Эртең 7-апрель окуясына жети жыл толот. Бул күнү элдик революция болдубу же бир ууч топтун төңкөрүшү болдубу, муну эми тарых мезгили менен өз-өз ордуна коёр. Бирок, тарыхта апрель окуясы менен андан берки күндөр революция лидерлеринин мародерчулук, рейдерлик, коррупциялык былыктары аркылуу да ташка тамга баскандай жазылып калаары айгине болуп калды. Албетте, саясаттын былгышы, өлкө экономикасынын артка кетиши, карыздын өсүшү, коррупциянын дүркүрөп өсүшү, мамлекеттик системанын талкаланышы, туугандык-кландык бийликтин тамыр жайышы, жакырчылыктын көбөйүшү, саясий плюрализм менен сөз эркиндигинин муунтулушу сыяктуу “ийгиликтерди” убактылуу бурмалап, ката турганда. Мамлекетти талап-тоноо боюнча ээн-эркин, жоопкерчиликсиз иштерди жүргүзүп келаткан саясий лидерлер акыры келип бири-бирине тап коюп, тиш салып киришти. Бул эми “көрбөгөндүн көргөнү курусун” дегендей, арам байлыкка көздөрү тумандаган көрпенделердин табиятыдыр.
Президент А.Атамбаев менен депутат, ажонун кырчылдашкан каршылашы Ө.Текебаев бири-бирин мародерчулук, коррупция боюнча айыптап келатышканын жакшы билебиз.
Алсак, тээ 2010-жылдан бери эле О.Текебаев менен анын Райкан Төлөгөнов, Туратбек Мадылбеков, Болот Шер сыяктуу партиялаштарына 7-апрель революциясы учурунда мародерчулук уюштурушканы жана мародерлорду башкарышканы боюнча кине айтылып келет. Кылмыш иштери да козголуп, тиешелүү материалдар топтоштурулган. Бийликке жакын адамдар тарабынан “ата-мекенчилерди” мародерчулукка айыптаган сөздөр өлкөнүн саясий күн тартибинде утуру жаңыртылып келатканы бул маселенин акыры жүрүп чоң жаңжалга айланаарын каңкуулаган. Аягы келип А.Атамбаевдин “мародер”, “сасык партия” деген лакаптуу сөздөрү менен беткап сыйрылды. Албетте ажо да кууланып “Текебаев мародер”, “Ата-Мекен” партиясы сасык” деп ысымдарын сая айткан жок, бирок элдин баары эле сөз төркүнүн сопсонун түшүндү.
Ал эми О.Текебаев да ажо А.Атамбаевди “өз учурунда Бакиевдердин мыйзамсыз менчиктештирип алган Кой-Таштагы 2,7 га жер тилкесин коррупциялык жол менен сатып алымыш этип, чындыгында Бишкек мэрлигине кондуруш үчүн А.Ибраимовдон пара катары алган” – деп чорт кесе айтты. Ажо ал жерди 2015-жылы Бишкек шаарынын азыркы мэри Албек Ибраимовдон (тагыраагы анын аялынан) сатып алып, келишкен вилла салып, былтыр туулган күнүнө карата бүтүрткөн.
Эки лөктүн мындан башка да “сен жедиң”, “мен жедим” деген сыяктуу бири-бирин каралаган сөздөрү толтура. Эки тарапка кулак төшөгөндөр “экөө тең кызылдай кылмышкерлер турбайбы” деп ишенип да кетет. Бирок, бүгүнкү күндүн ачуу чындыгы – Кыргызстан бүгүн жырткычтык менен аёосуз таланып-тонолгон адамдын кейпин кийип турат.
