Menu

Өзбекстанда акимдерге автономдуу орун басарлар дайындалат

Өзбекстандын президенти Ислам Каримов облус акимдерине өз алдынча иштеген автономдуу орун басарларды дайындоону сунуштады.

“Мамлекеттик башкаруудагы аймактык органдардын түзүмүн жакшыртуу” боюнча 24-февралда кол коюлган жарлык дубан башчыларынын жер-жерлердеги чексиз үстөмдүгүн азайтууга багытталган.

Ага ылайык, акимчиликтердин түзүмү кайра баштан каралып, орун басарлык   кызмат пайда болду.  Орун басар  жана анын катчылыгы өз алдынча иштейт. Президент жарлыгынын талаптарына ылайык, аткаминер жана анын беш кызматкери айыл  жана суу чарба маселелери менен алектенип, Ички иштер министрлигинин аймактык бөлүмдөрү, Башкы прокуратура, салык жана бажы комитеттери менен кызматташат. Жарлыкты аткарууну көзөмөлдөө Өзбекстандын премьер-министри Шавкат Мирзаевге жүктөлдү.

Тажик бийлиги элди суу жана азык-түлүк камдоого чакырууда

Тажикстанда  быйыл  кургакчылык жана суунун тартыштыгынан улам   түшүмдүүлүк аз болот деген божомол айтылууда. Андыктан   керектүү  суу жана тамак-аштын корун камдап алуу чакырыгы  президент Эмомали Рахмондун төрагалыгында өткөн өкмөттүн жыйынында айтылды.

Тажик президентинин сайтында маалымдалгандай, жыйында  Рахмон 2016-жылы жаз эрте келгенине байланыштуу  кургакчылык жана    суу тартыш болушу мүмкүндүгүн   эскертти.  Андыктан  азыртан эле айыл чарба жерлерин, бактарды жакшы сугарып,  суунун корун топтоого чакырык ташталды.

Ошондой эле  президент мамлекеттик  мааракелерге, элдик жөрөлгөлөрдү өткөрүүгө корогон чыгымдарды азайтып, жарандар азык-түлүктү керектүү өлчөмдө камдап алуусу керектигин белгиледи.

Назарбаев үч тилди үйрөнүүгө үндөдү

Казакстандын президенти Нурсултан Назарбаев Астанада кечээ белгиленген Алкыш күнүнө карата уюштурулган иш-чарада сүйлөп жатып, азыркы тапта үч тилди билүү зарылдыгына токтолду.   Назарбаев орус тилин эзелтен бери келаткан коңшулук алаканын тили катары баалап,  аны үйрөнүүгө чакырды.  Англис тилин илим менен инновациянын тили катары сыпаттады.

Президент заманбап турмушта эне тил менен кошо аталган эки тилди билүү учур талабы экенин кошумчалап, мектептен тартып эле балдар аларды үйрөнүп жатканын белгиледи.

17-февралда мамлекет башчы Алматада  элди казак тилинде гана сүйлөөгө мажбурлоого аракеттенүү менен айрым аткаминерлер чектен чыгып жатат, деген сын айткан эле.   Кийинчерээк президенттин акимчилиги  Назарбаев муну менен аткаминерлер эл кайсы тилде суроо берсе, ошол тилде жооп кайтарууга тийиштиги тууралуу кеп козгоду деп түшүндүрмө берген.

Өлкөдө казак тили мамлекеттик тил болуп саналат.  Баш мыйзамга ылайык,  өкмөттүк мекемелерде жана  жергиликтүү өзүн-өзү башкаруу органдарында эне тил менен биргеликте орус тили да  расмий колдонулат.

Роль и место Узбекистана в центральноазиатской политике Китая

Если в Центральной Азии, в частности по территории Узбекистана, будут проходить жизненно важные для Китая транспортные артерии, связывающие Пекин с его стратегическими партнерами в Персидском заливе и Европе, то и сам Китай будет заинтересован в стабильности данного участка. Это означает, что Пекин не только не будет дестабилизировать ситуацию в регионе, но и будет выделять финансы на стабильность в случае возникновения в регионе форс-мажорных обстоятельств, – о роли Узбекистана в китайской геостратегии рассуждает аналитик CABAR.asia.
Сегодня Китай превратился в незаменимого партнёра для всех пяти республик Центральноазиатского региона. Уровень зависимости государств Центральной Азии от Китая с каждым годом все больше возрастает, степень которой существенно различается.

Несмотря на активно растущие связи между Ташкентом и Пекином, влияние Китая в Узбекистане остается наименьшим по сравнению со всеми остальными странами Центральной Азии. Получаемые Ташкентом от Пекина инвестиции расходуются предельно рационально, а крупные китайские ТНК и китайский бизнес в узбекской экономике присутствуют лаконично и сконцентрировано.
В то же время, на данном этапе появляются новые обстоятельства, которые способны изменить существующее положение дел. Иными словами, складываются условия для стремительного расширения инвестиционного присутствия КНР в Узбекистане и в целом в регионе Центральной Азии. Вкладываемые Пекином средства в создание разветвленной транспортной и энергетической инфраструктуры, формируют новую реальность, в которой Китай постепенно становится гарантом экономического благополучия стран региона.
В этой ситуации, внешнеполитический курс Узбекистана, основанный на равноудаленности от всех «центров силы» может также претерпеть определенные изменения. Какое место отведено Узбекистану в новой стратегии Шелкового пути? Как Узбекистан оценивает перспективы своего взаимодействия с КНР? Эти и другие аспекты узбекско-китайского сотрудничества на современном этапе освещаются в настоящей статье.

Новые акценты в стратегиях Ташкента и Пекина

Политика КНР в Узбекистане, как и в остальных государствах региона, не обременена требованиями и стремлением повлиять на внутриполитические процессы. Это, в свою очередь, не дает повода узбекским властям как-то дистанцироваться от Китая, как это было в отношении России или США в разные годы. Тем не менее, узбекские власти на протяжении последних двух десятка лет старались уравновесить место и роль КНР в своей экономике и внешнеполитических связях путем активного привлечения других региональных держав.
Однако, в последние два года, после взаимных визитов Си Цзиньпина в РУз (сентябрь 2013 г.) и Ислама Каримова в КНР (август 2014 г.), ситуация начала постепенно меняться. Сегодня мы наблюдаем как роль Пекина, в качестве балансира во внешнеполитических связях Ташкента, стремительно возрастает. Значительно расширяются узбекско-китайские инвестиционные связи, увеличивается энергетическое сотрудничество и в практическую стадию переходит ряд крупных транспортно-логистических проектов.

В свете новой внешнеполитической стратегии Пекина, реализуемой в рамках концепции пояса Шелкового пути, наблюдается определенное смешение акцентов в региональной политике КНР, где Ташкенту отводится более значимое место. Данный тезис подкрепляется новыми трендами в китайско-центральноазиатских отношениях. Судя по целому ряду внешнеполитических шагов и действий КНР, явный приоритет Казахстану, отдаваемый Пекином в своей региональной политике, может балансироваться более активным участием Узбекистана. Данный тезис, хотя пока еще не имеет четкой основы, поскольку он находится на стадии формирования, тем не менее, заслуживает более пристального изучения.

Можно выделить несколько условных направлений, по которым КНР проявляет особую заинтересованность в Республике Узбекистан.

Важное звено в транспортной развязке

Выдвигая совершенно новую внешнеполитическую инициативу Экономический пояс вдоль Шелкового пути, китайские власти основной акцент сделали на необходимости сформировать мощные транзитно-транспортные коридоры в западном направлении. Так называемый «центральный маршрут» китайского Шелкового пути проходит по территории центральноазиатских стран. Исходя из задач своего проекта, в настоящее время Китай стремится более тесно интегрировать Узбекистан в региональные транспортные проекты.

В условиях увеличения зависимости КНР от импорта энергоносителей, роль Узбекистана как источника и как транзитной страны резко возрастает. В частности, на протяжении последних лет китайская сторона усиленно продвигает проект строительства железной дороги Китай-Кыргызстан-Узбекистан. Видение по строительству данного проекта у участников пока не совпадает. Но в ближайшее время стороны могут найти компромиссный вариант, и железную дорогу могут построить. Кроме этого, Китай уже вкладывает значительные средства в транспортные проекты в Узбекистане.

В данный момент Узбекистан пробивает тоннель через перевал Камчик, и по плану уже весной текущего года заработает линия «Ангрен-Пап» (железная дорога пройдет через перевал «Камчик» и свяжет Ферганскую долину с остальной частью Узбекистана). В настоящее время построены и сданы в эксплуатацию 285 водных и 6 дорожных путепроводов, 13 железнодорожных мостов, вокзал «Орзу», станции «Кул», «Темирйулобод» и «Кушминор». По сообщениям Агентства Синьхуа китайские подрядчики намерены сдать объект в эксплуатацию досрочно [1].

Китайская сторона выделила кредит на строительство в размере 455 млн. долл. Стоит отметить, что узбекские власти предпочитают диверсифицировать источники инвестиций. Так и в данном случае. Общая стоимость проекта строительства железнодорожной магистрали «Ангрен-Пап» была оценена в $1,68 млрд., из которых свыше $1,08 млрд. инвестируют «Узбекистон темир йуллари», Фонд реконструкции и развития Узбекистана и государственный бюджет. Еще около 450 млн. в виде кредитов выделили китайский «Эксимбанк» и $195 млн. – Всемирный банк[2].

Что касается самой железнодорожной магистрали Китай-Кыргызстан-Узбекистан, то по нему позиция узбекских властей остается неопределенной. Хотя в узбекской прессе все чаще стали писать об этом проекте[3].

Между тем, обсуждаемый более 15 лет проект железной дороги, похоже, что перешел в практическую стадию. По крайней мере, власти Кыргызстана и Китая договорились и дорогу в текущем году уже начнут строить. В данном контексте перед Узбекистаном возникают определённые трудности: если Китай и Кыргызстан начнут строительство, то узбекскому руководству придется сделать окончательный выбор.

Скорейшему принятию Узбекистаном положительного решения по проекту железной дороги будут способствовать несколько обстоятельств. В частности, как уже отмечалось, при участии Китая уже практически построен железнодорожный тоннель. С другой стороны, в условиях экономического спада в России, Узбекистан столкнулся с огромным числом так называемых «возвращенцев». Эти «свободные руки» необходимо трудоустроить, а строительство железной дороги и сопутствующей инфраструктуры, при финансовом содействии КНР, могло бы частично решить эту задачу.

Другим крупным проектом, реализуемым двумя странами, является строительство трубопровода «Центральная Азия-Китай». В настоящее время, стороныначали строительство 4-й ветки газопровода. Как известно, китайские и узбекские стороны договорились о наполнении данного трубопровода также узбекским природным газом. По сообщениям китайской прессы, CNPC и Узбекнефтегаз оценили стоимость 4-й нитки узбекского участка МГП Центральная Азия – Китай в 800 млн. долл. Эта нитка соединит действующую инфраструктуру на территории Узбекистана со строящимся таджикским участком газопровода «Центральная Азия – Китай».

Как видно, Узбекистан становится важным транспортным узлом в политике Китая, которая сейчас осуществляется в рамках стратегии «экономического пояса Шелкового пути».

Урановый интерес

До последнего времени участие КНР в хозяйственной жизни Узбекистана открыто тормозилось узбекскими властями. Так, к примеру, по сравнению с Казахстаном, уровень торгово-экономического и энергетического сотрудничества Узбекистана с Китаем намного меньше (товарооборот между РК и КНР в 2014 г. составил около 30 млрд. долл., а между Узбекистаном и Китаем около 4,7 млрд. долл.).*

Но, в ходе последних двух взаимных визитов глав РУз и КНР был подписан пакет документов и новых договоренностей, направленных на углубление двустороннего сотрудничества в энергетической сфере и в реальном секторе экономики. Была принята «Программа развития отношений стратегического партнерства на 2014-2018 гг.». В соответствие с этой программой стороны договорились углубить связи, в первую очередь, в энергетической сфере.

Как следствие сегодня Китай стремится значительно расширить свое присутствие в энергетическом секторе экономики Узбекистана. Одной из ключевых отраслей китайско-узбекского сотрудничества является урановая сфера. Все началось с того, что в 2009 г. Государственный комитет по геологии и минеральным ресурсам и Uranium Recourses создали совместное предприятие для геологоразведки в Центральных Кызылкумах. В 2014 г. началась совместная добыча урана в месторождениях Узбекистана. Сегодня Гуандунская ядерно-энергетическая корпорация ведет разработку перспективных месторождений урана в Навоийской области с внедрением новых технологий раздельного извлечения урана и ванадия.

По данным главного таможенного управления КНР, урановые поставки Узбекистана в КНР в 2013 году составили 1663 т. В настоящее время Узбекистан является вторым крупным экспортером уранового концентрата в Китай. С учетом планов китайских властей к 2020 г. довести долю АЭС в производстве электроэнергии до 5%, увеличив их мощность в 4 раза, а также расчетов узбекского руководства по увеличению добычи урана до 4 тыс. т, можно предположить, что именно урановая сфера станет одним из ключевых отраслей узбекско-китайского сотрудничества в энергетической сфере.

Сбалансированные инвестиции

Согласно информации узбекской стороны, объем капиталовложений Китая в экономику страны составляет 35,6% от общего объема привлеченных зарубежных инвестиций, благодаря чему Китай является крупнейшим инвестором Узбекистана. Однако в тоже время, примечательно, что по объему внешнего долга Узбекистан также сохраняет меньшие показатели, чем в других центральноазиатских республиках.

Сегодня внешний долг Узбекистана составляет примерно 16% от ВВП, что является одним из самых низких показателей на фоне других государств: внешний долг России составляет 18,8%, Казахстана – 17,2%, Грузии – 44,2%, Армении – 52,8% и т.д.[4].

Что касается инвестиционной активности Китая в Узбекистане, то здесь имеется устойчивая динамика к росту. По официальной статистике на сегодняшний день в Узбекистане функционирует более 500 совместных предприятия, созданные с участием китайского капитала, а также представительства более 70 компаний Китая.[5]

Кроме этого, с сентября 2013 года в Узбекистане реализуется крупный проект с участием китайского капитала по сооружению специальной индустриальной зоны «Джизак». Тогда, 2 года назад было подписано 21 соглашение по реализации совместных проектов в энергетике, машиностроении, фармацевтике на общую сумму более 100 млн. долл. Часть инвестиционных проектов касается производства керамической плитки. Так, проект стоимостью 24,3 млн долларов, реализуемый за счёт средств ассоциации «Узбекчармпойабзали» и компании XuZhan InvestmentCo, позволит наладить изготовление 6 млн квадратных метров керамической политки в Сырдарьинском филиале СИЗ «Джизак».

Еще одним примером может служить инвестиции КНР в химическую промышленность в РУз. На базе АО «Навоиазот» в Узбекистане планируется реализовать проект по строительству производства поливинилхлорида, базового сырья для изготовления ПВХ-профиля. Для этих целей Эксимбанк КНР выделил кредитную линию в размере 374 млн. долл. узбекскому банку «Асака». Общая стоимость проекта оценивается более чем в 500 миллионов долларов[6].

Совокупный объем китайских инвестиций в узбекскую экономику, по данным приведенным в статье заместителя директора Центра Евразийских исследований Китайского института международных проблем Ли Цзыго, составляет более 7 млрд. долл.[7].
Примечательно, что в Узбекистане большая часть китайских инвестиций направляются в реальный сектор экономики, что отличает республику от других стран региона. Так, к примеру, выделяемые Китаем кредиты и займы, узбекские власти стараются направлять на строительство и запуск новых видов высокотехнологичных производств.

Более того, в инвестиционной сфере власти Узбекистана предпочитают интенсивно сотрудничать с Южной Кореей. И по показателям объемов инвестиций южнокорейские компании даже опережают китайские. Тем самым, присутствие китайские ТНК в узбекской экономике лишается возможности занять доминирующее положение. Но в последнее время, все чаще именно китайские компании стали занимать те ниши, где ранее предпочтение отдавалось южнокорейским ТНК. Об этом, в частности, пишут аналитики Международного института политической экспертизы в докладе «Инвестиционный потенциал Узбекистана»[8].

Заинтересованность Узбекистана в китайских инвестициях доказывает еще один факт. В частности, при создании Азиатского банка инфраструктурных инвестиций (АБИИ), узбекские власти предпочли не оставаться в сторонке и также вошли в список учредителей нового международного финансового механизма.

Публичная дипломатия

Не менее интенсивно развиваются китайско-узбекские отношения в гуманитарных отраслях. Взаимодействие Узбекистана и Китая в сфере культуры осуществляется на основе «Программы культурного обмена между Министерством по делам культуры и спорта Узбекистана и Министерством культуры КНР на 2014-2017 годы». На данный момент в Узбекистане функционируют 2 Института Конфуция. Первый институт был открыт в Ташкенте 2005 году. Второй Институт открылся при Самаркандском государственном институте иностранных языков, соглашение о котором было подписано в ходе сентябрьского визита Си Цзиньпина в РУз в 2013 году.

Кроме этого, в конце 2014 года по поручению президента РУз И. Каримова при Ташкентском государственном институте востоковедения открылся факультет китаеведения. Стоит также подчеркнуть, что из 6 млрд. долл., выделенных КНР Узбекистану в ходе визита И. Каримова в Пекин в 2014 году, более 100 млн. долл. были направлены на финансирование общеобразовательных школ, их оснащения и закупки нового учебного оборудования.

Посредник в вопросах безопасности

Вкладывая миллиардные инвестиции в страны региона, в том числе в Узбекистан, открывая здесь новые промышленные объекты, разрабатывая месторождения, Пекин естественно уделяет большое внимание вопросам безопасности. В связи с активизацией террористических организаций в мире, которые не редко заявляют о своих планах по захвату власти, в том числе в странах Центральной Азии, китайское руководство стало выделять сотрудничество в плане безопасности в отдельную сферу. Именно с этим связано то, что в последние годы наметилась тенденция к усилению узбекско-китайских связей в военной сфере.

По свидетельству китайских экспертов, в плане безопасности наиболее тревожными для китайской политики в Узбекистане являются: деятельность и планы ИДУ, религиозная ситуация в стране, угрозы членов ISISв адрес Ташкента и другие вопросы. В Китае не прошли не замеченными новости о планах боевиков ISISпо проникновению в Ферганскую долину и захвате власти[9].

В то же время, Китай видит в лице Узбекистана ключевого игрока, способного посодействовать решению задач Пекина в Афганистане[10]. В Китае отчетливо понимают, что с увеличением роли А. Дустума (этнического узбека) в политической иерархии Афганистана, влияние Ташкента на внутриафганские дела резко возросло. Данное обстоятельство подтолкнуло китайское руководство к интенсификации военно-технических связей с Узбекистаном. Именно с этим можно связать достигнутые в 2014 году договоренности по поставкеРУзпартии зенитных ракетных комплексов (ЗРК) средней дальности HQ-9 и комплект ударных китайских беспилотников Pterodactyl (Yilong-1).

Указанные злободневные вопросы обеспечения безопасности как внутри Узбекистана, так и внешние границы страны, стали часто обсуждаться на узбекско-китайских переговоров, и уже не только в рамках ШОС. В конце 2014 года состоялся визит министра общественной безопасности КНР Го Шэнкуня в Узбекистан, в ходе которого стороны углубили двусторонние связи в правоохранительной области.

Выводы

Политика нового руководства КНР по отношению к Узбекистану постепенно меняется. Привлекательность Узбекистана сохраняется не только в качестве сырьевой базы экономики Китая, но и как перспективный партнер в области обеспечения региональной безопасности и развертывания широкой сети транспортно-логистических проектов.

Новая роль, которую Китай отводит Узбекистану, связана с практической реализацией китайского стратегического плана по созданию «экономического пояса Шелкового пути». Судя по всему, в Пекине полагают, что Узбекистан, отличающийся своим «особым мнением» и не связанный с Россией интеграционными обязательствами, как никто другой подходит на роль проводника этой идеи.

В свою очередь, ответная заинтересованность Узбекистана в усилении китайского направления внешней политики связанос тем, что Ташкент намерен сбалансировать свои внешнеполитические связи. Как отмечает известный эксперт Испанского института стратегических Хорхе Местре-Хорда, «Узбекистан исключает возможность наличия каких-то «геопокровителей», что служит поддерживающим элементом проводимой Ташкентом политики «балансирования» между крупными державами в регионе»[11]. Действительно, руководство Узбекистана, на фоне других стран региона, предпочитает достаточно сдержанно реагировать на предлагаемые Китаем инициативы.

Также в последнее время наблюдается определенное дистанцирование Ташкента от интенсивных контактов в рамках ШОС. Именно узбекская сторона, в первую очередь, выступила против предлагаемой Пекином инициативы Зоны свободной торговли в рамках ШОС. Р. Азимов в Пекине одним из первых из числа стран участниц ШОС заявил о том, что Узбекистан не готов к рассмотрению предложения о проработке вопроса создания в рамках ШОС зоны свободной торговли[12].

Но, несмотря на сказанное, вполне ожидаемо то, что китайское руководство будет стремиться упрочить свои позиции в Узбекистане. В частности, в отличие от других стран региона, в первую очередь, Казахстана, Кыргызстана и Таджикистана, в Узбекистане китайским инвесторам не приходиться постоянно «оглядываться на Москву». Влияние России в этой республике намного слабее, чем в остальных республиках Центральной Азии. За счет этого, китайские власти отчасти и выбирают территорию Узбекистана для вложения стратегических инвестиций. Однако в то же время, не будет преувеличением сказать, что сами узбекские власти достаточно серьезно подходят к инвестиционному сотрудничеству с Поднебесной.

Другое дело, что ряд обстоятельств могут значительно ослабить политику узбекских властей по получению китайских инвестиций. В частности, указанные выше стратегические вложения Китая в Узбекистане постепенно будут способствовать продвижению политики Пекина в стране.

В целом, китайские инвестиции в строительство инфраструктурных объектов в регионе имеет больше положительный эффект. Ведь если в Центральной Азии, в частности по территории Узбекистана, будут проходить жизненно важные для Китая транспортные артерии, связывающие Пекин с его стратегическими партнерами в Персидском заливе и Европе, то и сам Китай будет заинтересован в стабильности данного участка. А это означает, что Пекин не только не будет дестабилизировать ситуацию в регионе, но и сам будет выделять финансы на стабильность в случае возникновения в регионе форс-мажорных обстоятельств.

Исходя из этого, пользуясь возрастанием заинтересованности Пекина в реализации проекта Шелкового пути, странам региона необходимо модернизировать старые и отстроить новые современные транспортные артерии. В этом плане, современную политику руководства Узбекистана в плане инвестиционного взаимодействия с Китаем можно считать достаточно эффективной.

Источник: Сabar.asia

Омбудсмен КР Кубат Оторбаев совершает рабочую по южным регионам страны

Омбудсмен КР Кубат Оторбаев совершает рабочую поездку по южным регионам страны.

В рамках рабочей поездки по Ошской области К. Оторбаев встретился с представителем Правительства по Ошской области Таалайбеком Сарыбашевым, мэром города Ош Айтмаматом Кадырбаевым, депутатами местных кенешей, а также провел ряд встреч с руководителями местных государственных органов.

На встрече с представителями власти и с общественности обсуждался вопросы о предпринимаемых мерах в защите прав и свобод человека.

Также в ходе поездки К.Оторбаев инспектировал СИЗО №25 и ИВС УВД г.Ош, ИВС УВД Кара-Сууйского района, ИВС УВД Озгонского района. В ходе инспектирования Омбудсмен КР провел обход территории учреждения, где ознакомился с условиями содержания заключенных, с состоянием хозяйственной и медицинской частей, столовой и рационном питания заключенных, а также провел личную беседу с заключенными об их содержания.

Также главный правозащитник страны посетил школу-интернат для слабовидящих детей и спец. школу №12 для детей с ограниченными возможностями, где ознакомился состоянием и с условиями данных учреждений и провел личную беседу с руководством и коллективом образовательных учреждений.

Кроме этого, Омбудсмен КР Оторбаев провел ряд встреч с населением регионов, где проинформировал о деятельности Института, о порядке рассмотрения жалоб, заявлений и действиях по восстановления нарушенных прав и свобод человека.

В рамках рабочей поездки К. Оторбаев выступил в прямом эфире по местному телеканалу «Ош тв» по соблюдению прав и свобод человека в Кыргызстане, о мерах, предпринимаемых институтом Омбудсмена КР по восстановлению нарушенных прав и свобод человека, женщин, несовершеннолетних детей и о деятельности Института Омбудсмена КР и ответил на многочисленные вопросы жителей регионов.

Российский футболист потратил в Алматы 5 млн тенге на тапочки и полотенца

Чек из одного из магазинов Алматы может шокировать даже знатных шопоголиков. Общая стоимость всех покупок составила почти 5 млн тенге. А вы когда-нибудь покупали кепку за 70 тысяч или тапочки за 120 тысяч тенге?

В распоряжении редакции Нур кз оказался удивительный чек. По словам приславшего фото, эти покупки могли быть совершены знаменитым российским футболистом.

Итак, некий посетитель магазина в Алматы знатно обновил себе гардероб. Чего только стоит мужская куртка Giorgio Armani за 990 400 тенге или спортивный костюм Brioni за 980 000 тенге.

Даже такой скромный предмет гардероба, как носки, обошелся в отнюдь не скромную цену – 4 пары куплены за 34 800 тенге.

Удивляют цены и на предметы гигиены – полотенце от Gucci стоит 29 600 тенге. А в тапочках за 120 400 тенге, наверняка, сверх-удобно гулять по дому.

В числе прочих покупок, футболки различных брендов, самая “дешевая” из которых стоит 95 800 тенге, полосатая куртка за 514 700 тенге, кепка за 71 300 тенге, толстовка за 326 400 тенге. И это еще не полный список купленного.

Судя по всему, покупатель расплачивался наличными.

Впрочем, наверняка, как раз для таких щедрых покупателей и продают “золотые” помидоры по 10 тысяч тенге за килограмм. Не кушать ведь в свитере за 230 тысяч обычные томаты.

Источник: Нур кз

Более 15 стран согласились заморозить добычу нефти

Более 15 стран публично подтвердили готовность заморозить добычу нефти на уровне января 2016 года. Об этом заявил глава Минэнерго Александр Новак, передает РИА Новости

Более 15 стран согласились заморозить добычу нефти

«На самом деле, на сегодняшний день более 15 стран уже подтвердили это публично. Но для того чтобы действительно эти публичные подтверждения выразились в готовности, необходимо встретиться, может быть, на уровне министров, и эти решения подтвердить», — сказал министр.

К решению о заморозке уровня добычи нефти присоединились страны, добывающие 73 процента нефти в мире, это «критическая масса», приводит мнение министра энергетики ТАСС

Даже без присоединения Ирана к решению о заморозке добычи нефти оно будет эффективно, отметил Новак.

Кроме того, он заявил, что мировые цены на нефть не вернутся на уровень 2014 года, когда они превышали 100 долларов за баррель, а будут ориентироваться на себестоимость добычи сланцевой нефти.

По его словам, цены выше 50-60 долларов за баррель будут означать переизбыток на рынке и пойдут вниз. С начала лета 2014 года к концу прошлого года цены на нефть обвалились более чем втрое — со 115 до 36 долларов за баррель марки Brent, а в 2016 году уже опускались ниже 30 долларов.

Фундаментально спад, по мнению министра, объясняется высоким уровнем добычи в мире при замедлившемся спросе, в том числе из-за ситуации в Китае.

На встрече в Дохе 16 февраля Россия и несколько участников ОПЕК (Саудовская Аравия, Катар и Венесуэла) договорились заморозить добычу нефти с целью поддержать котировки, просевшие за полтора года на 70 процентов.

Также о намерении присоединиться к соглашению сообщили Ирак и Кувейт, а 20 февраля добавилась Нигерия.

Источник: Нур кз

Исполнитель песни "Кызыл Орик" "меняет" дорогие иномарки как перчатки

Instagram исполнителя Акылбека Жеменея буквально пестрит снимками с новыми автомобилями. Артист демонстративно фотографируется возле шикарных машин и складывается впечатление, что певец меняет дорогие марки как перчатки.

Многие из его поклонников живут по принципу: “Верю всему,  что вижу”. Подписчики артиста не устают поздравлять исполнителя с новым приобретением.

Кто знает, может быть половина из этих автомобилей принадлежат исполнителю, а может быть просто Акылбек  выдает желаемое за действительное.

 Источник:Нур кз

Леонардо Ди Каприо подарили дом в Челябинской области

Обладатель долгожданной премии “Оскар” Леонардо Ди Каприо теперь станет еще и счастливым владельцем участка в Челябинской области. Такой подарок в честь победы актеру решил сделать владелец элитного коттеджного поселка.

В связи с победой Леонардо Ди Каприо на “Оскаре”, актеру решил сделать роскошный подарок владелец элитного коттеджного поселка “Главый” в Челябинской области.

“В связи с долгожданным присуждением премии “Оскар” администрация поселка “Главный” решила подарить актеру Леонардо Ди Каприо один из своих самых лучших участков с водоемом. Ведь каждый победитель получает подарки”, – цитирует Znak.com сообщение компании-застройщика.

Также в компании отметили, что были бы очень рады, если бы голливудская звезда согласилась хотя бы ненадолго отдохнуть “в тихой уютной местности, вдали от всяких приключений”.

Отметим, что поселок “Главный” – девелоперский проект 33-летнего предпринимателя Дмитрия Сумина.

“Если у Леонардо такой высокий интерес к природе Челябинской области, то у него будет возможность всегда провести досуг с ней наедине, на собственном земельном участке с водоемом”, – отметил он.

Ранее губернатор Челябинской области Борис Дубровский направил Леонардо Ди Каприо поздравление с вручением ему заветной статуэтки и пригласил посетить Южный Урал.

Напомним, 29 февраля в Лос-Анджелесе состоялась церемония вручения кинопремии “Оскар”. Впервые за свою карьеру награды удостоился Леонардо Ди Каприо за главную роль в триллере “Выживший”.

Источник: дни ру

Российская экономика тонет. Так почему же улыбается Путин?

Россия погрязла в самой долгой рецессии за последние два десятилетия, и никаких хороших экономических новостей оттуда в последнее время не слышно. Но есть один показатель, который растет, и он имеет наибольшее значение для Владимира Путина: это его резервы в твердой валюте.

По состоянию на 19 февраля у Центробанка было 379 миллиардов долларов в виде иностранной валюты и золота. Это на 29 миллиардов больше по сравнению с апрельским минимумом прошлого года. Получается, что Россия — единственный крупный формирующийся рынок, оказавшийся в плюсе.

Пока Китай и Саудовская Аравия тратят десятки миллиардов долларов на укрепление своих валют, Центробанк в Москве отказывается от интервенций. Безрезультатно потратив в конце 2014 года более 67 миллиардов долларов на стабилизацию своей валюты, Россия с тех пор не израсходовала ни цента на поддержание рубля. Прошлой весной она даже начала скупать валюту.

«Никакие траты валютных резервов не стабилизируют рубль», — сказал в прошлом месяце первый заместитель главы Центробанка Дмитрий Тулин, когда рубль опустился до нового минимума. «Очень легко быстро расстрелять весь боекомплект, но это принесет лишь временную, Пиррову победу».

