Menu

СПОРТ

Чолпон-Атада көк бөрү боюнча Дүйнө кубогу жыйынтыкталды

“Ынтымак” командасы Чолпон-Ата шаарында өтүп жаткан көк бөрү боюнча Дүйнө кубогунун алкагында “Достук” кубогун утту.

Финалда таластык команда Казакстандын “Астана” командасын 10:1 менен эсебинде жеңди. Үчүнчү орунду “Түркстан” командасын 11:3 уткан “Достук командасы алды.

Ал эми клубдар лигасында Дүйнө кубогун “Жаштык” командасы алды. Аталган команда финалда Красноярск командасын 2:0 эсебинде утуп алды. Үчүнчү орунду Өзбекстан ээледи.

1-орунду алган командага 2 млн., 2-орунга 1 млн. жана 3-орунга 800 миң сом берилет.
Ушул эле күнү 45 жаштан жогоркулар арасында Кыргызстан менен Казакстандын көк бөрү командалары беттешип, кыргыз көкбөрүчүлөрү жеңишке жетти.

Мелдешке АКШ, Өзбекстан, Казакстан, Орусия, Ооганстан жана Кыргызстандын командалары катышты. Жалпысынан 12 команда ойноду.

Көк бөрү боюнча клубдар арасындагы Дүйнө кубогун быйыл алгачкы жолу Кыргызстан өткөрдү.

ИИМ: Токтогулдун көк бөрү командасынын капитаны бангизат жана колдо жасалган тапанча менен кармалды

ИИМдин Баңгизаттарды  мыйзамсыз жүгүртүүгө каршы күрөшүү кызматына Бишкек шаарынын аймагында көп убакыттан бери ири өлчөмдө «гашиш» баңгизатын сатып келген кылмыштуу топ боюнча ыкчам маалымат келип түшкөн.
ИИМдин БМЖКККнын  кызматкерлери тарабынан бир катар ыкчам-иликтөө иш-чаралары жүргүзүлүп, анын жүрүшүндө Бишкек шаарынын аймагынан «баңгизатын сатуучу» мурда соттолгон  жаран 1981-жылы туулган Ж.Э. аныкталган. Шектүү жаран Ж.Э. Жалал-Абад облусунун Токтогул районунда туулган, учурда Токтогул районунун Көк бөрү ат оюндары боюнча курама командасынын капитаны.
Бишкек шаарынын аймагында кылмыштуу топтун жана алардын белгисиз шериктеринин ишмердүүлүгүнө бөгөт коюу максатында Кыргыз Республикасынын аймагында “МАК-2023” ведомстволор аралык операциясынын алкагында өткөрүлүп жаткан “Кара-Курай” аталышындагы рейддин жүрүшүндө Бишкек шаарынын аймагында   2023-жылдын 7-июль күнү саат 23:00 чамасында Бишкек шаарынын Фучик көчөсүндө Ж.Э.  башкаруусундагы “Мерседес-Бенц-814” үлгүсүндөгү жүк ташуучу унаа токтотулган.  Унааны текшерүү учурунда табылган банкада  баңгизат  жасоочу аппараттар – ширенке кутучасы түрүндөгү 2 даана  «Hony-Bag Basic KIT 5» фирмасынан чыгарылган темирден   жасалган тор бар болгон.
Андан аркы тергөө-ыкчам иш-чараларынын жүрүшүндө жаран Ж.Э.  жашаган жеринде ИИМдин БМЖКККнын издөө итин тартуу менен тинтүү жүргүзүлүп, анын жыйынтыгында сарайдын чатырында өзгөчө жыты бар кочкул жашыл түстөгү тегерек формадагы зат табылган. Экспертизанын жыйынтыгында бул зат 62,32 грамм салмактагы «гашиш» баңгизаты болуп чыкты.
Бул факты боюнча 2023-жылдын 7-июль күнү   Бишкек шаарынын Биринчи май районунун ИИБнин тергөө кызматы тарабынан Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза кодексинин 282-беренесинин 3-бөлүгү (Баңги каражаттарын, психотроптук заттарды жана алардын аналогдорун сатуу максатында мыйзамсыз даярдоо) менен кылмыш иши козголгон.
Ошондой эле, сарайдан баңгизат даярдоочу челек жана буюмдар табылды. Ал эми үйдүн короосундагы жашыруун жайда тиешелүү документтери жок ок атуучу курал сакталып турган. Учурда бул факты боюнча экспертиза дайындалды.
Бишкек шаарынын Биринчи май районунун тергөө судьясы тарабынан шектүү Ж.Э. карата эки айлык мөөнөткө камакка алуу түрүндөгү бөгөт чарасы тандалды.

 

Нурсултан Куштарбек уулунун Испаниядагы жеңиши

2023-жылдын 8-июлунда  SPAINBJJTOUR уюму өткөргөн Бразилия Жиу-Житсу боюнча Европа Кубогунун дүйнөлүк рейтинг аныктоо мелдеши Испания өлкөсүнүн Барселона шаарында болуп өттү. Мелдеште Кыргызстандын намысын  66 кг. салмакта  “Алай” Жиу-Житсу Академиясынын мүчөсү, грепплинг боюнча жаштар арасында дүйнө чемпиону, жаштар арасында Жиу-Житсу боюнча Азия чемпиону  Нурсултан Куштарбек уулу коргоду. Анын дүйнөлүк рейтинг аныктоочу “супер таймаш” мелдешидеги атаандашы испаниялык  Перес Креспо Гарсия болду. Айыгышкан атаандашууда Нурсултан 7:1 эсебинде жеңишке жетип, «Dry Factor» мелдешинин бел курун утуп жана ошого кошумча жиу-житсунун кимоносун татыктуу болду.

Нурсултандын Испаниядагы “Супер Таймаштагы” атаандагы Кевин Перез Креспо Гарсия 2023-жылы AJP Рейтинг аныктоочу Европа чемпионатында күрөң кур чеберлер арасында чемпион болгон. Мындан сырткары AJP версиясы боюнча Испаниянын Эл Аралык Джиу-Джитсу мелдештеринде байгелүү орундарды ээлеген.

Нурсултан мелдештин аягында телефон аркылуу мындай деди:

-Катышуучулар абдан көп экен жана мелдештин аягында атайын тандалып алынган балбандарга уюм тарабынан “супер схватка” деп орусча аталат, бел кур үчүн бир бирден күрөш уюштуруп беришти. Ошол балбандардын арасында мен дагы күч сынашкам. Мен өзүмдүн испаниялык атаандашым менен күрөң кур чеберлери арасындагы Чемпиондук кур үчүн 66 кг чейинки чен салмакта күрөшкөм. Күрөш аябай кызык болду, атаандашым да күчтүү, убакыттык аягына чейин кармашты,  эрте бүтүрүүгө мүмкүнчүлүк берген жок, бирок ошентсе да 7:1 эсеби менен жеңишке жетип, «Dry Factor» мелдешинин Чемпиондук бел курун жана ошого кошумча джиу-джитсунун кимоносун утуп алдым,-деди Нурсултан.

