз келгени митинг, курултай сындуу эски «өнөрлөрүнө» өтүштү. Фамилияларын тизмектегенде не? Алардын аттарын айтып, популярдуу кылгым келбейт. Эми жалпы саясый кырдаалды карапайым калк деле түшүнүп турат. «Артык кылабыз деп, тыртык кылып алуудан» көпчүлүк катмар коркуп калышты. Ток этери, оппозиция бугун оюндагысын «оруп» отуруп, кокус эртең бийликке келсе, элдин турмушу бүгүнкүдөн дагы начарлап, ого бетер итке минип калбайбызбы?

Ошол эле учурда бийликтегилердин дагы ахвалы кубанарлык эмес.

Пре­зидент Алмазбек Атамбаевге күчтүү, жогорку профессионалдуу деңгээлдеги команда жетишпей турат. Көпчүлүк  чиновниктер кызмат үчүн  кулдук урушканы, өлкө кызыкчылыгынан жеке кызыкчылыктарын жогору коюшканы калппы? «Портфель» үчүн кошоматтануу, жагалдануу жагы белгилүү, кокус эртең алар кызматынан же мандатынан ажырашса, дароо эле шефине душман катары чыга келишет. Андыктан, А.Шаршенович биринчи кезекте айланасындагы кадрларды иргеп, СДПК фракциясындагы «эт менен чел- дин» ортосунда жүргөн  сабатсыз, иш билбеген депутаттардан арылып, келечекке карай бир силкинбесе, эртең кеч болуп калат. Алсыз жоокерлер эч убакта мамлекеттүүлүктү бекемдөөгө салым кошушкан эмес. Ушул жагын ойлонуу парз. Ошол эле учурда азыркы өкмөттү отставкага кетирип, билимдүү, тажрыйбалуу, чарбачыл жетекчини

премьер-министрлик кызматка сунушташ керек. А болбосо, күндөн-күнгө өкмөттүн иштөө арымы начарлап, элдин баары какшаган Темир Сариевдин популизми бүтпөй, а жөнөкөй элдин тур­мушу оорлоп баратат. Мына ушундай жөнөкөй, бирок, ишке аша турган кадамдарды президент жасаса, өзгөчө чиновниктердин тартибин оңдосо, коомго адилоеттүүлүктүн үлгүсүн көрсөтсө, сөз эркиндигин жана демократияны колдосо, эмнеге болбосун? Тоңгон музду дароо эритуу кыйын. Кыргызстандагы баардык көйгөйлөрдү бир моментте чече салуу андан дагы оор. Бирок, сергектик, эрктүүлүк менен ийгиликтүү саясый кадамдарды, натыйжалуу бурулуштарды жасаса болот эмеспи.

Баса, бизде көп эле жакшы мыйзамдар бар. Аныгында, алар иш жүзундө толук кандуу иштебей, элдин нааразычылыгын жаратууда. «Кадрлар баарын чечет» деп бекер айткан эмес да. Эң оболу, элге кызмат кыла турган белдүү кадрларды саясый элитадан тартып, ошол эле учурда прагматик жаштарды да жөндөмдөрүнө  жараша кызматтарга коюп, ынтымак менен элибиздин келечегине кам көрүшүбүз зарыл. Себеби, Кыргызстаныбыз бирөө эле.

А эгер «ишеничтүү, бирок деңгээли жок» чиновник сөрөйлөр (Бишкек мэри Албек Ибраимов сыяктуулар) бийлик­ке келе берсе, андан мамлекеттик башкаруу жаатында катуу доо кетет. Элдин бийликке болгон ишеними азайып, нааразычылыктар арбый турганы ажеп эмес. Акыры барып, коомдо чыңалуу күчөп, ар кандай күчтөр Ак үйдү алууга ашыга башташат. Андыктан, прези­дент Атамбаев ойлонушу зарыл. Күчкө-күч колдонгондон майнап чыкпайт. Эң башкысы, адилетүү заман бекемделсе, курсагы убактылуу тойбой турган жарандарыбыз деле эртеңки жаркын келечектен үмүт кылып, мамлекеттин ынтымагына, өнүгүсүнө салымдарын кошушат эле…

Тайлак НАЗЫМОВ

Булак: «АЗИЯnews»

Асхат Акибаев,полномочный представитель Правительства Кыргызской Республики в Иссык-Кульской области: "У региона имеется огромный потенциал, но мы должны рачительно и правильно использовать его"

Ысык-Кульской области сообщает, что 10 марта 2016 г. полномочный представитель Правительства Кыргызской Республики в Иссык-Кульской области Асхат Акибаев с рабочей поездкой посетил Иссык-Кульский район.

В ходе поездки А.Акибаев встретился с населением района. Местные жители рассказали об имеющихся у них проблемах, в числе которых вопросы выделения и трансформации земельных наделов, проведения весенне-полевых работ, обеспечение населения электроэнергией и решение социальных проблем.

Во встречах также принимали участие руководители местных органов самоуправления, областных и районных учреждений и предприятий, которые сразу же отвечали гражданам на их вопросы, предлагали решения проблем.

Полномочный представитель ПКР в Иссык-Кульской области А.Акибаев, выступая перед населением района, подчеркнул необходимость развития Иссык-Кульской области. «У региона имеется огромный потенциал, но мы должны рачительно и правильно использовать его. Признаемся себе, что мы стали зависимыми от финансовых средств  фонда развития Иссык-Кульской области, перестали искать другие источники. Но настало время перемен. Сегодня необходимо направлять деньги фонда на развитие производства в районах, на создание новых предприятий, которые потом будут содержать айыл окмоту,  нужно выходить из этой зависимости. Можно потерпеть 1-2 года, но создать рабочие места, обеспечить города, районы, айыл окмоту области, к примеру, производственными цехами, мини-заводами», – отметил А.Акибаев.

Как сообщил полпред, в Иссык-Кульской области в 2016 году пройдут несколько крупных мероприятий международного уровня, в том числе II Всемирные игры кочевников.

«Наша задача провести их на высоком уровне. Вы свидетели той огромной подготовительной работы, которая проводится государством в настоящее время: ведется реконструкция аэропорта «Иссык-Куль» в с.Тамчы, строится новая кольцевая дорога, осуществляется строительство нового физкультурно-оздоровительного комплекса. Все это останется здесь, на Иссык-Куле, и наша задача использовать это и дальше во благо народа»,- заключил полномочный представитель ПКР в Иссык-Кульской области А.Акибаев.

Население Иссык-Кульского района поддержало инициативы полномочного представителя ПКР в Иссык-Кульской области. Уже начата работа по разработке инвестиционных паспортов каждого айыл окмоту области.

ГРС призывает политические партии не заниматься подкупом избирателей

Председатель Государственной регистрационной службы при Правительстве Кыргызской Республики Тайырбек Сарпашев призвал политические партии, участвующих в выборной кампании в Ошский городской кенеш, не заниматься подкупом избирателей. С таким призывом выступил глава ГРС Тайырбек Сарпашев в ходе круглого стола в городе Ош с участием представителей всех политических партий, где им была продемонстрирована улучшенная процедура идентификации избирателей по биометрическим данным.