Такая точка зрения отражает резкий разворот Путина годичной давности, когда он решил любой ценой беречь кремлевскую валюту на фоне падающих нефтяных цен и американо-европейских санкций, существенно ограничивших доступ России к финансовым рынкам Запада. Когда цены на нефть резко упали, курсом рубля пришлось пожертвовать, хотя прежде это был высший экономический приоритет. Теперь траты из российского фонда благосостояния, основная часть которых относится к авуарам Центробанка, можно осуществлять таким образом, чтобы общая сумма резервов не снижалась. «Прожигать резервы больше не будем», — заявил Путин, когда Центробанк в декабре 2014 года отпустил рубль.

Экономический эксперимент говорит о его уверенности в том, что золото и валюта в банке — лучшая гарантия финансовой независимости России. Об этом говорят и высокопоставленные российские чиновники, обсуждавшие с Путиным данный вопрос. Придя в 2000 году к власти, он начал наращивать резервы, составлявшие на тот момент всего 13 миллиардов долларов, и расплатился по российским долгам, которые сегодня одни из самых низких среди крупных экономик.

«Владимир Путин осознал силу резервов в 2008-2009 годах, когда благодаря им он пережил кризис без значительных потерь, — сказал Алексей Кудрин, работавший в то время министром финансов и до сих пор регулярно встречающийся с Путиным для обсуждения экономической политики. — Остаться сейчас с небольшими резервами трудно, даже чисто психологически».

Прошлой весной, когда рубль ненадолго укрепился, банк решил купить про запас 10,5 миллиарда долларов, но срочно прервал эти действия, когда спад рубля возобновился. Остальные поступления в резерв — от банков, погашающих валютные кредиты Центробанка, а также от колебаний валютного курса.

Но потери у рубля очень тяжелые. С начала прошлого года он потерял четверть своей стоимости по отношению к доллару, а в этом году, когда нефтяные цены опустились до многолетнего минимума, колебания рублевого курса составляли до 5% в день.

«Центробанк готов терпеть любую волатильность курса, лишь бы не тратить резервы», — сказал экономист Renaissance Capital Олег Кузьмин.

Руководство Центробанка пристально следит за тем, не утрачивают ли россияне веру в потрепанный рубль. Оно ежедневно получает доклады от банков о спросе на иностранную валюту. Пока Кремлю удается избегать той паники, которая обычно возникает в случае девальвации.

Но падение рублевого курса вызвало инфляционный скачок, сведя на нет успехи Центробанка в сдерживании роста цен. Потребительские цены в прошлом году подскочили на 12,9%, и это был самый большой годовой рост с 2008 года. Основной причиной такого ценового роста стало падение рубля, поскольку Россия прочно зависит от импорта, начиная от продовольствия и кончая промышленным оборудованием, отмечают сотрудники Центробанка.

Снижение рублевого курса дало некоторым местным компаниям возможность успешно конкурировать дома и за границей за счет низких цен, однако резкие курсовые колебания осложняют жизнь бизнесу.

«Неустойчивый рубль — это плохо для нас, — сказал Владислав Корочкин, являющийся президентом подмосковной компании „Русский огород“, которая продает семена и растения, и импортирует примерно половину своего сырья. — Никто больше не верит, что можно спрогнозировать курс на шесть месяцев вперед».

Такая неустойчивость беспокоит и Путина, о чем говорят высокопоставленные чиновники, обсуждающие с ним данные вопросы. Но пока он готов платить такую цену за сохранение финансовой безопасности страны. Он регулярно требует от помощников докладов об остатке резервов, о чем на условии соблюдения анонимности сообщили два высокопоставленных руководителя.

Большую часть денег из двух фондов благосостояния Россия хранит в Центробанке. Но хотя Кремль использует эти средства, чиновники нашли возможность поддерживать общий объем резервов и даже увеличивать его.

Истощение фондов

Когда Министерство финансов берет из резервного фонда средства на покрытие увеличивающегося бюджетного дефицита, Центробанк просто переводит валютные активы на свой счет, отдавая министерству рубли. Чтобы сдержать инфляцию, Центробанк изымает соответствующую сумму в рублях из системы, уменьшая кредитование банков.

«Вопреки широко распространенному мнению, расходы из резервного фонда не уменьшают валютные запасы», — говорит бывшая сотрудница Центробанка Екатерина Власова, ныне работающая экономистом в Citigroup Inc.

Путин лично принимает решения о расходовании средств из другого фонда, который предназначен для инфраструктурных и прочих долгосрочных проектов, говорят высокопоставленные чиновники. На сегодня из 71 миллиарда долларов данного фонда на реализацию проектов выделена треть от общей суммы, а остаток хранится в резервах Центробанка.

С учетом всего, 379 миллиардов долларов резервов Центробанка включают около 99 миллиардов из двух фондов благосостояния. Эти деньги в основном инвестированы в государственные долларовые и еврооблигации, а также представляют собой растущие золотые запасы России.

Официальные лица заявляют, что оба фонда могут истощиться к 2018 году, если нефтяные цены не восстановятся, а правительство не найдет иные способы для покрытия дефицита, скажем, в виде продажи государственных активов или увеличения долга. Когда фонды опустеют, Кремль будет вынужден пойти на болезненное сокращение расходов или повысит налоги, дабы удержать бюджетный дефицит под контролем.

Центробанк, между тем, изыскивает способы для увеличения резервов. Когда Путин решил экономить валюту, банк объявил о своих планах довести резервы до 500 миллиардов долларов.

Показатель вдвое больше, чем следует из экономической теории. Но глава Центробанка Эльвира Набиуллина, объявляя в прошлом году о поставленной цели, заявила: «Это тот уровень, к которому мы привыкли».

Если на него удастся выйти, это будет показатель начала 2014 года, и чуть меньше рекорда, установленного в июле 2008-го. Тогда общая сумма резервов составляла 598 миллиардов долларов, и Россия по валютным запасам занимало третье место в мире после Китая и Японии.

Борьба за достижение таких показателей означает, что рубль продолжит колебаться. «Центробанк намерен оставаться на обочине валютного рынка, — сказала Власова из Citigroup. — Финансовые власти всерьез настроены на поддержание валютных резервов в ближайшей перспективе и на их увеличение в среднесрочной перспективе».

Источник: inosmi.ru

Профильный комитет ЖК КР одобрил проект Грантового соглашения с Японией о выделении оборудования для аэропорта "Манас"

1 марта состоялось очередное заседание Комитета по транспорту, коммуникациям, архитектуре и строительству под председательством Исы Омуркулова.

Члены Комитета в третьем чтении одобрили объединенный проект Закона Кыргызской Республики «О внесении изменения в Закон Кыргызской Республики «Об автомобильном транспорте», инициированный депутатами И.Омуркуловым и Жунус уулу Алтынбеком.
Напомним, что парламентариями предлагается продлить срок вступления в силу запрета на осуществление перевозок пассажиров до 1 января 2020 года, за исключением перевозок пассажиров междугороднего сообщения.

Заместитель министра транспорта и коммуникаций Улан Уезбаев представил на рассмотрение проект Закона Кыргызской Республики “О ратификации Обменных нот Правительства Кыргызской Республики и Правительства Японии и Грантового соглашения между Правительством Кыргызской Республики и Японским агентством международного сотрудничества (JICA) по проекту “Улучшение оборудования Международного аэропорта “Манас”. Об этом сообщили пресс-служба Жогорку Кенеша Кыргызской Республики.

Так, согласно проекту Правительство Японии выделяет грант в сумме 16 млн.долларов США для оснащения авиационной техники и специального оборудования для международного аэропорта “Манас”. Отвечая на вопросы депутатов, У.Уезбаев подчеркнул, что согласован перечень на предоставление технического оборудования. В ходе обсуждения депутаты поднимали проблемы в сфере авиации, в связи с чем, было предложено заслушать информацию Министерства транспорта и коммуникаций по авиационной безопасности и другим вопросам. Члены Комитета поддержали данный проект Закона.

Далее депутат Эмил Токтошев поднял вопрос автомобильных гонок на Южной магистрали г.Бишкек. Как сообщил парламентарий, в ночное время на участке улиц Масалиева/пр.Мира регулярно проводятся автогонки. Зачастую данные состязательные мероприятия приводят к ДТП, имеются случаи жертв с летальным исходом. И.Омуркулов отметил, что данная трасса должна находиться под особым контролем. Депутат Тынчтыкбек Конушбаев преложил ввести дежурство. На что заместитель министра транспорта и коммуникаций Курсан Асанов ответил, что на данный участок будет поставлен круглосуточный пост. Также рассматривается вопрос установления видеокамер, проводится разъяснительная работа с участниками гонок. И.Омуркулов предложил ужесточить статью “Автохулиганство”. “У нас много пустующих аэродромов, почему бы им не предложить другое место”, – сказал И.Омуркулов.
По итогам было предложено рассмотреть вопрос на следующем заседании Комитета с представителями соответствующих органов.

ВВС: Эски саясатчылардын жаңы оппозициялык тобу

Эски саясатчылар жаңы оппозициялык топко биригип жатышканын билдирүүдө. Анын өкүлдөрүнүн бири Бегалы Наргозуев бул бирикменин өмүрү узак болуп, өлкөнүн коомдук-саясий, экономикалык абалын оңдоого салым кошот деп ынандырууда. Ал эми байкоочулар бул аракеттер президенттик шайлоого карата жарыш дешет.
Жаңы оппозициялык кыймылга “Бүтүн Кыргызстан”, “Ата-Журт” партиялары, “Бишкек форуму”, “Каршылык көрсөтүү кыймылы” жана “Кыргызстанды сактоо кыймылы” кирген. Анын башында келген саясатчылардын бири Адахан Мадумаров Фейсбук баракчасында бардык тилектеш жарандарды катарына алышаарын жазды. Бирикмени “Кыргызстандын бирдиктүү оппозициялык күчү” деп аташты. Анын өкүлү Бегалы Наргозуевден Би-Би-Си максаттары, бир топко биригүү зарылчылыгы тууралуу сурады.
“Биригүүбузгө бир топ зарылчылыктар бар. Өлкөдө саясий-экономикалык кризис болуп жатат, экономика сазга батып калды, инфляция күчөп атат, ички дүң продукция өспөй калды. Жыйырма жылдан бери тоолуу райондорго берилип келген жеңилдикти жокко чыгаргысы келип жатат. Дыйкандардын салыгын көбөйтүп атышат. “Кыргызгаз” ишканасы бир долларга сатылды, баасы үч миллиард 200 миллион долларлык алтыны бар Жерүй кенин 100 миллион долларга сатышты. Бийликти бир кишинин колуна топтоп беришти. Парламент президенттин, өкмөттүн кемчиликтерин бетке айтуунун ордуна, алардан бата алып келген үчүн сындай албай отурат, мажүрөө чыкты”.
Бегалы Наргозуев и Өмүрбек Суваналиев Өмүрбек Суваналиев, Бегалы Наргозуев
Бул кыймыл койгон талап мэрлерди эл шайласын, өкмөттүн сапаттуу антикризистик программасы болсун, көпчүлүк коалиция өкмөт өңдүү отчет берсин, бийликке партиялардан экенине карабай адискөйлөр келсин, баалар көтөрүлбөсүн, талаштуу кендер иштетилбесин жана “Мегаком” сатылбасын, 27-мартка коюлган жергиликтүү кеңештерге шайлоодо административдик ресурс колдонулбасын деген билдирүулөрдөн турат.
Байкоочулар кайсы учурдагы кыргыз оппозициясы болбосун максаты бийликти алуу гана болгон дешет. Саясат талдоочу Марс Сариев алардын катарында.
“Кыргызстанда президенттик орунга жарыш башталды десек болот. Ошондуктан чоң чоң саясатчылар топтошо баштады. Бизде саясат улак тартууга эле окшош. Лозунгдары сөз жок туура. Мен дагы мэрди эл шайлаш керек деп ойлоп жатам. Бирок, өзүңүздөр карап көрүңүздөр, Акаев, Бакиев учурунан бери кандай лозунгдар айтылды? Ал эми бийликке келгенде эмне болуп жатат?”, – деп суроо салат Сариев.
Профессор Нур Саралаев дагы Кыргызстанда башынан бери эле өлкө кызыкчылыгы үчүн чыккан оппозиция болгон эмес дейт. Ал оппозиционермин дегенге бийлик берилсе оюнан кайтат деген пикирин ортого салууда.
“Оппозицияга келгендердин баары тең элдин нааразылыгын жараткан объекттерди пайдаланат. Мисалы, “Мегакомду”, Кумтөрдү, свет баасын, тоолуу райондордогулардын шартын, Жерүй кенин оппозицияга келгендер пайдаланат да. Анан элди түртөт”, – деди Саралаев.
Ал эми дагы бир талдоочу Төлөбек Абдрахманов Кыргызстанда кайсы бир учурда элди ынандыра алган оппозиция бар болчу, азыр эл ээрчий турган эч ким жок дейт.
“Биздин оппозиция туруксуз. Бир күн карасаң оппозициядагылар башка күнү позицияда, дагы бир күн такыр башка жакта. Оппозиция принципиалдуу жана системалуу болуш керек. Черчель айткандай, оппозиция жок болсо, бийлик аны жаратыш керек. Анткени ал бийликке көзөмөл, керек учурда көмөк болуп туруш керек”.
Парламенттеги башкаруучу коалициянын өкүлү, социал-демократ Абдывахап Нурбаев социалдык, экономикалык абалдын начарлаганы туура, ал жалпы кризиске байланыштуу, ал эми депутаттар өкмөттүн ишин көзөмөлдөп эле жатат дейт.
Парламент төрагасыны орун басары, “Кыргызстан” фракциясынан депутат Нурбек Алимбеков болсо министрлер кабинетине сапатсыз адистер келип жатат жана бийлик бир адамдын колуна топтолуп жатат дегенден алысмын деген оюн билдирди.
Жаңы түзүлгөн оппозициялык бирикменин өкүлү Бегалы Наргозуев мурда бирикпеген тараптар азыр биригип, социалдык-экономикалык жана саясий көйгөйлөрдүн чечилишинин аягына чейин турабыз деп ынандырууда.

Булак: ВВС

Өлкөдөгү саясий, экономикалык абал оппозициянын башын бириктирди

“Кыргызстандын бирдиктүү оппозициялык күчү” деген жаңы оппозициялык кыймыл түзүлдү. Оппозиция өкүлдөрү узакка созулуп кеткен каатчылыктан, өлкөдөгү оор абалдан чыгуу үчүн чечкиндүү кадамдар жасалышы керектигин айтып, бийликке 7 талабы бар экенин жарыялашты.
“Бүтүн Кыргызстан” партиясынын лидери Адахан Мадумаров, “Ата-Журт” партиясынан Камчыбек Ташиев баштаган бир топ саясатчылар, уюмдар жана ар тармактын ишмерлери мүчө болду. Оппозиция өкүлдөрү узакка созулуп кеткен каатчылыктан, өлкөдөгү оор абалдан чыгуу үчүн чечкиндүү кадамдар жасалышы керектигин айтып, бийликке 7 талабы бар экенин жарыялашты. Бул кыймылдын максаты, алдыдагы пландары тууралуу аталган кыймылдын мүчөсү болгон “Каршылык Көрсөтүү Кыймылынын” теңтөрагасы Бегалы Наргозуев менен маек курдук.

-Оппозициялык күчтөрдүн бирикмесин түздүңүздөр. Бул кыймылдын максаты эмне? Түзүүгө эмне түрткү болду?

-Бул кыймылды түзүүгө өлкөдөгү саясий, экономикалык абал себеп болду. Бийликтин көзү май басып Кыргызстанды кризистик жагдайга кептеп койду. Барынан өкүнүчтүүсү бийликтин азыркы абалды реалдуу көрбөй, абалга көз айнектер менен карап, кризистен чыгуунун аракетин көрбөй жатат. Экономиканын сазга батуусу, инфляциянын өсүүсү, дефициттин күч алганы, ички дүң продукциянын кыскаруусу, элдин жашоо-турмушунун төмөндөшү, бул чакырыктарга каршы бийликтин чара көрбөшү себеп болду. Ошондуктан оппозициянын мурун дегеле бирикпеген дөө-шаалары Адахан Мадумаров, Камчыбек Ташиев, Өмүрбек Суваналиев сыяктуу бир топ лидерлер жана саясий партиялар биригишти.

-Өкмөткө 7 талап койдуңуздар. Бул талаптарды өкмөт канчалык негиздүү деп эсептейт жана ишке ашырат?

-Биздин талаптарды өкмөт аткарат деп ойлойбуз. Анткени өкмөттүн кызыкчылыгы үчүн коюлган талаптар. Өзүн-өзү сактоо инстинкти деген бар. Бул бийликте отургандар бийликти аябай жакшы көргөндөр, ошондуктан алар бийликтерин сактап калуу үчүн да биздин талаптарды угат.

-Мына ушул сиздер тараптан коюлуп жаткан талаптарды чечүүнүн, чыгуу жолдору өзүңүздөрдө барбы?

-Бул 7 талаптын өзүндө жолдору да көрсөтүлгөн. Эгерде деталдуу жолдору керек десе, анда бийлик менен оппозициянын жолугушуусу болсо, ошол жерде баары сунушталат.

-Силер койгон талаптар аткарылбаса анда кандай кадамга барасыңар? Эл менен жолгушууларды өткөрөсүңөрбү?

-Биздин койгон талаптар аткарылбаса анда саясий күрөштүн алкагында талаптар андан ары күчөйт. Азыркы бийлик бийликке жетүү үчүн кандай күрөшкөн болсо, биз да саясий күрөштүн бардык формаларын колдонобуз. Эл менен жолугушуулар, митингдер болот. Шайлоолордун таза өтүүсү үчүн шайлоо өткөн жерлерде күрөштөрдү жүргүзөбүз. Себеби акыркы шайлоолордо бийлик өзүнүн талапкерлерин мыйзам бузуулар менен өткөрдү. Биометрика дегенди жамынып калп эле кошумча жазуулар, компьютерлерден өткөрүлгөн бюллетендердин видеолорун тараганын көрдүк.

– “Оппозициялык күчтөрдүн бирикмеси” — кийин саясий партияга айланабы?

-Айланып кетиши мүмкүн. Бирок алдын ала айта албайм. Бул күчтөр мурун дегеле бириккен эмес. Азыркы абалды түшүнүп, биригүүнү туура көрүштү. Анткени саясий идеология бир болбосо, анда азыркы бийликтегилер Кыргызстанды катастрофага алып келет.

-Буга чейин мындай оппозиция болгон эмес деп жатасыз. Бирок мындан мурун да оппозициялык топтордон турган оппозиция түзүлгөн. Бирок алар узакка кете алышкан жок. Сиздер да ушул сыяктуу болуп калбайсыздарбы?

-“Бишкек форуму», “Каршылык Көрсөтүү Кыймылы” уюмдары, “Бүтүн Кыргызстан” жана “Ата-Журт” партиялары буга чейин такыр биригип иштеген эмеспиз. Булар эч качан бириге алабайт деп оппоненттер айтып келишкен. Буга карабай бүгүн биригип отурат. Күндө болгон жолугушуулардан байкап жатам, карама-каршылыктар жок. Ошондуктан бул узакка созулган, саясий бир идеологияга бириккен, чоң саясий күчкө айлана алат.

-Сиздерди бириктирген бул Кыргызстандын саясий экономикалык абалынын да мурда саясий күчкө, партияга айлануу максаты эмеспи?

– Саясий партияга айлануу сөз болгон жок. Болгону сиздин сурооңузга карата божомол катары айттым. Биздин бир гана шартыбыз бул Кыргызстандын саясий экономикалык абалы менен күрөшүү, бир багытта, жолдон тайбай, күрөштү акыр-аягына чыгаруу. Бийликти көптүрбөй элге кызмат кылчу бийликке айлантуу максатында кол алыштык.

-Негизи Кыргызстанда оппозиция бар деген менен иш жүзүндө күчтүү оппозициянын жоктугу айтылып келет. Сиздер күчтүү, өз ордун тапкан оппозицияга айлана аласыздарбы?

-Азыркы оппозиция күчтүү. Муну бийлик жөн гана чычалап моюнга албай жатат. Кыргызстанды өнүктүрүп жиберем деп көкүрөк каккандар бийликке 6 жыл мурун келишкен. Буларга иштегенге кенен убакыт берилип келди. Бирок 6 жылдан бери бардык экономикалык көрсөткүчтөр төмөн кетти. Эми оппозиция баш көтөрөт жана биригүү жолуна түшөт. Бир гана биз эмес башка да оппозиялык топтор бар. Азырынча бизге кошула элек Исмаил Исаков, Азимбек Бекназаров сыяктуу күчтүү оппозциялык күчтөр бар. Системдүү оппозицияда көп жылдар иштеген тажрыйбалуу оппозиционерлердин катары кең. Азыркы оппозициянын интелектуалдык деңгээли бийликте отургандардан 2-3 эсе күчтүү. Ошондуктан азыркы тапта Кыргызстанда күчтүү оппозиция бар деп эсептейм.

-Маегиңизге ыраазычылык билдиребиз.
Гүлназ Мамытова

Гүлназ Мамытова
Булак: “Марал” радиосу

Фотобаян - Жалал-Абадка Өзбекстандан минералдык жер семирткичтердин алгачкы партиясы келди

Кечээ, 1-мартта Жалал-Абад Түштүк темир жол станциясынын товардык бөлүмүнө Өзбекстан Республикасынан алгачкы 13 вагон органикалык жер семирткичтер партиясы келди деп маалымдады өкүлдүн басма сөз катчысы. Кыргызстан менен Өзбекстан Республикасынын Өкмөттөр аралык келишимине ылайык быйыл биздин өлкөгө 40 миң 200 тонна минералдык жер семирткичтерди жеткирүү келишими түзүлгөн.
Бүгүн, Жалал-Абаддагы Түштүк темир жол станциясынын товардык бөлүмүнө 13 вагон аммиачный селтира жана карбомид жер семирткичи келип түшүп, Ноокен, Сузак жана Базар-Коргон районунан келишкен дыйкандар менен фермерлерге накталай акчага берилип жатат. Тагыраак айтканда, Өзбекстан келтирилген минералдык жер семирткичтин алгачкы траншында 1500 тонна аммиачный селитра жана 500 тонна карбомид жер семирткичи келип түштү.
– Азыркы учурда бир килограмм аммиачный селитра 16 сом 60 тыйын, ал эми карбомид 18 сом 80 тыйындан дыйкандар менен фермерлерге «Айыл банкы» аркылуу накталай акчага сатылып жатат. Быйылкы жылы дыйкандардын минералдык жер семирткичтерге болгон керектөөсүн толук камсыз кылууга КРнын Өкмөтү тарабынан бардык иш-чаралар көрүлөт,- деди материалдык резервдер мамлекеттик ишканасынын борбордук аппаратынын Жалал-Абад областындагы өкүлү Кылычбек Токтошов.
Минералдык жер семирткичтердин дыйкандар менен фермерлерге туура таратылып берилип жаткандыгын өкүл өзү жеринде барып таанышты жана фермер-дыйкандар менен баарлашты.
ЖА жер семирткич
ЖА жер семирткич2
ЖА жер семирткич3
ЖА жер семирткич4

Жолдошбай Осмонов, журналист.

Баткенде мыйзамсыз 10 түп арча кыйгандыгы үчүн өзбек жараны 6 жылга эркинен ажыратылды

Соттолуучу А. Тургунов 1986-жылы туулган. Өзбек Республикасынын жараны. Кадамжай районунун “Куржун” жайлоосунан 2013-жылы диаметри 8,0дөн 20,0гө чейинки “Саур арча” (Арча полушаровидный) түрүнө кирген 10 (он) түп арчаларды мыйзамсыз түрдө өспөй калган деңгээлге чейин кыйышып, өздөрү жашаган үйлөрүнө алып кетип калышкан. Натыйжада мамлекетке 750 000 (жети жүз элүү миң) сомдук зыян келтирген. Соттолуучунун, алдын ала тергөө мезгилинде өздүктөрү так аныкталбаган Өзбек жарандары “Бегжан”, “Азамат” жана “Умар” аттуу кылмыштуу өнөктөштөрү менен биргеликте мыйзамсыз бул ишке 2014-жылда эки жолу барышкан. Баалуу дарактарды кыюу менен жалпысынан мамлекетке 1 050 000 (бир миллион элүү миң) сом зыян келтирген. Бул тууралу Баткен облустук сотунун басма сөз кызматы билдирет.

Бул факты боюнча Кыргыз Республикасынын КЖКнин 279-беренесинин (Бак-дарактарды жана бадалдарды мыйзамсыз кыюу) 1-ст. 2-б. 2,3-п.п. менен 3 жыл 6 айга эркиндигинен ажыратылган. КЖКнин жогорудагы беренеси менен үч жолу айыпталып, 59-ст. негизинде жазаларды жарым-жартылай кошуу жолу менен биротоло 6 жылга эркиндигинен ажыратылган.

Кадамжай райондук сотунун 27.11.2015-жылдагы чыгарган чечимине макул эместиктерин билдирген соттолуучу А.Тургунов жана анын жактоочусу кассациялык даттануу менен облустук сотко кайрылган. Баткен облустук сотунун кылмыш иштери жана админстративдик укук бузуулар жөнүндөгү иштер боюнча соттук коллегиясы ишти карап чыгып, Кадамжай райондук сотунун чыгарган чечимин күчүндө калтырды.

Түп району Памирден 5 үй-бүлө кыргызды көчүрүп келип жайгаштырууга даяр

Кыргыз Республикасынын
Премьер-министри
Т. А. Сариевге

Кайрылуу

Баарыбызга маалым болгондой Афганистан мамлекетинин Памиринде жашаган кыргыз бир туугандарыбыз деңиз деңгээлинен 4200-5000 метр бийиктигинде, эч бир жашоо шарттарсыз, өтө оор акыбалда жашагандыгына байланыштуу алар эрте көз жумуп, Памирдеги боордош кыргыздардын саны кескин түрдө азайып баратат.
КСДПнын жаштар канаты Памирлик боордошторго жардам кылуу ирээтинде Ысык-Көл областынын Түп районунун Акими И.Кожалиевге кайрылганбыз. Түп районунун Акими И.Кожоналиев биздин сунушту четке какпай бир тууган элди тосуп жана жайгаштырып алаарына даяр экенин билдирди.
КСДПнын жаштар канатынын Памирлик кыргыздарды көчүрүп келүү демилгесин Эл аралык «Кыргыздар» ассоцияциясынын башчысы Н.Минбаев колдоду жана ассоцияция тарабынан көчүп келүүчү үй-бүлөлөрдүн, көчүп келгенге кетүүчү акча каражат жагынан жардам берээрин билдирди.
КСДПнын жаштар канатынын лидери Р.Самудинов, Түп районунун Акими И.Кожалиев жана Эл аралык «Кыргыздар» Ассоцияциясынын башчысы Н.Минбаевдер кенешип биринчи Памирден беш үй-бүлөнү көчүрүп келүүнү макулдашышты. Беш үй-бүлөөнү көчүрүп келүү бул биринчи эле кадам, андан соң дагы үй-бүлөөлөрдү көчүрүп келүү улантылат.
Жогорудагы айтылган нерсени эске алып, Биз Кыргыз Республикасынын Премьер Министри Т.Сариевге кайрылабыз, Памирлик Кыргыздардан беш үй-бүлөнү көчүрүп келүү үчүн уюштуруу маселесине жардам берүүнүздү өтүнөбүз.
Ушул демилгени колдоо көрсөтөм дегендер бар болсо, биз өзүбүз тараптан толук кандуу кызматташууга даярбыз.

Ренат Самудинов
КСДП партиясынын жаштар канатынын лидери

Канайым Бердибаева, Апрель Баатыры: "СДПКчы Чыныбай Турсунбеков Нарындагы мектептин пол жуугучуна чейин аралаша береби?"

“Нарын шаарынын N8-мектебинин мурунку директору Кубан Мамбетов Акаевдин режимине кандай кызмат кылса кийин Бакиевдин, Атамбаевдин режимдерине да ошондой эле кызмат кылып келген, принциби жок директор болгон”,- деп билдирди бүгүн, 2-мартта Кyrgyztoday.kg маалымат агенттигине Нарындан Апрель Баатыры Канайым Бердибаева.
“2014-жылы мектептин коллективи Мамбетовду каржылык урдоолор менен айыптап, республикага чейин жазып жүрүп кызматтан кетиришкен. Эми ага иши түшкөн СДПКчы Чыныбай Турсунбеков баш болуп Нарын Билим берүү бөлүмүнүн башчылыгына түртүп жатышат. Ушул СДПКчыларда кенедей да уят да, принцип да жок экен да. Эмесе ушул Акаев менен Бакиевдин кадрларынан башка адам таппай калыштыбы? Дегеле СДПКчы Чыныбай Турсунбеков Нарындагы мектептердин пол жуугучун дайындоого чейин аралаша бергенин качан коёт?”, – деди Апрель Баатыры Канайым Бердибаева.

Булак: Кyrgyztoday.kg

КРнын Башкы прокурору Индира Жолдубаева Таш-Көмүр шаардык прокуратурасынын жаңы имаратынын ачылыш аземине катышты

Бүгүн, 2-мартта КРнын Башкы прокурору, юстициянын 2 класстагы мамлекеттик кеңешчиси Индира Жолдубаева Таш-Көмүр шаардык прокуратурасынын жаңы имаратынын ачылыш аземине катышты деп маалымдады өкүлдүн басма сөз катчысы. Таш-Көмүр шаардык прокуратурасы буга чейин балдар бакчасынын имаратында жайгашып келген болчу. Шаардык кеңештин депутаттарынын колдоосу менен прокуратуранын жаңы имаратын бүткөрүүгө шаардын бюджетинен 2,5 млн. сом акча каражаты ажыратылып берилген. Таш-Көмүр шаарындагы «Күч» ЖЧКсынын куруучулары прокуратуранын жаңы имаратын сапаттуу бүткөрүп, толук аягына чыгарышты. Ал эми мурдагы имарат бардык жабдуулары менен «Чабалекей» балдар бакчасына калтырылып, азыр ал жерде 100 бала 4 тайпада татыктуу таалим-тарбия алып жатышат. Жаңы имараттын ачылыш аземине арналган иш чараны областтын прокурору Өткүрбек Жамшитов алып барды.

– Жаңыдан ишке киргизилип жаткан имаратты чоң же кичине деп бөлүүгө болбойт. Жер аянтын ажыратып бөлдүрүү, курулушка финансылык каражттарды табуунун өзү деген канчалык кыйынчылыктарды жаратаары анык. Прокуратура менен мамлекеттик жана муниципалдык органдар менен тыгыз кызматташуусу мындан ары дагы чыңдалат деп терең ишенемин. Айрыкча Таш-Көмүр шаардык жергиликтүү кеңештин депутаттарына терең ыраазычылыгымды билдиремин. Элибизде «Эшигин көрүп, төрүнө өт» дегендей заманбап бул имаратта мыйзамдуулукту тыкыр көзөмөлдөө жана аны сактоо боюнча мамлекеттик кызыкчылыгындагы жана элдин талабын көздөгөн  адилеттүү иштердин аткарылышына терең ишенемин,- деди КРнын Башкы прокурору, юстициянын 2 класстагы мамлекеттик кеңешчиси Индира Жолдубаева.