Аны менен  Испанияга аттанаар алдында учкай маектешкен элек.

– Нурсултан мырза, дүйнө чемпиондугунда сиз эки алтын медалды кайсы версияда жеңип алгансыз?

– Грэпплинг боюнча Дүйнө чемпиондугунда эки алтын медаль тууралуу айта кетсем, 2021-жылы Орусиянын Уфа шаарында өткөн жаштар арасында Дүйнө Чемпионатынын биринчи күнү NO-GI жана экинчи күнү GI версиясында алгам. Эки түрдүн айырмасы: GI бул кимоно менен, NO-GI кимоносу жок машыгуу.

– Мелдештерде ийгилик жаратып катышканыңызга ким түрткү берген?

– Мындай ийгиликтерди  жаратып,  мелдештерге катышканыма Кыргызстандын Жиу Житсу федерациясынын президенти Сабыржан уулу Самарбек агайым түрткү берип, андан кийин мени бир туугандарым колдоо көрсөтүп келатышат. Алардын колдоосу болбосо мен мындай ийгиликтерге жаратып, алтын медаль, байгелүү орундарды ута алмак эмесмин.

– Жиу-Житсу жана Грэпплингти Кыргызстанда өнүктүрүүгө мүмкүнчүлүктөр барбы?

– Азыр спортчуларда каражат жагынан көйгөйлөрү бар. Канчалык жакшы даярдык көрсө, чет мамлекеттердеги мелдештерге катышуусуна демөөрчүлөр болуп турса, ошончолук жыйынтык берет. Бул спорт түрлөрүнө кызыккан жаштар арбын. Ошондуктан келечеги бар спорт түрлөрү десек болот.

– Сиз бош убактыңызда эмне менен алектенесиз?

– Негизи мен динге жакынмын. Күн сайын беш убак намаз окуйм, спорттон тышкары жаратылышта сейилдегенди жакшы көрөм. Буга чейин футбол ойноп келгем, ал спорт түрү да көңүлүмө жагат.

– Сиз алган наамда кайсы спортчунун мүмкүнчүлүктөрү жогору?

– Мен машыккан спорт түрү  боюнча Эрназар байкенин мүмкүнчүлүктөрү жогору, себеби ал эл аралык  аренага көп чыгып, тажрыйбалуу, чеберчилиги жогору болуп саналат.

– Испаниядагы мелдешке “Супер Таймаш” мелдешине чейин сиз кайсы залда машыккансыз?

– Алгач Сокулукта залыбыз бар болчу. Машыгуу учурунда бирөө мага жок дегенде бир жаңы нерсе үйрөтүп турбаса өсүү аябай кыйын болот. Ал эми акыркы убакта Бишкек шаарындагы “Алай Жиу-Житсу Академиясынын” залында өзүмдү өзүм машыктырдым. Анткени жарым жылдан бери агайым Самарбек Сабыржан уулу Америкада болуп калды. Агайымдын чакыруусу менен Америка Кошмо Штаттарына барып, Лос-Анжелес шаарындагы дүйнөлүк Жиу-Житсу борборунда  эки айдан ашуун машыгып келдим.  Испанияга  Кыргызстандан  жалгыз бардым. Устатым жанымда болсо мындан дагы жакшы күрөшөт элем. Бирок ошентсе дагы агайым телефон аркылуу чалып көзөмөлдөп, кеп кеңешин айтып турду. Агайыма ыраазычылыгымды билдирем.

– Бул Испаниядагы беттешүүгө келе жатканда сиз алдыга кандай максат койгонсуз?

– Бул Испаниядагы беттешүүдө жеңип, “чемпиондук кур тагынам” деген максат койгом. Канчалык көп мээнет кылсаң ошончолук жеңишке жакын болосуң. Тынбай аракет кылып, өзүмө ишенип, жараткандан да суранып келгем. Тилегим орундалганына шүгүр.

– Сизге дем күчтү көбүнчө ким берет?

– Мага көбүнчө Самарбек агайым дем-күч берет. Ал “сен алгач ыймандуу, анан акылдуу жигит болушуң керек. Андан кийин гана чемпион болобуз” деп көп айтат.

– Грэпплинг жана Жиу-Житсуга келишиңизге ким себепчи?

– Бул спорт түрлөрүнө келишиме Самарбек агайым себепкер болгон. Ал айылга күрөш боюнча мелдештерди уюштуруп барып турчу. Аны көрүп күрөшкө болгон кызыгуум арта баштаган. Агайдын артынан ээрчип жүрүп аралашып калдым. Башка спорттун түрүнө салыштырмалуу бул жакта ар кандай ыкмалар менен күрөшсөң болот, мага ошонусу жаккан. Агайымдын колдоосу менен Америка Кошмо Штаттарына бир нече ирет барып, Лос-Анджелес шаарындагы Дүйнөлүк Жиу-Житсу борборунда машыгып келгем.

– Сиз Кыргызстандын кайсы жергесинде төрөлүп өскөнсүз?

– Мен 2004-жылы 29-майында Ош облусунун Алай районуна караштуу Корул айылынан болом. Балалыгым ошол жакта өттү. Улуу байкелерим күрөшчү, аларды көрүп чоңойдум. Ошондо эле күрөшкө аябай кызыгып калгам. Кесипкөй болбосо да күрөшүп турчумун. Андан тышкары, футбол ойноп, ыр ырдай койчу талантым да бар. Мектепте ар кандай кечелерде ырдап жүргөм.

– Күрөшкөнүңүздү ата-энеңиз көргөнбү? Алар кандай кабыл алышат?

– Күрөшкөнүмдү түз эфирден көрүп колдоп, ыйлап да отурушуптур. Менин жеңишим ата-энемдин да жеңиши. Алар карапайым эле адамдар. Атам уста, апам болсо үй кожойкеси. Беш баланы чоңойтуп өстүрүштү. Мен алардын ортончусумун. Бир туугандарымдын арасынан мен эле спортко аралашкам. 2007-жылы Алайдан Кара-Балтага көчүп келгенбиз. Мектепти ал жактан окуп, кийин машыгуума байланыштуу мектебимди Сокулукка котордум. Келечекте билим алып, архитектор адистигине тапшырып, мыкты үй куруучу болгум келет. Мен үчүн биринчи орунда окуу жана кесипке ээ болуу, андан кийин спорт. Бирок спортту эч качан таштабайм. Бул тармакта чоң максаттарым бар. 2023-жылы күзүндө Кытайда өтө турган Азия оюндарын жеңип, анан, буюрса жакында 18-июлда Монголияда  жиу-житсу боюнча дүйнө чемпионаты болот. Ушул дүйнөлүк таймшууда алтын мелаль утуп, Кыргызстанды дүйнөгө таанытып, чемпион болсом деген тилегим бар.

