Баткен облусунда коңшу өлкөлөр менен чек ара чыры күчөп, өткөрмө пункттар жабылып, контрабанда гүлдөп, чек арада жашаган эл митингдерге чыгып, президентке кайрылуу жасап, чек арадагы кризистерди чечүүнү талап кыла баштаганда парезидент Садыр Жапаров 15-февралда Баткенге кризис-менеджер катары генерал Өмүрбек Суваналиевди жиберди.
Генерал-губернатор Баткенге келери менен чыр чыгып жаткан участокторду кыдырып, тирешүүлөрдү жана нааразычылык акцияларын түшүндүрүү иштери менен токтотууга жетише алды. Азыр Баткенде, көз тийбесин, чек ара чыңалуулары басаңдады. Стабилдүүлүк орной баштады.
Экинчи кадам катары – Баткенден коңшу өлкөлөргө контрабанданы токтотууга чоң аракеттерди баштап, бул багытта өз планын өкмөткө сунуштап, премьер-министрдин колдоосун тапты. Азыркы күндө контрабандагы каршы бардык багытта катуу күрөш жүрүүдө. Аткезчилик акырындап өз позициясын жоготууда.
Үчүнчү кадам катары – коңшу Тажикстандын Согди облусунун губернатору менен жолугуп, жабылып турган чек ара өткөрмө пунктарын ачуу, талашсыз такталган аймактарда чек ара соодасын өнүктүрүү боюнча макулдашты.
Эми Өзбекстандын Фергана облусунун акимчилиги менен ушундай эле келишимдерди түзүү үстүндө иштеп жатышат.
“Баткен Кыргызстандын эң кичине жана экономикасы алсыз облусу болгону менен Тажикстан менен Өзбекстандын эң бай, күчтүү Согди жана Фергана облустары менен чектешип турат. Бул коңшу облустарда соода-сатык, өндүрүш жакшы өнүккөн, калкынын саны көп, рыногу чоң. Ошондуктан биз бул коңшулар менен тирешпей, такталган аймактарда контрабандасыз, ачык чек ара соодасын өнүктүрүшбүз керек. Алардын чоң рыногуна биздин атамекендик товарларды жана реэкспортту күргүштөп киргизишибиз зарыл. Бул бизнеске мурункудай “крышалары” Бишкекте олтурган контрабандисттерди аралаштырбай, мүмкүн болушунча жергиликтүү жарандарды аралаштырыш керек”, – дейт генерал-губернатор.
“Баткен жакынкы жылдарда коңшулар менен чек арасын тактап, алар менен ачык соода жүргүзгөн эркин экономикалык аймакка айланышы зарыл. Жаңы жумушчу орундар түзүлүп, эмгек миграциясы токтоп, өнүгүүө бет алышы үчүн азыр тынымсыз аракеттер башталды”, – деп кошумчалады Суваналиев.
Ошол эле учурда азыр айрым бир саясый күчтөр жана контрабандисттер чек арада ар кандай чагымдарды уюштуруп, стабилдүүлуккө шек келтирип, чыр чыгарып, абалды чыңалтууга аракет кылышууда. Буга мисал катары кечээ социалдык түйүндөрдө жарыяланган Баткендин Ак-Сай айыл округуна караштуу Көк-Таш айылынын Чек-Дөбө участогунун тургуну, 6- класстын окуучусу Абдирахимов Адилбек Эсановичдин президентке видеокайрылуусун алса болот. Ал жаш баланы пайдаланып, анын ата-энесине билдирбей видеокайрылуу тартышып, социалдык тармактарга жарыялоонун артында чоң эле, жашы жеткен адамдар тургандыгы аныкталды.
Азыр чагымчылар чек арада ушундай чагымдарды уюштуруу менен кайрадан чыңалууну пайда кылып, эки эл тирешип жатканда ортосунан пайда көрүү менен баягы эле эски контрабандалык ишкердиктерин кайра жандандырууга үмүт артып турушат.
Мындай учурда генерал-губернатор Өмүрбек Суваналиевдин көп жылдык кризис-менеджерлик тажрыйбасы биздин өлкөдөгү эң чакан жана чабал облустту ушул кризистерден алып чыгып кетүүгө жетишет деп ишенип туралы.
КОММЕНТАРИЙ КАЛТЫРУУ