КРнын Генералдык прокурору Индира Жолдубаева шаардык прокуратуранын жаңы имаратын курууга активдүү салымын кошкон Таш-Көмүр шаарынын 1-чи вице-мэри Ислам Масабировду КРнын Башкы прокуратурасынын төш белгиси, «Күч» ЖЧКсынын прорабы Түгөлбай Арстанбековду  Ардак Грамота менен сыйлады.

Имараттын ачылышы менен прокуратура кызматкерлерин, шаардын активи менен коомчулугун кызуу куттуктаган өкүл Жумагүл Эгембердиева өзүнүн белегин тартуулады.  Прокуратура тармагында көп жылдар бою эмгектенишип, ардактуу эс алууга чыгышкан эмгек ардагерлери  Алишер Султанов жана Дегенбай Арзиев кесиптештерин жаңы имараттуу болуулары менен куттукташып, жооптуу жана ардактуу иштерине ийгиликтерди каалашты.

Таш-Көмүр шаардык прокуратурасынын жаңы имаратынын кызыл тасмасын КРнын Генералдык прокурору Индира Жолдубаева жана өкүл Жумагүл Эгембердиева аземдик салтанатка катышкандардын кол чабууларынын коштоосунда кесип беришти.

Таш-Көмүр шаардык прокуратурасынын жаңы имаратынын

Жаңы имараттын ачылыш аземине келишкен коноктор анын ички жасалгасы жана жаратылган шарттар менен  дагы бир сыйра таанышып чыгышты. Таш-Көмүр шаардык прокуратурасынын жаңы имаратынын ачылыш аземине Таш-Көмүр шаарынын мэри Бекболот Миңбаев, Таш-Көмүр шаардык кеңештин төрагасы Мамидалы Кулдышев, Таш-Көмүр шаарынын прокурору Улугбек Нуралиев жана шаардын активи менен коомчулугу катышты.

 

Жолдошбай Осмонов, журналист

Тажикстанда Шахристон туннели жер титирөөдөн зыян тартты

Тажикстанда жакында болгон жер титирөөдөн Шахристон туннелинин  14 метрдей бөлүгүнө зыян келтирилди.  Транспорт министри Шерали Ганжалзода маалымдагандай, мындай кырдаал жүргүнчүлөргө коркунуч жаратпайт. Автоунаалардын тыгынына жол бербөө үчүн  убактылуу желдеткич туннел иштеп жатат. Тажикстан сейсмикалык  кооптуу аймакта  жайгашкандыктан, силкинүүлөр бул сыяктуу көптөгөн абалдарды жаратат.

“Жер титирөөдөн  туннелдин негизги курулушу   жапа чеккен жок, азыр   оңдоо иштери жүргүзүлүүдө”, – дейт министр.

Шахристон туннели 2012-жылы Кытайдан насыяга алынган акчага курулган.

Ош шаардык кеңешине 27-мартта өтө турган шайлоого катышуу үчүн 13 саясый партия тизмелерин тапшырып каттоодон өттү

Ош шаарында 27-мартта өтө турган Ош шаардык кеңешине шайлоого катышуу үчүн шайлоо комиссиясынан 13 саясый партия каттоодон өтүп, депутаттыкка талакерлеринин тизмесин тапшырып, шайлоого камданышууда:
– «Ата-Журт»
– «Күч биримдикте»
– «Өнүгүү-Прогресс»
– «Ата-Мекен»
– «Бир-Бол»
– «Кыргызстан»
– «Республика – Ата-Журт»
– «Мекеним Кыргызстан»
– «Кыргызстан коммунистер партиясы»
– КСДП
– «Эмгек»
– «Аалам»
– «Демократ»

Булак: Кyrgyztoday.kg

Баткендин тургуну диний экстремистик материалдарды телефонунда сактагандыгы үчүн 1 айга камакка алынды

Шектүү катары ушул жылдын 2-февралында кармалган Баткен облусуна караштуу Кызыл-Кыя шаарынын тургуну Х.Расулов 1990-жылы Кызыл-Кыя шаарында туулган, билими бүтпөгөн орто, үй-бүлөлүү, эки баланын атасы, мурда соттолгон, эч жерде иштебейт.

Соттолуучу өзүнүн кол телефонунда Кыргыз Республикасынын аймагында тыюу салынган “Өзбекстан ислам кыймылы” жана “Катибат аль-Бухари” экстремистик-террористик уюмдарына таандык сүрөттөрдү жана видео роликтерди сактап жүргөн. Бул материалдарды колдонууга жана таратууга мүмкүн эместиги, Кыргыз Республикасынын мыйзамдык укуктук актыларына карама каршы келери аныкталган.

Баткен райондук соту бул ишти 18.02.2016-жылы карап КРнын КЖКнин 299-2-ст. (Экстремистик материалдарды  сатып алуу, даярдоо, сактоо, жайылтуу,  ташуу жана жиберүү,  ошондой эле экстримистик уюмдардын символдорун же атрибуттарын атайылап колдонуу)  1-б. менен айыпталган Х.Расуловдун бөгөт коюу чарасы катары үй камагы тандалган.  Мамлекеттик айыптоочу биринчи инстанциядагы сот тарабынан кабыл алынган токтомго макул болбой кассациялык арыз менен кайрылган. Баткен облустук соту 2016-жылдын 1-мартында I инстанциянын токтомун өзгөртүп, соттолуучунун бөгөт коюу чарасы катары 1 (бир) айлык мөөнөткө башкача айтканда 31.03.2016-ж. чейин камака алуу түрүн тандады.

 

Рамзан Кадыров: Немцов кара ниет максаттын курмандыгы болду

Чечен лидери  Рамзан Кадыров  бир жыл мурун Борис  Немцовдун киши колдуу өлүм табышына маркумдун ысымын өз кызыкчылыктары үчүн пайдаланып жаткандар айыптуу экенин  «Интерфакс» агенттигине берген маегинде билдирди.

Анын айтуусунда, азыр Немцов тууралуу ар кандай сөздөрдү айтуу менен бул адамдар өз кызыкчылыктарын ишке ашырууну максат кылууда.

“Мурун бул партия жана активист деп аталгандар менен эч кимдин иши жок болчу.  Эми алар Немцовдун өлүмү үчүн бардыгын күнөөлөп жатышат”,- деди Кадыров.

Ошол эле маалда бул кылмышка күнөөлүүлөрдү эч качан коргобой турганын айтып, калыс иликтөө жана акыйкат соттук териштирүүлөр жүрөт деген ишенимин кошумчалады.  Кадыровдун баамында, Борис Немцов өлкөдөгү кырдаалды туруксуз кылууга багытталган кара ниет пландын курмандыгына айланды. Ал эми аны максат кылгандар чет мамлекетте жүрүшөт.

Орусиянын оппозициячыл маанайдагы саясатчылары Борис Немцовдун өлүмүнө Чеченстандын президентинин катышы бар экенин бир нече ирет жарыялашкан.

Чечен президенти кызматтан кеткенден кийин эмне менен алек болорун да айтып өттү.  Тогуз балалуу Кадыров президенттик тактан түшкөндөн кийин үй-бүлөсү менен алектенип, Орусиянын кызыкчылыгын коргоону уланта берерин белгиледи.  Владимир Путин ордунда калууну суранса, республиканы мындан ары да башкарууга даярдыгын кайталады. Кадыровдун президенттик мөөнөтү быйыл 5-апрелде аяктайт.   Расмий Кремль чечен башчысынын болочогу тууралуу эч кандай маалымат айта элек.  Оппозиция болсо анын отставкасын талап кылууда.

Ош: Текебаевге кошулгандан бери Мырзакматовдун «Улуттар Биримдиги» партиясы чачырады

Оштогу «Улуттар биримдиги» партиясы 27-марттагы шаардык кеңешке болгон шайлоого катышпастыгын билдирип, байкот жарыялады. Партиянын саясий кеңеши коомчулукка кайрылуу таратып, анда бийликчил күчтөр шайлоону таза өткөрбөйт деп жазылган. Серепчилер, лидери сыртта жүргөн «Улуттар биримдиги» партиясынын ынтымагы ыдырап, саясаттан чекеге сүрүлүп калды деп белгилешүүдө.
Ош шаарынын мурунку мэри М.Мырзакматов негиздеген «Улуттар биримдиги» саясий партиясы алдыдагы шаар кеңешине болгон шайлоого катышуудан баш тартты. Коомчулукка таратылган кайрылууда «Бүгүнкү күндө өлкөбүз экономикалык, социалдык жана саясий кризиске белчесинен батып, административдик-буйрукчул бийлик, эл күткөн жаңы талаптарга ылайык келбей калгандыгынын далили катары көрүнөт. Ошондуктан акыркы учурда коом деградацияга учурап, бийлик элди уруу-урууга, кокту-колотко, айыл-аймактарга бөлүү саясатын улантып жатат»- деп жазылган. Партиянын саясий кеңешинин мүчөсү Абжапар Аккулов, шайлоонун таза өтпөй турганын алдын ала билип, ага катышуудан баш тарттык деп билдирүүдө.

-Биздин партияга карата тоскоолдуктар уланууда. Оштогу шайлоочулардын саны жасалма жол менен көбөйтүлүп, кошумча шайлоо участкалардагы 15 миң шайлоочу азыр башка участкага чачыратылып, админстративдик ресурстун пайдалангандыгын көрсөтүп турат. Биз мындай чечимди сыртта жүргөн лидерибиз менен макулдашып кабыл алдык.

2010-жылдагы Ош окуясынан кийин түптөлгөн «Улуттар биримдиги» партиясы 2011-жылдагы Ош шаардык кеңешиндеги шайлоодо көп добуш алган. Партия көпчүлүк башка партиялар менен коалиция түзүп М.Мырзакматов кайрадан мэр болуп шайланган. Ош шаарынын тургуну Адылбек Батыралиев «Улуттар биримдиги» жаңы түзүлгөн кезде электораты көп эле дейт. Ал учурдагы партиянын абалына карап, убактылуу кызыкчылык үчүн түзүлгөнбү деп да ойлойт. Анын пикиринде, кандай саясий кырдаал болбосун «Улуттар биримдиги» партиясы шайлоого катыша бериш керек болчу.

-Убагында «Улуттар биримдиги» партиясын колдогонбуз. Ал убакта келечеги бар партиядай көрүнчү. Азыр лидери М.Мырзакматов Москвада калганы бул жакта туруп алып шайлоого катышпайбыз деп жатышат. Мен ойлойм катышуу керек, күрөшүү керек. Мындан улам мен ойлоп атам кокустан эле түзүлүп калды окшойт. Партиянын бекем позициясы жок экен.

Серепчи Эркин Абдразаковдун пикиринде, «Улуттар биримдиги» партиясынын лидери М.Мырзакматовго саясий куугунтук башталгандан бери ички ынтымагы ыдырап, партия алсырай баштаган Ал партиянын жергиликтүү кеңештин шайлоосуна катышпай койгонун 4 фактор менен түшүндүрүп берди.
-Биринчиден, булар шайлоого барууга каржы жана саясий ресурсунун жок экенин сезишти. Экинчиден, партиянын саясий кеңеши өз электоратын жоготуп алды. Үчүнчүдөн, бир эле лидерге көп нерсе байланып калган. Ошондуктан лидерсиз булар эч нерсе кыла алышпайт.Төртүнчү фактор, бийликтин бул күчтүү партиянын кайрадан саясий аренага келүүсүн ачык каалабай турганы сезилип турат. Азыр шаардык кеңешке шайланган партиядагы лидерлери эч нерсе колунан келбестигин билип, жаңы күчтөргө таянып, башка партиялар менен шайлоого баратат.

Ош шаардык шайлоо комиссиядан билдиргендей, 15-февралдагы арыз берчү акыркы күнү 13 партиядан арыз келип түшкөн. Буга чейин Ош шаардык кеңешке баруу үчүн «Улуттар биримдиги» партиясы кайсы бир партиялар менен биригүү тууралуу сүйлөшүүлөр болуп жатканын кабарлаган.

Жаңыланган шайлоо эрежелерине ылайык, партиялар бири – бири менен тандем түзүп шайлоого катыша албайт. Мындан улам учурдагы партиянын депутаттарынын айрымдары «Ата-Мекен» партиясынын тизмесине кирсе, көпчүлүгү «Республика-Ата-Журт» партиясына кошулуп шайлоого аттанышты. Өткөн жылдагы парламенттик шайлоодо «Улуттар биримдиги» партиясы стратегиялык өнөктөш катары «Ата Мекен» саясий партиясы менен шайлоого катышкан болчу. Алар бул жолку жергиликтүү кеңештеги шайлоодо эмне үчүн кайрадан «Ата Мекен ” менен шайлоого барбагандыгын ачыкташкан жок.
Булак: maralfm

АКШдагы президенттик жарышта Трамп менен Клинтон алдыда

АКШда быйыл күзүндө өтө турган президенттик шайлоонун алкагында   алдын ала добуш берүү өнөктүгүнүн жыйынтыктары чыгарылды.

“Супер шейшемби” аталган шайлоодо 1-мартта  республикачыл  жана демократтар партиялары он эки  штатта добуш берүү уюштурду. Анын натыйжасында   Трамп 6,   Клинтон 7 штатта алдыга озуп чыкты.

Республикачылардын башка талапкери Тед Круз кичи мекени Техас менен Оклахомада жеңишке жетти. Сенатор Марко Рубио Миннесот штатында алдыга озду.

Клинтондун башкы атаандашы,  демократ   сенатор Берни Сандерс  Вермонт,    Колорадо, Миннесот  жана  Оклахомада көп добуш  алды.

Бул праймериз добуш берүү быйыл күзүндө өтө турган президенттик шайлоого аттанган талапкерлерди аныктоодо чоң мааниге ээ.

Жеке кызыкчылыктан жемин жедирбеген Базаке!

“Жерүй” алтын кенинин тегерегиндеги талаш-тартыштар кайрадан башталды. Мындан бир аз убакыт мурда эле жергиликтүү эл аталган алтын кени акыры жакшы компаниянын колуна тийгенине ыраазы болуу менен, эртерээк ишкана ишке кирип, аймактагы жумушсуздуктун санын кыскартса болот эле деген үмүтүн айтып башташкан болчу.

Андан кийин айрым тургундар алтын кенинин ишке киришине каршы чыгып, нааразычылыгын бийликке билдирип башташты. Капысынан эле топ жарып, “Жерүйдүн” россиялык компаниянын иштетишине каршы боло баштагандарга башка эмес, Таластын жергиликтүү калкынын басымдуу бөлүгү түшүнбөй турат. Анан эле бир адис өзү маегинде белгилегендей эле, “иттин өлүгү кайсы жакта көмүлгөнү” калкып чыга калды.

Тоо-кен адиси Базарбай Мамбетов жакында маалымат каражаттарынын бирине маек берди. Бергенде да так ушул “Жерүйдүн” көшөгө артындагы кызыктуу сырларын чечмелегенге аракет жасаптыр. Айтымында, алтын кенин иштетүү үчүн тендерден утуп чыккан “Восток-Геолдобыча” компаниясы “Кумтөрдүн” кейпин кийген, афера жолуна түшкөн компания экен. Буга дейре Таласты түрө кыдырып, россиялык компанияны байдын кызындай мактап жүргөнүн бир заматта унута калып, жасалма тоо-кен адисинин 180 градуска оңой-олтоң бурулуп кеткени эл арасында бир топ түшүнүксүз жагдайды жаратып таштады.

Маекти окуп чыккан адам көптөгөн бийик кызматтардын “башын жеген”, Акаевге, Бакиевге жагалданып жүрүп убагында бир эмес эки жолу вице-премьерлик кызматты аркалаган, күн тийген жердин күкүгү  россиялык компанияга “алты жашар баладай эле алданып калгандай” кабыл алат. Көрсө Базарбай Мамбетовго  “Восток-Геолдобыча” башында экономикалык тармактагы адис катары кайрылып, ишкананын кенди иштетүүчү  жаңы заманбап долбоорун элге тааныштырууга катышып берүүсүн сунуш кылган.  Долбоордун экологиялык да, экономикалык да жактан пайдалуу  экендигин окуп билгенден кийин Базакебиз компаниянын тапшырмасын аткарып, Таласка барып, ишкананын жаратылышка кедергисин тийгизбей сапаттуу иштей турганын саймедиреп көпчүлүккө  түшүндүрүүнү  колго алган. Бирок барган эле жеринде суроо берген карапайым  элди жекирип “сен кимсиң, менин ким экенимди билесиңби?!  Мен чоң саясатта жүргөндө  сен көчөдө  жүргөнсүң. Мен айтып жатпаймынбы баардыгы жакшы болот. Золото деген бул жакшы нерсе. Аны көпчүлүк билбейсиңер”,- деп уруша берип, акыры эл бул менменсинген немени кайдан тапкансыңар деп ызы-чуу салып, жыйынтыгында компаниянын жетекчилиги Мамбетовду долбоорго кабыл албоо  чечимин кабыл алыптыр. Кийин “мени ишке алгыла, мен кыйратам” деп улам компанияга кайрыла берип, акыры жакында “жок” деген чечимди угаар менен Базакебиз теңирден тескери кетип, “эми баардыгын тетири кылып бурмалайм. Ансыз да жаз келип эл араң турат,  дал ушундан пайдаланбасамбы”, – деп кылычын кынынан сууруп,  айгайлап турган учуру экен. Ошондон баштап элди ишкананын иштешине уруксат бергиле деп үгүттөп жүргөн Мамбетов айткан сөзүн артка кайтарып, зыянын безилдеп, элди каршы маанайга жеткиргенге аракет жасаптыр. Өз кызыкчылыгы үчүн элди куурчактай ойнотуп, бир күнү бирди, экинчи күнү андан башканы айтып, элдин башын айландырууну өз кесиби кылып алган Мамбетов мырзага Таластын эли менен ойноого ким уруксат берди экен десең.

Өткөн жылдын ноябрь айында Базарбай Мамбетов жалпыга маалымдоо каражаттарына “Жерүй” боюнча пикирин билдирип атып (анда россиялык компанияны мактап жүргөн кезеги) “алтын кендин иштеп кетишине жергиликтүү элдин негативдүү мамилеси гана тоскоол болууда” деп жар салган. Арадан үч ай өтпөй жатып, элдин алтын кендин иштебей атышына кенедей дагы күнөөсү жоктугуна көзү жетиптир. Маегинде: “Жергиликтүү эл кен чыгаруу долбоорунун токтошуна кичине дагы күнөөлүү эмес. Күнөөнүн баары өз кызыкчылыгын, акчаны ойлоп, бири бирине шылтай берген бийликте”, – дейт. Балким, бийликте күнөө бардыр, бирок, ар үч айда позициясын теңирден тескери оодарып, карапайым элдин мээсине ар башкача маалыматтарды куюп, бирде “кенди иштетүү керек” десе, бирде “иштетүүгө каршы болгула” деп кыйкырган эргулдун долбоордо  жеке кызыкчылыгы бардыгын башкалар баамдабайт деп ойлойбу?

Ушундай арзыматтардын азабынан карапайым эл канча жылдан бери ар кимге алданып, улам бирине ишенимин байлап берсе, анысы өз кызыкчылыгын жүзөгө ашырары менен элдин үмүтүн уруп ойнобой басып кете бергенинен жедеп жалкып калганын тана албайбыз. Ошондуктан, кайсы бир орчундуу маселе пайда болгондо, артында калган ачуу тажрыйбасын улам эстеп, пайда боло калган ар бир маалыматка шектенүү менен карап калышты. Кызыгы Мамбетов деген неме өзү бакыйып бийликте олтурганда, Жерүй  300 сомго сатылган убакта, Кумтөр канадалыктарга 340 сомго жең ичинен соодаланганда оозуна суу толтуруп алган балыктай унчукпай олтуруп,  эми минтип бийликтен буту тайып, ээрден оогон кезде элди ойлоп, “урматтуу Таластык туугандарым” деп калганына жол болсун деп таластыктар жерге түкүрүп  жүрөт. Базарбай Мамбетов өзүн тоо-кен жаатында тажрыбайлуу, алмашкыс адис экенин жар салуудан тайбай,  баскан- жүргөн жеринде мактанат, андай болсо долбоорду тааныштыруудан мурда, элге барып мактабай, башын иштетип,  шектүү нерсени баса жыгылбайт беле. Тажрыйбалуу болуп туруп, компаниянын ойлорун баамдабай калганы, анан да аны жергиликтүү элге “таңуулап”, ишкананын иштетилишине жан-аракетин салганы, анан барып эле үстүнө “суу чачылгансып”, “уйкудан так кесе ойгонуп”, элди ойлоп калганы кызык экен.

Артка кайрылып көрсөк, Базарбай Мамбетов Акаевдин да, Бакиевдин да бийлигинин тушунда, белдүү кызматтардын ооздугун колдон чыгарбай кармап, эки ирет вице-премьер-министр болгон. Бакиевди ээрден  оодарып түшкөн апрель революциясынан кийин да четте калбай, Убактылуу өкмөттүн башында турган Роза Отунбаеванын колунан кызмат алган. Түркмөнстанга Кыргызстандын толук жана ыйгарым укуктуу элчиси болуп кетип, кийинчерээк президент Атамбаевдин жарлыгы менен кызматынан бошоп Кыргызстанга кайтып келген. Кыскасы өзү Таластын кулуну болсо да, Талас элин айланып учкан кыйынчылык, төбөсүнөн баскан маселеге бир жүз бурбай, “сен мага тийбе, мен сага тийбейм” ураанын карманып, тынч гана бир креслодо оокатын өткөргөндү артык көргөн пенде катары гана өзүн көрсөтпөсө, Кыргызстан үчүн, анын ичинде кичи мекени Талас үчүн чырпык сайбаган неме.  2010-жылы апрель революциясы Таластан тутана баштаган кезде, ошол кезде бийлик секисинде турган адам катары жердештеринен бир кабар алып, акыбалын сураганга жарап койгон эмес. Негизи эле биринчи эптеп кызматка жетүү үчүн жактап, андан кийин кызмат тийбей калса тескери сүйлөп, карапайым элди ойлоп калуу  тажрыйбалуу адиске таандык нерсеби? Деги эле бул жагынан кыргыз атка минерлери эч кимди алдына салбас эле болду.Эми болсо, элине-жерине күйгөн адамдын кейпин кийип, көкүрөгүнөн көк түтүн чыккыча күйүтүн айтып олтурган чагы. Кыргызда жакшы сөз бар “жоо кеткен соң кылычыңды бокко чап” же “кыз боозуп алып энесин коркутат” деген. Базарбай мырза башында боозуй электе ушуларды айтып чыкса эл кичине ишеним кылса керек эле. Тилекке каршы,  эми кылган аракети бир эле кызмат үчүн болуп жаткандыгы карапайым элге ашкере болуп калды. Минтип жалган ушак таратуу менен эл байкушту жөнү  жок козутуп мал сыяктуу алдыга салып айдап, окко төшүн тостуруп, артына жашырынып келип эптеп мансапка жетүүнү  адат кылып алган Мамбетовго окшогон чиновник сөрөйлөрдүн мурдагы фокустары азыр эми ишке ашпай калгандыгын бул адис али биле элек окшойт. Мунусу менен Мамбетов вице-премьер-министрликтен түшүп, элчиликтен кол жууп, бийликтен ээлеген орду жок калып, акырында россиялык компаниядан дагы четке кагылгандан кийин гана патриоттук сезимге тушукканын түшүндүрүп берди.

Мекени үчүн чындап күйгөн адамдын патриоттук сезими жаш курагы жетимишке келип калганда  гана ойгонбойт. Аксакал болгон курагында компаниядан кызмат ала албай калгандыгын элге жалган маалыматтарды таратуу менен жарыя кылбай, жакасын кармап тобо кылып чындыкты айтса гана,  атаганат. Талас эли ага адис катары ишенбей, кабыл албай, элдик жыйындарда сүйлөтпөй жатса, жакшы саамалыктар менен ишке киришем деп жаткан  россиялык компания кантип  аны кызматка алмак эле. Эми болсо  өзүнүн жеке кызматтык тагдырын эл тагдырынан өйдө койгон экс. чиновник  мыйзамдуу укука ээ болгон компанияга суу бүркүү максатында, мурда айткан сөздөрүн тескерисинен которуп,  жергиликтүү элди кайрап баштады. Өз кызыкчылык деп мына ушуну айтат!..

А.Сатындиева,

“Майдан-пресс”

Дүйнөлүк лидерлердин жана саясатчылардын балалык, жаш кездериндеги сүрөттөрү

Ар кайсы мамлекет башчыларынын сүрдүү көз караштарын көргөндө, алардын балалык жана жаш кездерин элестеттүү кыйын. Ал адамдар төрөлгөндө эле, сүрдүү жана кычыраган костюмдары менен кошо төрөлгөндөй сезилет. Албетте, андай эмес. Ал мамлекет башчылары дагы бир кездерде ойноп оюнга, күлүп күлкүгө тойбогон санаасы жок, шайыр жана кыялдарга чөмүлүп жашашкан. Анда эмесе сиздерге азыркы сүрдүү мамлекет башчыларынын балалык жана жаштык кездериндеги сүрөттөрүн тартуулайбыз.

Владимир Путин

Владимир Путин

Барак Обама

Барак Обама

Александр Лукашенко

Александр Лукашенко

Анатолий Чубайс

Анатолий Чубайс

Ангела МеркельАнгела Меркель

Башар Асад

Башар Асад

Билл Клинтон

Билл Клинтон

Борис Ельцин

Борис Ельцин

Борис НемцовБорис Немцов

Валентина Тютина (азыр Матвиенко)

Валентина Тютина (азыр Матвиенко)

Валерия Новодворская

Валерия Новодворская

Владимир Жириновский

Владимир Жириновский

Григорий Явленский

Григорий Явленский

Девид Кэмерон

Девид Кэмерон

Джордж Бушш

Джордж Буш

Дмитрий Медведев

Дмитрий Медведев

Ким Чен Ын

Ким Чен Ын

Лех и Яролав Качиньские

Лех и Яролав Качинсьские

Михаил Горбачев

Михаил Горбачев

Михаил Прохоров

Михаил Прохоров

Петр Порошенко

Петр Порошенко

Сергей Собянин

Сергей Собянин

Франсуа Олланд

Франсуа Олланд

Осуят ОСМОНОВА

Булак: “Эл деми”

 

Москвада аял күйөөсүн кызгангандыктан кичинекей кыздын башын кесип салган

Бала багуучу болуп иштеген Бобокулова өзү баккан кызды өлтүрүп, батирди өрттөп, кыздын кесилген башын өзү менен кошо ала кеткен

 Москванын түндүк-батышында 4 жаштагы кызды өлтүрүүгө шектүү делген аялдын ким экендиги такталды. Ал Өзбекстандын жараны Гюльчехра Бобокулова болуп чыкты. Бул тууралуу Lenta.ru булагы кабардоодо.

Аял күйөөсү башка аял менен байланышып, көзүнө чөп салган үчүн ушундай ишке барганын айткан. Басылма маалымдагандай, жубайынын бул иши аял өзү бала багуучу болуп иштеген үй-бүлөгө кандай байланышы бар экенин түшүндүрө алган эмес.

Кармалган аял, психотроптук заттардын таасиринде болушу мүмкүн экенин “Интерфакс” булагына укук коргоо органдары кабарлашты. Россиянын тергөө комитети берген маалыматка таянсак, 1977-жылы туулган аялга соттук-психиатриалык экспертиза жүргүзүлөт.

Тергөө берген маалыматка таянсак, бала багуучу болуп иштеген Бобокулова өзү баккан кызды өлтүрүп, батирди өрттөп, кыздын кесилген башын өзү менен кошо ала кеткен.

Аялды бүгүн, 29-февралда Москвадагы “Октябрьское поле” метросундагы станциянын жанында кыздын кан болгон башын көтөрүп алып, өзүн жардыра турганын айтып коркутуп, кыйкырып жатка кезде кармашкан.

Саперлер аялдын жанынан жардыруучу заттарды табышкан жок.Каза тапкан кыздын энеси эсин жоготуп, окуя болгон жерден тез жардам унаасы алып кеткени кабарланууда.

Бул окуя боюнча кылмыш иши козголду.

Булак: Кабар ордо

Нарын шаарында өткөн Элдик жалпы жыйындын бийликке Кайрылуусу

«Адамдардын саяий,экономикалык ,социалдык укуктарын коргоо» боюнча комитетинин жана «Алтын жылдыз эне» коомдук уюумунун Теңир –Тоолук батыр энелеринин атынан  

Кыргыз элине, президентке, өкмөткө, парламентке, Башкы прокуратурага,

Нарын шаарында өткөн Элдик жалпы чогулуштун  бийликке

                                                          Кайрылуусу

Биздин кайрылуубуздун себеби төмөндөгүдөй, мурунку чакырылыштагы Жогорку Кеңештин депутаттары Самаков Карганбек  жана Нариман Тулеевдердин эли жери мекени үчүн жасаган иштери патриоттуулугу, билимдүүлүгү даанышмандыгы, гумандуулугу менен элдин эсинде. Биз,  Карганбек Самаковду жана Нариман Тулеевди эки  жолу Жогорку Кеңешке бир добуштан депутат кылып шайладык. “Эл тараза эл калыс” булар депутат катары мыкты иштерди аткарды. «Кан Манастын кадырын,  чачылганда билерсиң, өз душмандын өртүнө  катылганда күйөөрсүң» дегендей, биз Кыргыз элинин элдик уулу Карганбектин соттук иштерине калыс акыйкат баа берип, кыргыз элине кылган ак кызматын эске алуунарды өтүнөбүз.

Ал эми Наримадын Тулеевдин соттук иши кайрадан каралып, юридикалык баа берилишин талап кылабыз.

Манас :«Кимден калбас бул дүйнө  өлбөй тирүү жүргөндө не мураска жетейин, кырк үйлүү Кыргыз журту үчүн курман болуп кетейин деп айткандай, Карганбек уулубуз дуйно жүзүнө кыргыз элин даңазалады.  Манас элин кыргыз элин Юнеского киргизди. Бул эмне эрдик эмеспи? 2016-жылы КР маданият жан тарых жылы болуп бизди сүйүнтүп турат.  Биз Манастын тукумубуз пейилди кенен алып, адамдын асылдыгын, өмүрдүн  кыскалыгын элдин ыйыктыгын унутпайлы! Нариман шаар башчы болгондо кандай кызмат кылганы борбор шаарыбызды кандай гүлдөтүп өстүргөнү элдин эсинде.

Карганбек Самаков жөнүндө Нарын элине гана эмес Кыргыз элине жасаган иштерин айта берсек узун кеп. Урматуу Кыргыз эли, президент, парламент,  өкмөт сиздерден адамдардын саясий-экономикалык, социалдык укуктарын коргоо боюнча комитети жана Нарын жергесинен чыккан асты он баланы арты 7 бала төрөгөн,  Теңир Тоолук баатыр энелер , биздин уулдарыбыз Карганбек Самаковдун , Нариман Тулеевдин азыркы учурдагы акыбалдары бизди тынчсыздандырат. Ошондуктан бул иштер боюнча каралоо, жамандоо  жагын гана эмес калыс баа берип, бул азаматтардын кыргыз эли үчүн, кыргыз тарыхы үчүн кылган зор эмгектерин эске алууңарды көптөн көп өтүнөбүз!
Нарын элинин атынан жыйындын катышуучулары

Адольф Гитлер кыргыздын “Арий” уруусунан болгонбу..?