-Тилегиңиз орундалсын!

Нурсултан Куштарбек уулунун жараткан ийгиликтери:

2019-жылы Москва шаарында өткөн жаштар арасындагы Бразилия Жиу-Житсу боюнча дүйнө чемпионатында финалга чейин жетип, күмүш медаль тагынган.

2019-жылы Кыргызстанда өткөн Жиу-Житсунун Комбат күрөш түрүнөн Азия чемпиону аталып, алтын байгенин уткан.

2022-жылы Испаниянын Понтадевра шаарында өткөн Грепплинг боюнча дүйнө чемпионатында жаштар арасында коло байгенин ээси болгон.

2022-жылы АКШда өткөн (SJJIF) уюмунун дүйнө чемпионатынан кызгылт көк кур чеберлер арасында күмүш байге уткан.

2022-жылдын аягында ACBJJ уюмунун Москва шаарында өткөн дүйнө биринчилигинде күрөң кур чеберлер арасында күмүш байге утуп алган.

Кутман Кабыл уулу, спорттук баяндамачы

IBA: легендарлуу өзбек боксеру Руфат Рискиев өмүр бою 1000 доллардан пенсия алып турат

Бокс боюнча алгачкы дүйнө чемпиондорунун бири, 1974-жылы Гаванада (Куба) өткөн биринчи дүйнөлүк чемпионатта “алтын” медаль утуп алган өзбек мушкери Руфат Рискиев Эл аралык бокс ассоциациясынан (IBA) өмүр бою каржылык колдоо алат.

Эл аралык бокс ассоциациясынын жетекчиси Умар Кремлев ооруканада дарыланып жаткан 73 жаштагы Рискиевди көргөнү барып, ага Бухенвальд концлагеринин туткундарына арналган чемпиондук курду жана “Жеңишке болгон эрки үчүн” сыйлыгын тапшырды.

“Сиз легендасыз жана бокстун негиздөөчүлөрүнүн бирисиз. Сиздин аркаңыз менен жаңы муун спорттун бул керемет түрү менен алектенип жатат. Ассоциациянын президенти катары менин миссиям – дүйнө жүзү боюнча биздин чоң үй-бүлөбүздүн ар бир мүчөсүнө колдоо көрсөтүү. Биз мушкерлерибизге жардам көрсөтөбүз, акчалай сыйлыктарды беребиз. IBA – бул бокстун мекени, анда биз бир үй-бүлөбүз”, – деди Кремлев.

Жергиликтүү басылмалардын маалыматына ылайык, Кремлев Рискиевге IBA атынан 10 миң доллар сыйлык тапшырды. Ошондой эле ассоциация ага ай сайын 1000 доллардан төлөп турмай болду.

Бокс боюнча Өзбекстандын легендарлуу чемпиону Руфат Рискиев 2016-жылы тромбоз оорусунан улам оң бутунан ажыраган.

Руфат Рискиев СССРдин төрт жолку чемпиону. 1974-жылы Гаванада өткөн биринчи дүйнөлүк чемпионатта 75 кг салмак категориясында алтын медаль уткан. Эки жылдан кийин Монреалдагы Олимпиада оюндарында күмүш медалдын ээси болгон.

Руфат Рискиев спорттук карьерасында 189 жолу мелдешке катышып, алардын 174үндө жеңишке жеткен.

Генерал-лейтенант Молдомуса Конгантиевдин жаркын элесине арналган көк бөрү боюнча республикалык чемпионат өтүп жатат

Жалал-Абаддагы “Телтору” ат майданында милициянын генерал-лейтенанты Молдомуса Конгантиевдин жаркын элесине жана 9-Май “Улуу Жеңиш” күнүнө арналган көк бөрү боюнча республикалык чемпионат өтүп жатат. 

Бүгүн 3-майда улуттук көк бөрү оюнунун ачылыш аземинде Министрлер кабинетинин төрагасынын орун басары – УКМКнын төрагасы генерал-лейтенант Камчыбек Ташиев УКМКнын өздүк курамынын атынан Жалал-Абад ОИИБдин башчысы Жеңишбек Абитовго 2023-жылы өндүрүштөн чыгарылган “Тойота Королла” үлгүсүндөгү автоунаа тапшырды. 

Камчыбек Ташиев милициянын генерал-лейтенанты Молдомуса Конгантиев кыргыз мамлекетинин, кыргыз милициясынын тарыхында өз орду бар инсан экендигин белгиледи.

Айта кетсек Молдомуса Конгантиев көзү тирүү кезинде улуттук көк бөрү федерациясын жетектеген.

Азыркы учурда улуттук көк бөрү оюну өтүп жаткан “Телтору” ат майданында коомдук тартипти милиция көзөмөлгө алып жатат.

Балбан Акжол Махмудов Азиянын чемпиону болду

Казакстандын борбору Астана шаарында кечээ, 9-апрелде башталган күрөш боюнча Азия чемпионатында кыргызстандык балбан Акжол Махмудов жеңүүчү болду.

Грек-рим күрөшүнөн 77 килограмм салмакта килемге чыккан Махмудов чейрек финалда түркмөнстандык Жейхун Овездурдиевди 9:0, жарым финалда жапониялык Кодаи Сакурабаны 9:1 эсебинде жеңди. Финалда ирандык Амин Явар Кавиянинежад жаракат алгандыгына байланыштуу жеңиш Акжол Махмудовго ыйгарылды.

24 жаштагы Акжол Махмудов ушуну менен 3-жолу Азия чемпиону деп аталмакчы. Буга чейин ал 2018-жылы жана 2022-жылы Азия чемпионатын уткан. Ошондой эле Олимп оюндарынын күмүш байгесинин ээси жана Дүйнө чемпиону.
Мелдештин биринчи күнүндө Махмудовдон сырткары төрт балбан килемге чыгып, бир коло байге Кыргызстандын пайдасына жазылды. 130 килограмм салмакта Роман Ким 3-орун үчүн беттеште өзбекстандык Темурбек Насмиовду 7:1 эсебинде утуп алды. Ага чейин Роман Ким алгачкы беттешинде жапониялык Сота Окумураны 8:0 эсебинде утуп, чейрек финалда ирандык Амин Мирзазадеге утулган эле.