Обращаясь к представителям политических партий, Тайырбек Сарпашев, подчеркнул, что «благодаря биометрической идентификации и автоматически считывающим урнам навсегда избавились от двух серых схем выборов: многократного голосования и массового вброса бюллетеней. Сегодня осталась третья проблема – это подкуп избирателей», – сказал Тайырбек Сарпашев, призвав политические партии не заниматься подкупом избирателей.

О процедуре идентификации избирателей детально рассказал заместитель председателя ГРС Дастан Догоев.

«27 марта в день выборов в местные кенеши процедура идентификации будет отличаться от той процедуры идентификации, которая применялась в парламентских выборах, упрощенностью. Теперь оператор ГРС не будет как ранее вводить персональный идентификационной номер избирателя в компьютер. Вместо этого ПИН номера избирателей моментально будут считываться видеокамерой и будет находить его в списке. После же избиратель должен пройти биометрическую идентификации приложив один из десяти пальцев в сканер», – сказал Догоев.

После мероприятия Тайырбек Сарпашев побывал в избирательных участках Алайского района Ошской области, где 27 марта будут проходить выборы в местные кенеши на избирательных участках Будалык, Октябрь, Боз-Караган и Арпа-Тектир.

ФАО ООН: Глобальный прогноз на урожай в 2016

Прогнозы на урожай в мире благоприятные, однако в районах, страдающих от конфликтов, растет число страдающих от голода

Продовольственная безопасность ухудшится на юге Африке из-за засухи

9 марта 2016, Рим – Тридцать четыре страны, в том числе 27 стран, расположенных на африканском континенте, в настоящее время нуждаются во внешней продовольственной помощи, чтобы справиться с последствиями засух, наводнений и гражданских конфликтов, говорится в новом выпуске доклада «Виды на урожай и продовольственная ситуация», опубликованном сегодня.

Эта цифра выросла с 33 до 34 с декабря прошлого года после добавления Свазиленда.

Засуха, спровоцированная погодным явлением Эль-Ниньо, привела к резкому сокращению прогноза на урожай на 2016 год на юге Африки. Прогноз на урожай в Марокко и Алжире также снизился вследствие наступления засухи. Продолжающаяся засуха в странах Центральной Америки и Карибского бассейна, связанная с Эль-Ниньо, может повлиять на основной посевной сезон уже третий год подряд.

Кроме того, непрекращающиеся конфликты в Ираке, Сирийской Арабской Республике, Йемене, Сомали и Центральноафриканской Республике привели к тяжелым потерям в сельскохозяйственном секторе и дальнейшему усугублению гуманитарного кризиса в этих странах. В большинстве случаев влияние конфликта распространяется и на соседние страны, такие как Камерун и Демократическая Республика Конго, размещающие группы беженцев.

В ряде стран, нуждающихся во внешней продовольственной помощи, условия в целом ухудшились за последние три месяца, говорится в Глобальной системе информации и раннего предупреждения ФАО (GIEWS), главным образом, в южной части Африки, где цены на продукты питания достигли рекордно высокого уровня.

В докладе также говорится о том, что сокращение производства в прошлом году может негативно сказаться на ситуации в области продовольственной безопасности в Корейской Народно-Демократической Республике, где большинство семей по оценкам уже находится на грани отсутствия продовольственной безопасности или испытывает дефицит продовольствия.

В других частях света прогноз на урожай в текущем посевном сезоне 2016 года, в особенности, на урожай озимых в северном полушарии, в целом благоприятный. Ранние прогнозы свидетельствуют о хорошем урожае пшеницы в 2016 году и в большинстве стран Азии.

Ольга Гребенникова, эксперт ФАО в КР

Депутаты обсудили законопроект, направленный на упорядочение доверительного управления средствами пенсионных накоплений

 

10 марта депутаты Жогорку Кенеша рассмотрели проект Закона «О внесении изменения в Закон «Об инвестировании средств для финансирования накопительной части пенсии по государственному социальному страхованию в Кыргызской Республике». Докладчиком по данному вопросу выступил председатель Социального фонда Мухамметкалый Абулгазиев.

По его данным, поправки направлены на упорядочение доверительного управления средствами пенсионных накоплений. «Законопроектом право доверительного управления средствами пенсионных накоплений застрахованных граждан продлевается Социальному фонду до 31 декабря 2016 года», – отметил он.

Депутаты подробно обсудили нормы законопроекта и задали ряд вопросов председателю Соцфонда. В частности парламентарии отметили, необходимость создания четких критерий отбора управляющих компаний и их высокую ответственность. Помимо этого депутаты задали вопросы, касающиеся механизмов реализации законопроекта, а также отметили необходимость принятия подзаконных актов до принятия рассматриваемого законопроекта.

По итогам обсуждения депутаты направили законопроект на голосование в первом чтении.

Зарегистрировано повторное землетрясение

11 марта 2016г. в 13:51 в сейсмологической станции Института сейсмологии НАН КР зарегистрировали  землетрясение с силой в эпицентре 2-2.5 балла (энергетический класс K=8.2).Об этом сообщили Пресс-служба МЧС КР.

Очаг землетрясения располагается  на  территории Кыргызстана, на склонах Заалайского хребта, 20 км к юго-западу от села Нура.

Координаты эпицентра φ =39° 33 ´ с.ш. λ = 73°44´ в.д.

В населённых пунктах республики интенсивность землетрясения не ощущалось.

 

В Иссык-Кульской области активно обеспечивают население чистой питьевой водой

Пресс-служба полномочного представителя Правительства Кыргызской Республики в Иссык-Кульской области сообщает, что в Иссык-Кульской области полным ходом проводятся мероприятия по обеспечению населения области  чистой питьевой водой, в рамках которых  вводятся в эксплуатацию водопроводы,  проводится  ремонт  водопроводных сетей, восстанавливаются водозаборные колонки.

«Обеспечение населения чистой питьевой водой  является важнейшим направлением социально-экономического развития Иссык-Кульской области. Ведь доступность и качество питьевой воды определяют здоровье и качество жизни наших граждан, поэтому мы уделяем особое внимание сектору водоснабжения, водоотведения и очистки сточных вод», – заявил полномочный представитель правительства Кыргызской Республики  в Иссык-Кульской области Асхат Акибаев.

Реализация проектов по сельскому водоснабжению проводится из средств республиканского бюджета и при поддержке донорских организаций. Так, в настоящее время проводятся работы по бурению скважин в районах области.  Из средств республиканского бюджета при участии международных организаций  в 72 селах области уже введены в эксплуатацию водопроводы, отремонтировано более 356 км водопроводных линий, построено более 198 км; полностью восстановлены 1690 водозаборных колонок и установлено 956 новых колонок.

В результате проделанной работы доступ к чистой питьевой воде получили свыше 130 000 человек, проживающих в Иссык-Кульской области.

«Работы по обеспечению населения области будут продолжены и в этом году, а в долгосрочной перспективе мы планирует завершить реконструкцию, модернизацию и новое строительство водопроводных и необходимых канализационных сооружений»,- подчеркнул Асхат Акибаев.

 

 

14-мартта Темир Сариев көпчүлүк коалициянын жыйынына катышат

Бул тууралуу КСДП фракциясынын жыйынында депутат Төрөбай Зулпукаров билдирди. Айтымында, өкмөт башчы Жогорку Кеңештин көпчүлүк коалициясына жасаган иштери боюнча маалымдама берет.

Маалыматка ылайык, Темир Сариев көпчүлүк коалициянын 14-мартта саат 16:00дө боло турчу жыйынына катышат.