Бул тарых дегениң кызык нерсе. Так маалымат болбосо да, желимдей чоюлуп кете берет тура…Биздин кийинки тарыхчыларыбыз немистин Адольф Гитлерин кыргызчалатып эле, “Гитике”-дешип кыргызга жакындатып баратышат. Адам генетикасы боюнча илим бир канча тактамаларды даңазалап келишет. Ошолордогу айрым маалыматтарга таянган тарыхчыларыбыз, “Гитике арий болгон, ал “аруу” деген түшүнүк, биз дагы аруу элдин тукумубуз. Демек, Гитике бизге тага, жээн, кайын-журт эмес, түптүз түрдө кыргыз”-дешип келмеңди оозуңан түшүрөт. Эгемендик жылдарынан кийин айрыкча “Туранчылар”, “Алашчылар” согуш учурундагы тарыхты каза башташты. Бул илдет казак менен кыргызда күч. “Алашчылар” учурунда Германия өлкөсүнүн канцлери Гитлер менен жакын мамиледе болуп, россиялык коллониядан бошонуу аракеттерин көргөн деген так эмес маалыматтар да бар. Казак тарыхчылары кайрылган Мустафа Чокай боюнча жазылган “Улуу Түркстандын кыйрашы” аттуу китепте казак-кыргыз жоокерлери, “Алашчылар” Германиянын бийлигине ак кызмат өтөп, СССРдин жеңилишин каалаганын кенен баяндашат. Албетте, бул жагынан алып караганда кызыктардын али чети оюла элек. Бирок, Мустафа Чокай ошол мезгилдин илимдүү интеллигенциясынын алдыңкы өкүлү болгонун эске алсак, алар да жөн жерден мындай кадамга барбаса керек. Ал эми биздин “жакын тууган Гитикенин” өзүнө келсек, элди кыргандан башка дагы бир топ өнөрү болгон. Маселен, Бишкектин борборун чаңызгытып жүргөн “Фольксваген Гольф” үлгүсүндөгү машинанын конструкциясын түзүп чыккан. Чебер сүрөтчү болгон. Музыка дегенде жантыгынан жата калган. Аял дегенде ичкен ашын жерге коюп жүрүп, сүйүүсү сүрсүп кеткенде узун этектерден укмуш көңүлү калган дешет. Жээни менен гана жакын мамиледе болгону анда-санда айтыла калып жүрөт. Ораторлук чеберчилиги боюнча алдына адам салбаса керек. Мурунку кеңешчилеринин эскермесинде Гитике күзгү астына туруп алып күн сайын эки саатан сүйлөө речин калыпка салып, публиканы тартуунун үлгүсүн иштеп чыккан. Кызыгы пивоканада отуруп бийликке келүүнү пикирлештери менен талкуулап жүрүп эле Германиянын эки тизгин бир чылбырын колго алган. Орус менен көз таңмай ойноп, “Биз эч качан бири-бирибизге согуш ачпайбыз”-деген келишимдерди түзүп жүрүшүп акыры озунуп кол салып жиберген. Албетте, Стаке деле Гитикенин эртедир-кечтир “Хай”-деп алаканын чекесине алып бир күн келип калаарын жакшы билген. Бирок, 1941-жылдын жайы эмес 1944-46-жылдары согуш ачат деген ою бар эле. Адольф Гитлер аныгын айтканда адамзатка апаат салды. Жыйырма эки миллион адамдын канына забын болду. Еврей журьун тентитип жиберди. Качан гана Фашизм жеңилгенде еврейлер 1948-жылы азыркы турган Израилге байыр алышты. Ошол эле учурда Фашизмдин апааты менен жөөттөр дүйнөгө тарап кеткени тарыхый факт. Ошентсе да, береги сүрөттөгү Адольф Гитлер кыргыздын “арий” уруусунан.

Төлөгөн СУЛАЙМАНОВ

Булак: “Эл деми”

Ирактагы теракттан 24 адам каза болду

Багдаддын шииттер көп жашаган районундагы базарда 2 бомба жарылды. Полиция 24 адамдын каза болуп, 60 адам жарадар болгондугун билдирди.

Би-би-синин маалыматына караганда, бомбаларды жанкечти террористтер жардырган.

«Ислам мамлекети» террористтик уюму буга чейин бир нече жолу жардырууларды ишке ашырган. Бирок бул жарылууларды эч ким өзүнө ала элек.

Базардагы жардырууларга чейин «Ислам мамлекетинин» согушкерлери Багдаддын четинде жардыруу жасашкан. Анда 13 аскер кызматкери каза болгон.

Булак: “Эл деми”

Кыргызстанда “Оппозициялык күчтөрдүн бирикмеси” - ОКБ түзүлгөндүгү тууралу БИЛДИРҮҮ

Кыргызстан өз башынан оор сыноолорду өткөрүп жатат. Өлкөдө кеңири кулач жайган коррупция жана бийликтин популисттик куру кыйкырыктары карапайым элибиздин ансыз деле оор турмушун андан ары татаалдатууда. Белгилей кетчү нерсе, бүгүн кыргыз жарандарынын турмуш деңгээлдери бир кезде бүгүнкү бийлик мурунку режимди айыптап чыккан негизги позициялар – туташкан коррупция, электрэнергияга тарифтердин көтөрүлүшү, биринчи кезекте керектелчү азык-түлүккө баалардын өсүштөрү боюнча начарлоодо. Андан сырткары, өлкөдө макроэкономикалык туруктуулук жоголуп, каржы жана банк сектору көзөмөлсүз калган.
1990-жылдардан тартып бүгүнкү күнгө чейин Кыргызстанда чет элдик моделдердин негизинде гүлдөгөн мамлекет курабыз деген жалган убадалардын айынан Улуттук идеология жана кайра жаралуу идеясы унутулган. Улуттук кызыкчылык коррупциялык схемалар менен алдым-жутумдукка белчесинен баткан бийликтердин өз билемдигине тушугуп кор болгон.
Кыргызстанды бүгүн аны каптап келаткан саясый жана экономикалык коллапстан эч кандай косметикалык реформалар куткара албай тургандыгы айдан-ачык болуп калды. Өлкөнү узакка созулган кризистен чыгаруу үчүн чечкиндүү жана кынтыксыз кадамдар зарыл.
Республикада түзүлгөн бүгүнкү катастрофалык абалга бийликтин баардык бутактары күнөлүү. Ошол эле учурда айдан ачык көрүнүп турган саясый жана экономикалык кыйроолорго жана жасалбай жаткан реформаларга Кыргызстанда бийликтин бир да өкүлү жоопкерчиликти моюнуна албай келатышат. Бийликтин баардык бутактары: президент, өкмөт жана Жогорку Кеңеш өлкөдөгү кризиске менин тиешем жок дегендей мамиле кылышууда. Премьер-министрди жана өкмөттү шайлаган парламенттеги көпчүлүк башкаруучу коалиция өкмөттү кандай оңой шайласа ошондой эле жеңил-желпи мамиле менен кол жоолуктай алмаштырып, өзүнүн ошол кризиске түздөн-түз тиешеси бар экенин аңдабай жатышат. Логика боюнча ишке жарабаган өкмөттү шайлаган башкаруучу коалиция өкмөттүн таркалышы менен кошо өздөрү да кошо таркап, парламентте жаңы башкаруучу коалиция куралышы керек.
Бүгүнкү күнгө чейин бийликтеги саясатчылардын бири да мамлекеттеги реалдуу экономиканы талкалаганы үчүн өзүнө жоопкерчиликти алганга кудурети жетпеди. Бийлик өзүнүн саясый банкрот болгонун алигиче түшүнгөн жок жана реалдуу турмуш менен байланышын эбак эле жоготуп алган.
Карапайым элдин бүгүнкү кризистин шарттарында тездик менен жакырдануусун эске алуу менен Бишкек форуму, Каршылык Көрсөтүү Кыймылы, “Бүтүн Кыргызстан” жана “Ата-Журт” саясый партиялары биригип, “Оппозициялык күчтөрдүн биримдигин (ОКБ)” түзүүнү чечишти. Бул уюм Кыргызстанга бакубатчылыкты жана гүлдөп өсүүнү каалаган, чыныгы реформаларды ишке ашырууга кызыкдар адамдардардын, патриоттордун башын кошкон ачык коом болот.
Жаңы оппозициялык кыймылдын эшиги Кыргызстан бүгүн саясый, экономикалык, социалдык катастрофалардын босогосунда турат деген пикирди тең бөлүшкөн баардык саясый партиялар, кыймылдар, коомдук уюмдар, саясый жана коомдук ишмерлер үчүн ачык. “Оппозициялык күчтөрдүн биримдиги” (ОКБ) Кыргызстандагы баардык саясый партиялардын, кыймылдардын, коомдук бирикмелердин жана катардагы жарандардын иш аракеттерин бириктирүү жолу менен Кыргызстан бүгүнкү оор экономикалык абалдан чыгып кете алат жана өлкө ичиндеги бузуку күчтөргө Кыргызстанды саясый баш аламандыкка тартууга жол бербейт деп ишенет.
“Оппозициялык күчтөрдүн биримдиги” (ОКБ) республиканын бийликтеринен Кыргызстанды саясый жана экономикалык кыйроолордон сактап калуу үчүн токтоосуз чараларды кабыл алдырууга умтулат жана жетишет. Бул максаттарда “Оппозициялык күчтөрдүн биримдиги” (ОКБ) бийликтин баардык бутактарынан төмөнкүлөрдү талап кылат:
1.Бүгүнкү кризиске өкмөт менен кошо Министрлер кабинетин түзгөн КР Жогорку Кеңешинин башкаруучу коалициясы да отчет берип, жыйынтыктарына толугу менен жоопкерчилик тартууга тийиш.
2.Өкмөттөгү кызматтарга партиялык квоталар менен дайындоо бул министрлик менен мекемелердин жетекчилерин профессионалдык сапаттарына карабай эле кайсы партияга таандык экенине карап дайындоого алып келерин көрсөттү. Кыргызстан азыр саясый жана экономикалык катастрофалардын босогосунда турганын эске алуу менен өкмөткө партиялык принципте эмес, өз ишинин мыкты профессионалдарын чакыруу аркылуу Элдик ишенимдеги өкмөттү түзүү зарыл.
3.Коомчулуктун өкүлдөрүн тартуу менен Улуттук антикризистик программаны иштеп чыгып жана кабыл алуу зарыл.
4.Электрэнергияга тарифтердин көтөрүлүшүн жана күндөлүк керектелүүчү азык-түлүккө баалардын көзөмөлсүз өсүшүн токтотуу керек.
5.Талаш жараткан кен байлыктарды иштетүүгө мораторий кабыл алуу зарыл. “Жерүй” алтын кени менен “Мегаком” ишканасын сатуу процессин коррупциялык шектенүүлөрдү жаратканы үчүн токтотуу керек.
6.2016-жылдын 27-мартында өтө турган Жергиликтүү кеңештерге шайлоолорду бийлик тарабынан административдик ресурстарды пайдаланбай өткөрүү.
7.Шаар мэрлерин шайлоону ал шаарларда жашаган калктын пикирлерин жана сунуштарын эске алуу менен өткөрүү. Мэрлерди калк өзү түз шайлоо жолу менен шайлаш керек.

“Оппозициялык күчтөрдүн биримдиги” (ОКБ) Кыргызстанда улам татаалдашып бараткан саясый жана экономикалык ситуацияны эске алуу менен президентке, өкмөткө, Жогорку Кеңештин депутаттарына өздөрүнүн жарандык позицияларын, патриоттук сезимдерин жана өз элине реалдуу кызмат кылуу тилектерин иш жүзүндө ачык көрсөтүүнү сунуш кылат. “Оппозициялык күчтөрдүн биримдиги” (ОКБ) бийликтин, оппозициянын жана коомчулуктун биргелешкен аракеттери менен гана өлкөнү кризистен чыгарууга болдорун белгилейт.
“Оппозициялык күчтөрдүн биримдигинин” (ОКБ) катышуучулары:
1.“Бишкек форуму”
2.“Каршылык Көрсөтүү Кыймылы”
3.“Бүтүн Кыргызстан” партиясы
4.“Ата-Журт” партиясы

Кол койгондор:
1.“Бишкек форумунун” атынан форумдун төрагасы Адахан Мадумаров
2. “Каршылык Көрсөтүү Кыймылынын” атынан теңтөрагалар Өмүрбек Суваналиев, Бегалы Наргозуев
3.“Бүтүн Кыргызстан” партиясынын атынан төрага орун басары Дүйшөмбү Сооронбаев
4.“Ата-Журт” партиясынын атынан теңтөрагасы Камчыбек Ташиев

Эгемендүүлүгүбүздүн 25 жылдыгына карата: “100 саясий портрет”. Исхак Масалиев

Исхактын, атасы Абсамат Масалиев учурунда Кыргызстандын Коммунистик партиясынын башында туруп, Кыргызстанды башкарган белгилүү инсандын уулу болгондугу үчүн эле кыргыз саясатына илешип калды деген ойдон алыспыс. Учурунда аталары мамлекеттик бийликтин башында болгондордун көп эле балдары бүгүн да бийликке аралашып жүрүшөт, бирок ичинен Исхактай өз жүзү, өз саясаты менен бөлүнүп көрүнө алганы жокко эсе.

Туура, алгачкы жылдарда карьердик өсүшүнө атасынын кадыр-баркы кайсыл бир денгээлде тийсе тийгендир, бирок жыл өткөн сайын Исхак өз эмгеги менен саясатта өзүнө жол салууга өткөн инсандардан.

“Түштүк” бажысынын башчысы болуп тургандагы чуулгандуу бир окуя Исхактын атын республикага дүң дедирип, чоң саясатка жол ачып берди.

“Бир нече вагонго жүктөлгөн курал-жарак жана ок-дары кармалыптыр. Бул жүк кайда баратканын жана кимдерге даректелгенин эч ким моюнуна албай жатыптыр. Аны кармаган Исхак Масалиев экен. Текшертирбей өтүп кетүүгө аракет кылышканда болбой текшерген экен. Ишти жабууга өтө чоң суммада акча сунуштаса да макул болбой коюптур”- деген чуу чыгаары менен эркин басылмалардын эрмеги ушул окуя болду да калды. Ошол кезде артынан аңдып маалымат алгысы келген журналисттерден Исхак эшикке чыга албай калса керек.

“Ал эмне болгон куралдар эле? Бара турган жери кайсыл? Ээси кимдер болчу?”- деген суроолор ошол бойдон жоопсуз калды. Иш опур-топур чуу менен бүттү да, акырындан унуткарылды. Бийликтин өтө жогорку жагынан айтылган буйрукка карабай мындай “шектүү” вагондорду кармап алганы үчүн Исхак мырза кызматы менен кош айтышты. Ал белгисиз кылмыштын артынан сая түшүп изилдегенге аракеттенген эркин журналисттердин да колунан эч нерсе келбеди. Түрлүү божомолдорду  жазуу менен чектелишти. Ошентип бир нече вагон курал-жарактын дареги билинбей кайра жок болду да бүгүнкү күнгө чейин так жообу берилбей ошол кездеги “Акаевдин бардак заманынын” даги бир кара тагы болуп кала берди.

Исхактын мындай “эрдиги” узун элдин учуна, кыска элдин кыйрына тарап, “атасын тарткан чынчыл уул турбайбы. Дүйнөгө кызыкпаган анык азамат экен. Кантсе да жакшы тарбияда өскөн бала да,”- деген жарлыктар тагылып, жеке өзүнүн эле эмес, атасынын да кадыр-баркын таза сактап алып жүрүүгө татыктуу уул катары сыпатталды.

Жаңы өсүп келаткан жаш кадрдын өз ишин мыкты билгендигин, чынчылдыгын Акаевдин командасындагылар баалабаса да, эл баалдады. Жумушсуз жүргөндө Жогорку Кеңешке депуттаттыкка коюп, кыйналбай эле шайлоодо жеңип келди. “Масалиевдин баласын Жогорку Кеңешке депутаттыка өткөзбөй кулатабыз”-  деген ошол кездеги бийликтин тилеги орундалбады.

Депутаттык жылдарында Исхак өзүн сабырдуулугу, эмне иш болсо да салмактап ойлонуп, ак-карасын ажыратып чече турган токтоолугу менен айырмалынды. Айрым популистер сымал трибуна талашып кыйкыра берүүчүлөрдүн катарын толуктабады.

Эл көзү көрөгөч келет. Атасы Абсамат артында жаман сөз калтырбай таза иштегендиги, мамлекеттик кызыкчылыкты дайыма баарынан жогору коюп өз керт башын ойлобогондугу менен Исхакка идеологиялык тирек болуп берди. Эл да Исхактын  арам тамакка жулунуп дүйнө жыйнабаганын, кыңыр иштерге аралашып булганбаганын байкаган сайын кадыр-баркы арта берди. Бул болсо бийлик башындагылардын, өзгөчө келечекте өздөрүн бийликтин жогорку төрүнөн көргүсү келгендердин тынчын алып, каарманыбызга да түрлүү ушактарды жабыштыруу аракеттери болду. Исхакты кумарпоз катары көргөзгүлөрү келишип “казинодон чыкпайт экен”- деген ушактар да чыкты. Саясатта жүргөн адамдардын, өзгөчө улам өсүп, кадыр-баркы артып бараткандардын артынан түрлүү сөз ээрчийт. Ага чычалап, ар бирине жооп айткандары да болот.

Соттошкондору болот. Исхак антип чычалап деле кеткен жок. Жөн гана “ал ушак да” деп койду. Ошону менен катар эле өзгөчөлөнүп, саясий упай топтоп бийлик бутактарына жетүүгө аракеттенгенин деле көрсөтпөдү. Өзүнө берилген ишти тыкан, кесипкөйлүк менен аткарып, тынч жүргөн мүнөзү менен айырмаланды.

2010-жылкы төнкөрүштөн кийин кайрадан шайлоо болоору белгилүү болчу да. Муну астына алгандар Исхакка “Убактылуу бийликти кулатууну көздөгөн уюшкан топтун ичинде болгон”- деген кылмыш ишин көзгошуп, соттон-сотко да сүйрөштү. Башкы максат – Исхакты келечектеги атаандаштыктан алып салуу, эл алдындагы кадыр-баркына көө сүйкөө эле. Бирок камап жибере алышпады. Элден коркту.

Исхак Акаевдин учурунда эле эмес, Бакиевдин учурунда деле түз сүйлөгөнүнөн кайтпады. Бакиевдин бийлиги депутат болуусуна шарт түзүп, коммунисттер партиясын шайлоодон өткөзсө да бийлик сөзүн сүйлөп кеткен жок. Бир эле мисал: Бакиевдер “энергетика тармагын менчиктештирүүгө өткөзөбүз” дегенде караманча кашайып каршы чыккандардын катарында турду.

2010-жылдагы төнкөрүштөн кийин жумушсуз калды эле, бийлик уялса керек, Мамлекеттик салык кызматынын төрагалыгын беришти. Бирок элди таң калтырып бул кызматтан өз каалоосу менен кетти. Себебин мамлекетин экономикасы кризиске батып, салык жыйноо кыйындаганы менен түшүндүрдү. Ансыз да кыйналган элдин жон терисин сыйрып, мамлекет салыктын түрлөрү менен кыйнаганын көрүп туруп, чыдамы жетпесе керек.

Исхакты мамлекетик кызматтын төрүнөн – президенттик орундан көргүсү келгендер эл арасында көп. Буга тоскоол болгон – Исхактын консервативдик мүнөзү. Атасы калтырган жолго ишенимдүү кызмат кылып, Кыргызстандагы коммунистик парияны жетектеп келатканы. Демократия деген каптап киргенде коммунистик идеологияны  таптакыр сүрүп салганын жана аны башкы душман катары караарын түшүнсө да бул жолунан тайбай келатат. Комминистерди кандай да болбосун бийликке жеткирбөнү көздөгөн  ички күчтөрдөн да тышкы күчтөр басымдуу экенин ким да болбосун түшүнөт. Эгер кызмат карьерасына кызыкса  демократ партиялардын бирине өтүп бир аз эле жулунса астыга чыга түшмөк. Бирок антпеди. Ишенимин күнүмдүк кызыкчылыкка алмашпады. Бул анын өз принцибинен тайбаган туруктуулугунун далили.

Азыркы заман улам бир ынгайлуу коңулга жылт койгон эки жүздүү принципсиздердин доору жүргөн заман. Ошентип тегерегиндеги оозу менен бирди айтып, ишинде башканы жасагандарга баш чайкап коюп чыдап, Исхак да кыргыз саясатында илээшип келатат.

Жеке мүнөзүндө чынчылдыкты, туруктуулукту жактырат. Жек көргөнү чыккынчылык. Тарыхый чыгармаларды, белгилүү саясатчылардын өмүр баяндарына кызыгып окуйт. Классикалык музыканы сүйүп угат. Балык уулону хобби катары карайт.

 

Чолпонбек Абыкеев, Булак: “Майдан.kg”

Пентагон: ИМ тобуна каршы киберчабуул күчөйт

АКШ өзүн “Ислам мамлекети” деп атап алган террордук топтун Сириядагы жана Ирактагы бирикмелерине каршы киберчабуулду күчөтөт. Бул тууралуу Пентагондун башчысы Эштон Картер билдирди. Анын айтымында, аймакка америкалык күч түзүмдөрүнүн атайын тобу жөнөтүлдү.

Кошмо Штаттардын коргоо мекемесинин жетекчиси ошондой эле экстремисттердин серверлерин иштен чыгарып, жөнөкөйүрөөк технологияга өтүүгө мажбур кылуучу, муну менен аларга тоскоолдук жаратууну жеңилдетүүчү жаңы ыкмалар колдонулуп жатканын билдирди.

– Биз Ирактын өкмөттүк күчтөрү менен чогуу иштеп жатабыз. Аларга Мосул шаарын курчап туруп колго алууга жардам беребиз, – деди Картер дүйшөмбү күнү маалымат жыйынында.

Учурда Иракта 200дөй америкалык аскер кызматкери, дагы 50 адам Сирияда иштеп жатат.

Киберчабуул боюнча планды комментарийлеп жатып кечээ Пентагондун штаб башчысы Жозеф Данфорд “Душмандар биз операцияларыбызды качан, каерде жана кантип өткөрүп жатканыбызды билип туруусун калабайбыз” деди.

Табылды Акеров, саясат таануучу: “Пиночет жок, бирок, кимге өлүм өкүмү чыгат, кимге ырайым болот, ким мандаттуу болорун Ак үй чечет”

– Табылды мырза айтсаңыз, бүгүн Сириядагы абал өтө коооптуу болуп турат. Д.Медведев да “маселени үчүнчү дүйнөлүк согушка жеткирбей чечели” дегендей билдирүү кылды. Сирияда абал эмнеге мынча тез арада өнүгү жатат?  3-дүйнөлүк согуш тутанчу абалга келип калдыбы?

– Бүгүн дүйнө жүзүндө жаңы дүйнөлүк тартип орнотуу жана кайра бөлүштүрүү саясаты жүрүп жатат. Себеби, мурдагы коммунисттик идеологияга сугарылган СССР мамлекети ойрон болду. Сирия Кыргызстандай эле Орусия үчүн өзгөчө стратегиялык маанидеги өлкө. Сирия аркылуу Орусия араб дүйнөсү менен баарлашып турган. Бул өлкөдө анын аскердик базасы бар. Ошондуктан, Орусия АКШны “Манас” аэропортунан чыгарып, убактылуу жеңишке жетишкени менен, Сирияда чоң көйгөйгө кабылып олтурат. Орусиянын Сириядан аскердик базасын чыгарып кетүүсү, анын Араб дүйнөсүнөн кол жууганы менен барабар болгону үчүн  Кремль бекем позициясын  көрсөтүп жатат.

Бирок, эгер Башар Асад куласа, Орусия аскер базасын чыгарат жана араб өлкөлөрүнө таасир эте албай калат. Башкача айтканда, Орусия “Борбордук Азияны АКШ жана башкалар менен бөлүшпөйм” деп, аларга сес көрсөтүп жатып, өзү да Сирияда жана араб дүйнөсүндө чоң кыйынчылыктарга кабылды.

– Эгер АКШ аскер базасы Манастан чыгарылбаса, Сирияда мындай абалга кептелмек  эместир?

– Жок. Мен антип айткан жерим жок. Бирок, Орусия Борбордук Азияны, Укранинаны кызганбай эле, өзүнүн активдүүлүгүн уланта бергенде мынчалык деле маселе жаралмак эмес. Себеби, рынок экономикасынын эң негизги шарты бардык өлкөлөр бири-бири менен тыгыз экономикалык байланышта болууга тийиш. Мисалы, Батыш эбак эле чырмалышып алган. Ошондуктан алар ЕСке биригип, жалпы валютасы “еврону” киргизип алышты. КМШ мамлекеттеринин  экономикасы талкаланып, экономикалык деградациялык абалга кептелди. Бирок, ошого карабай Москва ЕАЭСга бириктирип салды. Президент А.Атамбаев башында турган Кыргызстандын саясий элитасы өлкөнү сынык поезддей сүйрөп барып, ЕАЭСке киргизишти. Элди итке мингизишти. Бийлик жооп таба албай, элди көчмөндөр оюнун өткөрүү менен алаксытууга аракет кылып жатат.

– Саясый элита демекчи, 7-апрель революциясынан кийин бийликке келгендер эмнени өзгөртө алды? Акаев, бакиевдик бийликтен айырма барбы? Эмнегедир “өлкөнү алтоо башкарат” деген сөздөр тарап жатат го?

– “Толук демократиялык нукка түштүк”- деп айтуу кыйын.  Конституцияда өлкө парламенттик деп таанылганы менен, иш жүзүндө баары башкача. Президенттик бийлик өзгөчө маниге ээ. Бардык бийлик президенттин институтуна топтоштурулган. Эч ким эч нерсе жасай албайт. Демилгечилдик өлгөн. Мунун себеби, 7- апрель революциясынан кийин Атамбаев “буларда тажрыйба мол” деп Акаев-Бакиевдик кадрларга ставканы койду. Акыркы парламенттик шайлоолорго чейин эгерде бийлик парламентке сот системасына салыштырмалуу активдүү таасир этсе, шайлоолордон кийин бийлик бул саясый институттарды өз алдынча бийлик жүргүзүү укугунан ажыратты. Баары президенттик институтунун көзөмөлүндө жана анын каалоосу менен чечилип калды.

– Мындан 6 жыл мурда революциясы болду эле. Бүгүн да “революция жасаш керек” дегендер чыгып жатат. Эмне үчүн?

– Мунун эч кандай сыры деле жок. Эки революциянын тажрыйбасы көргөзгөндөй бизде бардык эле оппозициядагы саясатчылар эл үчүн жана элдин кызыкчылыганда аракеттенейин деген эмес. Тескерисинче, алар элге жамынып сүйлөп, элди бийликке жетүү үчүн пайдаланган десем жаңылбайм. Себеби, биздин революционерлер оппозицияда жүргөндө башка убадаларды берген да. “Демократияны орнотом, элдин турмушун оңдойм”- деп элди ишендиришкен да. Ал эми бийликке келгенден кийин, аларга бийлик жетишпей калып жатат. Бакиев “бийлик жетишпей жатат” деп, Конституцияны монархиялык деңгээлге чейин өзгөрткөн. Бирок, парламенттик системада бийликти көзөмөлдөө бир аз башкача нукка өттү. Парламенттик системада президент өкмөттүн ишине анчейин кирише албай, бийликти күч органдарынын жардамы менен көзөмөлгө алууга жетишти. Бийлик коррупция менен күрөшкө шылтоолоп, негизги оппоненттерин саясаттан четтетип, алсыздатты, ал эми парламентти клон партиялардын негизинде толук саясый импотенттик абалга жеткирип коюшту. Мындай башка, граждандык секторду, укук коргоочу уюмдарды, криминалды бүт өз көзөмөлүнө алды.

– Эл арасында “бийлик” деп азыр өкмөттү эмес, Атамбаевдин тегерегин айтып калышты го…

– Акаевдин учурунан эле Кыргызстанда саясатты президенттин тегереги жүргүзөт. Булар кимдин камалышы, акталышы керектигин чечкен. Бакиевдин мезгилинде президенттин тегереги кимдин буйрутма менен өлтүрүлүшүн да чечип калганын көрдүк. Эсиңизде болсо, Бакиев бийликке келгенде өзүнүн тегерегине бизнестин өкүлдөрүн жана коррупцияга белчесинен баткан саясатчыларды алып келген. Кийинчирээк Бакиевдердин  бийлиги криминал менен чырмалышып алып, өлкөгө күн көргөзбөй калганда кулады.

Бүгүн деле ошондой абал жана саясый система түзүлүүдө. Сиз айткандай бүгүн бийлик мунарасында 6 кишиден турган кол тийгис каста бар. Булар президенттин эң жакынкы тегерегин түзөт. Булардын башка бардык мамлекеттик институттарга таасири чоң, үстөмдүк кылып турат. Гезиттер байма-бай жазып келгендей, булардын бири криминалды көзөмөлдөсө керек.

Ал эми парламенттик шайлоолордон кийинки өлкөдөгү абал бизде эбак эле бирин-бири (президенттин аппараты, анын тегереги, Жогорку сот, прокуратура, УКК, БКШ) колдогон, заказ аткарган мамлекеттик кылмышкер синдикат түзүлүп калганын аныктап койду. Жогорку сот, прокуратура, УКК, БШК бийликтин көзөмөлүндө жана ага ылайыктуу чечимдерди чыгарып берип турчу көз каранды мамлекеттик институттарга айланды. Бул көрүнүш мандат талаш учурунда өзгөчө байкалды. Булар бир депутатты мандаттан ажыратса, ошондой эле негиздеги экинчи депуттаттын мандатын калтырып, бийлик каалагандай чечимдерди чыгарып берип жатты. Парламент бийлик каалаган Омбудсменди мыйзамдарды тебелеп-тепсеп бекитип берип койду.

Ошол эле учурда бул системаны президент өзү билип-билбей жаратып алды. Мисалы, президент журналисттерди дайыма “ушак жазасыңар” деп зекип, каарып келет. Акыркы пресс-конференцияда алдарды “ушактологдор” деп айтты. Президент канчалык журналисттерди ушактолог деген сайын, анын тегереги “кол тийгис” кастага айлана берет. Себеби, журналисттер канчалык жазбасын, алардын баары ушак катары кабылданып калат. Бул парламенттин, соттун, прокуратуранын, милициянын бүт баарынын президенттин тегерегине көз карандылыгын күчөтөт.

Бул синдикатты ким башкарат. Президентпи, же жогорудагы алты кишиби? Булар  Бакиевдин учурундагыдай эле ким өлөт, ким калат экенин чечишеби?

– Өлкөдө парламентик шайлоолордон кийин жаңы саясый система жана абал түзүлүп бүттү десем туура болот го. Бүгүн бийликти мурдыгыдай бир эле бийлик партиясы менен байланыштырууга болбойт. Азыркы тапта анын бир нече активдүү жана пассивдүү клон партиялары, фракциялары бар. “Көмүскө” (“черный”)  иштер клондор аркылуу жасалат.  Себеби, бүгүн өлкө, мамлекеттик органдар  президенттин тегерегинен көз каранды болуп калгандыгы анык болуп калды. Анткени, кандай гана болбосун, соттун, прокуратуранын, милициянын, дегеле бардык органдардын бийликтин кызыкчылыгында чечимдерди чыгарып берип жатат. Бул болсо буларды жалпы борбордон башкарылып жаткандыгын далилдеп турбайбы.