55 килограмм салмакта Сардарбек Конушбаев эки беттеш өткөрүп, мелдештен четтеди. 63 килограмм салмакта Дастан Кадыров алгачкы беттешинде индиялык балбанга бир упайдын айырмасында жеңилип, мелдештен четтеди. 87 килограмм салмакта Атабек Азисбеков үч беттеш өткөрүп, 3-орун үчүн беттеште өзбекстандык Жалгасбай Бердимуратовго жеңилип калды.
10-апрелде грек-рим күрөшүнөн беш салмакта таймаштар өтөт. Кыргызстандан бул күнү Жоламан Шаршенбеков (60 кг), Раззак Бейшекеев (67 кг), Адилхан Нурланбеков (72 кг), Акылбек Талантбеков (72 кг) жана Үзүр Жусупбеков (97 кг) күч сынашат. Андан соң эркин күрөш жана кыз-келиндер күрөшү боюнча таймаштар болот.

Күрөш боюнча Азия чемпионаты 16-апрелде аяктайт.

Кыргыз балбаны Билимбек Алмаматов дүйнөнүн эки жолку чемпиону болду

Кечээ, 17-январда Кыргыз Республикасынын Чикаго шаарындагы Башкы консулу Б.Борбиев кыргызстандык спортчу Алмаматов Билимбекти Калифорния штатынын Лос-Анджелес шаарында 2022-жылдын 7-декабрынан 11-декабрына чейин өткөн Джиу-джитсу IBJJF боюнча Дүйнө чемпиондугунун алтын медалы менен куттуктады. Бул тууралу ТИМдин басма сөз кызматы билдирет.
Дүйнө чемпиондугуна дүйнөнүн бардык булуң-бурчунан 5 миңден ашуун мыкты спортчулар катышты. Билимбек Алмаматов экинчи жолу Джиу-джитсу IBJJF боюнча дүйнө чемпионатынын алтын медалын алууга жетишти.
Кыргыз Республикасынын Чикаго шаарындагы Башкы консулу Б.Борбиев дүйнө чемпионун тарыхый сыйлык менен куттуктап, Билимбек чыныгы спорттук мүнөздү көрсөтүп, кыргызстандык спортчулар дүйнөлүк жогорку сыйлыктарга татыктуу экенин бүткүл дүйнөгө далилдегенин белгиледи.
Белгилей кетсек, Б.Алмаматов дүйнөнүн эки жолку чемпиону, ошондой эле спорттун бул түрү боюнча көптөгөн түрдүү мелдештердин жеңүүчүсү.

Аргентина футбол боюнча дүйнө чемпиону болду

Катарда өтүп жаткан футбол боюнча дүйнө чемпионатынын финалында Аргентина курамасы Францияны пенальтилер сериясында 4:2 эсебинде утуп, дүйнөнүн үч жолку чемпиону болуп калды.

18-декабрь күнү кечинде “Лусаил” стадионунда өткөн беттештин биринчи жарымында аргентиналыктар талааны толугу менен көзөмөлгө алып, удаа-удаа чабуулдарды жасады. 23-мүнөттө команданын капитаны Лионел Месси оюн эсебин ачып, Аргентина алдыга чыкты. Андан 13 мүнөт өткөндөн кийин беттештин 36-мүнөтүндө Ди Мария гол киргизип, эсеп 2:0гө жетти.

Экинчи таймда француздар оюнду жандуу баштап, жыйынтыгында каршылашынын дарбазасына эки гол киргизе алды. Эки голдун тең автору ПСЖ командасынын чабуулчусу Килиан Мбаппе болду.

Кошумча 15 мүнөттөн берилген эки таймда атаандаштар бири-бирине бирден гол киргизип, эсеп 3:3 менен аяктап, жеңүүчү аныкталбай калды. Командалар күчтөрүн пенальти сериясында сынап, Лионел Скалонинин командасы 4:2 эсебинде жеңишке жетти.

Эркинбек Тезекбаевдин жаркын элесине арналган эл аралык таяк тартыш турнири

Быйыл 2022-жылы  3-декабрда Аламүдүн районунун Арашан айылындагы  Газ-Пром-Нефт Азия спорт комплексинде  Эркинбек Тезекбаевдин жаркын элесине арналган эл аралык таяк тартыш турнири өткөрүлөт. Россиядан ардактуу мейман катары Эл аралык мас-рестлинг Таяк тартыш Федерациясынын биринчи вице-президенти, Якутиянын экс-спорт министри Иннокентий Иванович Григорьев турнирге катышмакчы. Мелдеште Кыргызстан, Өзбекстан жана Россиядан тандалган спортчулар күч сынашат. Спорт күйөрмандары, каалоочулар үчүн эшик ачык. Эл аралык турнир 3-декабрда саат 10:00дө башталат. 

Мас-рестлинг (якут. mas tardyhyy, таяк тартыш) — Якутиянын улуттук таяк тартыш оюнунан түзүлгөн улуттук спорт түрү. «Мас» якут тилинен которгондо «жыгач таяк», « рестлинг » – англис тилинен «күрөш» дегенди билдирет. Таяк тартыш оюнун Айкөл Манас баатырдын 40 чоросу дагы мелдешип, ойногону тууралуу “Манас” дастанында айтылат. Ошондуктан бул улуттук спорт түрүн байыркы көчмөндөрдүн оюну деп айтууга негиз бар.

Мас-рестлинг – спортчудан универсалдуу физикалык даярдыкты, күч-кубатты талап кылынган уникалдуу спорт түрү. Таяк тартышта (мас-рестлинг) спортчулар бири-бирине карама-каршы отурушат да буттарын аянттын ортоңку сызыгын бойлой жайгашкан тактайды тээп, атаандашууга даяр турушат. Эки колу менен ортодогу калыс сунган таякчаны кармайт, ал таяк ортодогу тактайдын үстүндө параллелдүү болушу керек. Калыстын ышкырыгы же “белем” деген буйругу менен даярданып, “че” деген буйругу менен атаандаштар таякты өзүн көздөй тарта башташат. Эгерде спортчу атаандашын өзү тарапка  ашыра тартып кетсе жана таяк анын колунда калса, жеңиш  ыйгарылат.

Биринчи расмий эрежелер 1945-жылы иштелип чыккан, андан кийин 1960, 1975, 1988, 1998-жылдары кайра каралып, өркүндөтүлгөн.

Спорттун бул түрү боюнча жыл сайын эл аралык турнирлер, чемпионаттар өткөрүлүп турат. Мас-рестлинг Кыргызстанга 2011-жылы гана келип, Таяк тартыш федерациясы 2013-жылы негизделген. Рекорддук кыска убакытта кыргызстандык спортчулар эл аралык рейтингде алдыңкы сапка чыгышына эркин күрөш жана самбо боюнча СССР спорт чебери, коомдук ишмер, маркум Эркинбек Асанбекович Тезекбаевдин салымы зор болгон.