Белгилей кетсек, парламенттик көпчулүк коалициясына КСДП, “Кыргызстан”, “Өнүгүү-Прогресс”, “Ата Мекен” фракциялары кирет.

Бергенин кайра алган Россия

ЖК депутаты Аскарбек Шадиев Россия-Кыргыз өнүктүрүү фондунун жалпы каражатынын 70 пайыздан ашуун бөлүгү кайра Россияга кайтарылып кеткенин Жогорку Кеӊештин жыйынында билдирди.

Ошондой эле ал акча ЕАЭБ алкагында өнүктүрүү максатында түзүлгөнүн, максаттуу жумшалууга тийиш экендигин белгиледи. Ошону менен ал каражат эмне үчүн кайтарылган, аны коомчулук эмне үчүн билген эмес деген суроолорго жооп жок. Сыягы чын эле Россиянын экономикасы алсырап акчага зарыгып калышканбы?

кол“Жаңы Агым” – пресс

Бишкек шаардык соту Келдибековду 10 миллион сом айыпка жыкты

Бишкек шаардык соту экс-спикер Акматбек Келдибековдун иши боюнча өкүм чыгарып, ага 10 миллион сом айыппул салды. Бул тууралуу маалыматты Каныбек Темиров билдирди.
Буга чейин Биринчи Май райондук соту Келдибековду жемкорлук боюнча актап, ал эми Жогорку Кеңештин Москвада өкүлчүлүгүн ачуу боюнча 3 миллион сом айыппулга жыккан. Шаардык сот Келдибековду эки иш боюнча күнөөлүү деп таап, алардын ар бирине 5 миллион сомдон айыппул төлөөгө милдеттендирди.
Акматбек Келдибековдун жактоочусу Азимбек Бекназаров соттун чечими саясый буйрутма болгонун “Азаттыкка” айтып, өкүмдү жокко чыгаруу боюнча Жогорку сотко көзөмөл арыз менен кайрыларын билдирген.
Мамлекеттик айыптоочулар Жогорку Кеңештин мурунку төрагасынын үй-мүлкүн мамлекетке алуу менен 10 жылга эркинен ажыратууну соттон суранган.

Адиль Турдукулов “Жаңы муунга” лидер болду

Кечээ күнү жаштар арасынан тандалып чыккан мекенчил жигиттердин башын кошкон “Жаңы муун” кыймылы өз ишин активдештириш үчүн жыйынга чогулду. Жыйында негизги маселе катары алдыд турган оппозициялык кыймылдардын курултайларына, иш-чараларына карата позицияны тактоо жана ошондой эле кыймылдын лидерин шайлоо маселеси талкууланды. Жыйынга катышкан жаш лидерлер “Жаңы муун” кыймылынын төрагалыгына бир добуштан Адиль Турдукуловду шайлашты. Ошондой эле толугу менен алдыда боло турган оппозициянын иш-чараларын колдоп, активдүү катышуу чечими кабыл алынды…

Булак: “Искра”

Ахматбек Келдибеков, Жогорку Кеңештин экс-төрагасы: “Эч кандай саясат, митинги жок эле сот процесси менен алектенип жүрөм, айрым журналисттер ойдон чыгарылган калпын токтотсо болот эле…”

Жогорку Кеңештин экс-төрагасы Ахматбек Келдибеков тууралуу байма-бай бийликчил басылмаларда ар кандай маалыматтар жарыяланып турат. Кечээ эле айрым ММКларда “Ахматбек Келдибеков оппозициянын Ошто өтө турган курултайына кол кабыш кылып, а түгүл уюштуруунун башында турат экен”,- дегендей маалыматтар чыгып кетти.
Мына ушул маселелер боюнча биз Келдибековдун өзүнө кайрылып, суроо узаттык.
– Ахматбек Келдибекович, учурда эмне менен алексиз?
– Мына жалпысынан 2 жарым жылдан бери 67 сот процесси болуп өттү. Ушул убакыттан бери эртели-кеч сот процесси менен гана алекмин. 2 жарым жылдан бери эле мага коюлган айыптар боюнча өзүмдүн актыгымды далилдейм деп күрөшүп жүрөм.
– Бир катар маалымат сайттары Сизди Оппозициянын 24-мартта Ошто болчу курултайынын башында тургандардын бири деп жазып жатышат. Бул чындыкка коошобу?
– Эми мындай да. Мына мен 2,5 жылдан бери мага козголгон кылмыш иши боюнча алектенип жүрөм. Ал боюнча ошол ММКлар жазгылары келбейт. Эки жылдан ашык убакыттан бери айрым ММКлар каалаганын жазып, мени каралап келе жатышат. Алардын артында ким турат, ким заказ берип жатат, аны да билем. Кудай буюрса сотко 3 иск бердим. Өзүнүн ирети менен каралып жатат. Негизи мен мурда журналисттер менен соттошкон эмесмин. Андай оюм да, максатым да жок болучу. Бирок карап отурсам бара-бара ушундай маанидеги ушактарды таратканды айрым ММКлар өнөкөт кылып алышты. Тилекке каршы, тартип болушу үчүн, ушак жазбашы үчүн ушундай ыкмага барууга аргасыз болуп жатам. Муну мезгил өзү тастыктап жатат. Эптеп эле бирдемени оюнан чыгарып жазып койсо, ага карата жоопкерчилик каралбаса, бирөөнү каралап коюп, ал кишинин моралдык абалын ойлобосо, үй-бүлөсү, туугандары кантип жатат деп ойлошпосо, анда мунун арты жакшылыкка алып келбейт. Ошондуктан ар бир адам жазганда чындыкты жазып, фактыга таянып, ошону менен бирге жоопкерчиликти сезе билиши керек. Демократия деп каалаганын жазып жатышат. Макул, жазсын, мен журналисттердин калемин, кесибин сыйлайм. Бирок чындыкты жазыш керек да.
Мына, мисалы 24-март боюнча ар ким оюна келгенин жазып жатат. Ал жерде уюштуруучулары ким болуп жатат, эмне маселе коюп жатат, аларды мен билбейт экенмин. Себеп дегенде сот чечим чыгарып, мени кандайдыр бир саясий иш-чараларга катышууга, кандайдыр бир корреспонденцияларды жасоого, саясатчылар менен сүйлөшүүгө жана башка ушул сыяктуу нерселерге тыюу салган. Мен ошол соттун чечимин сыйлап, азыр тек гана сот иштери менен алек болуп жүрөм.
Ал эми 2 жарым жылдан бери мени каралап келе жаткан ММКлардын журналисттери бир да жолу сотко келип, сот процесси кандай болуп жатат, эмне кеп-сөз айтылып жатат бир да жолу кызыгып коюшкан жок. Ошол эле Фабула, Политклиника гезиттери, Фокус деген сайттын бир да журналисти сот процессиндеги чындыкты чагылдыргылары келишпейт. Булар тек гана жылуу кабинеттерде отуруп алып ушак жазат. Мисалы Фокус сайтын мен изилдеп көрдүм, эч бир жерде юридикалык дареги жок экен. Бир гана дарекке катталыптыр, анысы да чет өлкөдө экен. Эми муну тартипке салыш керек. Ар бир адам айткан сөзү үчүн мыйзам алдында жооп бериши керек.
1020050834Мына, өзүңөр деле көрүп жатасыңар, сот процессине катышып жатасыңар, мен сотко атайы бирөөлөрдү чакырбайм. Каалагандар өздөрү келип катышып жатышат. Өзүнүн жүрөгү менен каалап, колдоп катышып жатышат. Ал эми мени каралап, жалган маалыматтарды тараткан КТРК, 5-канал сыяктуу ММКларды мен атайы “өзүңөр каралагансыңар, эми келип сот процессиндеги чындыкты чагылдырып бергиле” деп чакыргам. Тилекке каршы алар да келишкен жок. Кандай болгон күндө да эптеп эле каралап, бирөөнүн заказын аткарып, башка адамдын тагдыры менен ойногонду токтотуш керек да.
Албетте, мен жалпы журналисттерге акаарат келтиргим келбейт. Бирок кечээ эле 10-классты бүтүп, бир жерден 2 жылдык билим алып келип алып акыл үйрөтүп элдин башын оорутпаш керек да. Бул турмуштун мыйзамы ошондой, эгерде сен кимдир бирөөгө кыянатчылык жасасаң, анда Аллах Таала аны өзүңө кайсы бир күнү кайтарып, ал нерсе өз башыңа келип калышы мүмкүн. Мен кандай болгон күндө дагы ошол адамдардын ички дүйнөсүнүн оңолушун каалайт элем.
– Сот адилет чечим чыгараарына ишенесизби?
– Мына сен өзүң деле соттук териштирүүлөргө катышып жатасың. Сот биздин өтүнүчтөрүбүздү дээрлик мыйзам чегинде карап, адилеттүү эле алып барып жатат. Ошондуктан мен сот биздин келтирген жүйөөлөрдү, фактыларды эске алып, адилет чечим чыгараарына ишенем.
Булак: iskra.kg