Бийлик буларга аткарган кызматтары үчүн бийик даражадагы мамлекеттик сыйлыктарды татыктуусуна, татыктуу эмесине да, ачык эле аянбай ыйгарып жатат.

Менимче, синдикаттын бийликтин кызыкчылыгында аткарган иштери катары биринчи кезекте А.Батукаевдин мыйзамсыз коё берилишин айтсак болот. Экинчи кезекте, Орусиядан келаткан нефриттерди жана башка биздин асыл таштарды Кытайга ит бекер акчага чыгарылып кетип жатышын айтсак болот. Мындай башка, “саруу-гейт”, “юпи-гейт”, “муфтий-гейт”, “мандат-гейт”, “ташиев-гейтти” атасак болот. Айрым эксперттер буга “анапияев-гейтти” да кошушат. Себеби,Анапияевдин өлүмү журналист Павлюктун өлүмү менен кудум окшош. Бирин Алматыга алдап  чакырып өлтүрүшсө, экинчисин Минскиге чакырып жок кылышкан. Бул иштин аркасында бир эле адам тургандай. Башкача айтканда  бүгүнкү айрым саясатчылар Бакиевдерге иштеген күч органдарындагы кызматкерлерди табышып, аларды өз кызыкчылыктарында иштетип жаткандай көрүнөт. Себеби, Анапияев өлкөдөгү 10-12 ММКларды каржылап турган, “шайлоолор алдында бул өтө чоң күч болуп калмак” деген сөздөр бар.

Бирок, азыркы бийликтин Бакиевдердей эле зомбулугунун бири катары “качкын кылмышкерлергейтин” жана маркум “телтаев-гейтин” атасак болот. Бакиевдердин учурунда деле жаштарды экстремист деп, эч соттун чечимисиз эле, “короосундагы жүгөрүдө жашынып жатыптыр”, же дагы бир шылтоо менен атып салуу күч алып кеткен. Азыр деле кылмышкерлерди, исламга ишенгендерди экстермисттер деп атып өлтүрүү, жок кылуу күч алып баратат. Мунун эң негизги себептеринин бири:биринчиден, дүйнөлүк коомчулукка бизде да экстремисттер көйгөйү бар экенин пропагандалоо, экинчиден элди коркутуп коюу, үчүнчүдөн революция болуп кетсе коргонуу үчүн элди (экстремисттерге шылтап) атууга шартты камсыздоо. Башкысы, бул кылмыштарды жасагандар эч убакта жоопко тартылбайт. Себеби, өлтүрүлгөн, жок кылынган жаштардын баары карапайым адамдардын балдары. Алар үчүн эч ким сурак кыла албайт. Себеби, ата-эне, туугандарынын алдары жетпейт. 7-апрелдеги шейиттердин кунун ким кууй алды? Эч ким дегендей эле болуп жатпайбы. Бийлик муну жакшы өздөштүрүп алган. Ага карапайым бир байкуштун өмүрүнөн, өз кызыкчылыгы алда канча өйдө турат.

Ошондуктан, Кыргызстандагы азыркы абалды мен “өлкөдө пиночет жок, бирок өлкөнү пиночеттик система башкарууда” деп сүрөттөсөм жаңылбайм. “Пиночет жок”, бирок, кимге өлүм өкүмү чыгат, кимге ырайым болот, бардыгын Ак үй чечет болуп жатпайбы. Мына парламенттик шайлоолордо, ким депутат болот, ким болбойт, тизменин баарын Ак үй чечпедиби.

 – “Ташиев-гейт” деп эмнени айткыңыз келип жатат?

– Шайлоолор учурунда Ташиевди тизмеден алуу үчүн, аны “Өнүгүү” партиясынын өкүлүн сабап койгон”- деген шылтоо менен, соттун чечимисиз эле, БШК тизмеден алып салган. Бүгүн териштирүүлөр аяктаган соң, мунун баары “подстава” экени анык болуп олтурбайбы. Бул иш боюнча райондук да, жогорку да инстанциядагы эксперттик жыйынтыктар жабырлануучу тарапка чыкпай калганы айтылууда.

Учур чакта “подстава” өтө күч алып турган чагы. Бүгүн өлкөдө президент Атамбаев коррупция менен күрөшүүнү жарыя кылганы менен ал тандалма негизде жүргүзүлүүдө. Көпчүлүгүндө коррупция менен күрөш бийликтин активдүү оппонеттерине сес бериш үчүн же коркутуп, аларды өлкөдөн чыгарып жиберүү үчүн колдонулууда. Коррупция менен күрөшкө шылтап, өтө көп “подстава” уюуштурулууда. Кыргызстанда мыкты кадрлар мамлекеттик жогорку жана жооптуу кызматтарда иштегиси келбей калды. Мага бир топ жаш адистер өзүнүн райондогу, областтагы, министрликтеги жетекчилик кызматтарын “подставадан” корккондорунан таштап кеткендиктерин айтышууда. Шайлоо учурунда эл менен жолукканымда айрым жаш адистер “ушул абалды президент Атамбаевге жеткире көрүңүз” деп да суранышты.

– Бүгүн “бийлик Сакалга ставка коюп, анын балдарын Бишкекке жайгаштырып, божомолдуу революциянын алдын-алгысы келүүдө”- деген сөздөр бар? Ошол эле учурда К.Көлбаевдин балдары камалып, атылып да жатат. Муну кандай түшүнсө болот?

– Бул суроого жооп берүү өтө татаал. Ошондой болсо да, менин жеке түшүнүгүмдө бул жерде кандайдыр бир политтехнология колдонулуп жаткандай. Бирок, азыр абал өзгөрдү. Бүгүн К.Көлбаевдин тобун садага чабып, бийлик “Сакалга” ставка коюп жаткансыйт. Бирок, кийин “Сакалдын” да көзү тазаланышы мүмкүн. Себеби, Кыргызстанда криминалдык топ башчыларын жок кылып коюу оңой. Булардын кунун эч ким сурай албайт. Бийлик өз аракеттери үчүн жооп бербеш үчүн, булардын күчүн кеңири колдонуп, кийин оной көздөрүн тазалап коюуга мүмкүнчүлүгү чоң.

– Мындан ары эмне кылуу керек?

– 7-апрель революциясынан кийин эч нерсе жасалган жок деп айтсак туура эмес болуп калат. Өлкө парламенттик системага өттү, көп партиялуулук системага жол ачылды ж. б. у. с. иштер аткарылды. Бирок, ошондой болсо да, айрым коомго терс таасирин тийгизе турган чоң кемчиликтер бар. Мына ошолорду мен ачып берүүгө аракет кылдым. Эми сөз президентте, бийликте, саясий партиялардын лидерлеринде, саясый элитада. Булар өз аракеттеринде, программаларында бул катачылыктарды жоуюга аракет кылышы керек.  Ошентип олтуруп, биз нукура демократиялык коомду түзө алабыз.

Чынайым Кутманалиева

Булак: “Майдан. kg”

Киев: Донбасстагы жаңжалда 2600дөн ашуун украин аскери мерт кетти

Донбасстагы салгылашуулардын натыйжасында Украина   2600дөн ашуун аскеринен айрылды.  Тогуз миңден ашууну ар кандай жаракат алышты.  Бул тууралуу Украинанын Тышкы иштер министрлигинин Минск келишиминин аткарылышына байланыштуу билдирүүсүндө айтылат.

Маалыматка караганда, акыркы эки ай ичинде эле жикчилдер Украина тарапты 2500дөн ашык жолу аткылап, 12 жоокер мерт кетип, 150дөн ашыгы жарадар болду.

Расмий Киев орусиялык офицерлердин кол башчылыгы алдында Донбасста заманбап курал-жарак, анын ичинде оор артилерия, реактивдүү системалар, байланыш жана байкоо каражаттары менен жабдылган кырк миң аскерден турган армия түздү деп Москваны айыптады.  Бул армиянын колунда   470ке жакын танк,   870 брондолгон жүк ташуучу техника,   450 артиллериялык система бар экени  да кошумчаланган.  Украинанын билдирүүсүндө, Орусия тыюу салынган кассеталык бомбаларды жана миналарды колдонууда.

Украинанын чыгышында  согуштук аракеттер 2014-жылдын жаз айларынан бери уланып жатат. Орусия Донбасстагы чатакты колдобой турганын жана аймакта аскерлери жоктугун кайталап келет.

Кубанычбек Кадыров, “Улуттук оппозициялык кыймылдын” (УОК) лидери: “Акаев, Бакиев түптөп, бекемдеген коррупциялык схемаларды Атамбаев ийгиликтүү улантып жатат”

Жакында дагы бир революция болуп кетиши мүмкүнбү-жокпу, бул туурасында “Майдан.kg” гезитине УОКтун лидери К.Кадыров маек куруп берди.

– Буга чейин УОКко карата коомчулук тарабына бир топ сын-пикирлер айтылып, “социалдык тармактардан гана өз ойлорун билдирүү менен чектелип калды”, “ич ара ынтымагы жок”, “УОК чынында БОК болуп калды”, “Эл менен иштешкенди билбейт”,- таризинде сөздөр айтылды эле. Деги көздөгөнүңүздөр эмне?

– Ачыгын айтканда оппозиция бизде 23 жылдан бери эле бир бусикке толбой келген. Ошентсе да, бийликтин кемчиликтерин ачык айтып, социалдык-экономикалык, саясий, эл аралык мамилелер жаатындагы мүчүлүштүктөрүн көзгө сайып көрсөткөнгө жакшы эле аракет жасап келатабыз. Оппозиция деле мамлекеттин өнүгүшүн, социалдык төлөмдөрдүн, пенсия-пособиелердин өсүшүн, мугалимдердин, дарыгерлердин маянасынын көбөйүшүн, кен байлыктардын Кыргызстандын пайдасына иштетилишин, коррупциянын жок болушун, криминалдан коомдун тазаланышын каалайт, ушул нукта иш алып баруудабыз. Бийликти бир ууч адамдардын узурпациялап алышына каршы туруп келебиз. Албетте, биздин ишибизде деле кемчиликтер кетет. Анын баарын оңдоп-түзөп кетиш өзүбүздөн, б.а. каталардын үстүнөн иштейбиз сөзсүз. Ошол эле учурда, оппозицияны желмогуз көрсөтүү бардык бийликтерге тийешелүү адат. Акаеви, Бакиеви, эми Атамбаеви да оппозицияны обу жок жаманатты кылууга ыктаган саясаттан алыстай албады. Буга чейин КЭК, кийин БЭК да бийликтин далай чабуулдарына тушуккан. УОКтун түзүлгөнүнө аз эле убакыт болду. Көп иш жасалды, бийликти ушу уктатпайт. Дал ошондуктан сиз мисал келтирген тейде бизди жаманатты кылууга умтулууда. Бул бизди кайра чыйралтат.

– Сиздер Кыргызстанды өнүктүрүү багытында өз программаңыздарды алып чыктыңыздар эле. Анын өзөгү тууралуу азыноолак кенп салып берсеңиз?

– УОКтун жакынкы, алыскы аралыктагы, анан антикризистик иш-чаралар камтылган программасын коомчулуктун талкуусуна парламенттик шайлоонун алдында алып чыкканбыз. Ал интернет барактарында жарыяланган. Менин жеке пикиримде, биз баарынан мурда кайсы башкаруу системасында жашай турганыбызды тандап алышыбыз керек. Конституция боюнча азыр бизде парламенттик башкаруу болгону менен, иш жүзүндө президенттик башкаруу болуп калды. Ошондуктан, бул маселени элге алып чыгып, чечип алыш керек. Ошого жараша кийинки кадамдарды көрсөк туура болот. Бизден айырмаланып, ушу азыр да Өкмөттүн антикризистик программасын көрө алган жокпуз. Чалды-куйду иштен өйдө боло алышкан жок.

– Сиз убагында Атамбаев менен санаалаш, пикирлеш болуп жүрдүңүз, атүгүл 7-апрель революциясынан кийин ИИМде орун басар кызматын аркаладыңыз. Сынчылар сиздин оппозицияга өтүп кеткениңизди кызматтан алып койгонуна ич күйдүлүк кылганыңыз катары баалайт. Чынында эле, революциялаш, партиялаш Атамбаев менен кай себептен тил табыша албай, берки жээкке өтө качтыңыз. “Эски дос эстен кетпейт,”- деп туруп кызмат бере койсо кетип калбайсызбы?

– Атамбаев премьер-министр болуп турган кезде мен Көлдөн бир мандаттуу округдан депутаттыкка талапкерлигимди коюп, 12 адамдын ичинен утуп алгам. Бирок, талапкерлердин ичинен бирөөсү соттошуп, анын айынан ал чакырылыш таркап кеткендиктен, кирбей калдым. Ошол учурда А.Атамбаев чакырып, көп маселе боюнча көз карашыбыз бирдей чыккандыктан, КСДПнын катарына кошулуп, Жогорку Кеңештин депутаты болуп калдым. Андан кийин элдик толкундоолор башталып, апрель революциясы ишке ашты. Ош окуясы чыкты. Мындай мамлекеттик чоң кайгы болбосун. Атамбаев менен жеке мамилем дале жакшы. Талаша турган нерсе жок. Бирок, Атамбаев өзү айтып жүргөн “ширшовдук-максимдик” схемаларды талкалай албай калды. Анын коррупцияга каршы күрөшү да калп. Революциядан кийин Ички иштер министринин орун басары болуп иштеген маалда 500 миң доллар пара албай, мамлекетке 4,5 млн. доллар кустургам. Менин ушул принципиалдуулугум Атамбаевге жакпай калган окшойт, балээсине калдым. Ошондо мен Атамбаевдин коррупцияга каршы күрөшү жел ооз сөз экенин айтканымда, эч кимиси ишенбей койгон. Кызмат тууралуу айтып атпайсызбы. Оппозиция табиятында бийликти алууга кызыкдар болот, бул табигый мыйзам ченемдүү көрүнүш. Ошол сыяктуу, оппозициянын деле ой-максаты – Кыргызстанды өнүктүрүү. “Кумтөр” сыяктуу көкөй кести көйгөйлөрдү эл каалагандай чечүү. Мисалы мага буга чейин эле көп сунуштар болгон. Бирок, жалгыз барсаң иш кыла албайсың. Ал жакка командаң менен барсаң, кандайдыр бир ийгиликке жетишсе болот. Бийлик – Атамбаевдин менчиги эмес. Кызматты эл берет. Ошондуктан, оппозицияга реалдуу шанс беришсе, жоопкерчиликти алып, Кыргызстанды жакшы жагына өзгөртүүгө алыбыз жетет!

– Кыргызстанда жакында март революциясынын 11, апрель революциясынын 6 жылдыгы белгиленет. Сиз үчүн бул даталар кандай сезимди жаратат? Марттан кийин бийликке келгендердин убадасын унутуп, кайра эле Акаевдин даңгыр жолуна түшүп кеткени белгилүү. Ал эми 7-апрелден кийин Сиз да чогуу жүрүп, революция кылып бийликти алгандарчы? Ата-Бейитте элге берген антын аткардыбы?

– Мен да көптөгөн мекендештеримдин пикирине кошулам: 24-мартта да, 7-апрелде да чыныгы элдик революция ишке ашкан. Мисалы, 24-марттагы революциянын чыгышына эң алды акаевдик бийликтин чектен ашып кеткени, үй-бүлөсү бардык майлуу тармактарды бөлүп алганы, бажыдагы жана энергетикадагы коррупциялык схемалар, эркин басма сөзгө куугунтук, акыйкатсыз шайлоолор, Аксы окуясы, Үзөңгү-Кууштун Кытайга берилип кетиши ж.б. себеп болгон. Бийликке келген Бакиев дал ушул маселелерди чечүүгө убада берген. Акаевдин кадрларынан бийликти тазалай тургандыгын айткан. Жыйынтыгында Бакиев да мурунку президенттин жолуна түшүп алды, албетте, революция кылгандар көчөдө калып, акаевдик кадрлар аны акыры аңга түртүштү. Ошон үчүн анын президенттиги кайгылуу нукта аяктады. Ачык айтыш керек, Бакиевди деле бийликке дал ушул Атамбаев, Отунбаевалар алып келбеди беле. 7-апрелден кийин аны кууп, өздөрү олтуруп алышты, эмне өзгөрдү? Алар берген убадалар, анттары кайда? Булар да бийликке келгенде дал ошол Бакиев чечүүгө убада бергендин баарын эл пайдасына оодарууга сөз берген эле.

Биринчиси, Атамбаев Көлгө барганда, Түп жергесинде 2-3 миң адамдын алдында айткан эле: “Оң жагымда тоо, сол жагымда Көл, өйдө жагымда көк асман, Кудай турат, бу Бакиев Каркыраны казактарга берип ийген, силер колдоп, президент болуп калсам, ошол маселени чечкенге ант берем! Нураке аксакал дүйнөлүк масштабтагы чоң саясатчы, кадыр-баркы чоң, мен ал кишиге тизелесем дагы Каркыраны кыргыз элине кайтарам”,- деп. Андан бери канча ирет Назарбаев менен жолукту, бул маселени бир жолу көтөрдүбү?

Экинчиси, энергетика тармагындагы “айдардык-максимдик-ширшовдук” коррупциялык схемаларды талкалоого сөз берген. 2010-жылдын 7-апрелиндеги революция бакиевдик бийлик светтин баасы 1 сом 50 тыйынга көтөрүп ийгенинен чыккан. А бүгүн светтин баасын 700 киловаттка чейин колдонгондорго 77 тыйын, андан ашса 2 сом 16 тыйынга чыгарышты го. Мына учурда маселе көтөрүлүп атат, бул бааны былтыр Токтогулда суу жок кургап калаарда Казахстандан электр энергиясын аргасыз сатып алгандагы кымбат бааны кошуп туруп аныкташты эле. А быйыл импорттолгон электр энергиясы болгон жок, а бирок, эски, кымбат баага сатып атышты. Апрелден баштап эми дагы жаңы тариф киргизүүгө жанталашууда. Өкмөттүн “жок, баа кымбаттабайт”,- деген кебин деле энергохолдинг өкүлдөрү жокко чыгарып койбодубу. Мындан улам, айтып коюу керек, элдин терисин сыйрыган адатты бул бийлик койбосо, чоң балээге калганы турат. Мунун арты эмне менен бүтөөрүн айтпасак деле, өздөрү бешке билет.

Баа саясатына бир чети Атамбаевдин балдары ортомчу болуп светти сатып аткан “Автомаш Энерго” компаниясынын дагы ишмердүүлүгү таасир тийгизсе керек. Эң кызыгы, Атамбаев өзү да балдары электр энергиясына ортомчулук кылып атканын мойнуна алды. Анын айтымында, балдары бул иш менен Акаев, Бакиевдин тушунда да шугулданган. Айдар менен Максим туруп, ушу Атамбаевдин балдары менен кирешесин бөлүшмөк беле? Ачыгында алар кетип, бош калган талааны азыркы ажонун балдары ээлеп алган окшойт. Дагы бир маселе – революция болгон убакта Токтогулдагы суунун көлөмү 15 млрд куб метрге жеткен эле, а былтыр билесиңер, араң 6,5 млрд кубду түзүп калган. Ушул жерден эле суунун сатылганы билинип калбадыбы. Болгондо да сууну ченемсиз агызганда пайда болгон светти эң төмөн баада – 1 сом 90 тыйындан сатышкан. Ошону казактардан жалдырап атып, 5 сом 60 тыйындан сатып алууга мажбур болдук. Ошондо мунун баарына ким жооп берет? Атамбаевдин тийешеси жок болсо, кана башкасынын жоопкерчиликти алганы?

Үчүнчүсү, Атамбаев: “Кумтөрдү Акаев менен Бакиев жеп кеткен, мен келсем эле бул маселени тез арада чечем”,- деген. Чечмек тургай, “Кумтөр” маселесин чечүүнү талап кылып чыккандарды бийлик эмне кылып жатат? Жалал-Абад, Сарууда “Кумтөрдү” элге кайтаруу талабы менен чыккан баатыр балдарды “спецназдын” күчү менен токтотуп коюшту. Алдын камап, азыр деле соту бүтпөй жатат. Ошондо Сарууда кандай гана окуялар болбоду. Элди үстүнөн вертолет айлантып коркутушту го. Камалганы, катуу сабалгандары ондоп саналат. Атамбаев ошончо кыйын экен, минтип өтө чоң каражат коротуп, өз элин кордогондон көрө, азыр Баткенде чек ара маселеси оор, күчтү, каражатты ошол жакка жумшабайбы? Элди сабаган “спецназына” чек араны кайтартпайбы. Өткөндө сиздердин гезит туура жазыптыр, “Кумтөр” чын эле президенттердин жеке бизнеси болуп калды. Эми уят эмеспи, “Кумтөр” долбоору башталгандан бери 280 тонна алтын казылыптыр, а Кыргызстандын алтын запасы болгону 2,5 тонна экен. Биздин бюджетке 880 млн. доллардын тегерегиндеги каражат түшсө, канадалыктар 7 млрд. доллардан ашык киреше тапкан. Ушунун баарын көрүп туруп, унчукпай, маселени улам создуктуруп жаткан президент тууралуу кандай ойдо болушубуз керек?

Төртүнчүсү, Бакиев менен Акаевдин кадрларын бийликке жолотпоого убада берди эле. Бирок, президенттин тегерегин караңыз, баягы эле экс-президенттерди аңга сүйрөгөн кадрлар айланып жүрөт. Таза кадрлар жок. Ошо качкын президенттерге кандай акыл үйрөтүшсө, бүгүн Атамбаевге да ошондой акылдарды айтып, жолдон чыгарып атат. А бул элдин турмушуна зыянын тийгизип жатат, аларга жакшы болгону менен.

Бешинчиси, Атамбаев коррупцияга каршы токтоосуз күрөш ачууга ант берген. Иш жүзүндө бул күрөш саясий каршылаштарын жазалоо куралына айланып, ажонун колтугундагы коррупционерлерге залакасын тийгизбеди. Мисал катары айталы, сөзүбүз куру болбош үчүн: КСДПнын өкүлү, экс-премьер-министр Жантөрө Сатыбалдиев Ош жана Жалал-Абад шаарларын калыбына келтирүү боюнча мамдирекцияны башкарып турган убагында түштүк коогалаңынан жабыркагандарга курдурган үйлөр урап түшүп жатат. Ага бөлүнгөн бир нече миллиард сомдун дайыны жок. Сатыбалдиевдин кетирген алешемдиктерин Эсеп палатасы, депутаттык комиссия далилдеген. Бирок, Ж.Сатыбалдиев ажонун көздөй кишиси болгондуктан, суудан кургак чыгууда. Андан кийин Акаевдин оң колу, Ысык-Көл облусунун губернатору болуп жүрүп “жол салам” деп, элден акча чогултуп, же жолдон, же каражаттан дайын жок дымып калган айтылуу “Жолчубек” Касымовдун күйөө баласы – Тайырбек Сарпашев 1-вице-премьер-министр болуп турганда өтө чоң мыйзам бузууларга жол ачкан. Анын тушунда Сарпашевге караштуу фирмалар жүздөгөн миллион сомдук мамлекеттик тендерлерди жеңип алган. Күнөөсү далилденсе да аргасыздан кызматта олтурат. Ал эми КСДП фракциясынын лидери, ишкер Чыныбай Турсунбековдун бийлигинен пайдаланып, Бишкек ликер-арак заводун 60 млн. сомго – текейден арзан туугандарына каттатып сатып алганы далилденди. Акыркы маалымат боюнча арак заводун Сергей Ибрагимовго 6 млн. долларга сатып ийиптир. Коррупцияга каршы чыныгы күрөш жүрүп аткан болсо, бул адамдар азыр жыргап, сайрандап олтурбайт эле го?

Экс-башпрокурор Аида Салянова Таш-Көмүр тендерине Атамбаевдин өзүнүн катышы бар экенин айткан. Бул маалыматты жогорку деңгээлде текшериш керек эле, бирок, айтылган бойдон дымып калышты. Жок дегенде, туура эмес айтса, Салянованын өзүн жоопко тартышпайт беле? Бирок, Салянова мамлекеттик ишмер, экс-прокурор катары ар бир сөзүн таразалап, фактыга таянып айтат. Кесепетин да мыкты билет.

Алтынчысы, “КТР Бакиевдин кара жащигине айланды, мен келсем эле аны коомдук кылып өзгөртөм”,- деген болчу. Иш жүзүндө бүгүн КТРК Атамбаевдин өзүнүн “кара жащигине” айланды. Акаев, Бакиев мезгилиндей эле оппозицияны элге бокочо көрсөтүүдөн башка иш жасашпайт.

Жетинчиси, ГКНБны (Мамлекеттик улуттук коопсуздук кызматы) жоюп, контрчалгындоо жана терроризмге каршы күрөшкөн кызматка айлантуу керектигин айтып жүргөн. Калган кызматкерлерге чек араны кайтартмак болгон. Иш жүзүндө ГКНБ бүгүн да саясий ишмерлерди аңдууга алуудан башка иш кылбайт. Биздин ар бирибиздин артыбыздан 20дай кишиси жүрөт. Ички иштер органдарында иштеген адам катары айтсам, буга өтө чоң каражат жумшалат. Эбегейсиз акча. Андан көрө бул акча каражатын жазгы талаа иштерине жумшабайбы. Жыл сайын айдап-себүү иштерине 5-6 млрд сом жеңилдетилген кредит катары дыйкандарга берилчү. Быйыл анын дайыны жок. Алган кредитин жаба албай калышты. Мына ошолорго мамлекеттик колдоо көрсөтпөйбү?! Кыш чыгып калды. Мамлекет жазгы талаа иштерине көңүл бурбаса, абал курчуп кетиши ыктымал.

Мен өйдөдө Атамбаев өзү айткан нерселер тууралуу гана сөз кылдым. Ошонун өзүнөн эле анын элге берген убадалары канчалык деңгээлде аткарылганын баамдаса болот. Өйдөдө фактылар көрсөтүп тургандай, 7-апрелдеги революция дагы өз максатына жетпей, элдин жеңиши уурдалып кетти.

– Учурда, коомчулукта оппозициянын алсыз экендиги, бийликтин туура эмес кадамдарынын айынан сиздерге тарыхый чоң шанс берилип, революциялык кырдаал өзүнөн-өзү түзүлүп атса да колуңуздарды байлап койгондой олтурганыңыздар катуу талкууга алынууда. Негизи, сиздин баамыңызда, учурда революциялык кырдаал бышып калдыбы?

– Буга чейин жергебизде эки ирет революция болуп өттү, андан эмне өзгөрдү? Элдин талабы аткарылбай, революциялар максатына жетпей калбадыбы. Ошол эле кезде революциянын зыяны карапайым калктын өзүнө токмок болуп тийди. Андан байлар же жогорку даражалуу чиновниктер жабыркаган жок. Жеке ишкерлер жабыркады. Тополоңдон пайдаланып, кримдүйнө күч алып, ишкерлерди тоногону аликүнчө элдин көз алдында турат. Адилеттүүлүк, чындыктын ураан тутуп, курман болгон жигиттерчи? Алардын ой-тилеги – Кыргызстанда адилеттүүлүктү орнотуу болчу. Бирок, аттиң, бул бөөдө өлүм болуп калды. Элдин камын жебеген бир ууч топту бийликке алып келүү үчүн өлгөн болуп калды, мына бул баарыбызга чоң сабак болушу керек! Мына ошондо азыр бийликте олтурган чиновниктердин балдары өлүп же токмок жеген беле? Кара таман үй-бүлөнүн балдары запкы жеди. Дал ошондуктан, элди ойлоп, кайрадан андай тополоңду болтурбоого бүт күч-аракетти жумшообуз зарыл. Маселелер – сүйлөшүүлөр жолу менен бүтүшү керек. Биздин бүгүнкү күндөгү талабыбыз – эл ишениминдеги өкмөттү түзүү. Биз, УОК жоопкерчиликти моюнга алууга даярбыз. Өзүбүздүн антикризистик чараларыбызды, жакынкы жана алыскы аралыктагы программаларыбызды элдин сынына койгонбуз. Өкмөттү бизге жүктөсө, анын баарын ишке ашырууга дараметибиз жетет. Өкмөттү алсак, ошол эле энергетикадагы коррупциялык схемаларды талкалайбыз, “Кумтөрдү” иритип-чириткендин баарын жоопкерчиликке тартабыз. Люстрация мыйзамын, соттордун көз карандысыздыгын камсыздоо багытында чукул реформаны башташ керек. Ушуга окшогон көп көйгөй бар, аны чечсек болот. Арийне, бүгүнкү кырдаалдан пайдаланып, элди көчөгө алып чыгуу оңой эле иш. Бирок, кайра үйлөрүнө киргизүү оор болуп калат. Ошондуктан, сабырдуулук, акылдуулук менен маселе чечкенге көнүшүбүз керек.

А бирок, кошумчалап кете турган жагдай – бийлик тоңмоюндугуна салып, элди укпаса, кесепети оор болот. Акаев менен Бакиев да бийлиги кулаарында ушинтип элди такыр укпай калган.

– Демек, “Атамбаев кетсин!”- деген ураанды алып чыгууга духуңуздар жетпей турабы?

– Духубуз жетет! Баарын алгач эл менен кеңешебиз. Эл кандай чечсе, кайсы ураанды колдосо, ошого макул болобуз. Ачык айтыш керек, учурунда Акаевдин да, Бакиевдин да шыпыргылары “оппозициянын колунан бок да келбейт”, “акчасы жок, элди чыгара албайт”,- дегендей ишенимде болушкан. Аягында оппозициянын талабын укпаган эки президент качууга аргасыз болду. Бүгүн бийликте тургандар да ошол ыкманы тандап, оппозицияны “кара жащик” аркылуу болушунча мазактап жатат. Элди, оппозицияны укпаса, буларды да качкын президенттердин тагдыры күтүп турат, ошону эскертип кетем… Бирок, сөз ачыгы – биз бүгүнкүлөрдү буларга окшоп качырып ийбейбиз, чыгарбай кармап, жоопкерчиликке тартабыз.

– Ошондо УОКтун учурдагы бийликке койгон негизги талаптары кайсылар?

– Былтыр жалпы элдик курултай өтүп, негизги талаптар катары – Атамбаевдик авторитардык бийликке каршы күрөшүү, “Кумтөр”, “Жерүй” алтын кендери (ушул жерде айта кетүүчү нерсе, убагында, 2012-жылы ушул “Жерүй” кенин чечип берүү жаатында канадалык ишкерлер Россияда жолугуп, 50 миллион доллар сунушташкан. Мен: “бул маселени бир гана эл чечет, бул элдин эркиндеги иш”- деп кескин четке каккам) боюнча коррупциялык келишимдерди денонсациялоо, светтин кымбаттоосуна каршы чыгуу, бюджетке ири киреше алып келип аткан “Мегакомду” сатуу аракетин токтотууну, энергетика тармагын коррупцияга батырган аткаминерлерди жана кримтөбөл А.Батукаевди өлкөдөн мыйзамсыз чыгаргандарды кылмыш жоопкерчилигине тартуу, саясый куугунтукту токтотуу, бийликтин элге каршы багытталган социалдык-экономикалык саясатын өзгөртүү ж.б.  айтылган. Андан тышкары, чек ара көйгөйүн чечүүсү да талаптарда айтылган. Себеби, чек арабыз такталбагандыктан, бул чектеш аймактардагы атуулдарыбызга өтө чоң түйшүк алып келүүдө. Мына ушул талаптар азыр да күчүндө.