Биздин ийгиликтер, жеңиштер  генетика менен байланыштуу, бабабыз Манас баатыр, 40 чоросу дагы ойногон,- деп айтып калаар эле Эркинбек агай.  Анткени, эзелтеден көчмөндөр ушундай  күч-сынашууларды, мелдештерди уюштуруп келишкен. Болгону алар оюнду Камчы тартыш, Кетмен тартыш жана башкача атап алышкан. Чынында эле Таяк тартыш биздин каныбызда бар. Анткени, бул менен  илгертен эле биздин бабаларыбыз, чоң аталарыбыз да алектенишкен. Алар ызы-чуулуу салгылашуудан, жортуулдардан кийин бул оюн менен көңүл ачууну жактырышкан. Таяктын ордуна камчаны колдонушуп, тартып, күч сынашкан. Айрым учурда жаштар  Терини да тартып ойношкон, -деп айтчу Кыргызстандын таяк тартыш федерациясынын вице-президенти, эл аралык калыс, маркум агабыз Эркинбек Тезекбаев .

Кыргызстандын дене тарбия жана спортуна зор салым кошкон коомдук ишмер,  эркин күрөш жана самбо боюнча СССР спорт чебери, Россиянын жана Кыргызстандын Дене тарбия жана спортунун отличниги Тезекбаев Эркинбек Асанбекович 1963-жылы 3-апрелде Нарын облусунун, Жумгал районуна караштуу, Таш-Дөбө айылында жарык дүйнөгө келген.

1970-жылы башталгыч билимди Кызарт айылындагы, Жаңы -Арык орто мектебинен алып, андан соң Миң- Куш шаарчасындагы Александр Сергеевич Пушкин атындагы мектепте 5-класска чейин окуп, Фрунзе шаарындагы Надежда Крупская атындагы балдардын спорт жатак мектебине которулуп, эркин күрөш жана самбо боюнча шаардык жана Республикалык мелдештердин бир нече жолку жеңичүүсү болгон.

1981-жылы Кыргыз Мамлекеттик Университетинин экономика факультетинин күндүзгү бөлүмүнө өтүп, жогорку окуу жайды бүтөөрү менен “Кыял” кол өнөрчүлөр бирикмесинин башкы бухгалтеринин орун басары болгон. 1988-жылы өз каалоосу менен Россия Федерациясынын Удмуртия АССРинде офицердик курам менен бирге, Советтик Армиянын катарында эки жылдык кызматын өтөп, улук лейтенант болуп келет.

Ал өмүрүнүн аягына чейин мамлекеттик мекеме, уюмдардын жоопту кызматтарында иштеди.

Кыргыз Республикасынын чийки зат-товарлары биржасында; Кыргыз зооветснаб башкармалыгында; Кыргыз Мамлекеттик резервдер фондусунда; Кыргыз Республикасынын мамлекеттик салык инспекциясында; Кыргыз Республикасынын финансы полициясында үзүрлүү эмгектенди. Жогоруда атап өткөн тармактардын өнүгүшүнө салымын кошкондугу үчүн “Ардак Грамоталары”, Кыргыз милициясынын 80 жылдык юбилейлик медалы, “Адилет” төш белгиси менен сыйланган.

2007-жылдан баштап, “Газпром-нефт АЗИЯ” ачык акционердик коомунун АЗС бөлүмдөрүнүн жетекчилик кызматтарында иштеген.

Ал негизги ишинен бөлөк дагы, улуттук ат оюндарына кызыгып, асыл тукум күлүктөрдү таптап, Жумгал районунун атынан Республикалык деңгээлдеги аламан байгелерге чыгарып, ат жарыштарда күлүктөрү байгелүү орундарды ээлеп жүрдү.

Өзү туулуп өскөн Жумгал районунун Таш-Дөбө айлындагы  “Катаган жаштары” уюму менен бирдикте, социалдык объектилердин курулушуна колдон келген материалдык жардамдарын берип, 9-Майга карата Улуу Ата Мекендик Согуштун ардагерлерине, Мекенине кайтпай калган белгисиз жоокерлерге арналып курулуп жаткан эстеликтин баардык уюштуруу иштерине катышып, кеп-кеңештерин айтып, демилгелүү жаштардын жеңилин жерден,оорун колдоп алып турган. Ал үй бүлөөнүн мыкты кожоюуну, 3 кыз, бир уулдун үлгүлүү атасы боло алды.

Эркинбек Тезекбаев тектүү жердин урпагы эле. Атасы маркум Асанбек Тезекбаев белгилүү жазуучу, сатирик, белдүү педагог, өмүрүнүн акырына чейин Жумгал районунун мектептеринде директор болуп иштеген. Апасы Шааркан Кенжегулова “Октябрь Революциясы”, “Эмгек Кызыл Туу” ордендеринин ээси, “Эл агартуунун отличниги”, Кыргыз Республикасынын эмгек сиңиген мугалими, Баатыр Эне. Элдик уул аталган Эркинбек  сегиз бир туугандын бешинчиси, жалкы эмес, эгиздин түгөйү эле. Эгизи Тезекбаева Элмира Асанбековна учурда КТРКнын белдүү теле- журналисттеринин бири, Кыргыз маданиятына эмгек сиңирген ишмер .

Өзгөчө баса белгилеп айтып кете турган нерсе, Эркинбек Асанбекович  Дүйнөнүн элүүдөн ашык мамлекети катышкан, Эл аралык мас-рестлинг федерациясынын эл аралык калысы, Кыргыз Республикасынын мас-рестлинг  федерациясынын Вице-президенти болуп, бул спорттун өсүп өнүгүшүнө зор салым кошкон.