Сарууда Атамбаевге каршы штаб түзүлдү

Бул тууралуу белгилүү журналист, “Жаштар өкмөтү” кыймылынын төрагасы Дайырбек Орунбеков өзүнүн Фейсбуктагы баракчасына жазып чыкты.
Кечээ, 9-мартта Саруу айылында активисттер чогулуп жабык жыйын өткөрүштү. Жыйында бийликтин элге карата кылып жаткан кыянаттык саясатын, баалардын өсүшүн, азык түлүк, электр жарыгына болуп аткан баанын кымбаттоолорун, Саруу айылынын тургундарына куугунтукту сынга алышты. Жыйынтыгында жаңы лидер шайлап, күн сайын жыйын кылып өлкөнүн башка аймагындагы элдик талаптарды колдой турган чечим кабыл алышты. Жыйынга чогулгандар Атамбаев башында турган бийликке ишеним көрсөтпөй тургандыгын жана ага каршы күрөшкө даяр экенин билдиришти. Азырынча лидердин атын аташкан жок, бийлик күнү түнү аңдытып жатканына байланыштуу сыр сактай турган болушту.
Булак: “Искра”

Жапаров кырк жылкылуу болду

ЖК депутаты Акылбек Жапаров жакында «Дамаск» ресторанында жакындары менен санаалаштарын чакырып,жайыл дасторкон жайып, бешик той берди. Келгендер жакшы куттуктоолорду айтышып, бешик боосу бек болсун тилегин айтышты. Бирок Акылбек байкебиз 50 жаштан өткөндө наристени ага 20 жылдан ашуун бирге жашаган жеңебиз тартуулаганбы же мансап алаканга конуп, байлык ашып-ташып турганда депутат кыргыз аткаминерлеринин көнүмүш салтына ылайык төшөк жаңыртып, жаш сулууга азгырылганбы, ал жагы бизге угулбады. Эмнеси болсо депутаттын
кыргыздын санын көбөйткөнүнє ыраазы болдук.

Булак: “Жаңы Агым” – пресс

Ким премьер болсо, ошол президент болобу?

Акыркы кездерде ГЭСтерди куруу боюнча келишимдердин бир тараптуу денонсацияланышына, америкалык дипломатиянын активдешүүсүнө байланыштуу Кыргызстан менен Россиянын бийликтеринин арасынан «кара мышык аралаганы», Атамбаевден көңүлү сууй түшкөн Москва өнөктөш катары башка саясатчыларды караштыра баштагандыгы, март-апрель айларында эл кайра толкуп, бийлик алмашаары тууралуу божомолдор айтыла баштаган. Буга чейин дымы чыкпай, бугуп жаткан оппозиция кокусунан эле кыймылга келип, өз ара бириге баштаганы бул божомолдордун чын экендигин тастыктагандай болгон. Анткени, биздин оппозиция башка жактан ишара болмоюнча, спонсорлордон акча келмейинче дегеле кыймылдабасы бештен белгилүү да.

Бирок президент Атамбаевдин жакында эле Москвага барып, Россиянын президнти Путин менен жолугушуп келгени жөн келбей 30 мил­лион доллар өндүргөнү  жогорудагы божомолдордун негизсиз экендигин тастыктап койду. Андыктан жаздын келиши менен кандайдыр бир саясый катаклизмдердин болушун күтпөсөк деле болчудай.

Аныгында, өкмөт баары бир кетет го. Элдин наарызылыгы күчөп, тигил же бул жерде митингдер чыга баштаганда өкмөттү садага чаап, калктын каарын башка жакка буруп жибермей эчактан келаткан эски ыкма. Анан калса, Темир Сариев региондорду кыдырып, теле-камераларга позировать этип, өзүнө пиар жасагандан башка көзгө көрүнөөрлүк иш жасай алган жок.

Эгер ал премьер-министрликтен кетчү болсо, бул «Алмаз Атамбаев аны өзүнө мураскерликке даярдап жатыптыр» деген божомол сөздөрдүн да негизсиз экендигин көрсөтөт. А президент чындап эле аны мураскер катары көрсө, анда, бийликти ызы-чуусуз өткөрүп бергенге Сариевдин өкмөт башчылыгында иштеп турганы ыңгайлуу болмок. Тилекке каршы,  Т. Аргенбаевич  андай ишенимден куржалак калганы жакында ачыкталат окшойт.

Натыйжада, ким премьер- министр болот? Биз тар чөйрөдө  айтылган болжолдуу тизмени келтирели: Туйгунаалы Абдраимов, Иса Өмүркулов, Канатбек Исаев, Кубанычбек Кулматов, Аалы Карашев, Асылбек Жээнбеков, Эльмира Ибраимова, Икрамжан Илмиянов, Абдиль Сегизбаев ж.б.

Албетте, булар президентке жакын, ишенимдүү кадрлар. Арасында К.Кулматов сымал «чабал өрдөктөр» болгону менен ага Кремлдин жарыгы тийип атканы, орустар үчүн «кол баладай» кызмат кылары буга чейин эчен жазылып келген. Бир-эки айдабы, же күзгө чейин кимиси өкмөт башына дайындалса, ошол фигура президентке му­раскер катары Кыргызстандын келечек тагдырын аныктайт.