УОКтун 2005-жылы 24-мартта жана 2010-жылы 7-апрелде болгон элдик революциялар боюнча позициясы ачык-айкын, биз ал ыңкылаптарды, жогоруда мен да айтып өткөндөй, “өз максатына жеткен жок” деп эсептейбиз. Элдин жеңишин бийликке келген Бакиев менен Атамбаев уурдап алды. Анын кесепетинен Акаев, Бакиев түптөп, бекемдеген башкаруунун авторитардык түрүн жана коррупциялык схемаларын Атамбаев азыр ийгиликтүү улантууда. Атамбаев балдарына тийешелүү “Автомаш-энерго” ортомчу компаниясы аркылуу улуттук энергетиканы кризиске тушуктуруп, Апрель революциясында шейит кеткен азаматтардын арбагын тебелөөдө. Биздин буга чейин бийликке койгон талаптарыбызды Атамбаевтикбийлик тилекке каршы кулагынын сыртынан кетирип, мамлекеттин байлыгын сатууну улантып жатат.

Ал аз келгенсип, бийик тоолуу аймактын элинен социалдык камсыздоо багытындагы женилдиктерин алып коюшту. Милдеттүү түрдө камсыздандыруу канча чуу жаратты. Мына ушунун баарын эл көтөрүлгөн соң кайра артка чакыртып алгандай болушту. Бирок, анын баарын “отмена” кылышкан жок да. Эртең эл тынчып, жаз келип, өз көйгөйү менен алек боло баштаганда кайра анысын киргизе койбосунан кепилдик жок. Булар ооз жүзүндө айтып коюшту, а расмий бир документти көрдүңөрбү? Мен мисалы көргөн жокмун. Ошондуктан ишене албай турабыз. Бийлик ушуларды расмий түрдө биротоло жокко чыгарганда гана эл ишенет.

– УОКту каржылоо маселеси бийликти уктатпай атат. Баскан кадамың акча болуп жаткандан кийин, бийликке каршы турган уюмду акчасыз кармап, иш жасоо кыйын го?

– Биз былтыр АКШга барып келгенибизде дагы көп сөз чыккан. “Американын акчасына революция жасашат экен”,- тейде. Дароо айтып коеюн, биз акча алып келип, тополоң чыгарууну максат кылбайбыз. Башка мамлекеттен акча алып, өз өлкөсүнө тополоң салуу – душмандын иши. А биздин максат – Кыргызстанды өнүктүрүү, бийликтин көзүн ачуу.

УОК АКШ менен да, Россия менен да, жакынкы коңшулаш мамлекеттерден менен да ачык кызматташат. Ким менен, кайсы өлкөдө сүйлөшүү болбосун – биринчи орунда Кыргызстандын кызыкчылыгы турат. А “революция жасагыла”,- деп АКШ да, Россия да, башка өлкөсү да эч качан акча бербейт. Революцияны бийлик өзү жасайт. Себеби, эл бийликке нааразы болгон үчүн, айласы кеткендиктен улам көчөгө чыгат.

– Президенттин тышкы саясатын сындагандар азыр четтен табылат. Былтыр Молдовага жашыруун барып, жеке ишкер менен сүйлөшкөнү ачыкка чыкты эле. Деги Атамбаевдин тышкы саясаттагы ишмердүүлүгүнө кандай карайсыз?

– Баш мыйзамга ылайык, президент премьер-министр менен макулдашпай, бир да документке кол коё албайт. Бирок баш мыйзамдын жобосун бузуп, мыйзамдын негизинде Жогорку Кеңеш президентке бул укукту берип салган. Бул үчүн 5-чакырылыштагы парламенттин жооп бере турган убагы келет.

Иш сапарлар боюнча. Эгер президент Кыргызстанга пайда алып келе турган болсо, ага эч ким каршы чыкпайт. Бирок, жеке менде андай ишенич жок. Мына мисалы, Атамбаев 2014-15-жылдары Түркияга 13-14 ирет барып келди. Ар бир сапарына кеминде 100 миң доллардай каражат сарпталарын эксперттер айтып жатышат. Атамбаев ушунча каттаганына жараша, Кыргызстанга канча инвестиция келди? Канча миллион кредит, грант келди? Тилекке каршы, мындай көңүл жылытарлык статистика жок. Андан көрө президент болгондон бери барбаган канча район, айыл-кыштактар бар. Чындап алганда Кыргызстандын бир да аймагына Түркияга каттагандай, 13-14 жолу бара элек болсо керек.

Президенттин Молдовадагы жашыруун жолугушуусу мамлекетти өтө ыңгайсыз абалга калтырды. Мамлекет башчысы биринчи учурда жеке коопсуздугун карашы керек эле. Азыр ИГИЛге окшогон террордук уюмдар көп. Эгерде президентти салып кеткен менчик учак түз эле террористтердин колуна барып консо эмне болот эле? Чакырган тарап террордук топтор менен сүйлөшүп алып, ушундай кутум уюштурбашына кепилдик жок да, туурабы? Анан Атамбаевди барымтага алып, бизде жардырууну уюштурган, элди экстремизмге, согушка үндөгөн адамдарды бошотуу талабын койсо кандай абалда калат элек?  Башында бул жолугушуу тууралуу айтпай, жашыруун калтырууга аракет жасашты. Билинип калганда, “Кыргызстан-Россия-Молдова-Евросоюздун” кызыкчылыгынын айланасында жолугушуу болгонун айтышты. Россиянын Кыргызстандагы элчиси Крутько ошол замат, “бизди ага аралаштырбагыла”,- таризинде айтып чыкты го. Сиз да ойлоп көрүңүз, жеке ишкер менен жашыруун сүйлөшүп атса – кайдагы мамлекеттик кызыкчылык? Ошол В.Плахотнюк менен жолугушууну уюштурган Илан Шордун үстүнөн өз өлкөсүндө 700 миллион долларды чыгарып кеткени боюнча кылмыш иши козголгонун. Акаев да Бирштейн менен жашыруун сүйлөшүп жүрүп, “Кумтөрдү” Кыргызстандын чоң трагедиясына айландырды. Атамбаев да ушинтип дагы бир кен байлыкты соодалап жибербегенине ким кепилдик бере алат? Бул өтө оор маселе. Бул багытта демилге көтөрүлсө да иликтөө болбой, бийлик акырын муну унуттуруп койду.

– Саясат тануучу катары өзүн атап жүргөн Шерадил Бактыгулов деген бирөө сизди: “Кубанычбек Кадыров 2009-жылы Балыкчы шаарындагы массалык баш-аламандыкты уюштурууда активдүү катышкан. Андан соң прокуратурага “мага Марат Бакиев буйрук берген” деп айткан. Аны элдин баары жаш саясатчы деп жатат. Бирок, Кубанычбек мырзанын эч кандай жаштыгы калган жок. Ал эми ич ара келишпестиктин жаралып жатканы жакшы көрүнүш эмес. Оппозициянын талаптарына эл өтө деле кызыгып жаткан жок. Саясатчылар убактылуу гана оппозициялык биргүүнүн амалын издеп жатат. Эртеңки күнү кайра эле чачырап кетет”,- дептир. Буга карата кандай оюңуз бар?

– Жеке мен мындай саясат таануучуну билбейт экенмин. Азыр эми бийликтин сөзүн сүйлөгөн дужүр эксперттер жамгырдан кийинки козу карындай болуп жайнап кетпедиби. Мына ошолордун биридир… Угушума караганда, бул бала учурунда Бакиевди да жактап, маек берип жүргөн экен. Эми ким билсин… А бирок, Шерадил эр жигит болсо, калп айтканын моюнга алышы керек да, кечирим сурасын. Мени Бакиевдерге байланыштыра алышпайт, канча каалашпасын. Бир аз окшоштуруш керек го. Кайнаса каным кошулбаган кандуу режимге байланыштырганы үчүн Шерадилди сөзүн оңдоп кечирим сурабаса, сотко берем!

– Дагы бир эксперт Токтогул Какчекеев: “Оппозициядагылар баары тең бийликте болгон. Алардын көпчүлүгү мамлекетти талап-тоноодогу саясатка катышкан. Азыркы оппозициянын баары тең депутат, министрлик кызматтарын аркалаган. Демек, бүгүнкү күндөгү кемчиликтерге жана жетишпестиктерге алардын да салымы чоң. Чындыгында азыркы оппозициянын арасында эл үчүн ак эмгек жасаган адам барбы?”- деп айткан. “Ишенген кожом сен болсоң…” дечүдөй болуп калдык окшойт?

– Мындай каралоолорго көнүп деле калдык. Кайсы бийлик турбасын, каршылаштарына карата ушундай ыкма менен күрөш жүргүзөт. Анткени, колдорунда маалымат каражаттары, “кара жащик” турат. Акча кенен, каалаган экспертин алып келип сүйлөтө алат. Азыр оппозицияны мактаган эксперттерге “невыгодно”, биринчиден балээге калат, экинчиден аларга биз акча төлөп бере албайбыз. Мен билгенден чыныгы патриот төрт-беш гана саясат таануучу-эксперт бар. Калганы баары бийликтин буйругун аткарат. Минтип оппозицияга сын айттырып, ар кимди сүйлөткөндөн мурда ошол бийликтеги адамдар өзүн күзгүдөн карап албайбы. Башкасын коюп Атамбаев өзү тазабы? Тиги “Форумду” ким иттен бекер баага менчиктештирип алган? Кайсы бийликтин тушунда болбосун иштеген. Ошол Акаев менен Бакиевден үйрөнгөн үчүн бүгүн алардын ишин улантып жатпайбы… Эми минтип санап олтурсак, сөзүбүз бүтүшү кыйын го.

Аэлита Сатындиева

Булак: “Майдан. kg

БУУ Сирияда миңдеген адамдар ачарчылыктан каза болушу ыктымалдыгын эскертти

Сирияда курчоодо калган шаарларда миңдеген адам ачкачылыктан каза табышы мүмкүн. Бул тууралуу Бириккен улуттар уюмунун адам укуктары боюнча башкармалыгынын жетекчиси Зейд Раад Аль-Хусейн билдирди. Дүйшөмбү күнү  Женевада БУУнун адам укуктары боюнча кеңешинин кезектеги сессиясы ачылды.  Зейд Раад Аль-Хусейн анда сөз сүйлөп жатып, Сириядагы курчоодо калган шаарларда   480 миңге чукул жашоочу айласы кеткен абалда калганын айтты.

Ошондой эле согуштук аракеттердин жүрүшүндө элди билип туруп ачарчылыкка кептөөгө тыюу салына турганын эскертти.

Гуманитардык уюмдардын маалыматында Мадайя шаарында ачарчылыктан ондогон адамдар көз жумду.

Бүгүн, 1-мартта ок атууларды токтотуу тууралуу келишим күчүнө киргенден кийин курчоодо турган  Маадами шаарына гуманитардык жүк жеткирилди. Кызыл чырым уюмунун билдирүүсүндө, жууркан жана тазалык каражаттары жүктөлгөн 10 унаа  Дамасктын түштүк-батышындагы козголоңчулар көзөмөлдөгөн   Маадами шаарына кирди.

Бириккен улуттар уюму Сириядагы   тынчтык келишиминен пайдаланып,  жакынкы беш күн аралыгында 154 миң кишиге жардам жеткирүүнү көздөп жатат.

Адил Турдукулов, УОКтун мүчөсү: “Атамбаевдин жан-жөкөрлөрү кайрадан эле эскиче аңдымай, компромат топтомойго өтүштү”

“Азыркы бийликтегилер ѳздѳрү оппозицияда туруп, мурдагы президент Курманбек Бакиевди “электр энергиясынын баасын кымбаттатты” – деп бийликтен кетиришкен.   Анда азыркы өлкө башчыбыз, “Эмне үчүн супер арзан энергия мынчалык болуп жатат” – деп, таң калган болчу”, – деген жарандык активист Адил Турдукулов “Майдан.kg” гезитине берген маегинде.

-Адил мырза, Өкмөт айрым аракеттери менен элди кыйнап, кырдаалды кыйындатып жаткан жокпу?

– Сариевдин өкмөтүнүн антикризистик программасы жок.  Азыр расмий маалымат боюнча элдин 3/1 бөлүгү 2.5 миң сомдук киреше менен тиричилик кылып жатат. Орто айлык акы 228 доллар, биздин артыбызда бир гана Тажикистан, ал эми жумушсуздук боюнча КМШ өлкөлөрдүн ичинен биз эң арттабыз. Мигранттардын бизге жиберген акча каражаттары акыркы жылы жарымына тете кыскарыптыр. Бизге келген товарлар, өлкөдөн экспорттолгонго караганда 3 эсе көп экен. Биздин тышкы карызыбыз 2009-жылы 2.5 млрд. доллар болсо, азыр 3.5 млрд. долларга жетиптир. Бизде азыр тышкы карыз өлкөнүн ички дүң өнүмүнүн 60 пайызынан ашты, ошонусу менен улуттук экономикадагы коркунучтуу чекке жетти. Мамлекетибиз дефолт деп жарыяланып, аны менен соода-экономикалык алака түзүүгө эч ким кызыкдар болбой, инвестор дагы келбейт. 2014-жылдын башында 1 доллар 50 сомго жетсе, азыр  1 доллар  75 сом болду.  Улуттук банктын 800 млн. доллар интервенция кылганы эчтекеге жарабады.

– Электр энергиясы кымбаттаса эл толкушу мүмкүнбү?

– Азыркы бийликтегилер ѳздѳрү оппозицияда туруп, мурдагы президент Курманбек Бакиевди “электр энергиясынын баасын кымбаттатты” – деп бийликтен кетиришкен. Силерге Атамбаевдин 2009-жылы, КСДПнын жыйынында айткан сөзүн эстетип коеюн. Анда азыркы өлкө башчыбыз, “Эмне үчүн супер арзан энергия мынчалык болуп жатат” – деп, таң калган болчу. Андан ары сөзүн улай, “Ошол эле Казакстанда электр энергиясы чыгарган наркысынан 3 эсе эле кымбат. Токтогул ГЭС чыгарган электр энергиясынын 1кВт 8 тыйынга барабар болсо, аны элге 1.5 сомго сатып жатайын деп жатасыңар. Бул 18 эсе кымбатыраак экен. Тарифтерди көтөрүү – элге эң керектүү делген тамак-аш, кийим-кечиктин батыл кымбатташына да алып келет”,- деген.

Ошондо СДПК фракциянын депутаттары өз лидеринин сөзүнө шыктанып, төмөнкүдөй чечим чыгарган болчу.

1. Фракция тарифтерге бааны көтөрүүнү эл менен талкуулап чечим чыгарышын талап кылат.

2. Тарифтердин көтөрүүсү башка керектелүүчү товарларга кандай таасирин тийгизет деген, так эсептөө методологиясын талап кылат

3. Тарифтерди көтөрүүнүн ордуна коммерциялык жоготууларды жоготууну талап кылат.

4. Энергокомпанияларды жетектөөгө азыркы шылуундардын ордуна, таза билгич кадрлар тартылышы керек.

5. Биз өкмөттөн энергетика тармагына тартылган 350 млн. доллар АКШ кредит, гранттар кайда кеткени боюнча отчетту талап кылабыз.

Мен КСДПнын ошол жыйынындагы чечими менен толук кошулам. Бирок, өздөрү бийликке келип маселени чечүүнүн ордуна ого бетер туңгуюкка алып барып жатат.

А. Атамбаев бийликке келгенде көйгөдү түшүнгөндөй түр көрсөткөр. Өз оозу менен “Түндүкэлектр”ишканасы электрэнергиянын 1 кВт-саатын 18 тыйынга сатып алаарын оозанган. А бирок электрэнергия 70 тыйындан сатылып жатат. “Мындай рентабилдүүлүктү карап туруп кандай жоготуулар туурасында сөз кылууга болсун? Сыягы, энерготармакта дагы деле болсо Ширшовдук, Бакиевдик система иштеп жатат болуш керек…” деп күмодөнгөн эле эле президент.

Сүйлөгөн жагына келгенде го Атамбаев катырат. А бирок, энергетика проблемасын тарифти көтөрүү жолу менен чечкени кызык болуп жатат. Анан энерготармакка эл аралык донорлор тараптан кредиттерди, донорлорду тартуу далалатын кылууда. Эми ошол жагы деле укмуш болуп кеткен жери жок. Бир кызыкты мисал келтирейин . 1992-жылдан тартып Дуйнөлүк банктын Кыргызстанга берген грант, кредит түрүндөгү каржылай көмөгү 1 миллиард АКШ долларынан ашкан. Ал эми Энергетика министрлигинин берген маалыматы боюнча, эл аралык каржы уюмдары биздин энергетика тармагына 1991-жылдан 2010-жылга чейин дээрлик 370 миллион доллар беришиптир.

Бул эми бери жагы, 2011-жылдан бери карай Кыргызстандын энергетика тармагына сырттан келген кредиттердин, инвестициялардын көлөмү 743 миллион 450 миң долларды түзөт. Бул акча кайда, кантип жумшалганы белгисиз.

Бакиевдин бир жакшы жери “тезек тергиле” деп, элге ачык айткан. Азыркы өкмөт “терсеңер тергиле, тербесеңер тербегиле, бирок алдыда кандай болот билбейбиз”- деп жоопкерчиликтен качып жатат. Ошентип, бүгүн расмийлердин сөзүнө ишеним жоголду. Анткени, компаниядагы кадрдык даярдоолордогу коррупциялар мурдагы бойдон калган. Экинчиден, “жок эле колдонуучуларга” электр энергиясы ташылып жатат. Ошолордун негизинде 1,5 млрд. кВсаат жоготуулар болуп жаткандыгы тууралуу тастыкталган маалыматтар бар. Мындан сырткары текшерүүчүлөр тарабынан мыйзам бузуулар болгону нечен ирет катталган. Бирок, укук коргоо органдары унчукпастан отурат. Буга себеп, коррупциялык көрүнүш Ак үйдүн 7-кабатына жеткендиги.

Ошол эле энергетика бөлүштүрүүчү компанияларда баягы эле шылуундар. Эң кубаттуу делген “Түндүкэлектр” бул тармакта иштебеген, баягы эле “Ширшовдун” кадрлары бири-бирин алмаштырып олтурушат. Муну формалдуу түрдө жетектеген мамлекеттик мүлк фонду эмне керек экени дагы белгисиз бойдон.

Коррупция жалаң энергетикада гана эмес, бүт мамлекеттик системада жайылып, күчөп баратат. Ошондуктан элдик толкундоолор болбойт деп эч ким кепилдик бере албайт.

– Казино иштетип бюджетти толуктоо аракетине кандай комментарий бересиз?

– Азыр Өкмөттүн кризистен чыгуудан элге салык киргизип, элдин кенчин сатуудан башка эч чара көрбөй жатат. Ошол эле энергетика тарифтерин бул жылы 21%, ал эми 2017-жылы 29% көбөйткөнү жатат. Биз 1 долларга саткан “Газпром” газды ар ай сайын 3-5% көтөрөйүн деп жатат. Элге унаага жана жашаган үйүнө камсыздоо шылтоо менен акча өндүрүп алайын деген амалы бар. Эң кирешелүү делген “Кыргыз темир жолдору”, “Кыргызтелеком”, “Кыргызпочтасы”, “Мегаком” ишканаларын сатуу жолу ойлонулуп жатат. Азыр белгилүүсү – “Мегаком” сатууга коюлду. Ал бир жылда 40 млн.$ кирешени алып келген ишкананы – бюджеттин тешиктерин толтуруш үчүн 300 млн .$ сатып жатышат. Мунун себеби – мамлекет бул ишкананы башкаруу учурунда, өзгөчө мамлекеттик сатып алуулар жактан көп бузууларды жасаган.

Акыркы 5 жылда бизди көп эле алдашпадыбы, “Талдыбулак”, “Жерүй”, “Жунда” сатылып иштеп башталганда эле “бизге алтын жаан түшүп баштайт” деп. Чынында биринде  жумуш токтотулуп, экинчисинде чет элдик инвесторлордон биздин жумушчуларга кысымы бүтпөйт, үчүнчүсү болсо финансылык махинациялар түгөнбөйт.

Казино боюнча деле ошондой. Бул азыркы бийликтин бир логикада иштебей жаткандыгынын белгиси. Отунбаеванын демилгеси менен ойлонулбай бүт казинолор жабылган болчу. Жыйынтыгында бүт казинолор көмүскөгө кетип, Казакстанга көчүрүлдү. Бирок кайра жанданып чыккандан кийин менин оюмча казинону Ыссык-Көл аймагында чектеп иштетиш керек. Ошондо бул областтын туристтик артыкчылыгы дагы өсөт.

– Сариев неден жаңылды?

– Сариев бүт күнөөнү өзүнө алып жатат. Чынында азыркы экономикалык кырдаалга биринчиден президент жоопкер. Анткени анын колунда парламент дагы, укук коргоо органдары дагы бар. Кризистен чыгуунун бир эле жолу бар – бул президентке жана парламентке көз карандысыз болгон өкмөттү түзүү. Алар 100 күндүн ичинде айлыкты жана пенсияны доллардын курсу менен бирге өсүшүн камсыз кылыш керек. Андан кийини банк менен микрокредиттик уюмдардан доллар менен алган кредиттерди сомдун курсу менен тең кылууну жоопкерчиликке алышы керек. Бул эң керектүү нерсе. Анткени, бүт алган кредиттер 94 млрд.сомдон ашат экен.

Президент  кандай катачылыктарга жол берип жатат?

– Биринчиден, Отунбаева менен Атамбаев башкарган Убактылуу Өкмөт дүркүрөп кеткен коррупция жана мародёрчулук үчүн, ошондой эле түштүктөгү коогалаңга керт баштары менен жооп беришет. Мына ушул кишилердин бири калбай люстрацияланып, буларды бийликке жолотпош керек.

Эң чоң катачылыгы, Атамбаевдин кадрларды дайындаганда анын адистигине басым жасабай, өздөрүнүн ишенген адамдарына чоң кызматтарды берип жатканы. Ошондой  эле саясый кугунтуук тандалып жүрүп  жатат. Бүт бийлик Атамбаевдин тегерегинде топтолгону, жана алар кандай гана коррупциялык иштерге аралашпасын, аларга карата кол тийбестиги. Президент өзү баш болуп журналист менен соттошуп, эки миллион сом утуп алып, ошону “төлө” деп коколоп, сөз эркиндигине шек келтирип жатат. 24-декабрда маалымат жыйынында Атамбаев “президент болбосом мен Орунбековду тумшукка бермекмин” дегени кол алдындагыларга “ошондой кылгыла” деп тымызын кол жаңсаганы эмей эмне…? Ал сөздөн кийин мына Турат Акимов сабалды. Атамбаев оппозиция болуп турганда, атайын кызматчылар анын үйүн аңдып, ал жерге кайсы кыздар кирип чыгып турганын элге көрсөтүштү эле. Азыр болсо эңшерилген абалга алып келгенин, коррупция күчөгөн жөнүндө айткан аргументтерибизге жооп таба албай Атамбаевдин жан-жөкөрлөрү кайрадан эле эскиче аңдымай, компромат топтогонго өтүштү.

Кыргызстан менен Өзбекстандын чек арасынын узундугу 1 миң 378 км., анын ичинен 320 км. такталган эмес. Кыргызстан менен Таджикистандын чек арасынын узундугу 971 км., анын ичинен 471 км такталган жок. Атамбаевдин учурунда бир дагы метрге коңшу мамлекеттер менен чек ара маселеси чечилген жок. Тескересинче, 2015-жылы жума сайын  жаңжал катталып жатат. Анткени, коңшу мамлекеттин башчылардын ортосунда дайыма, тыгыз, түз байланыш болушу керек. Бирок өкүнүчтүүсү, мындай ниет биринчи кезекте Атамбаевде жок.

2010-жылдан 2014-жылга чейин “Кумтөрдөн” 87 тонна алтын өндүрүлүптүр, акча менен санаганда – 3 млрд. 909 млн. долларга жетиптир. Бир эле суроо – бул акчаны Атамбаев менен Отунбаева кайда кетиришти?

Икрамжан Илмияновдун кадрдык саясатка кийлигишүүсү, Сапар Исаковдун “Манас” аба майданындагы жана көчмөн оюндары боюнча ачыкка чыккан иштери, Эркин Мамбеталиевдин күч органдарын колго мыкчыганы, Фарид Ниязов менен Абдил Сегизбаевдин эркин басма сөз менен оппозицияга тынымсыз чабуул коюп жатканы биз бандиттик-коррупциялык бийлик системасынын калыптанып жатканына күбө болуудабыз.

Үчүнчү революция болчу кырдаал Кыргызстанда жаралып калдыбы?

– “Кумтөр” маселеси мурунку жылдардай эле деле көйгөйлүү маселелердин бири эле, азыр деле ошол көйгөй чечилген жок. Парламенттик башкарууга жеттик. “Ушун үчүн революция жасадык” деп төш какканыбыз менен кайра эле “Конституцияны алмаштырабыз. Референдум кылабыз”- дегендер четтен чыгып жатат. Оппозиция алсыз эмес, күчтүү деп айткым келет. Анткени, Акаевдин мезгилинде деле, Бакиевдин мезгилинде деле “оппозиция жок, оппозиция алсыз”,- дешкен. Эки президент тең кантип бийликтен кеткенинин байкабай калышкан. Атамбаев жана анын тегерегиндегилер аларды туурап “оппозиция алсыз, оппозиция жок” дебей эле койсун. Себеби, башка президенттердин башына түшкөн күн күтүлбөгөн жерден мунун да башына түшүп калышы ыктымал.

Мамлекеттик кызматкерлер декларацияда кирешеси менен чыгашасын толук көрсөтөрүнө ишенесизби?

– Буга мен гана эмес, бир дагы кыргыз жараны ишенбейт. Мисалы биздин башбакан Сариевдин бир жылдык кирешеси 8 миң доллардан ашпайт экен, бир кичи там, унаасы болсо жок экен. Эми буга ким ишенет, айткылачы? Өкмөт мүчөлөрү, депутаттардын дагы декларация дегендик бул накта көз боемочулуктун, эки жүздүүлүктүн мисалы.

Менин анализим боюнча мамлекеттин чыгашаларын жарымынан көбү туура эмес жумшалып жатат. Албетте, муну кескин кыскартыш керек.

Мисалы мурунку жылы “жумуштук сапар” деген шылтоо менен 388 млн.сом коротулуптур. “Ар кайсы буюмдары сатып алуу” деген берене менен Жаштар министрлигинин 16 млн. 780 сом чыгышасы чыгыптып. Ал эми “тамак аш” берене менен Баңгизаттарды көзөмөлдөө кызматы 3 миллиондон ашык сом короткон.

Мамлекеттик сатып алуулар өзүнчө сөзгө ээ. Эмнегедир өкмөткө мектептерге жаңы жабдык сатып алуу, кыргыз тил мугалимдерге айлыкты көтөрүү таптакыр кызык эмес.

Ал эми Кыргыз Википедияга материалдарды салуу деген шылтоо менен 660 миң сомду которуу аябай кызыктуу болуш керек. Андан тышкары алар андроидке ар кандай окутуу программаларын койдурууга 840 миң сом жумшаптыр. Бирок жеңүчүү болуп бир дагы муну менен алектенбеген ишкана утуп алыптыр.

Айта берсе сөз көп. Негизгиси – эгерде бүт мамлекеттик органдардын чыгашаларына көз карандысыз толук ревизия болмоюнча коррупцияны жое албайбыз. Анте албасак кризисти дагы жеңе албайбыз. Бул жагдайлар албетте, кыргыз мамлекети болобу же жокпу деген суроого алып келет…

Аэлита Сатиндиева, Булак: “Майдан. kg

Өзбекстанда акимдерге автономдуу орун басарлар дайындалат

Өзбекстандын президенти Ислам Каримов облус акимдерине өз алдынча иштеген автономдуу орун басарларды дайындоону сунуштады.

“Мамлекеттик башкаруудагы аймактык органдардын түзүмүн жакшыртуу” боюнча 24-февралда кол коюлган жарлык дубан башчыларынын жер-жерлердеги чексиз үстөмдүгүн азайтууга багытталган.

Ага ылайык, акимчиликтердин түзүмү кайра баштан каралып, орун басарлык   кызмат пайда болду.  Орун басар  жана анын катчылыгы өз алдынча иштейт. Президент жарлыгынын талаптарына ылайык, аткаминер жана анын беш кызматкери айыл  жана суу чарба маселелери менен алектенип, Ички иштер министрлигинин аймактык бөлүмдөрү, Башкы прокуратура, салык жана бажы комитеттери менен кызматташат. Жарлыкты аткарууну көзөмөлдөө Өзбекстандын премьер-министри Шавкат Мирзаевге жүктөлдү.

Бектур Асанов, “Эгемен Кыргызстан” партиясынын лидери: “Эки жүздүүлүктүн, жалганчылыктын, кошоматчылыктын, коррупциянын доорунда жашап жатабыз”

Азыркы бийлик деле 2009-жылдын декабрындагы бийликтин түспөлүн кийип отурат. Алмазбек Шаршеновичтин тынчтык жолу менен кеткени кыргызга жасаган чоң жакшылыгы болмок. Бир да иш кылбады, революциянын максаттарын актабады. Революциянын максаттарынын жок дегенде 10-15%ы ишке ашты деген бир да кыргызстандыкты көрө албадым.

Мындай пикирин саясатчы Бектур Асанов “Майдан.kg” гезитине берген маегинде билдирген:

– Былтыр, 4-октябрда өткөн шайлоонун мурункулардан эмне айырмасы бар?

– 2005-жылы да Акаев оппозицияны парламентке келтирбөөнүн амалын жасап, акчаны болушунча чачып, кримдүйнөнүн өкүлдөрүнөн бери талапкер кылып салган. Эч нерсеге караган эмес. Оппозициядан парламенттик шайлоонун 1-турунан Бекназаровдон башкасынын бири да өткөн эмес, ал турмак Текебаев да. Акчасы менен бийликке келүүгө куштар болуп аткан азыркылардын айрымдарынын аталары өткөн, жогору жактын тапшырмасын буйдалтпай аткарчу “жоош-момундар” өткөн. Бирок, шайлоонун эртеси митинг өткөргөндө ошол шайлоодо талапкерлерден акча алган эл да мындайга макул болбой, адилеттүүлүктү орноткон. Дүйнө жузү боюнча таза шайлоону камсыз кылуунун негизги принциби – добуштарды сатып алууларга каршы катуу турат. Польшада ар бир талапкердин фондунда 700 доллар болот. Андан ашыкча каражат сарпталса, аны “сатып алууга барды” деп эсептешет. Ошол эле сыңары Акаев акча берип, криминалдарды койгонуна карабай эл кайра нааразы болуп чыкты. Ошентип, революция башталды. Андагы шайланган парламент да таратылган. Президенттин милдетин убактылуу аткаруучу болуп турган Курманбек Бакиев парламентти таратуу боюнча жарлыкка кол коюп, кийинчерээк ууру парламент менен келишип, жарлыгын тытып салган. Анткен менен 2007-жылы таратып, “Ак Жолду” алып келбедиби. Көп жагынан алып караганда андагы шайлоо менен былтыркы шайлоо окшош. Элдин арасында “дагы эле баягылар талапкер болуп алышыптыр” деген ыраазы болбогондук менен “кимиси болсо да акчасын ала берели” деген эки пикир басымдуулук кылды. Бирок, адам фактору мындай да: адам алданганын сезгенден кийин ызалана баштайт. Ошондуктан, азыркы парламентке ичтери чыкпай, алданып калганын сезишип, катуу нааразычылык чыга баштады. Акаев менен Бакиев оппозицияга шайлоого катышууга мүмкүнчүлүк берчү, кийинчерээк сот аркылуу бир шылтоо таап алдырып салчу. А Атамбаев алдын-ала мисалы, биздин – жалгыз оппозициялык партияны алдырып салды. Ал гана эмес, башка партиялардын тизмесине кийлигишип, өзүнө баш бербеген саясатчыларга гана эмес, алардын жакындарына да колу жетти. Анан албетте, жоош жана момун, тил алчаак парламент шайланды. Башкача болушу мүмкүн эмес эле. Азыр булардын бир гана иши бар, өйдө жактын “фас” деген командасын эле күтүп олтурушат. Жогортон кандай буйрук келбесин, ошону аткаруу менен эле чектелишет. Өз алдынчалуулук, атуулдук позиция жок.