Бүткүл Дүйнөлүк  2-3-Көчмөндөр оюндарында жогоруда айтып өткөндөй мас-рестлинг, кыргызча улуттук таяк-тартыш оюунунун өнүгүшүнө, эл аралык деңгээлдеги иш чаралардын өтүшүнө, Кыргызстандын атынан мыкты спортчуларды  иликтеп издеп таап, табына келтирип даярдап, эл аралык деңгээлдеги чемпиондордун чыгышына зор салымын кошуп келген. Ал “Россия Федерациясынын спортунун отличниги”, “КР  Дене тарбия жана спортунун отличниги” ардак наамдардын ээси болгон . Манас атабыздын доорунан бери келе жаткан таяк-тартыш улуттук оюуну, кылымдардын, доорлордун алмашуусу менен унутта калгандыгы чындык. Бирок эгемендүүлүктүн , Бүткүл дүйнөлүк көчмөндөр оюндарынын шарапаты менен кайра жаралуусуна Эркинбек агабызга окшогон демилгечилердин деми менен жанданып, дүйнөлүк деңгээлде өз ордун тапты десек болот. Жалпыга  маалымдоо каражаттары аркылуу Эркинбек Асанбекович  КТРКнын “Спорт” каналы баш болгон радио уктуруу жана теле көрсөтүүлөрдө таяк-тартыштын орду, тарбиялык маанидеги ролу, бул спорттун келечеги туурасында түшүндүрүү иштерин жүргүзүп, түз эфирлерде мелдештерди баяндап мыкты комментатор, баяндамачы да боло алды. 2022-жылы Түркияда боло турган 4-Дүйнөлүк Көчмөндөр оюндарына Кыргызстандын Федерациясы менен бирдикте кызуу даярдык иштерин көрүп, уюштуруу комитетинин кеңешчиси жана эл аралык калыс катары бармак. Тилекке каршы, баарыбызды кайгыга батырып, 2020-жылдын 6-июлунда каргашалуу кара тумоо аны биздин арабыздан алып кете берди.

Азия мас-рестлинг Федерациясынын биринчи вице- президенти, Кыргызстандын мас-рестлинг Таяк тартыш Федерациясынын президенти Искендер Алымбековдун демилгеси менен улуу устатыбыздын, насаатчыбыздын жаркын элесине арнап, эл аралык турнир эки жылдан бери жогорку деңгээлде өткөрүп жүрөт.

Таяк тартыш спортунун кыскача тарыхы

Таяк тартыш деңиз жээгинде жашаган калктын жалпы кызыкчылыгы болгон, ошондуктан мас-рестлингдин түрлөрүн Аляскада жана Түндүк Европадан табууга болот. Оюн өзгөчө бул аймактарда 19-кылымда кеңири тараган.

Эске салсак, Азия континентинде мас-рестлинг боюнча иш-чараларды, мелдештерди өткөрүү Эл аралык Мас-рестлинг федерациясы түзүлгөнгө чейин эле башталган. Ошентип, 1996-жылы Токиодо (Жапония) сумо күрөшү боюнча дүйнө чемпионатында биринчи жолу мас-рестлингдин көрсөтмөлүү бет ачары болгон. 2000-жылдан тарта мас-рестлинг “Азия балдары” эл аралык спорт оюндарынын программасына киргизилген. 2011-жылы Пуна шаарында (Индия) биринчи жолу Азия континенттинин жети өлкөсүнүн спортчуларынын катышуусунда мас-рестлинг боюнча Азия чемпионаты өткөн.

2010-жылы Эл аралык Мас-рестлинг федерациясынын түзүлүшү менен уюштуруу иштери жогорку деңгээлде башталып, бул спорт түрү кеңири жайылып, таасири арта баштаган. 2016-жылы Чолпон-Ата шаарында (Кыргызстан) дүйнөнүн 33 өлкөсүнөн 191 спортчунун катышуусунда мас-рестлинг боюнча II Дүйнөлүк Көчмөндөр оюндарынын алгагында  дүйнө чемпионаты өткөн. Мас-рестлинг боюнча дүйнө Кубогунун этаптары Чолпон-Ата (Кыргызстан), Алмалык жана Хива (Өзбекстан) шаарларында өткөн.

Азиянын Мас-рестлинг федерациясынын иш-аракеттери менен бул спорттун кайра жаралышынын актуалдуулугу айдан ачык байкалууда. Кээ бир федерациялардын активдүүлүгүн, кээ бирлеринин пассивдүүлүгү байкалып, алардын аракеттери Азия чемпионаттарында таразаланып калууда. Якутск шаарында өткөн Мас-рестлинг боюнча дүйнө чемпионатынын жүрүшүндө жалпы жыйын болуп, анда Азия федерацияларынын жетекчилери өздөрүнүн сунуштарын айтып, Азия Мас-рестлинг федерациясынын ишмердүүлүгүнө жакшы көз караштарын билдиришип, жогору баа беришкен.

Азия дүйнөнүн бардык башка бөлүктөрүнөн калкынын жалпы санынан кыйла ашып, биздин планетанын калкынын 60 пайызга жакынын түзөт. Бир нече жылдан бери Азиянын он төрт өлкөсү дүйнөнүн мас-рестчилеринин үй-бүлөсүнүн иш-чараларына, мелдештерине ырааттуу түрдө катышып келет: Кыргыз Республикасы, Шри-Ланка Демократиялык Социалисттик Республикасы, Афганистан, Иран Ислам Республикасы, Пакистан Ислам Республикасы, Монголия Эл Республикасы, Бангладеш, Бириккен Араб Эмираттары, Индия Республикасы, Казакстан Республикасы, Тажикстан Республикасы, Өзбекстан Республикасы, Филиппиндер Республикасы,  Түштүк Корея. Алдыда жаңы аймактарда бул спортту жайылтуу, федерацияларынын иш-аракеттерин жандандыруу боюнча бир топ олуттуу иштер турат.

Таяк тартыш өнөрүнүн бул түрүнүн азыркы аталышын саха элинен чыккан эркин күрөш боюнча биринчи Олимпиада чемпиону Роман Михайлович Дмитриев сунуштаган. Анын жеңил колу, демилгеси менен жаңы аталыш менен якутиялык мас-рестлинг дүйнө жүзүнө кеңири таралып, кулачын жайып, таасири артып баратат.

“Таяк-тартыш” (мас-рестлинг) “Манас” эпосунда даана сүрөттөлгөн байыркы оюну жана бүгүнкү күндө ата-бабаларыбыздын салтын улантуу биз үчүн сыймык жана кубандырат”, – дейт Азия Мас-рестлинг федерациясынын биринчи вице-президенти, Кыргызстандын мас-рестлинг федерациясынын президенти, коомдук ишмер Искендер Алымбеков мырза.

– Таяк тартыш- достуктун, спорттун, биримдиктин майрамы. Бул мелдештердин кыргыздардын өз аты бар, бул таяк-тартыш, якуттарда “мастардыкы” бар, бул байыркы оюн. Биз бир тууган элдербиз жана бул достук салттарын улантып жаткандыгыбыз абдан кубандырат. Демек, биздин эпостордо, тактап айтканда, кыргыздарда – “Манаста”, якуттарда – “Каланхо” эпосунда бул түр баатырлардын күч сынашы, мелдеши катары сүрөттөлөт. Кыргызстанда Дүйнөлүк көчмөндөр оюндарынын программасында мас-рестлинг кошулганы менен бул спортко кызыгуу күч алып, эл аралык аренада таанылууга негиз болду.