Чындыгында, Алмазбек Шаршеновичке деле кийинки премьерди тандоо оор. Ал инсан мамлекеттеги экономикалык-социалдык проблемаларды кандай чечет, тешик бюджетибизди жамай алабы, эл аралык алкакта башка кесиптештери менен тең ата сүйлөшүүсү орундалабы, айтор, суроолор көп. Анан калса, жаңы лидердин билими, тажрыйбасы, саясый деңгээлинен сырткары электораты дагы  күчтүү болушу шарт, анан калса, жалпы кыргыз элинин астында аброю дагы болушу зарыл. Мына ушул жагынын баарын анализдеп туруп, татыктуу премьерди, андан ары президенттикке талапкерди көтөрүп чыгуунун өзү машакаттуу түйшүк. Балким, эмгиче А.Атамбаев кимдир бирөөнү ойлоп тургандыр. Бирок, өлкөдөгү ар кандай саясый кырдаалга жараша президенттин дагы ою өзгөрүшү мүмкүн.

Арстан Алгырбеков

Булак: «АЗИЯnews»

Турат Акимовдун ден –соолугу жакшы, тергөө жыйынтыгын күтүүдө

Эшигинин алдынан токмоктолуп, муштумдун уусуна ууккан «Деньги и Власть» гезитинин баш ре­дактору Турат Акимовдун ушул  күндөрү  ден-соолугу калыбына келип, дарылоо процедураларынын аяктаганынан кабар алдык.

Журналист тергөө амалдары аяктагыча эч кандай комментарий бере албастыгын, генерал Мелис Турганбаевдин аталган иш боюнча берген убадасынын өтөөсүнө чыгарын күтүп жатканын маалымдады.

Буга удаа ИИМ жетекчиси да: «Турат Акимовду кечирдим. Бир убакта менин ак экенимди билип, ким­дир бирөөлөрдүн тилине кирип, мени негизсиз жаманаттылоосун түшүнүп, өкүнөт» деген пикирин журналист кесиптештери аркылуу Акимовдун өзүнө «дубай-салам» катары айттырганын эшиттик.

Бул кырсыкты ар ким алына жараша чечмелеп, айрымдар буга саясый боек сурткөнгө да жетишишти. А жыйынтыгы кандай болот? Коомчулукка ушул жагы кызыгуу жаратууда.

 

Ийгилик БОЛСУНБАЕВ

Булак: «АЗИЯnews»

Эненин карызы (аңгеме)