– Борбордук шайлоо комиссиясы Ак үйдүн гана көзүн караган органбы?

– БШК бийликтин кол баласы. Мындай Борбордук шайлоо комиссиясы Акаевдин да, Бакиевдин да тушунда болгон эмес. Анда жок дегенде мүчөлөрүнүн 4-5и өз көз карашында туруп, айрым маселелерге каршылыгын билдирчү. Азыр бир ооздон берилген көрсөтмөнү колдоп коюп атышат. Бул жагынан да бийлик “ийгиликке” жетишти.

– Партиялардын тизмесине президент баш болуп кийлигишкенин айттыңыз. Эмнеге партиялар тизмесине президентти кийлигиштирип атышат, көз карандысыздыкка эмнеге умтулушпайт?

– Адамда намыс болушу керек, адам биринчи таза болсо, артында корко турган эч нерсеси болбосо гана бекем болот. Айрымдар бар да “депутат болбосом өлүп калам” деген. Алар мандат үчүн кандай шарт болсо да аткарууга даяр. Бизге деле чекесин чыгарышты, “урааныңардагы Атамбаев деген сөздү алып салсаңар эле каттайбыз” деп. “Биздин ураан – биздин принцип, шайлоого катыштырбасаңар катыштырбагыла, бирок ураан ошол бойдон калат” деп болбой койдук. Жакында эми “Атамбаевсиз Кыргызстан үчүн!” деген кыймыл түзүлөт. Аны менен жер-жерлердеги элге барабыз. Белдүү саясатчылар менен сүйлөшүп атабыз, буйруса биз тынч митинг өткөрүүгө камданып атабыз.

– Азыр бизде иш жүзүндө кандай башкаруу?

– Парламент күчтүү болсо парламеттик, парламент алсыз болсо президенттик башкарууга өтүп кетет. Азыр мурункуга караганда да күчтүү президенттик башкаруу өкүм сүрүп атат. Парламент, өкмөт – баары Атамбаевдин колунда.

– Атамбаевдин бийлигине неге оппозиция болуп атасыз, кызмат берилбей калганы үчүнбү?

– Бакиев менен да, Акаев менен да иштештим. Бирок, мынчалык кара өзгөйлүккө кездешкен эмесмин. Жалал-Абаддын губернатору болуп иштеген учурда Атамбаевдин анык жүзүн көрдүм. Акчалуу жерлер: бажы, “Манас” аэропорту сыяктууларга өзүнүн кишилерин коюп атканы шек жараткан. Жалал-Абаддагы нефти заводун алууга да аракет жасашкан, ошондо 100 пайыз түшүндүм, менин жолум булар менен эмес экен. Тынч эле жүрөйүн деп кызматтан кеттим. Кийин кырдаал өзгөрдү, коомдун талабына ылайык саясатка кайтып келүүгө аргасыз болдум. 2010-жылы баатырлар көп чыкты, бирок басымдуу бөлүгү президенттин айдаган жагына көнүп кетишти. Анан калк арасындагы аксакалдар “абийирдүү кишилерден силер эле калдыңар, алган багытыңардан кайтпагыла” деп батасын бергенден кийин саясатка кайтып келгениме бир жарым жыл эле болду. Акаев баштап Бакиев уланткан, анын көрүнүштөрү азыр да сакталып турган бул ушундай доор болуп калды. Эки жүздүүлүктүн, жалганчылыктын, кошоматчылыктын, уурулуктун, коррупциянын доору. Кандай болбосун акча менен бийлик сүйлөйт деген эрежеси бар бул доорго чекит коюш керек болуп калды.

– Кылмыш ишин козготуп бийлик каршылаштарын коркутуу ыкмасы колдонулат дейсиз, таза адам кылмыш ишинен эмнеге коркмок эле, демек бийликтин атаандаштары деле сыдыргыга салгандай түз эмес экен да?

– Мисалы, мага деле Башкы прокуратура иш козгоду. Күнөөм болбосо иш козгогон менен кыла турган айлалары жок. Сотко да жеткиришпеди, маалымат каражаттарына да жарыялашпады. Ошондой эле таза адамдар эч убакта коркушпайт. Чындыкты айтышат, бет алган багытынан тайбайт. Бирок, бул жерде үй-бүлөгө да асылмай оюну болгондуктан, кээде айрым күчтүү адамдар так ушул жактан аксашат. Бийликке каршы чыктыңбы, сен коркпошуң керек, сени менен кошо үй-бүлө, бир туугандарың да коркпошу керек. Анан жакындары бизди да илештирип салба деп коркуп турса, багытынан бир аз артка кайткандар да болот. Оппозиция менен бийликтин жашоосу Арзымат менен Токтогул акындын жашоосундай. Арзымат жыргап-куунап жашаса,Токтогул чындыкты айтканы үчүн сүргүндө жүргөн.

– Басма сөздө Пакистандын элчиси менен жашыруун сүйлөшүүңүз тууралуу айтылды. Буга кандай муктаждык болду эле?

– Биринчиден, мен да убагында Пакистанда Кыргызстандын толук ыйгарым укуктуу элчиси болуп иштегем. Пакистандын 200 миллиондон ашуун калкы бар, бардык тармакта чоң тажрыйбага ээ өлкө. Өзгөчө белгилеп коёюн, экстремизм, терроризм, “Ислам мамлекети” сыяктуу маселелер буларда жок. Же “Сирияда мынча пакистандык согушуп атат” деген бир маалымат тарадыбы? Экинчиден, элчи менен чайлашууда мен жалгыз болбогом, беш-алты киши да бар эле. 200 миллиондон ашык калкы бар мамлекеттин эли күрүчтөн кийин эле төө буурчакка басым жасашат. Ошондуктан, айрым ишкер жигиттер төө буурчакты Пакистанга экспорттосок кандай болот дегенинен, ушул маселе боюнча элчи менен сүйлөшүүнү туура деп тапканбыз. Колубуздан келсе биз мындай тажрыйбалуу өлкө менен тыгыз мамиледе болушубуз керек. Мен таң калам, Пакистан Түркияга караганда бизге үч эсе жакын, анда эмнеге төө буурчакты бул өлкөгө экспорттоого аракет жасабайбыз? Бул макала чыккандан кийин “төө буурчактын артында мафия турат” деген кептердин чындыгы барбы деп ойлонуп калдым. Дагы бир айтарым, элчи менен жолугушууну терроризмдин деңгээлине түшүрүп жиберген Атамбаевдин тегерегиндегилердин саясаты өтө пастык болуп калды. Минтип айтып аткан себебим, макала Ак үйдүн тапшырмасы. “Асанов бир шумдукту баштаганы атабы, К. Батыровдун досу” деп да жазылыптыр. Атамбаевдин кан досу экенин Кадыржан берген маектеринде далилдеп жүрөт. Айтып атпайбы маектеринде, “Атамбаев мени Москвадагы же Түркиядагы үйүңдө жаша деп атат” деп. Мындай сөзү менен Атамбаевдин досу экенин даана  көрсөтүп атат. Асанов бийлик менен байлыктын кулу болсо эмдигиче бийликтин айланасында чамгарак атып жүрмөк. Менин позициям бекем, андыктан күнүмдү бүтүрөбүз деген бийликтин максаты ишке ашпайт. Кайтаруучум деле жок, жалгыз эле ачык жүрөм. Анткени коркпойм, артымда коркута турган эч ишим жок. Маалымат каражаттары аркылуу мага жакшы эле чабуул жасашты. Айтаарым, бийлик менден эмес, өздөрүнөн корксун. Мыйзамсыз аракеттери боюнча Бакиевдин бийлигинен бул бийлик эки эсе ашып кетти. Мурда сот бийлиги кайсы бир деңгээлде бар болчу. Азыр түп-тамыры менен жоголду. Мен айтат элем, сот тармагын биротоло токтотуп эле, анын фукцияларын президенттик аппараттын юридикалык бөлүмүнө которуп коюшса деле болчудай. Ошондуктан Атамбаев өз каалоосу менен бир, бир жарым айдын ичинде бийлигин тапшырып кетсе, Кыргызстан туура жолго түшөт эле. Атамбаев душмандарына чабуул жасагандан көрө, катачылыкты өзүнөн издесин.

– Терроризм эң чоң кылмыштардын бири да, сизди террористтик жаатка “байлап” атышса, бул менен эле бүтпөйт, бийлик дагы  катуу кадамдарга барышы мүмкүн, мисалы кылмыш иши сыяктуу деп ойлобойсузбу?

– Мен эч нерседен коркпойм.  Бир да мыйзам бузууга барган эмесмин. 2010-жылдагы окуядан улам да жаман көрүп атышпайбы, анда Кыргызстандын стабилдүүлүгү үчүн курал тарат дешкенде таратпай койгонум чын. Өткөндө Оштогу полковник “курал таратты” деген маалыматта да мандем бар, бул бийлик кеткенден кийин ал да ачыкталат. Мени бийлик эмне гана кылган жок, чоң-чоң  кримтөбөлдөргө салып беришти, коркутуп көрүштү. Кокон хандыгында Мусулманкулду кандай кыйнашат, манжаларын бирден сындырышып. Бирок, “кың” деген үн чыгарган эмес. Мен да “кың” деген үн чыгарбайм. Позициямдан баш тартпайм. Атамбаев асманын таштап жиберсин! Менин президентке бир гана сунушум бар: Алмазбек Шаршенович, тынч гана өз каалооңуз менен бийликтен кетиңиз. Бул сиз үчүн да, эл үчүн да жакшы.

– Атамбаев парламенттик башкарууга өтүү зарылдыгын айтып чыга баштады, бул пикирин колдойт белеңиз?

– Парламенттик башкарууга өтүүнү эңсөө кайсы бир жол менен бийликте кайра калуунун амалын издеп атканы. Парламенттик башкарууга өтө салып кол баласын өзүнө караштуу парламент аркылуу шайлаттыра салып, өзү бийликтин дагы бир орчундуу орунунда отургузу келип атат. Бирок, кыргыз эли мындан ары Атамбаевди жана анын тегерегиндегилерди бийликке жакындатпай турганына бөркүмдөй ишенем. “Орок оро албаган орок тандайт”, “Кетмен чаба албаган кетмен тандайт” деген кыргыздын таасын макалдары бар. Азыркы Конституция эң сонун Конституция. Өлкөнүн стабилдүүлүгү Конституциянын өзгөрүүсүз турганынан билинет. Ошондуктан, жалпы эл өзгөртүүлөргө каршы болушубуз керек.

– “Президент каалоосу менен кетсин” деп атасыз, бирок, тескерисинче, ал бийлигин бекемдеп албадыбы?

– 2009-жылы Бакиев деле 80% добуш менен шайланып, ЦАРИИ түзүп, ага баласын отургузуп, “мамлекетти 40 жыл башкарабыз” деп ишенип алышкан. Андан бир аз өтүп эмне болду? Мен ошондо Бакиевге: “сиздин акыбалыңыз оор, бул темп менен кетсеңиз жаздан чыкпай каласыз”,- деп айткам. Азыркы бийлик деле 2009-жылдын декабрындагы бийликтин түспөлүн кийип отурат. Алмазбек Шаршеновичтин тынчтык жолу менен кеткени кыргызга жасаган чоң жакшылыгы болмок. Бир да иш кылбады, революциянын максаттарын актабады. Революциянын максаттарынын жок дегенде 10-15%ы ишке ашты деген бир да кыргызстандыкты көрө албадым. Башкара албагандан, аткара албагандан кийин кетиши керек.

– Атамбаев революциянын кайсы максаттарын ишке ашыра албады, конкреттүү айтып бере аласызбы?

– Атамбаев менен башында чогуу иштештим, бирок качан гана революциянын идеяларынан тайып баратканда, “жакшынын шарапаты, жамандын кесепети” дейт, булардан алыс жүрүүнү туура деп тапкам. Биринчи революциянын идеяларын Бакиев аткара албады эле кетти, бул киши да аткара албады, эми кетиши керек. Мамлекетте коррупция аябай күчөп, коркунучка кептелип баратканыбызды көрүп турабыз. Атамбаев тынч гана бийлигин тапшырып, таза шайлоо өткөрүп, башка киши мамлекет башына келип, акыбалды оңдобосо башка жол жок.

– Атамбаев аткара албай калган иштер кайсы?

– Революциянын максаты -таза шайлоо, коррупцияга каршы күрөш, “Кумтөрдү” мамлекеттин кызыкчылыгына карата чечүү, цивилизациялуу өлкө куруу болгон. Ошолордун бирөөсү аткарылдыбы, айтыңызчы? Тескерисинче, баарыбыз мамлекет көз алдыбызда кыйрап баратканына күбө болуп атабыз.

– Бирок, коррупцияга каршы күрөш жүрүп аткансыйт го, ар кайсы убакта ар кайсы жерден жетекчилердин пара менен кармалганын угуп калып атабыз.

– Коррупция менен күрөш душмандарды тандамай оюнуна айланды. Эгер Нарымбаев менен Өмүркулов 15 жылдан жаза алганда мен күрөш жүрүп атканына бир аз ишенмекмин. А.Келдибековду Атамбаев не деди эле, “пенсионерлердин акчасын жеп алган” деп айыптап чыкты беле? Президенттин ишенимдүү айтуусу боюнча пенсионерлердин акчасын жеп алган Келдибековду сот актап салды го? Анткени, Келдибеков элди көчөгө алып чыгып, жол тостуруп, бийликти жарга такап салды. Ал эми элди дүрбөтө албаган Түлеев, Аманбаевалар толугу менен жазаланышты.

– Башка президент келгенде гана өлкө оңолот дейсиз, өлкөнү оңой турган ким болушу мүмкүн?

– Бул эми “таза шайлоо өтсө, анын негизинде эл туура адамды тандап алат” деген кеп.

– Жазында кризис катуулайт деп атышат, буга да бийликти күнөөлөйбүзбү?

– Кризис азыр болуп атат, жазында мындан да күчөйт. Бийликтин эффективдүү башкара албаганынын жыйынтыгы. Бажы бмримдигине кирүүдөгү алешемдиктерди бир да анализ кылышкан эмес. Келишим кылмыштык жагдайда,  Кыргызстандын кызыкчылыгын эске албай түзүлгөн. Бир эле мисал айтайын, анда Россиядан Кыргызстанга машина алып келсе болот, Кыргызстандан Россияга чыгарууга болбойт деп турат. Бул бир эле мисал да. Анан ушундай келишимге кол коюп салышкан.

– Учурда эмне иш менен алектенип атасыз?

– Саясат менен тыгыз иштөөдөбүз. Улуттук оппозициялык кыймыл мыйзам чегинде иш-аракеттерди жасап атабыз. Мыйзам чегинде саясий күрөштү улантабыз. Ар түрдүү адамдар болот, бирөө качат, бирөө сынат, бирөө кызматка алданат. Бирок, кыргызда сынбаган-алданбаган, чындыктан жалтанбагандар көп. Алардын арасында мен да бармын. Ошондуктан, бийликтин бизге карата ар кандай айла-амал жасап, коркутканы ишке ашпайт.

Гүлмайрам Турусбекова

Булак: “Майдан.kg

Тажик бийлиги элди суу жана азык-түлүк камдоого чакырууда

Тажикстанда  быйыл  кургакчылык жана суунун тартыштыгынан улам   түшүмдүүлүк аз болот деген божомол айтылууда. Андыктан   керектүү  суу жана тамак-аштын корун камдап алуу чакырыгы  президент Эмомали Рахмондун төрагалыгында өткөн өкмөттүн жыйынында айтылды.

Тажик президентинин сайтында маалымдалгандай, жыйында  Рахмон 2016-жылы жаз эрте келгенине байланыштуу  кургакчылык жана    суу тартыш болушу мүмкүндүгүн   эскертти.  Андыктан  азыртан эле айыл чарба жерлерин, бактарды жакшы сугарып,  суунун корун топтоого чакырык ташталды.

Ошондой эле  президент мамлекеттик  мааракелерге, элдик жөрөлгөлөрдү өткөрүүгө корогон чыгымдарды азайтып, жарандар азык-түлүктү керектүү өлчөмдө камдап алуусу керектигин белгиледи.

Тимур Саралаев, УОКтун мүчөсү, “Жаңы муун” саясий кыймылынын өкүлү: “Эл арасында экономикалык жана тарифтик саясатка нааразычылык күчөп бара жатат”

Кечке эле карапайым калкты кысып, жон терисин сыйрый берсе бир күнү эсебин берип коёт.    Революция болобу же болбойбу, аны убакыт көрсөтөт. Бирок бир нерсени белгилей кетиш керек, коомдун басымдуу бөлүгү учурда бийликтин тарифтик эмес, жалпы эле бүт саясатына нараазы, а бул нерсе балким негиз болушу мүмкүн.

Мындай пикирин, жаш саясатчы Тимур Саралаев “Майдан. kg” гезитине берген маегинде белгилеген.

– Тимур , жаз келген сайын кыргыз эли чоң өзгөрүүнү күткөндү адатка айлантып алды. Сиздин баамыңызда саясый кырдаал кайсыл жакка өзгөрчүдөй?

– Азыркы учурда саясый кырдаал  абдан өзгөрдү, айрымдар жыл сайын жазда-жайда өзгөрөт деп ойлошот жана өзгөрүүнү каалашат. Бирок айтып коюш керек, азыр андай эмес, саясый кырдаал курчуп баратат. Өзүңүздөр билгендей, 2-3 жыл мурун экономикалык көрсөткүчтөр бир топ жогору болчу, ошого байланыштуу элдин дагы маанайы дурус болгон.  2-3 жыл мурун кандай гана оппозициялык гений болбосун, өз ыктыяры менен элди көчөгө чыгара алчу эмес. Азыркы мезгилде, жер-жерлерде, карапайым эмгекчил калк өзүнөн-өзү эле нааразычылктарын бийликке билдирип чыгып жатышат. Аймактардагы элдин нааразычылыгы системдүү мүнөзгө айланып бара жатат. Анткени, биздин карапайым калк баардык жердеги кымбатчылыктан, кирешелердин абдан төмөндүгүнөн, массалык паракорчулктан жана ж.б. жан кейиткен көрүнүштөрдөн тажашты. Кыскасы, экономикалык жана социалдык чечилбей келе жаткан көйгөйлөр нааразычыктарды күчөтүп, азыркы тапта саясый кырдаалды толугу менен башка багытка буруп салышы ыктымал. Анын жыйынтыгы кандай болот, жалгыз Жараткан эле билсе керек.

– Электр энергиясынын жана  тарифтердин  кымбатташы  3-революцияга алып келиши  мүмкүнбү?

– Бул жерден бир нерсени так жана ачык белгилей кетели. Мен 2010-апрель окуяларында активдүү катышкам, жаракат алгам. Бирок, ага карабастан ачык эле айтам, 2005-жана 2010-жылы эч кандай элдик революция болгон эмес. Баналдуу эле мамлекеттик төңкөрүш болгон.  Революция болду деп айтып жүргөн адамдар же калп айтышат же мээлери иштебейт. Революция болгондо радикалдуу жана системдүү өзгөрүүлөр болот, бизде андай нерселер  болгон жок. Революциянын шарапаты менен болгону чөнтөк “парламентаризм” гана  пайда болду.

Ал эми тарифтер боюнча, кечке эле карапайым калкты кысып, жон терисин сыйрый берсе бир күнү эсебин берип коёт. Анткени, элдин чыдамы түгөнгөндө эч ким кармай албай калат. Элдин кандай жазалап коёрун билип, туюп турушса дагы жогору жактагылар элдин камын көргөндүн ордуна, тынбай эле, 6 жылдан бери тескери саясат жүргүзө берсе, эл дагы үмүтүн үзүп, айласыздан каяша айта баштайт.  Революция болобу же болбойбу, аны убакыт көрсөтөт. Бирок бир нерсени белгилей кетиш керек, коомдун басымдуу бөлүгү учурда бийликтин тарифтик эмес, жалпы эле бүт саясатына нараазы, а бул нерсе балким негиз болушу мүмкүн.

– Өкмөт, президент өз чыгымын азайтышы керекпи же бюджетти толтуруш үчүн салыктын түрүн көбөйтүшү керекпи?

– Салыктын түрлөрү бизде жакшы эле, аларды жогорулатуу болбойт, андан тышкары бийлик ар түрдүү нерселерди ойлоп таап, ай сайын “жаңылыктары” менен коомчулукту шок кылып жатат. Андан көрө антикризистик комплекстүү чараларды көрсө туура болмок. Алардын бири катары мамлекеттик органдардын ашыкча чыгымдарын кыскартуу керек. Президент, парламент баш болуп,  50%га  чейин   чыгымдарын азайышы керек. Болбосо салыктын түрүн көбөйтүп, элдин жон терисинен кайыш тилген менен пайда чыкпайт.

– Өкмөттүн, президенттин ишмердүүлүгүнө кандай баа бересиз?

– Азыркы өкмөт толугу менен начар иштеп жатат. Аны ким жакшы иш жүргүзүп жатат десе,  ал сокур адам. Өкмөт жакшы адат таап алды, бир нерсе болсо эле дүйнөлүк кризиске шылтап, ал эми чындыгында кризис Орусия, Казахстан жана Кыргызстанда эле жүрүп жатат. Батышта, АКШда, Кытай, Индия, араб жана башка  өлкөлөрдө кризис эмес, анын карааны дагы көрүнбөйт. Бул жөн эле массалык башты оорутмай жана саясый-экономикалык мифти жаратмай болуп турат.

Учурда, өкмөт “Евразиялык экономикалык биримдигине киргенибиз кризистен Кыргызстанды сактады” деп айтат. Бул позициясы туура эмес деп баалайм. “Казакстан менен Орусияда экономикалык кырдаал оңолсо, Кыргызстан дагы оңолот” дейт, ушул туурабы?! Дүйнөдө 251 мамлекет бар, ал эми биздин бийлик анын ичинен 2 эле өлкө менен келечекти көрөт. Өкмөттүн, президенттин ишмердиги дурус болсо, биздин мамлекет учурдагы абдан оор экономикалык абалга такалмак эмес. Жыйынтыктап айтканда, азыркы бийликтин жалпы саясаты элге карата багытталгандай эмес, тескериче антисоциалдык саясат жүргүзгөндөй, бул көрүнүш жакшы нерселерге алып келбейт. Элдин арасында, ошону менен кошо жаштардын арасында өзгөчө экономикалык жана тарифтик саясатка нааразычылык күчөп бара жатат.

Асылкан кызы Перизат

Булак: “Майдан. kg”

Назарбаев үч тилди үйрөнүүгө үндөдү

Казакстандын президенти Нурсултан Назарбаев Астанада кечээ белгиленген Алкыш күнүнө карата уюштурулган иш-чарада сүйлөп жатып, азыркы тапта үч тилди билүү зарылдыгына токтолду.   Назарбаев орус тилин эзелтен бери келаткан коңшулук алаканын тили катары баалап,  аны үйрөнүүгө чакырды.  Англис тилин илим менен инновациянын тили катары сыпаттады.

Президент заманбап турмушта эне тил менен кошо аталган эки тилди билүү учур талабы экенин кошумчалап, мектептен тартып эле балдар аларды үйрөнүп жатканын белгиледи.

17-февралда мамлекет башчы Алматада  элди казак тилинде гана сүйлөөгө мажбурлоого аракеттенүү менен айрым аткаминерлер чектен чыгып жатат, деген сын айткан эле.   Кийинчерээк президенттин акимчилиги  Назарбаев муну менен аткаминерлер эл кайсы тилде суроо берсе, ошол тилде жооп кайтарууга тийиштиги тууралуу кеп козгоду деп түшүндүрмө берген.

Өлкөдө казак тили мамлекеттик тил болуп саналат.  Баш мыйзамга ылайык,  өкмөттүк мекемелерде жана  жергиликтүү өзүн-өзү башкаруу органдарында эне тил менен биргеликте орус тили да  расмий колдонулат.

Замира Сыдыкова, Улуттук оппозициялык кыймылдын мүчөсү, журналист: “Атамбаев деле танбаса керек, 2010-жылкы революцияны Кремль, орустарга таянып жасашкан”

Коомдук ишмер, экс-элчи, мыкты журналисттердин алдыңкы сабында турган Замира Сыдыкова менен баарлашып, кызыккан суроолорубузга жооп алдык. Анда кеп башынан болсун.

Замира эже, дасыккан журналистсиз. Ар бир окуяны анализ жасап, кырдаалды баалай алган аналитиксиз. Кыргызстанда революция элдин чыдамы түгөнгөндө болобу же чет мамлекеттин биздин өлкөгө кызыкчылыгы күчөгөндө болобу, кепти ушул маселеден баштасак…

Кыргызстандабийликтин адилетсиздигине элдин чыдамы түгөнгөндө гана революция болот. Бирок аны Атамбаев деле танбаса керек, 2010-жылкы революцияны Кремль, орустарга таянып жасашкан. Эгер сырттан колдоо болбогондо бийлик алмаштыруу оппозициянын колунан келет беле же келбейт беле, аны бир Кудай билет. Бирок, чет мамлекеттиктер өздөрү келип эле кыргыз бийлигин  басып албайт. Алгач алардын максатын ишке ашыра турган топ издеп, тымызын саясатчыларды колго алат.  Маселе бышып, социалдык жарылуу чегине жеткенде гана революция жасоого кол-кабыш кылат.

Азыр оппозицияга көмүскө кол-кабыш кылган, Кыргызстанга кызыккан  мамлекеттер барбы?

– Азырынча Кыргызстанда бийлик алмаштырууга башка мамлекеттердин кызыкчылыгы бар экени  байкалбайт. Президент баш болуп, Америка менен мамилени үзүп, Россия менен мамилени бекемдөөгө аракет жасап жатат. Ошон үчүн оппозицияга чет жактан ким кол сунаары белгисиз. Саясатчылар, депутаттар, партиялар менен максаттарын ишке ашырыш үчүн мүмкүн орустар иштеп жаткандыр деген ойдомун.

– Эмне үчүн кыргыз саясатында жаз келген сайын “бийлик алмашат, эл толкуйт” деген сөздөр айтыла  берет?

– Кыргызстанда эл кыштан кыйналып чыккан сайын “жазында бийлик алмашат, революция болот” деген сөздөр айтылып, ага айрым адамдар ишенип да алышат. Андай кептердин  жаралганынын да себеби бар.  Айтайын дегеним,  тарифтер, электр энергиясы кымбаттаган сайын карапайым элдин чөнтөгүнө сокку урулат. Аны билсе да, элдин кыйналып жашаганын көрүп турса да, бийлик кымбаттатуудан өйдө боло албайт. Бийликке нааразы болгон эл  акырындык менен жер-жерлерде нааразычылык акцияларын уюштурушат. Акыбал начарлап, эл кризиске батып калган үчүн жер-жерлерде нааразычылык акциялары боло баштады.

– Айрым адамдар айткандай Кыргызстанда үчүнчү революция боло турган симптомдор байкала баштадыбы?

– Революциянын себептери жана жаралуу жагдайы тууралуу Өмүрбек Текебаев жазган китебинде токтолуптур. Эгер элдин талабы эске алынбаса, турмуш начарлап, акыбал оорлоп кетсе, эл төңкөрүш жасоого аргасыз болот. Ошондуктан, бийликти кетирүү үчүн революция жасашат. Оппозиция алсыз дешкени менен  элдин нааразычылыгы күндөн-күнгө күчөй баштады.

Балким, президент Алмаз Атамбаевдин “бийликтен кетериме мынча күн мынча ай, мынча жыл калды” деп эсептеп турганы элдин толкундоосун, дагы  революция боло турган саясый кырдаалдын курчушун да алдын алаттыр…

– Алалбайт. Анткени, эсиңерде болсо керек. Акаев деле 2004-жылы “2005-жылы кызматтан кетем. Президенттик шайлоого барам дегендер даярдана берсин” деген. Бирок, турмуш чындыгында Акаевдин “мен кызматтан кетем” деген сөзү революцияны алдын алып кала алган жок. Бийликтен мөөнөтүнөн мурун кетти.  Бакиев да мөөнөтүнөн мурун кетти. Ошон үчүн Атамбаев “мынча күндөн кийин кетем” деп элди соороткону маселе деле чечпейт. Айтайын дегеним, элдин абалы оорлоп, кырдаал курчуп, социалдык жарылуу болсо президент кызматтан өзү күткөн күндө эмес, эл каалаган учурда кетип калат.

– Президенттик шайлоо ачык-айкын өтүп, эл каалаган адам президент болооруна ишенсек болобу?

– Ишениш кыйын. Анткени, “келерки президенттик шайлоо ачык айкын өтөт” деген кепилдик жок. Кыргызстанда таза шайлоо болду дегенибиз менен кандай болбосун фальсификация орун алат. Таза шайлоодон үмүтү өчкөн эл президенттик шайлоодон мурун кандайдыр бир чечим кабыл алып алышы да мүмкүн. Бирок, кандай болгон күндө дагы президенттик шайлоо корун азайтып, мамлекет жүгүн көтөрө турган адамдардын шайлоого катышына жол ачып, программасын элге жайылтууга мүмкүнчүлүк беришибиз керек. Жеке кызыкчылыктан мамлекеттин кызыкчылыгын жогору койсок гана чет мамлекеттен илимге, билимге сугарылган азаматтарыбыз келип, Кыргызстанды көтөрүп, өнүккөн мамлекеттердин катарына кошуп коюшу мүмкүн.

Айтканыңызга ынаналы, эл бийликке нааразы болгондо ар дайым оппозицияга ишеним артат. Ошолор бийликке келсе эле маселе чечилет деп үмүт кылат. Бирок, беш жыл мурунку  оппозиция бийликке келгени элдин турмушу жеңилдеген жок го?

– Эл бийликтин запкысынан тажап, адилетсиздигине чыдабай калганда гана жакшы жашоодон үмүт кылып, оппозицияга ишеним артат. Бирок, Бакиевдин учурунда бийликке келген оппозиция  жарытылуу деле иштей алган жок. Мамлекетти алдыга сүрөй турган  лидерлердин жоктугунан Кыргызстанда кырдаал кыйындап кетти. Элде оппозиция бийликке жетер менен берген убадаларын унутуп, элди эмес, өздөрүн гана ойлошот деген ой жаралып, анын запкысы азыркы оппозицияга да тийип, эл анча ишенбей жатат.