Тар жол тайгак кечүүдөн аңдышкан спекулянттар
2010-жылдан бери бүгүн мына 7 жыл өтүп отурат. Мунун акыркы бир жылын эки саясатчынын ачык каршылашкан окуяларына болсок, ага чейинки алты жылда экөө коюн-колтукташып, саясий казандын шорпосун чогуу сапырып келишпеди беле? Бири-биринин бүгүн айтып жатышкан “кылмыштарын” жаап-жашырышканы мындай турсун, биринен сала экинчи өкмөттү алмаштырып, депутат, министр, губернаторлорду каалагандай калчап жатышты го. Мародерчулук, рейдерчилик, коррупция боюнча бүгүн айтылып жаткан эки тараптуу айыптар, демек, алты жыл бою аң-сезимдүү түрдө атайылап жаап-жашырылып келген экен да. Бул деген мыйзам тамгалары боюнча алганда – кылмыш! Казынаны чогуу калпыганда, саясатты бирге сасытканда бири-биринин кылмыштуу өтмүштөрүн билип туруп билбемишке салгандын өзү жоопкерчиликтин катаал баасын талап кылат. Анан келип бири-бирине каршы катып жүргөн котур таштарын укмуш табылга таап чыккансып элге жар салып, “сасып” киришкени, бири-бирин тар жол тайгак кечүүдөн күтүшкөнү, аныгында ушул эки саясатчынын ички дүйнөсүнүн ирип-чирип бүткөндүгүн, башынан эле мамлекет кызыкчылыгынан өздөрүнүн жеке керт баштарынын бактысын алдыга коюп келатышканын көрсөтүп турбайбы. Андыктан, А.Атамбаев менен О.Текебаевдин бири-бирине коюп жаткан айыптары далилденчү болсо, логика боюнча эки тарап тең мыйзам жоопкерчилигине тартылышы керек. Өздөрүнүн эле эмес, бири-биринин да кылмыштарын жаап-жашырышканы, мыйзам талаптарын аткарбай саясий спекуляция жасашканы үчүн.
Адамдардын, өзгөчө саясатчылардын жырткычтык табияты бүгүнкү күндө да актуалдуу
Тээ 70-жылдары серб сүрөтчүсү Марина Абрамович уникалдуу бир эксперимент жүргүзгөн: көргөзмө борборлорунун биринде жанына балка, тапанчадан баштап акварель боёкторуна чейинки ар түркүн предметтерди коюп алып кыймылсыз туруп берген. Айланадагы адамдарга предметтерден каалаганын алып, сүрөтчүгө карата оюна келген нерселерин жасоого уруксат берилген. Башында көрүүчүлөр чечкинсиз карап, уялып, Маринага гүл берип, өөп жатышкан. Бирок бара-бара эркиндиктин чексиздигин сезген адамдар аны чечиндирип, денесине сүрөттөрдү тарткылап, жадагалса кескилеп да киришкен. Болгондо да мунун баары оюн-күлкүнүн коштоосунда болгон. Көрсөтүүнүн аягы адамдардын бири тапанчаны алып сүрөтчүнү атууга сунганда токтотулган.
“Башында көрүүчүлөр мени оюна келгендей ойногусу келишти. Анан алар барган сайын агрессивдүү боло башташты. Бул 6 сааттык тозокко араң чыдадым. Чачтарымды кыркышты, денеме роза гүлүнүн тикендерин сайгылашты, моюнумду кескилешти, анан ал жаракатка пластырь жабыштырышты. Ошол күнү кечинде мейманканага келип чачтарымдын кадимкидей ак басып, буурулданып кеткенин байкадым” – дейт сүрөтчү Марина Абрамович.
“Мен муну менен бир нерсени көрсөткүм келди: эгерде адамга уруксат берилсе, ал канчалык тездик менен жапайы жандыкка кубулуп чыга келээри тан калыштуу. Эксперимент мага кандай сабак берди? Мен мурда маданияттуу, сабаттуу делген Европа экинчи Дүйнөлүк согушта кандай гана жырткычтыкка бой таштап кеткенин түшүнө алчу эмесмин. Мындай нерсе экинчи кайталанбайт, адамзат өзүн-өзү карап алып эси чыкты го деп ойлогом. Бирок, андан соң Сербияда кан төгүүлөр болду, анан Чеченстан, Одесса, Донбасс. Жообу мына: эгер адамга мүмкүнчүлүк берилсе, ал көз ачып жумганча айбанга айланып кетет турбайбы” – деп, адамзаттын көмүскөдө жашырылып жаткан табиятын ачып көрсөткөн сүрөтчү элдин оозун ачырган.
70-жылдагы серб сүрөтчүсүнүн эксперименти менен бүгүнкү күндөгү Кыргызстандын тагдырынын ортосунда окшоштуктар барбы? Менимче, тилекке каршы, укмуштуудай окшоштуктар бар…
Булак: “Алиби”
КОММЕНТАРИЙ КАЛТЫРУУ