 
Касым күтпөгөн жерден тез эле байып кетти. Элдин баары ушинтип сөз кылып калышты. Бирок, Касым  антип ойлочу эмес. Ал кыркка чыккынча башы менен жер казды. Ач калды, ток калды. Бизнесинин арты менен чуркап жүрүп суукка тоңгондо, ысыкка куйкаланганда, жаны кыйналганда, “Саргара жортсоң кызара бөртөсүң” деген элдик лакапты кайталап өзүн-өзү сооротчу. Жаш кезинде бул лакапты атасынан көп угуп, кулагына сиңип калыптыр. Атасы да айылдын орто байы эле, алты жашында тоголок жетим калып, тишинин кирин соруп жүрүп чоңойгон, анан  байып бутуна турган киши болчу. Бирок,  ата-энеси балдарын эч нерседен кем кылбай багып өстүрүшкөнү анык. Кийин Касым студент кезинде да каржыдан катуу жардам берип турушту. Дегеле Касым десе үстүнөн үйрүлүп түшүшчү. Ошондуктан ал ата-энесинин алдында өзүн кутулгус карыз сезип, “бутума турганда балалык карызымдан кутулам, алар карышканда эч нерседен кем кылбай багамын, дүйнөнү кыдыртып саякатка алып чыгам” деп кыялданып койчу. Москвага, Бээжинге, Дубайга барып калганда топ-топ болуп саякатташып жүргөнг жапан, англис, немис кемпир-чалдарын көрүп “биздин кыргыздын кемпир-чалдары да ушинтип топ-топ болуп, дүйнө кыдырып саякаттанганды адат кылышса” деп үмүттөнчү.
Байып кетери менен ата-энесин машинасына салып алып алгач Казахстанды, анан Өзбекстанды кыдыртты. Самолетко салып учуп Кытайга алып барды.  Алматынын бир кымбат ресторанында тамак ичип бүтүшүп, Касым официант менен эсептешкенде төлөгөн акчасын көрүп “мынча акчага биз айылда бир ай тамак ичмекпиз, кой Алматыдан кайра өзүбүздүн Кыргызстанга эле кетели” деп күлүштү. Кытайда беш жылдыздуу мейманканада бир жума жашагандан кийин “биз кытайларды балит калк болот деп жүрсөк, аябай эле пакиза, таза эл болот турбайбы, баарын эле жалтыратып таза кармашат экен” дешти. Кытай дубалына чыгып көрүп, анын 5 миң чакырымдай узун экенине, техникасы жок бир нече кылым мурун кол менен салынганына ишенишпеди. Кийинки жылга ата-энесин дүйнө кезитип келмекке план түзүп,  күн чыгыш өлкөсү Япониядан тартып Азия, андан ары Африка өлкөлөрүн кыдыртып,  Мароккодон Испанияга өтүп, Европаны кыдырабыз деп кыялданды.
Кеч күздө Бишкекке келген Касымдын апасын райондун врачтары “жүрөгүңүздү текшертиңиз шум бар, кант диабети кошулуп калыптыр тез дарылатыңыз, давлениеңиз да көтөрүлүп кетиптир” деп жөнөтүшүптүр. Шашып калган Касым Кардиологиялык ооруканадан тааныш врачты таап, акы төлөп дарыланчу палатасына жаткырды. Бирок, үч күн өткөндөн кийин кечки саат жетилерде врач капилеттен телефон чалып тез жетип келүүсүн суранды. “Капыстан эс-учун жоготту.  Жанында туруңуз, аягы кандай бүтөт билбейбиз” деп калды врач. Касым күндүз эле келип кеткен, жакшы эле жаткандай болчу. Апасы менен сүйлөшүп, “буйруса тез эле сакайып кетесиз” деп көңүлүн көтөргөнгө аракет кылган. Эми болсо апасы көзүн ачпай, эс-учун жоготуп кырылдап калыптыр. Касым апасынын колун кармап керебеттин жанында тургандан башка эч нерсе кылалбады. Бир убакта апасын айланып чуркап жүргөн тааныш, айылдаш врач “Апа, сүт акыңыздан кечиңиз, мен баарын кечтим!  деп айтыңыз” десе болобу. Муну күтпөгөн Касым айталбай мукактанып туруп калды. “Анда сыртка чыгып туруңуз” деп калды врач. Касым медиктер бир процедура жасашат го деп коридорго чыга калды.  Анан эле он мүнөт өтпөй айылдаш врач чыгып “апаңыз өтүп кетти, кайрат кылыңыз, колдон келгенди жасадык, бирок болбоду” деди башын шылкыйта. Касым уккан кулагына ишене албай дендароо туруп калды. “Бая апаңыз кете албай кыйналып жатканынан “Апа, сүт акыңыздан кечиңиз, мен баарын кечтим!  деп айтыңыз” дебедимби, сизди пусть ее отпустит дегемин, бири-бирине ыраазычылыгын айтып коштошуп калышсын дегемин. Анан сиз түшүнбөй туруп калганыңыздан апаңыздын өтүп бараткандагы кыйналганын, агониясын көрбөсүн деп сизди сыртка чыгарып жибердим. Сиз чыгарыңыз менен апаңыздан бир үшкүрүк чыкты да өтүп кетти. Сизди эле күтүп турган экен… “ деди.
Касымдын атасы өтө катуу, кайраттуу киши болчу. Ал кишинин көзүнө жаш алганын эч ким көргөн эмес эле. Бирок, кемпири каза болгондон кийин өтө жашык болуп кетти. Кемпири тууралу сөз болгондо эле жашып жиберчү адат таап алды. Касымдын дүйнө кыдырып келели деген сунушунан дароо баш тартты. Меккеге ажылык сапарга барып келиңиз десе ага да макул болбоду. Кыйнап жатып Дубайга көндүрүп, алып барса үч күндөн кийин кайра кетели деп кыйнады. Атасына кемпири жок саякаттын да кызыгы жок болуп калганы түшүнүктүү болду.  Эстесе, Кытайга саякаттын алдында да атасы кош көңүлдөнүп туруп алганда апасы көндүргөн. Дубайдан кийин Касым атасына саякатты анча оозанбай калган эле. Бирок, атам-энесин дүйнө кезитип саякаттатам деген убадасы ишке ашпай, ата-эненин алдындагы карызынан кутула албай калганына ичинен сызып жүрчү.  “Апам дагы жок дегенде 5 жыл өлбөй турса гана…” деп кейичү.
Бир күнү курсташы Керимдин үйүнө кире калса анын апасы сүйлөнүп жатыптыр.  Ошол кезде Керимдин иштери артка кетип, иши жакшы жүрүшпөй кыйналып жүргөн. Үйүндө ыйкы-тыйкы окуялар да болуп жатса керек. “Керим, сен мени Меккеге алты жолу жонуңа көтөрүп алып барып келсең да карызыңан кутулбайсын.  Мен сени тогуз ай денем сыздап, боюмда көтөрдүм, туудум, чөктүм, бактым, чоңойттум-чочойттум, катын алып бердим, эми сен мени төбөңө көтөрүп багышың керек! Сен билесин, Үпөл эжем менин эң жакын, эң жакшы көргөн эжем болот, ошол экөөбүздү Парижге алып барып келесин!” деп нааразыланып жатыптыр. “Макул апа, ишим жүрүшүп кетери менен Үпөл эже экөөңөрдү Парижге алып барып келемин” деп шылкыйды Керим. Ал эми Касымдын эсине апасын дүйнөнү кыдыртам деген ишке ашпай калган карызы түштү. “Бири кем дүйнө кургур,  мен апамды дүйнөнү кыдыртып саякаттатайын десем апам жок, эрте кетип калды. Керимдин апасы саякатка чыгайын десе азыр баласынын мүмкүнчүлүгү жок”, деп ойлонду ичинен. “Менин апамын да жакшы көргөн Канышай деген эжеси бар эмеспи эле. Айылда балдары менен турат, бирок балдарынын апасын дүйнө көрсөтүп саякатка алып чыгууга мүмкүндүктөрү жок. Өздөрүнүн жанын эптеп баккан эмелер. Эгер мен апамдын ордуна апамдын жакшы көргөн эжесин саякаттатып келсем апамдын арбактары ыраазы болор беле, мен апамдын алдындагы карызымдан кутулат белем” деген ой кылт дей түштү.
Эртеси эле айылга аттанды. Жол карай Канышай эжесин кантип табарын, ага кантип түшүндүрөрүн, анан экөөлөп кантип дүйнө кыдырып келерин элестеп кудуңдап баратты. “Апамдын арбагы ыраазы болор эле, Канышай эжемдин сөөгү агарар эле, мен да апамдын алдындагы бир карызыман кутулар элем”  деп күбүрөнүп келатты. Канышай эжесинин кандай кубанарын, кантип ыраазы болорун, кандайча бата берерин элестей берди. Айылга кирери менен Канышай эжесинин үйүн көздөй айдады.  Машинасын көчөгө токтотуп коюп, эжесинин короосуна кирсе жетимиштен эбак ашкан Канышай эже жүн сабап олтуруптур. Желкесине бир небереси асылып алган, бир небереси ыйлап жерде олтурат. Касымдын саламынан кийин аны тааный койгон Канышай апа кубанып кетти.
– Айланып кетейин, амансыңбы? Бала-чакаң ойноп-күлүп жүрүшөбү? Сенин шаарда кызматка чоңойгонуңду  угуп бүт баарыбыз сүйүнүп олтурабыз. Кана эми Түймө сиңдимдин көзү тирүү болгондо ушу сенин чоңойгонуңду өз көзү менен көрүп сүйүнбөйт беле, – деди бир кубанып, бир кейиген Канышай апа. Ал жай сурашкандан кийин эле шашылган Касым  келген ишинин  чоо-жайын айтты.
– Апче, мен сизди Бишкекке алып кеткени келдим. Апамды дүйнөнү кыдыртып саякаттатам деген максатым бар эле. Өзүңүз билесиз апамдын көзү өтүп кетти, апам болсо сизди аябай жакшы көрчү, ошондуктан сиздин барганыңыз апамдын барганы болот. Экөөбүз дүйнөнү бир кыдырып саякаттап келели,  – деди Касым.
– Ой, аның эмне? Кайсы дүйнөнү? – деп Канышай эже жакшы түшүнө бербей чочуп кетти.
– Мен сизге документтерди жасатып алып экөөбүз Японияга учабыз, саякатты күн чыгыш өлкөсүнөн,  батышты көздөй баштайбыз, андан Кореяга киребиз,  Азияны аралап Африкага барабыз, Африкадан Гибралтар кысыгы аркылуу Африкага коңшу континент Европага өтөбүз,  Европанын туу чокусу Мон-Бланды көрүп анан кайра аман-эсен үйүңүзгө жеткирип келем, – деди өзүнүн сунушуна өзү кубанган Касым.
– Койчу балам, карыганда мени кайда сүйрөгөнү жатасын?  Мен сени менен кетип калсам бул үйдү ким карайт? Бул балдарга ким көз салат? Байкуш балам менен келиним кечке жумушта жүрүшөт, кечинде бут тартарга алы келбей чарчап келишет, анан ушуларды билип туруп мен башка бир жерде айылдап тынч жата алат дейсиңби? – деди Канышай эже жактыра бербей.
– Апче, өмүр бою балдарыңызды бактыңыз, эми неберелериңизди багып жатасыз, ушинтип жаныңызды кыйнап жүрүп өтүп кетесизби? Жетимиштен аштыңыз, сизде эч кимдин акысы калган жок, баарын таштаңыз, күчүңүздү сактаңыз, эчкидей жашыңыз калды,  эми дүйнөнү да бир көрүп алыңыз, – деп ачууланды Касым.
– Жок Касым, мен ушул балдарыма жардам бербесем кимге жардам берем? Эненин балдар алдындагы карызы ушул да.  Күчүмдү ушуларга бербегенде аны сактап гөрүмө алып кетет белем? “Төрүмөн гөрүм жакын” калды, ушулардын жанында эле болгонум жакшы.  “Өз үйүм өлөң төшөгүмдө” эле өлгөнүм жакшы.  Эптеп эле гөрүмө жөрмөлөп жеткендей күчүм калса болду, калганын ушулар алсын, ушуларга берем. “Ичер суум, көрөр күнүм” түгөнгөн күнү балдарымды да кыйнабай акырын эле жөрмөлөп гөрүмө кирип кетип үзүлсөм болду…, – деп сүйлөнүп жатты. Касым унчуккан жок, баарын түшүндү,  көзүнө жаш келип, тамагына томуктай кичине бир нерсе туруп калгандай  буулугуп сыртка чыкты. Апасын эстеди, апасынын шартылдап жүргөн жаш кезин эстеди, өзүнүн балалык кезин эстеди…
Бегалы Наргозуев
Булак: “Искра”
 
 
 

Адилетсиздиктин айынан абакта жатышкан айтылуу экс-прокурорлор Эльмурза Сатыбалдиев менен Кубанычбек Мамакеев сындуу агаларыбызга адилеттүүлүк нурун чачаар

 

Ушул күндөрү  адилетсиздиктин айынан УКМК алдындагы абакта жатышкан айтылуу экс-прокурорлор Эльмурза Сатыбалдиев менен Кубанычбек Мамакеев сындуу агаларыбыздын духтары бийик, бийик сабырдуулук менен мойнундагы оор мүшкүлдү баштарынан өткөрүшүүдө.

