Кыргызстанда энергетикалык каатчылык маалында аткаминерлер менен байланышы бар майнинг компанияларга электр энергиясы сатылып, муну менен Улуттук энергохолдингдин буйругу бузулууда. Бул тууралуу көз карандысыз Kloop басылмасы жазып чыкты.
Журналисттер белгилегендей, Кыргызстанда майнинг фермалар өтө көп. Бирок Мамлекеттик Каржы көзөмөл органынын маалыматы боюнча, өлкөдө эки гана майнинг компания – “Соларкоин” жана “ВиНЭТ” жоопкерчилиги чектелген коому каттоодон өткөн.
“ВиНЭТ” бизнесмен, Жогорку Кеңештин мурдагы депутаты, бир нече жеке менчик кичи ГЭСтердин ээси Рахатбек Ирсалиевге таандык. Кыргызстанда жеке ГЭСтер өндүргөн электр энергиясын майнинг үчүн колдонууга уруксат берилген.
Kloopтун маалыматы боюнча “Соларкоин” компаниясы электр энергиясын түздөн-түз “Улуттук электр тармагы” ачык акционердик коомунан сатып алат. 2019-жылы бийлик мамлекеттик энергетикалык компаниялар өндүргөн электр энергиясын майнинг үчүн колдонууга тыюу салган.
2023-жылдын февраль айында “Соларкоин” расмий түрдө электр энергиясын ири өлчөмдө керектеген компаниялардын тизмесине киргизилген. Ал эми май айында айнек өндүрүүчүгө караганда дээрлик жети эсе көп электр энергиясын керектөө менен өлкөдө экинчи орунду ээлеген. Журналисттер белгилегендей, мунун баары өлкөдө электр энергиясы өтө тартыш кезде болуп жатат.
Кыргызстандын энергетика министринин орун басары Талайбек Байгазиев “Соларкоин” мамлекеттен электр энергиясын сатып албаганын, себеби “Улуттук электр тармагы” акционердик коом экенин билдирген. Бирок журналисттер акционердик коомдун 93,65% акциясы мамлекетке таандык экенин, бул жеке бизнес түзүмү дегенди билдирбей турганын эске салышат.
Басылма “Соларкоин” компаниясынын негиздөөчүлөрүнүн бири Татьяна Мартынова “Электр станциялары” ААКсынын директорлор кеңешинин мүчөсү Фархат Иминовдун жана “Кыргызстандын Улуттук электр тармагы” ААКнын директорлор кеңешинин мүчөсү Жыргалбек Турускуловдун бизнес өнөктөшү экенин аныктаган. Үчөө тең 2015-жылы Жогорку Кеңештин депутаттыгына “Республика-Ата Журт” партиясынан ат салышкан. Бул партиянын лидерлери мурдагы премьер-министр Өмүрбек Бабанов менен УКМКны жетекчиси Камчыбек Ташиев болчу.
Журналисттер “Соларкоин” электр энергиясын кандай баада сатып алып жатканына да кызыгышкан. Учурда Кыргызстан Казакстан, Түркмөнстан жана Орусиядан бир киловатт саат электр энергиясын орточо эсеп менен 2,6 сомдон (0,03 доллар) сатып алууда. “Соларкоин” 2023-жылдын апрель айынан бери гана бир киловатт-саат электр энергиясын майнерлерге белгиленген тариф менен 5,04 сомдон (0,06 доллар) сатып алууда. Апрель айына чейин компания мамлекеттик электр энергиясын кандай тариф менен алганы белгисиз. Буга чейин ЖМКлар ири керектөөчүлөр мамлекеттен электр энергиясын бир киловатт-саатын 2,03 сомдон (0,023 доллар) сатып алышканын жазып чыгышкан.
Kloop бул аткаминерлер калктын кызыкчылыгын курмандыкка чалып, майнерлерге электр энергиясын саткан же сатууга аракет кылган биринчи учур эмес экенин белгилейт. 2022-жылы жазында “Электр станциялары” ишканасы майнинг фермасын түз эле Бишкектеги Жылуулук электр борборуна жайгаштырууга аракет кылган.
Энергокризис: Кеминдеги майнинг ферма кимдики?
КОММЕНТАРИЙ КАЛТЫРУУ