Акаевдин, Бакиев, Атамбаевдин кимисинин бийлиги күчтүү болду?

– Мен Атамбаевдин бийлигин эң алсыз бийлик дейт элем. Атамбаев соттогону менен баарын камай албайт. Канчалык кыйратып жатабыз деп өздөрүн алдашканы менен бул бийлик туңгуюкка такалды. Айтайын дегеним, 2005-2010-жылы жол тапканга жеңил болчу. Азыр кырдаал кыйын. 2005-жылы демократия, граждандык сектор күчтүү болчу. Көп нерсе ачык болчу. Ошондой эле бизге жардам беребиз деген донорлор көп болчу.  Азыр андайлар жокко эсе.

– Мурунку бийликти сындаган Темир Сариев деле премьер-министр болду. Бирок, бул деле мамлекеттин менчигиндеги нерселерди сатуу менен гана алек болуп калганы айтылып атат?

– Темир Сариевдин “саталы” деген саясаты балким туурадыр. Сатам десе сатар. Мүмкүн ал саталы деп көтөргөн маселе сатылыш керектир. Анткени, кайсыл тармакты болбосун бирөө менчикке алмайын, ал тармак  өнүкпөйт. Менчикке чыкмайын эч ким инвестиция салбайт. Бирок,  Сариевдин катачылыгы, проблемасы ал саталы деген саясатта  эмес, Кыргызстанды Евразиялык биримдикке  киргизип, элди кыйын абалга кептегенинде болуп жатат.

Бирок, Путиндин колдоосу менен Сариев президент болот деген имиштер бар го?

– Ким колдосо да Сариевге президент боло турган жол жок. Ал элди алдады. Ага ишенген элдин турмушу жакшырмак турсун начарлады. Сариев элдин наалатына калды. Мен “Кыргызстандын тагдыры Россиянын колунда, кийинки  президентти Путин тандайт” деген сөздөрдү укканда  арданам. Ушундай сөздөр желдей тарап, бийлик төбөлдөрүбүз Россияны карап түздөнүп жатканына, кыргыздар азыр да Советтер союзундагы  психологиядан арыла электигине таңгалам. Чынында Кыргызстандын тагдырын кайсы бир мамлекет эмес, кыргыздар өздөрү чечиши керек.

Мамлекет жүгүн  көтөрө ала турган лидер барбы?

– Биз ачык-айкын шайлоо өтүүгө шарт түзүп беришибиз керек. Ачык-айкын, таза өтүүгө шарт түзүп, шайлоо коруна көп акча сурабашыбыз керек. Ар ким өз программасын көрсөткөнгө, элге жайылтканга толук шарт түзүп беришибиз керек. Шашылыш тандай албайсың. Балким, эртең чет мамлекеттен билим алган жаш балдарыбыз келип, мекен жүгүн көтөрүп кететтир. Мындай мисалдар да бар. Прибалтиканын бир өлкөнү 1990-жылда жаш миллионер көтөрүп кеткен. Бизде да андай балдар бар.

Бишкек шаарынын мэрлигине бир гана КСДП сунуштаган талапкер чыгып жатканы эмнеден кабар берет?

– Билген, түшүнгөн кишиге бул коркунучтуу коңгуроо. Айтайын дегеним, саясый стабилдүүлүк болсо ар бир партия өздөрү ишеним арткан кишилерди мэрлик кызматка сунуштамак. Кырдаал күн сайын оорлоп, эртеңки күн туман болуп жатканы үчүн Атамбаевдин бийлигине кичине иштеп, жаманатты болгусу келбей башка фракциядагылар КСДП сунуштаган мэрди колдоого аргасыз болуп жатышат. Бул жагдай  бийликтин деңгээли түшүп, акыбалы начарлап калганынан кабар берет. Кыскасы, саясый стабилдүүлүк жок болуп жатканы үчүн кооптонуп “акаевчи”, “бакиевчилердин” кейпин кийип калуудан сактанып жатышат. Ошон үчүн “президент болом” деген дымагы бар саясатчылар да президент болууга ашыкпай  жатышат. Себеби, парламенттик башкаруу деп системаны өзгөртө салып, бир президенттин ордуна 6 баш келип, ар бирөө өз көмөчүнө күл тартуу менен алек болуп жатышат.  Ошондой эле парламенттик башкарууда президенттин эмес, премьер-министрдин ыйгарым укуктары жогору болгону да “мен кыйынмын” дегендердин тизгинин тарттырып жаткандай.

Атамбаев “оппозиция алсыз, алар эч нерсе кыла албайт2 дегенсип тоготпой турат. Бүгүн президент сестенгидей оппозиция жокпу?

– Эң негизгиси кыргыздын уучу куру эмес. Мен оппозиция алсыз,бийликтин катачылыгын айткан адамдар жок деген ойдон алысмын. Кайсыл тармак болбосун мамлекетке күйгөн, элдин эртеңин ойлогон азаматтар бар. Болгону, алар Атамбаевдин гана репрессиясынан чочулап турушат. Анткени, Атамбаевдин бийлиги кимдир бирөөнү өлтүрүп, элдин жүрөгүнүн үшүн албаганы менен тымызын соттор аркылуу баш көтөргөн кишилердин психологиясына таасир этип жатышат. Мына ошондой нерседен чоочулаган адамдар ачык нааразычылыгын айта алышпай, күрөшкө чыга албай  жатышат.

– Эмне үчүн оппозиция бир муштумга түйүлө албай чачыранды болуп жатат? Оппозиция ичинде дагы тиреш болуп жаткан жокпу?

Көп саясатчылардын күрөштөн көңүлү калды. Ошон үчүн оппозиционерлер ич ара бөлүнүп, тирешип жаткандай сезилет… А бирок эртең бир нерсе болуп кетсе, алар баары тизилип калышат, “биз да революцияга салым кошконбуз” деп.

Чынайым Кутманалиева

Булак: “Майдан. kg”

Швеция соту өзбек имамына кол салган адамды өмүр бою эркинен ажыратты

Швециянын Сундсвалль шаарында апелляциялык сот имам  Обидхан кары Назаровду өлтүрүүгө аракет жасаган деп айыпталган Өзбекстан жараны Юрий Жуковскийге өмүр бою абак жазасын берди.

Былтыр декабрда  швед соту  37 жаштагы  Жуковскийди күнөөлүү деп таап,   18 жылга эркинен ажыратылган болчу. Өкүмгө макул болбогон имамдын туугандары кол салган адамдын өмүр бою абакка кесилишин талап кылып доо арыз менен кайрылышкан. Натыйжада   анын жаза мөөнөтү узартылганы тууралуу 1-мартта расмий жарыяланды.

2012-жылы   Швециянын түндүгүндөгү Стромсунд шаарында өзбек президентинин дарегине сын сөздөрү менен белгилүү  болгон имам Обидхон Назаровго үч жолу   ок атылып, башынан  жараат алган диниятчы үч жылдан бери оор абалда өзүнө келе албай жатат.

Назаров 1990-жылдардын башында Борбор Азиядагы таанымал имамдардын бири болгон. Ал өзбек президенти Ислам Каримовдун саясатын ачык сындап жүрүп, бийликтин басым-кысымынан улам 1998-жылы өлкөдөн чыгып кеткен. 2006-жылы Швециядан баш паанек алган.  Анын өмүрүнө кол салган деп күнөөлөнгөн Юрий Жуковский  өткөн жылы августта Орусиядан Швецияга экстрадицияланган эле.

Расмий Ташкен Назаровду 1999-жылдын 16-февралындагы башкалаадагы өкмөттүк имараттардын жанындагы жардырууну уюштурган деп айыптап, аны өткөрүп алуу аракетин улантууда.

Эрнест Карыбеков, энергетика боюнча эксперт: “Ортомчу фирмалардын аракети элдин ырыскысын жеген уурулук, чыккынчылык. Арасында “Автомаш” да бар”

Энергетика тармагы боюнча адис, Кыргызстандын электр тармагына күйгөн инсан, эксперт Эрнест Карыбеков менен элге кымбат, ал эми экспортко арзан сатылып жаткан электр энергиясы тууралуу баарлаштык.

– Эрнест мырза, бир жыл мурун өкмөт тариф саясатын мөөнөтүнөн мурун карап, “мыйзам бузду”  деп өкмөттү сотко бердиңер эле. Сот силер канааттанарлык чечим чыгардыбы?

– Өкмөттүн энергетика маселелеринде одоно мыйзам бузган жагдайларын эске алып,  өкмөттү  сотко бергенбиз. Бирок, соттордун баары жогорку жакка көз каранды болгондуктан, эки сотто тең өкмөткө жан тарткан чечим чыгарып коюшкан. Акыйкаттык издеп Жогорку сотко кайрылганбыз. Азырынча жарытылуу чечим чыга элек.

– Өкмөт кайыл жерден мыйзамга шек келтирди?

– Негизи өкмөт 2014-жылы орто мөөнөттүк тариф саясаты боюнча токтом кабыл алган. Электроэнергетика жөнундө мыйзамдын 25-беренесинде көрсөтүлгөн эрежени бузуп, тарифти көтөргөнүнө 6 ай боло электе эле ал маселеге кайра кайрылышты. Башкача айтканда, июнда көтөрүлгөн тарифти ноябрда дагы жогорулатып, одоно мыйзам бузду. Биз  өкмөттүн ошол кадамына каршы чыгып, сотко кайрылдык. Эми мындай мыйзамсыздыкка мыйзамды көзөмөлдөгөн орган парламент позициясын билдирет деген үмүттөбүз.

– Мыйзам боюнча тарифти өкмөт эмес, парламент аныкташы керек эле. Бирок, ал укукту  парламент мыйзам аркылуу өкмөткө өткөрүп берген. Эми парламенттин макулдугусуз эле өкмөт каалаган учурунда каалагандай бааны коё бербейби?

– Туура, шайлоо алдында тарифтерди кымбаттатып, элге жаман көрүнүп калбайлы деген таризде бааларды аныктоону парламент өкмөткө берген. Өкмөт мүмкүнчүлүктөн пайдаланып, энергокоррупционерлердин оюн ишке ашырып, мыйзамга өзгөртүү киргизип, 2014-жылы зарылчылыгы жок болсо да, миллиондорду жеш үчүн Отун энергетика агенттигин ачышкан. Азыр ошол агенттик аркылуу элдин жонунан кайыш тилип жеп отурушат.

– Тышкы карыздын тең жарымы энергетика тармагын көтөрүү үчүн колдонулуптур. Ири суммадагы каражат коротулса да неге энергетика тармагы банкротко жакындап калды? 

– Энергетика тармагын калыпка салуу үчүн оңдоп-түзөө иштерине  мынча млрд. сом кетти дешет. Ошондой эле мындай тетикти  сатып алышыбыз керек эле дейт. 25 жылдан бери энергетика тармагына 1 млрд. 876 миллион доллар (142 млрд.сом) салынганы менен натыйжалуу пайдаланылбагандыктан,  оңдоп-түзөө иштери ойдогудай болгон эмес. Ал тургай оңдоп, түзөөнүн сапатын да эч ким текшерген эмес. Ошон үчүн ГЭСтердин абалы бүгүн мышык ыйларлык абалга кептелип, банкротко жакындап калды. Чынында энергетика тармагы банкрот боло турган эмес, тескерисинче кирешелүү тармак болушу керек эле. Энергетиканы майкандаган коррупционерлердин азабынан азыр аянычтуу абалга кептелип отурат. Ошон үчүн техникалык экономикалык аудит жасап, энергетика тармагын кыйроого учураткан коррупционерлердин атын ачык аташыбыз керек.

Чынында жер үстүндө бир да мамлекетте электр энергиясын чыккан баасынан 300 пайыз кымбат сатпайт. Бизде болсо, жоготууларга учураган энергияны шылтоолоп, 316 пайызга кымбаттатып салышты.

– Карапайым элди кыйнап, электр энергиясын кымбат сатпай эле экспортко чыккан энергияны кымбат сатсак болбойбу?

– Болмок. Айтайын дегеним, электр энергиясын экспорттоп мамлекет пайда деле тапкан жок. Пайданы электр энергиясын алып саткан фирмалар көрүп жатат. Ошол катачылыктарды мисал кылып, бул бийлик Бакиевдин бийлигинен да аша чаап баратканын  мисал кылып айтып жатабыз го? Айтайын дегеним, 2009-жылы Бакиевдин убагында электр энергиясынын 1 кВт саатын 4,015 центке сатышса, революция болуп, бийлик алмашкандан кийин  Атамбаев, Бабанов премьер-министр болгондо 2010-11-12-жылдары  электр энергиясынын 1 кВт саатын 2,8 центтен ортомчул компанияларга сатышты. Чынында дүң баасы 5 центтен  кем болбошу керек эле. Беш жылдын ичинде экспорттон эле 10-15 млрд. сом сол чөнтөккө кетип, мамлекеттик электр тармак кирешесиз калды. Кыскасы, ортомчул компаниялардын арзан  алып, пайда табууга  кызыгып калганынын кесепетинен суунун көлөмүн түшүрүп салышты. Техникалык эрежелерди эске албаганыбыздын айынан, сууну көп коротуп алып,  деңгээлин көтөрө албай жатабыз. Чынында 2 миллиард кВт сааттан ашык экспорттобошубуз  керек.

– Ортомчу фирмалардан мамлекетке пайда түшпөгөндөн кийин, аларды жоюп,мамлекет электр энергиясын  түз сатса болбойбу?

– Албетте, болот. Түз сатсак киреше ортодо акча жеш үчүн  түзүлгөн компанияларга эмес, Кыргызстандын  энерготармагына түз түшмөк. Тарифтердин кымбатташына алып келген  миллиарддаган сом жоголуу болбой, эл арзан электр энергиясы менен камсыз болмок. Ага болбой эле кимдир бирөөлөрдүн байышына шарт түзүп,  16-17 ортомчу компаниялардын иштешине шарт түзүп жатышат.

– Эл колдонгон электр энергиясы үчүн канча сом төлөйт?

– Элге 2 сом 16 тыйындан, ал эми мекемелерге 2 сом 50 тыйындан берилет. Менин күйгөнүм ортомчу компаниялар мамлекеттик тармактан 90 тыйынга чукул арзан  алышат. Мамлекеттик тармак коррупциялык схеманы жандандырып, электр энергияны түз сатпай ортомчулар аркылуу сатат.

– Мисалы, кимдер?

– “Кыргызавтомаш” деген президенттин ишканасы. Илгертен эле ортомчусуз түз алчу. Азыр Кыргызстанга асмандан  түшкөнсүп, Атамбаевдин эки баласы “Автомашэнерго” деген компанияны түзүп алып, мамлекеттик тармактан электр энергиясын  1 сом 60 тыйындан алышат. Президент болсо, балдарын тыйгандын ордуна, “менин балдарым учредителдиктен (уюштуруучу) чыккысы келбейт” дейт. Уюштуруучу болуп кала берсин. Бирок, президент электр энергиясын ортомчулары жок түз алып, ортомчу фирмасын жоюп, башкаларга да үлгү  болот эле. Бирок, ортомчу фирмалардын аракети элдин ырыскысын жеген уурулук, чыккынчылык  экенин билбей президенттин балдары  “бизнес” деп жатышат. Чынында бул уурулук менен шугулданганга барабар. Ошон үчүн эси барында этегин жыйып, президент баш болуп, өкмөт, электр энергиясын “мамлекеттик тармак  түз сатат, экспортко чыгарат” деп токтом чыгарып коюш керек. Президенттин “Кыргызавтомаш” заводу мамлекеттик электр тармактан тикелей түз 2 сом 50 тыйындан сатып алыш керек, ошондо 1 кВт. саттан 1сомдун тегерегинде мамекеттик тармакка түшөт. Тарифти көтөрүүнүн кажети жок.

– Бирок, ортомчу болгон компаниялар да электр энергиясын арзан алып, мамлекетке зыян келтирип жатканына карабай мыйзамдын алкагында иштеп жатышканын айтышат го?

– Туура, 90-жылдары эл аралык каржы институттары “электр тармагын чачып, базар шартында иш алып барсаңар жардам беребиз”- дешкен. Кыскасы,  1996 (“Энергетика жөнүндө” мыйзам) -1997 (“Электроэнергетика жөнүндө” мыйзам -жылдары  баарын чачып, жеке менчикке бергиле деген элге каршы мыйзамдар чыккан.  Азыркы өкмөт башчылар, энергетиканын өкүлдөрү ошол эле мыйзамдарга таянып алып, менчиктештирүү, жеке менчик колго сатуу деген 97-жылы чыккан токтомду ишке ашырып жатышат. Ошон үчүн парламентке эл үчүн иштейм деген азаматтар келсе, бул мыйзамдарды башынан карап, өкмөт менен бирдикте элдин жана мамлекетибиздин кызыкчылыгын эске алынган жаңы мыйзамдарды жазышы керек.

– Эрнест мырза, Жогорку Нарын каскадын курабыз деп төрт жыл мурун киришкен Россия аны куруудан баш тартты. Кыргыздар өздөрү эле  куруп алса болбойбу?

– Болот. Анткени, 90 пайызы мамлекеттики атыккан “Нарынгидроэнергострой” деген мекеме бар. Токтогул каскадын курган. Өкмөт эмне курулса да генподрядчик  болот деп токтом чыгарган. Бирок, ага карабай Нарын каскадын курабыз деп баштаганда эле эч бир техникасы жок фирма ачыла калып, каражатты да, курулушту да тейлеп, 37 миллион доллар короткону айтылып жатат. Чынында 37 миллион долларга бир каскад эмес, Бишкек шарында кичи район курса болот. Кыскасы, бул каскадды бир эмес, үч эс кымбат куруп, пайда табабыз деген аракеттер болгон.

– Жогорку Нарын каскадын куруу боюнча келишимди ким түзгөн? 4 жыл убактыбызды алганы эсепке алынбай короткон каражатты кайтарып берүү жагы кандай жазылган?

– Келишимдин долбоорун кыргыз тарап жазган. Россия тарап 50 пайызына ээлик кылып, аны курууга кредит алып, каражат таап келмек. Алар каражат тапкан күнө да “12 жылда корогон каражатты төлөш керек” деген таризде эл арзан электр энергиясы менен камсыз болмок эмес. Анткени, короткон чыгымды өндүрүп алуу үчүн сатса да 1 кВт саатын 5 сомдон сатышмак. Россия ошол Жогорку Нарын каскадын шылтоолоп Кыргызстанды Бажы, Евразиялык биримдикке киргизип, НАТО базасын чыгарып, “Кыргызгазды” бир долларга алып, өздөрүнүн кызыкчылыгын ишке ашырып алды. Кыргыз тараптагы документтерди даярдаган, келишимдерге кол койгон бийлик башчыларын, министрлерди, тармакты башкаргандарды 4 жыл бизди алдаганы үчүн жоопко тартышыбыз керек.

– Демек, биз алдандыкпы?

– Утулдук, алдандык деп деле айтпайм. Анткени, ал каскадды куруп алганда деле товарды алчу кардар жок кыйналмакпыз. Кыргызстанга Токтогул ГЭСи, Бишкек жылулук станциясы, жана майда ГЭСтер өндүргөн электр энергиясы жетет. Кыргызстан жылына  15,5 миллиард килловат саат электр энергиясын өндүрөт. Бир жылда 11 жарым миллиард  кВт саат электр энергиясын керектейбиз. Өндүрүлгөн электр энергиясынан 4миллиард килловат саат ашып калат. ичинен 16 пайызын жоготуу деп эсептегенде деле 2 млрд кВт саат калат. Калган 2 млрд. кВт саатты гана экспорттосок, натыйжалуу пайдалансак  маселеси жок жашайбыз. Тикелей түз сатса экспортко 2 млрд.кВт.саат, 5 центтен 100 млн. доллар болот. Ошондуктан, Жогорку Нарын каскадын куруунун, курулбай калды деп кайгыруунун зарылчылыгы  жок. Анткени, өнгөн электр энергиясын сата турган кардар жок. “Кытай алат” деп өзүбүздү сооротконубуз менен биз өндүргөн электр энергия кытайдын жөнөкөй жарандарына эмес, завод-фабрикаларына колдонулат. Алар “жаан жаап, электр энергиясы жетпей калды” деген маселелер менен баш оорутпайт. Ошондуктан, аларга күчтүү электр станциялары керек. Ошон үчүн алар биз өндүрчү электр энергияга куштар деле эмес.

– Курулмакчы болуп, аягына чыкпай калган долбоор, Камбар-Ата ГЭСинен кубаттуулугу аз болсо да, үч эсе кымбат курулмак деген кептер бар. Анын канчалык деңгээлде чындыгы бар?

– 100 пайыз чындыгы бар. Айтайын дегеним,  “Камбар Ата-2” долбоорунун кубаттуулугу  боюнча 360 мегаватт түзөт.  Бакиевдин убагында 300 миллион доллар бөлүнгөнү менен ал каражаттын жарымы менен бир агрегатын курушкан – 120 мВт. Жаны бийлик келгенде Россия ошол 300 млн. долларды кечкен. Демек, азыркы “Камбар-Ата-2” 120 мВт кубаттулугу бекер курулган.  Башкача айтканда, 360 мегаватт  250 миллион долларга эле курулат. Жогорку Нарын каскады кубаттуулугу 237 мегаватт экенине карабай  727 миллион долларга үч эсе кымбат курабыз дешкен.” Камбар-Ата-2” долбоорунан уурдай турган акча көрбөй (буларга чейин урдап коюшкан бакиевдер), жаңы өтпөй турган Жогорку Нарын каскадына өтүшкөн.

– Акылдуу эсептегич жакшы натыйжасын берип жатабы?

– Укмуш пайда келтирип жатат дегенден алысмын. Айтайын дегеним, бул Кытайда жарактан чыккан система. Ага карабай аны Кыргызстанга алып келип,700 кВттан кийин кымбат берип, элдин жон терисинен кайыш тилип жатышат. Карапайым элдин көп каражаты электр энергиясына короп жатканын айткандар четтен чыгат. Акылдуу эсептегичтерди Кытайда он жыл мурун эле алып салышкан. Азыр жаңы чип менен иштеген эсептегичтер коюлган. Биздин коррупционерлер 25 жылдын ичинде Кытайдын эски эсептегичтерин алып келип, 142 млрд. сом бул максатта караштырылган акчанын көбүн жеп коюшкан.

– Баса, апрел айында электр энергиясы кымбаттары айтылды.  Кымбатчылык аз келгенсип эми электр энергиясы дагы кымбаттайбы?

– Өкмөттүн алдындагы отун энергетика агенттигинин  орун басары Миргүл Айдарова өткөн жумада парламентте электр энергиясынын баасы көтөрүлөөрүн айтып чыккан. Бирок, Ьаластагы тегерек үстөлдө ошол тармактын өкүлү электр энергиясынын баасы кымбаттабасын айтып чыкты. Ошол жигиттин сөзүнө ишенип, электр энергиясы кымбаттабайт деген ойдо отурам.

Чынайым Кутманалиева

Булак: “Майдан.kg”

Москвада полиция улутчулдарга түшүндүрүү иштерин жүргүзүүдө

Москвада наристе өлтүрүлгөндөн кийин полиция кызматкерлери улутчул кыймылдардын өкүлдөрү менен сүйлөшүү жүргүзүп жатат.  Муну менен ксенофобиялык маанайдын күч алышына жол бербөө аракети көрүлүүдө.

Алдын алуу иштери эки күн мурун кара кийинген аял “Октябрь талаасы” метросунан кармалганы кабарлангандан кийин башталды.  Ал  “Аллаху акбар” деп кыйкырып, өзүн жардыра турганын айтып коркуткан. Бул аялдын Өзбекстандын Самарканд облусунун тургуну, өлтүрүлгөн кызды багып жүргөн Гүлчехра Бобокулова экени аныкталды.

Орусиянын мамлекеттик каналдарынын көпчүлүгү кандуу окуя тууралуу маалымат таратышкан жок.  РБК  булагы улутчулдук күчөп кетет деген кооптонууларга байланыштуу аларга Бобокулованын кылмышы тууралуу кабарды ободон кетирбөө көрсөтмөсү келгенин маалымдады.   Кремль жогоркудай буйрук берилгенин ырастабаганы менен, мындай чечимди колдоду.

2010-жылдын декабрында футбол күйөрманы   Егор  Свиридов киши колдуу болгондон кийин миңдеген адамдар Москванын борборундагы Манеж аянтына топтолуп,  митинг уюштурган. Ага чыккан күйөрмандар менен радикал улутчулдардын саны ар кайсы маалыматтар боюнча 5 миңден 10 миңге чейин жеткен.   Аянтта Түндүк Кавказдан келгендер жана башка өңү буруу адамдар сабалган.  Жаалданган топ милицияга баш ийбей, тополоң башталып, 29 адам ар түрдүү жараат менен ооруканага түшкөн.

АКШ: Сирияда элдешүү келишими олуттуу бузулганы тууралуу маалымат жок

АКШ акыркы 24 саат ичинде Сириядагы ок атууну токтотуу боюнча макулдашуунун бузулгандыгы жөнүндө маалымат алган жок.

Бул тууралуу мамлекеттик департаментин басма сөз катчысы Жон Кирби билдирди. Ал АКШ менен Орусиянын Сириядагы согуштук аракеттерди токтотуу боюнча ишембиде түзүлгөн келишимдин алгачкы жыйынтыктарынын жаман эмес деп баалады.

Сирия боюнча БУУнун атайын өкүлү Стаффан де Мистура кырдаалдын жөнгө салынышына жол ачуу үчүн тынчтык сүйлөшүүлөр 9-мартка жылдырылганын шейшемби күнү билдирген. Сириянын президенти Башар Асад келишимдин аткарылышы үчүн бардык аракеттерди көрөөрүн жарыялады. Каршылаштар куралдарын таштаса, аларга толук мунапыс берүүнү сунуштаганын кошумчалады. Орусия болсо, элдешүү келишиминен кийин, 24 саат аралыгында Сириянын бардык аймагы боюнча 15 мыйзам бузуу катталганын белгилеген.

Тышкы иштер министри Сергей Лавров террордук топторду аскердик жабдуулар менен камсыздандырууга бөгөт коюу үчүн Сирия менен Түркиянын чек араларын жабууну сунуштады. Ал тапта Франция көтөрүшчүлөр тарабынан көзөмөлгө алынган аймактар орус жана сириялык учактардын аба чабуулуна кабылганына кабатырланды.

Бишкекте көчөдө автожарыш уюштургандар 3 жылга чейин эркинен ажыратылат

Бул тууралуу   Бишкек шаардык жол кайгуул кызматынын атайын батальонунун командири Эрлан Атантаев билдирди.

Анын айтымында, буга чейин жолду бууп жарыш уюштургандар же үйлөнүү-үлпөт тойлордо кортеж уюштуруп, башкаларга тоскоол болгондорго миң сомдон баштап административдик жаза салынып келген.

-Бизге бул багытта арыз, даттануулар көп түшүп жатат. Ошондуктан үлпөт тойдо жарыштарды уюштуруп, кортежде белине чейин чыгып алгандар 3 миң сомдон 5 миң сомго чейин айып пул төлөшөт. Ошондой эле өзүм билемдик менен уруксаты жок жолду бууп, мыйзамсыз автожарышты уюштургандарга “Автошылуундук” беренеси боюнча иш козголот.

Өткөн аптада Бишкектин жогору жагындагы Түштүк магистраль менен Бакаев көчөлөрүнүн кесилишине 50 чакты жарандык активисттер көчө автожарышына каршы пикирин билдирип митингге чыгышкан. Алар маал-маалы менен уюштурулган автожарыш жашоочулардын тынчын алып жатканын айтышкан. Акциянын катышуучулары өткөн айда кырсыктан бир киши каза болгонун, мыйзамсыз иштерге чара көрүүнү Бишкек мэриясынан өтүнүшкөн.

Кайып Шери, Апрель Баатыры: "Сегизбаев мени издесе атамдын үңкүрүнө келсин! Атамбаев Койташ тарапта 5 гектар жерге Чынгызхандын “Алтын Ордосундай” кылып Атамбаевдин “Алтын резиденциясын” салдырып жатат"

– Сиз кимсиз? Бүгүн элди ушул суроо кызыктырып турат?
– Мен мекенчил, прогрессивдүү идеяларды колдогон 6 миллион кыргызстандык жарандардын биримин десем жанылбайм. Биз мекенчил прогрессивдүү жаштарды, күчтөрдү колдойбуз. Өлкөбүздүн өнүгүп өсүшүн, элибиздин бакубат жашоосун каалайбыз жана ошол үчүн күрөшүп, жан тартып келебиз!
Сиз мамлекетик коопсуздук кызматынынын жетекчилерин катуу сынга алдыңыз, азыр да ал пикириңизди алмаштырган жоксузбу?
– Ооба. Мен пикиримди алмаштырган жокмун. Себеби, мени ынандыра турган башка пикир айтылган жок. Мен көп сөз кылбай, өз баамдоолорумду гана ортого салдым. Бирок, мындан да бир топ күмөн туудуруп келген сөздөрдү уккам. Бирок, баарын эле айтып элди кыжалат кылгым келбейт. Акыйкат үчүн гана, анча- мынчасын айттым.
– Өлкөнүн УКМК жетекчисине каршы пикир айтыш өтө коркунучтуу эмеспи. Бирок, айрым инсандар ушундай чууларды көтөрүп, чет өлкөдөн башпаанек табып алууну көздөшөт. Анын сыңарындай сиз да ушул максатты көздөп, Атамбаев менен Сегизбаевге атайылап тил кайрап жаткан жоксузбу? Сегизбаевге тийишип коюп, качып кетпейсизби?
– Мен анчейин деле, чоң бир нерсени айткан жокмун. Болгонун болгондой, өз пикиримди айтып койдум. Менде өлкөдөн чыгып кетейин деп, башпаанек издөө максаты жок. Мен эч кайда качпайм. Ата-бабам 1916- жылы кыргын болуп жатканда да далысын салып качкан эмес. Атам ак орусунун, кызыл орусунун да куугунтугун көргөн. Ошол жылы атамдын 14 уулу өлгөн. Ошондой болсо да, туулган жерин, мекенин таштап кеткен эмес. Көп жылдык өмүрүн бала-бакырасы менен аска-зоодо, үңкүрдө өткөргөн. Азыр да Шеринин үңкүрү деген жер бар. Менин Кыргызстанда 5 сотых да жерим жок. Бишкекте баш калкалаар да жайым жок. Революцияны биздей балдар, ошол лидерлерге ишенип жасаган да. Мына Атамбаев Койташ тарапта 5 гектар жерге Чынгызхандын “Алтын Ордосундай” кылып “Алтын резиденция” салдырып жатат деп угуп жатабыз. Менде болгону биздин урук ата-бабам, таяке-тайым жайлаган тоо таштын арасындагы ошолордун аты калган үңкүрлөр бар десем болот. Сегизбаев издесе, чет өлкөлөрдөн издеп, убара болбой эле, ошол жактан издесе болот. Издеп келсе, дасторкон жайып тосуп алам.
Булак: Кyrgyztoday.kg

Меню