Албетте, мындай оор күндөр да өтөт. Маңдайга жазган татаал тагдырды сабырдуулук менен көтөрүү айрыкча, саясат айдыңындагылардын баарынын колунан келе бербейт. Ток этери, Эльмурза аке менен Кубан байкебиз жеңил-желпи эмес, оор басырыктуу инсандар экенин, айрымдарчылап, «өйдө жактан» кечирим сурап, жакындары аркылуу «тил кат» жазып бербестен, адилеттүүлүктүн артынан сая түшүп, өз чындыктарын далилдөөгө баш урушканынын өзү кандай эрдик?

Кыргыз элин алдыдагы жаз майрамдары менен куттукташкан каармандарыбызга биз мындан да бекемдүүлүк, сабыр, оомат, дөөлөт тилейбиз. Каармандарыбызга карата акыры адилеттүүлүк нурун чачаар. Буюрса, ошол күндөргө чоогуу күбө бололук.

 

Булак: «АЗИЯnews»

Адамкуловага кошулуп декандар да иштен айдалабы?

Улуттук университеттеги про­ректор, башкы эсепчи катышкан коррупциялык иштерден соң рек­тор Чынара Адамкулова далбастап, окуу жайдагы декан, кафедра башчысы баштаган өңчөй өздүк адамдарынан турган топко кол койдуруп, ордун сактап калууга жандалбастап жатканы кандай?

Кол алдындагы бакандай жетекчилери жүз миңдеген шектүү иштер боюнча бьшыгы билинип жатса, кызматтан кетип калбай, университетке жабылган көөнү сүрүш үчүн өзүн болушунча маалымат каражаттары аркылуу мактатканын кан­дай түшүнөбүз?

Улуттук окуу жайдагы каржылык көз боемочулукка жандары кашайган бир топ активист студент, мугалимдерден куралган жоон топ жакында университет жетекчилигин тез арада кызматтан шыпыртуу идеясы менен өлкө башчысына дейре кайрылуу катары чыгышаары каңкууланууда. Мындай шартта жалгыз гана ректорду эмес, ошол жердеги юрфак, экономфак, инфак, матфак өңдүү «жирный» факультеттерди жыртып  бүткөн факультет башчыларынын да кызматтык милдеттерин карап көрүү ашыктык кылбайт. «Зордун түбү кор» дейт. УКМК алдындагы АКС башчысы Бекенбай Казаков студенттердин ырыскысынан акча жасаган универ жана жогорудагы факультет жетекчилеринин артынан сая түшсө, тез эле кылтакка илип чыгат беле?..

 

Булак: «АЗИЯnews»

Темир Сариевдин антикризистик программасы жок

Премьер-министр Темир Сариевдин антикризистик программасы жок экенин депутат Иса Өмүркулов еткен жылы эле айткан. Бирок,Темике радиодон «бар» деп моюн толгогондо, анын калп айтып атканы коомчулукка угулган.

Кызыгы, буга чейин жок экени далилденди го? Ушу күнгө че­йин антикризистик программасын жарым жылдап жазып атып, Жогорку Кеңешке эми тааныштыра турганын жарыялады.

Айтор, Сариевге сын айтсаң, тоготпойт, жарым жылда ойгонот экен. Ушунча убакыт кетти да, алиги кагаз үчүн. Неге? Себеби, өкмөттүн күчтүү профессио­нал экономисттерди көрүү өтө эле кыйын. Натыйжада, түштөн кийин алып чыккан «табылгасы» менен өкмөт кошо тарап кетпейби?..

 

Булак: «АЗИЯnews»

Алмаз Атамбаев,«эт менен чел- дин» ортосунда жүргөн сабатсыз, иш билбеген депутаттардан арылып, келечекке карай бир силкинбесе, эртең кеч болуп калат...

Негизи эле саясатчылар оппозициялык күндөрүндө көптөгөн убадаларды бере беришет. Элдин таламын талашкандары жашыруун эмес. Союз ыдырагандан бери канча бийлик алмашты, баардык лидерлер бийликке жеткенге чейин «алтын шилекейлерин» чачыратышкан. Тилекке каршы, реалдуу турмушта убадаларды толук кандуу аткарышмак турсун, элдин байлыктарын сатып келишкени кандай?

Бүгүнкү оппозициянын баардыгы Акаев, Бакиев, Атамбаев доорунда ар кандай кызматтарда иштешкени, анан креслодон кыйшайып калган сон, кай­ра бийликке жетүү учун турдуу саясый оюндар менен шугулданышып, эми жаз келгени митинг, курултай сындуу эски «өнөрлөрүнө» өтүштү. Фамилияларын тизмектегенде не? Алардын аттарын айтып, популярдуу кылгым келбейт. Эми жалпы саясый кырдаалды карапайым калк деле түшүнүп турат. «Артык кылабыз деп, тыртык кылып алуудан» көпчүлүк катмар коркуп калышты. Ток этери, оппозиция бугун оюндагысын «оруп» отуруп, кокус эртең бийликке келсе, элдин турмушу бүгүнкүдөн дагы начарлап, ого бетер итке минип калбайбызбы?

Ошол эле учурда бийликтегилердин дагы ахвалы кубанарлык эмес.

Пре­зидент Алмазбек Атамбаевге күчтүү, жогорку профессионалдуу деңгээлдеги команда жетишпей турат. Көпчүлүк  чиновниктер кызмат үчүн  кулдук урушканы, өлкө кызыкчылыгынан жеке кызыкчылыктарын жогору коюшканы калппы? «Портфель» үчүн кошоматтануу, жагалдануу жагы белгилүү, кокус эртең алар кызматынан же мандатынан ажырашса, дароо эле шефине душман катары чыга келишет. Андыктан, А.Шаршенович биринчи кезекте айланасындагы кадрларды иргеп, СДПК фракциясындагы «эт менен чел- дин» ортосунда жүргөн  сабатсыз, иш билбеген депутаттардан арылып, келечекке карай бир силкинбесе, эртең кеч болуп калат. Алсыз жоокерлер эч убакта мамлекеттүүлүктү бекемдөөгө салым кошушкан эмес. Ушул жагын ойлонуу парз. Ошол эле учурда азыркы өкмөттү отставкага кетирип, билимдүү, тажрыйбалуу, чарбачыл жетекчини

премьер-министрлик кызматка сунушташ керек. А болбосо, күндөн-күнгө өкмөттүн иштөө арымы начарлап, элдин баары какшаган Темир Сариевдин популизми бүтпөй, а жөнөкөй элдин тур­мушу оорлоп баратат. Мына ушундай жөнөкөй, бирок, ишке аша турган кадамдарды президент жасаса, өзгөчө чиновниктердин тартибин оңдосо, коомго адилоеттүүлүктүн үлгүсүн көрсөтсө, сөз эркиндигин жана демократияны колдосо, эмнеге болбосун? Тоңгон музду дароо эритуу кыйын. Кыргызстандагы баардык көйгөйлөрдү бир моментте чече салуу андан дагы оор. Бирок, сергектик, эрктүүлүк менен ийгиликтүү саясый кадамдарды, натыйжалуу бурулуштарды жасаса болот эмеспи.