– Бүгүнкү күндө Эл аралык  Мас-рестлинг федерациясына 55 мамлекет мүчө болуп кирсе, дүйнөнүн беш континентинен дагы бир нече мамлекет арыз берди. Бул оюнду кайра жаратуу жана андан ары өнүктүрүү  боюнча системалуу жана ырааттуу иштердин аркасында белгилуу натыйжаларга жетишилди. Мас-рестлинг башка спорт түрлөрү менен бирдей олимпиадалык масштабга чыгышы үчүн колдон келгендин баарын жасоого ниеттенип, аракет кылуу зарыл, -дейт  Искендер Алымбеков.

Эске салсак, 2-июлдан 5-июлга чейин Кыргызстанда биринчи жолу Ысык-Көлдүн жээгинде Мас-рестлинг (таяк тартыш) боюнча дүйнө кубогунун биринчи этабы өткөн. Мелдешке 10 өлкөдөн – Орусия, Кыргызстан, Түркмөнстан, Түркия, Казакстан, Польша, Монголия, Армения, АКШ жана Өзбекстандан 98 спортчу катышкан.

 Таяк тартыш боюнча Азия федерациясы

Жакында эле 2022-жылдын 5-ноябрда бир добуштан Азия Мас-рестлинг федерациясынын президенти болуп Ильгам Кадыров шайланды. Ал эми Фарход Маткаримов башкы катчылыкка дайындалды. Кыргыз Республикасынын Мас-рестлинг федерациясынын президенти Искендер Алымбеков биринчи вице-президент, вице-президенттер Наваб Фуркан Хан (Пакистан), Омармухтар Тамболи (Индия) жана Эрдэнэваанчиг Батбаатар (Монголия) кеңири аймактардын өкүлдөрү болуп калышты. Азия континентинде таяк тартыш абдан таасирдүү спорт түрүнө айланып, кызыккандардын катары арбып баратат.

Пакистандык Наваб Фуркан Хан мырза келерки жылы Мас-рестлинг боюнча дүйнө чемпионатынын биринчи этабын Пакистанда, экинчисин Монголияда өткөрүүнү сунуштады. Ал эми финалдык таймашуулар Орусиянын Казань шаарында өткөрүү пландалууда. Негизги иш-чаралардан тышкары, ар кандай жергиликтүү иш-чаралар, мелдештер пландаштырылууда: матч жолугушуулары, ар кайсы өлкөлөрдө бул спорттун бет ачаарын, көрсөтмөлүү оюндарды өткөорүү ж.б.. Монголиянын Мас-рестлинг федерациясынын президенти Мунхсүрэн Батбаатар  Түштүк Кореяга “даяр кезде Мас-рестлинг таякчасы менен барууга” ниеттенүүдө, Япония жана Кытай мамлекеттери менен Монголия коңшулары менен жакшы спорттук байланыштарды түзүүдө. Эми алардын кызматташтыгына, достугуна көпүрө мас-рестлинг болмокчу.

Бул спорттун өнүгүшүнө жол ачкан Бүткүл дүйнөлүк Көчмөндөр оюндары жана Кыргызстандын ийгиликтери

Якутиядагы спорттун улуттук түрлөрү боюнча борбор жаңы түзүлгөн Азия уюмунун презентациясына жана башка иштерине толук жардам берүүгө ниет кылып жатат. Кыргызстандык кесиптештер машыктыруучулардан жана калыстардан ар тараптуу жардам көрсөтүштү. Кыргызстандын Мас-рестлинг федерациясы Азияда биринчи болуп якут спортун расмий түрдө аккредитациялаган жана эл аралык класстагы спорт чеберлеринин, Азия, дүйнө чемпиондору бар экендиги менен мактана алат. Ошондой эле бул спортту өнүктүрүүгө жана  дүйнөнүн үч чемпиондорун тарбиялоого салым кошкону үчүн Марат Раматов “Кыргыз Республиканын эмгек сиңирген машыктыруучусу” деген жогорку ардактуу наамга татыктуу болду.

Таяк тартыш бүткүл Дүйнөлүк Көчмөндөр Оюндарында тарыхый кара жаралуу менен улуттук оюндарга жаңы заманбап дем берди. Экинчи көчмөндөр оюндарына 33 мамлекет катышып, Кыргызстан экинчи экинчи орунду ээлесе, биринчи орунга Россия мамлекети татыктуу болгон. Таяк тартыш 2000-жылдардан баштап кайра жаңы эрежелер менен дүйнөгө таанылып, 2010-жылы улуттук оюн катары кеңири жайылтыла баштаган. Ошол жылы Эл Аралык федерациясы түзүлүп,  2013-жылы Кыргызстанда дагы таяк тартыш федерациясы негизделген. 2014-жылы кыргызстандык спортчулар дүйнө чемпионатына барып, командалык эсепте экинчи орунду жеңип алышкан. Кыргызстанда мамлекет тарабынан бул спорт колдоого алынып, көңүл буруу Көчмөндөр Оюндарынан кийин башталды. Бабаларыбыз илгертен эле бул оюндар менен алектенип келишкен. Мисалы, сугат сугарып жүргөн учурда эс алган жагдайда кетмен тартыш дешип, кетмендерин тартышып, күч сынашкан. Ал эми жайлоодо камчыларын тартышып, мелдеш өткөрүшкөн. Жаш балдар тери тартышып да ойногон. Бул оюнга көп деле каражат чыгымдалбайт. Алты жаштан алтымыш жашка чейинки  курактагылар катышып, энергиясын берип, ички эмоциясын чыгарып, көп күч кубатка ээ боло алышат. Кыргызстанда таяк тартыш федерациясы түзүлгөндөн бери бул оюн бат эле таанылды. Келечекте мектеп программасына, универсиада мелдештерине киргизүү зарыл болуп турат. Бул оюн акыл эсти өстүрүп, шамдагайлык, ыкчамдыкты, денени сезе билүүнү, аркы атаандашын баамдоону, токтоолукту, сабырдуулукту бекемдеп, тарбиялык мааниси зор. Таяк тартышта белге, колго, бутка күч келип, атаандаштык курч мүнөздө болот. Бул спорт оор, татаал болуп эсептелет, бирок сыртынан жеңил сезилгени менен. Оор атлетчилер, кол күрөшчүлөр, балбандар жана улакчылар да бул спортто күч сынашып, ийгиктерге жетип жүрүшөт. Мында бел, билек күчүн даярдоо керек. Бутка бекем туруу, төштү тизе менен тосуп, мелдешке даяр туруу зарыл. Ыкчамдык менен жеңип кетүү керек. Таякты бурап тартса да болот. Кыргызстандыктар 2021-жылы Дүйнө кубогунда 11 медаль жеңип келген. Бул бүйүр кызыткан шаңдуу спорт түрү болуп саналат. Оюндун эрежеси, жоболору кабыл алынган. Бул оюн бабалардын жан дүйнөсүнө сиңип калган байыркы оюн болуп саналат. Эр жигиттер жана кыз-келиндер билек күчтөрүн сынашып, тамандарын таяк тиреп, чеберчилигин сынашып, көчмөндөрдүн бул оюну бабалардан мурас болуп, дүйнө элине кеңири жайылып баратат.