Баса, бизде көп эле жакшы мыйзамдар бар. Аныгында, алар иш жүзундө толук кандуу иштебей, элдин нааразычылыгын жаратууда. «Кадрлар баарын чечет» деп бекер айткан эмес да. Эң оболу, элге кызмат кыла турган белдүү кадрларды саясый элитадан тартып, ошол эле учурда прагматик жаштарды да жөндөмдөрүнө  жараша кызматтарга коюп, ынтымак менен элибиздин келечегине кам көрүшүбүз зарыл. Себеби, Кыргызстаныбыз бирөө эле.

А эгер «ишеничтүү, бирок деңгээли жок» чиновник сөрөйлөр (Бишкек мэри Албек Ибраимов сыяктуулар) бийлик­ке келе берсе, андан мамлекеттик башкаруу жаатында катуу доо кетет. Элдин бийликке болгон ишеними азайып, нааразычылыктар арбый турганы ажеп эмес. Акыры барып, коомдо чыңалуу күчөп, ар кандай күчтөр Ак үйдү алууга ашыга башташат. Андыктан, прези­дент Атамбаев ойлонушу зарыл. Күчкө-күч колдонгондон майнап чыкпайт. Эң башкысы, адилетүү заман бекемделсе, курсагы убактылуу тойбой турган жарандарыбыз деле эртеңки жаркын келечектен үмүт кылып, мамлекеттин ынтымагына, өнүгүсүнө салымдарын кошушат эле…

Тайлак НАЗЫМОВ

Булак: «АЗИЯnews»

Болот Шердин таптаган шакирти алгырга айланганда

Айтылуу Бо­лот Шер баштагыдай катуу күркүрөй албай, бирок, тымызын күрсүнүп, ыңгайы келгенде Алмаз Атамбаевден өч алуу пландарын алдыга жайып атканы байкалууда. Баса. Учурда чоң саясатка бүлүк салган, элдин назарын бурдурган Дуулат баатыр чыкканын интер­нет сүйүүчүлөр жакшы билет.

Мына ушул жигитти Бокең аламанга таптап, шакирт катары чыгарган кербези экен. Эсиңерде болсо, 2010-жылы Таласта көтөрүлүш бапггалганда, дал ушул Дуулат мырза министр Молдомуса Конгантиевди, губернатор Бейшен Болотбековду, Талас УВДсынын  орун басары Данияр Абдыкаровду ж.б. чиновниктердин баарын колго түшүрүп, алгач өзү кол салып, анан облустук бийликти басып алганы эл оозунда айтылып жүрөт. Сыягы, Б.Шердин таптаган шакирти алгырга айланып, президентке  мүрзө  устүнөн кайрылуу кылганы коомчулукта катуу талкуу жаратууда.

 

Булак: «АЗИЯnews»

Ак үйдүн оппоненттери бир муштумга түйүлө элек

Жөнөкөй гана логика. Курманбек Бакиев доорундагы бийликке каршы чыккандар менен бүгүнкү каршылашууну көрсөткөндөрдүн  айырмасы эмнеде? Албетте, өткөн чак менен учур чакты салыштырып, андан тыянак чыгаруу маанилүү. Кемебиз Кыргызстан кайда сүзүп баратат? Ичиндегилердин «чыр-чатагына» назар салып көрөлүк. Объективдүү маанайдан анализдөө зарыл.
Жалпы жонунан оппозициячы күчтөр бириккени менен ич-ара бөлүнүп-жарылуулар катуу жүрүүдө. Мисалы, Адахан Мадумаровго каршы топтор, Камчыбек Ташиевди жеригендер, Азимбек Бекназаровду жактырбагандар… Кыязы, кырчылдашуу жагы дагы уланчудай.
Ошол эле учурда Өмүрбек Суваналиев менен Бегалы Наргозуев бий­ликке каршы баардык күчтөрдү бириктирууге аракет кылышууда. Эң оболу, ынтымак болмоюн, ийгиликке жетишуу жагын билдиришүүдө. Азырынча кандай майнап чыга турганы белгисиз. Ал эми радикалдар Кубанычбек Кадыров, Бектур Асанов Ак үйдөгү саясатты түп тамырынан алмаштырууга белсенишип, эл кыдырышып, башкы лидерлер катары өздөрү чыгышарын жар салышпаса дагы байкатууда.
Батышчыл Равшан Жээнбеков  көбүнчө интернет аркылуу акциясын жасап келет. Жаштардан болсо, Адиль Турдукулов алдыга озуп, өз позициясына бекем туруу менен митингдерге активдүү аралашуу жагына өттү. Кыскасы, азырынча оппозициялык кучтөр  бир муштумдай түйүлө элек…
Эске салсак, 2010-жылдын 7-апрелине чейин БЭКтеги ли­дерлер Курманбек Бакиевдин бийлигине каршы өтө ынтымакта саясый иштерди аркалап келишкен (Темир Сариев менен Болот Шерди эске албаганда). Канчалаган коркутуу, каралоо, өкүм зордук жоруктарга бирге турушуп, айыгышкан күрөш менен жеңишке жетишкен. Ооба, агезде тепкилеп кетүү, бычактап салуу, камоо, өлтүрүп таштоо сыяктуу жоруктар оңой эле ишке ашчу. Көрсө, ошо кездеги Алмазбек Атамбаев менен Өмүрбек Текебаев башында турган оппо­зиция бирдиктүү, чыдамкай, кайраттуу сапатгары бар учун азап-тозокторго туруштук беришиптир.
Ооба, кийин алар бийликке жетишкенде Убактылуу өкмөт түзүлүп,  ошондон соң ырктары кеткен. Өлкөдө абал оор болуп, балдар өлүп, контрреволюциянын коркунучу муунтуп турган чакта «папке» талашуу жана банк уячасындагы акчаларды «соодалоо» менен элге аябагандай шектуу көрүнүшкөн эле. Эми бул жагын билесиңер. Кайталаганда не? Мансап, байлык талашуу адамдардын аң- сезимин өзгөртөт тура…
Ал эми азыркы оппозиция «өлө  элек аюунун терисин талашкандай» образ жаратышып, эмитен эле бири-бирине кыр көрсөтүшүудө.  Ич-ара би­ри-бирине итиркейлери  келишүудө. Бул чындык! Кокус булар бийликке жетип калышса, бири-бири менен атышып, аягы кайгылуу окуялар менен бутпейбу? Кудай сактасын!
 
Тайлак Назымов
Булак: «АЗИЯnews»

Меню