Быйылкы ийгиликтер жана жеңиштер

Быйыл 2022-жылы  күзүндө Түркияда өткөн IV Дүйнөлүк көчмөндөр оюндарында Кыргызстандын таяк тартыш боюнча курама команда алты медаль жеңди. Анын үчөө алтын, бирөө күмүш жана экөө коло медаль болуп саналат. 70 кг салмакта Азамат Асанов, 110 кг салмакта Келдибек Атайбек уулу жана кыздар арасында 75 кг салмак даражада Дилбара Иманканова Дүйнөлүк көчмөндөр оюндарынын чемпиондору болуп, өлкөбүздү дүйнөгө таанытты. Ошондой эле 75 кг жогорку салмактагылар арасында Назия Майлибашева күмүш медалдын, ал эми Бакдөөлөт Абылов, Улукбек Ырыспаев коло байгенин ээлери болушту.

Жакында эле, 6-ноябрда Өзбекстанда болуп өткөн Таяк тартыш боюнча Азия Чемпионаты Кыргызстан курама командасынын жогорку жетишкендиги менен аяктады.

Мында Кыргызстанга эмгек сиңирген машыктыруучу Марат Раматов, белгилүү устаттар Эрмек Курманалиев, Келдибек Атайбек уулу жана Назырали Пазыловдун шакиртттери тогуз алтын байгени жеңип алышкан. Эр-азаматтардан Саламатов Чыңгыз, Имашов Адилет, Токтошев Бекмырза, Чыныбек Улуу Русланбек, Ырысбаев Улукбек, Атайбек Улуу Келдибек жана кыз –келиндерден Маданбаева Аделя, Болотбекова Эльдана,Рахманова Дилдора Азия чемпиондору болушту. Ошондой эле Атайбек Уулу Келдибек жана Рахманова Дильдора Азиянын абсалюттук чемпиондору аталып, Азия Кубогу менен сыйланышты. Командалык жыйынтыкта биринчи орунду 11 алтын, 4 күмүш жана 8 коло байгелүү болгон Кыргыз Республикасынын курама командасы жеңип алган. Экинчи байгелүү орун Азия чемпионатын уюштурган Өзбекстанга ыйгарылды. Үчүнчү командалык кубокту Монголия командасы алып кетти. Ошондой эле 16-17 жаштагы улан-кыздар арасындагы Азия чемпионатында дагы Кыргызстан командалык эсепте биринчи орунду жеңип алды. Мында кыргызстандыктар 6 алтын, 3 күмүш жана 3 коло байге утуп, келечекте татыктуу жаштар өсүп келатканын далилдей алышты. Искендер Алымбеков жетектеген өлкөбүздүн таяк тартыш улуттук федерациясынын атынан жеңүүчүлөрдү, байге ээлерин жана машыктыруучуларды чын жүрөктөн куттуктайбыз!

Таяк тартыш спортунун эрежелери жана жабдуулары

Мас-рестлингде атаандаштар карама-каршы отуруп, ортого коюлган тактага буттарын сунуп, таянып, эки колу менен таякты кармашат. Каршылашынын колунан таякты жулуп алган же өзүн кошо тартып өткөн балбанга артыкчылык берилет. Мындай ыкманы эки жолу жасаган спортчу жеңишке жетет. Бир раунд эки мүнөткө чейин созулат.

Таянуучу такта жана таяк

Буту менен таянучу тактанын узундугу — 2 метр, бийиктиги — 24 сантиметр, калыңдыгы — 4-6 сантиметр болот. Ошондой эле такта түз жана жогору жагынын кыры жок сүйрү болушу керек.

Таяк кайыңдан же башка катуу дарактан жасалып, цилиндр түрүндө болот. Узундугу — 45-50 сантиметр, диаметри — 33 миллиметр.

Кийими

Эркектердин кийими. Мас-рестлинг үчүн бекитилген үлгүдөгү тыгыз жабышкан (бир эле материалдан) спорттук трико, тикенектери жок спорттук бут кийим (кеда, кроссовка) жана тизеге чейин гетр кийгенге уруксат берилет.

Аялдардын кийими. Мас-рестлинг үчүн бекитилген үлгүдөгү атайын спорттук трико, спортук майка же футболка, тикенектери жок спорттук бут кийим (кеда, кроссовка), тизеге чейин гетр кийгенге уруксат берилет.

Спортчунун трикосунун өңү өзү чакырылган тараптагы көпүрөчөнүн өңүнө туура келиши керек.

Колдонууга уруксат берилет:

— эни 10 сантиметрден ашпаган атайын жазы курлар;

— узундугу 30 сантиметрден ашпаган чыканакка жана тизеге кийчү жабдуулар;

— алаканга кийчү жабдуу;

— чапталып калма касиети жок упураган үндай же упадай каражаттар (магнезия, канифоль, суюк магнезия).

Кабыл Макешов,

Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер,

12 олимпиаданын катышуучусу, спорттук баяндамачы

Бишкекте самбо боюнча дүйнө чемпионаты башталат

Бишкекте биринчи жолу самбо боюнча дүйнө чемпионаты өтөт. 11-13-ноябрь аралыгында боло турган турнирге 50дөн ашуун өлкөнүн эң мыкты балбандары катышат. Бул тууралуу Эл аралык самбо федерациясы (FIAS) билдирди.

Федарациянын Аткаруу комитетинин чечими менен Беларус, Орусия жана Франция Эл аралык самбо федерациясынын туусунун алдында мөрөй талашат.

Украинанын курамасы мелдештерге катышпайт. Бишкекке Тажикстан спортчулары да келбейт.

Буга чейин Самбо – 2022 дүйнө чемпионаты Түркмөнстанда өтөрү айтылган. Бирок бул өлкөнүн Самбо федерациясы турнирдин өтө турган жерин алмаштырууну өтүнгөн.

Бардыгы болуп 21 комплект медаль ойнотулат. Жалпы сыйлык фонду 231 миң АКШ долларын түзөт. Биринчи орунду алгандар 4 миң, экинчи орунду алгандар 3 миң, үчүнчү орунду ээлегендер эки миң доллардан акчалай сыйлык алышат.

Меню