Алдамчылык

КР УКМК 2021-жылдын 30-сентябрында жүргүзүлгөн ыкчам-издөө иш-чараларынын натыйжасында «Э.И.У.» аттуу жаран кармалды. Ал жасалма документтерди колдонуу менен жеке адамга Ысык-Көл облусунун аймагындагы пансионаттардын бириндеги коттеджди 40 миң АКШ долларына саткан жана мурда алынган каражатты кайтаруудан баш тартып, өлкө жана атайын кызматтардын жетекчилиги  менен байланышы бар экендигин айтып коркуткан.

Кармалган жаран КР Кылмыш-жаза кодексинин 204-беренесинин 2-бөлүгү (алдамчылык) боюнча Бишкек шаардык Ички иштер башкы башкармалыгынын убактылуу кармоочу жайына киргизилди.

КР УКМК мындай алдамчылыктардан жабыркаган жарандардан тиешелүү арыз менен же УКМКнын нөөмөт кызматына телефон аркылуу кайрылууну суранат 0312 660475. Анонимдүүлүккө кепилдик берилет.

Заманбап технологияларынын өнүгүшү менен пайда болгон көптөгөн позитивдүү көрүнүштөргө жанаша   заманбап технологиялар мейкиндигинде жана аларды колдонуу менен жазалган кылмыштуу аракеттер  өнүгүүдө.

Заманбап технологиядарды колдонуу менен ишке ашырылган кылмыштуу курамдардын бири бул- коомчулукта “телефондук алдамчылык”  аталышта белгилүү болгон, алдамчылык кылмышы жана жоругу.

Телефондук алдамчылык- алдамчылык кылмышынын жана жоругунун  заманбап түрү деп атаса болот, өз учурунда  мобилдик алдамчылык телекоммуникация чөйрөсүндөгү эң  кенири жайылган кылмыш.

Адатта  телефондук алдамчылар өзүнүн кылмыштуу  аракеттерин  ишке ашыруу үчүн интернет мейкинидигин жана   уюлдук байланышты колдонуу аркылуу, атайын тандалган же туш келген жарандын ишеничине кирип аны алдоо аркылуу өз максатына жетет.

Телефондук алдамчылыкты ишке ашыруунун көп кездешкен түрлөрү:

–        жарандарга  ар кандай утутштарга ээ болгондугу боюнча кабарлап, утушту алуу үчүн кандайдыр бир суммадагы акча каражаттарын которууга же алардын банктык карталарынын маалымат берүүгө түртүү;

–        жарандардын туугандарынын, досторунун атын жамынып, телефон аркылуу жашоодогу оор абалга кабылгандыгын, тез арада акча каражаты керек болуп жаткандыгын айтып кандайдыр бир суммадагы акча каражатын которууга мажбурлоо.

Бүгүнкү күндө телекоммуникация каражаттарын колдонуу аркылуу жазалган алдмачылык фактылары боюнча Нарын ОИИБна жарандардан  жалпы 3 (үч)  арыз-даттануулар түшүп,  алар боюнча 3 (үч) сотко чейинки өңдүрүш иштери башталган.

Ошол себептүү, Нарын ОИИБы,  Нарын облусунун тургундарынан жана конокторунан алдамчылык менен күрөшүү максатында укук коргоо органдары менен тыгыз байланышууга жана телефондук алдамчылардан сак болуп,  интернет-мейкиндигинде тараган  шектүү шилтемелерди ( ссылка) жайылтпоого жана   телефондук алдамчылардын аракеттерине кабылган учурда алар тарабынан айтылган маалыматтарды текшерүү аракетин көрүүгө (мисалы тууганынын атын жамынын, оор абалга түшкөндүгү жөнүндө билдирсе, дароо ал тууганына таандык номер менен байланышуу же анын жанында болушу мүмкүн болгон адамга чалып маалымат алуу) чакырат.

Эгерде  шек жараткан чоочун абоненттик номерлер аркылуу жүргүзүлгөн  СМС-билирүүлөр, чалуулар түшсө дароо 102 ге билдирип,   далилдерди  сактап  калып өткөрүп  берүүңүздөрдү сурайбыз.

Бүгүн, 2-июлда Кыргыз Республикасынын УКМК тарабынан жүргүзүлгөн ыкчам-издөө иш-чараларынын жүрүшүндө, Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза кодексинин 358-беренесинин 1-бөлүмү (Мамлекеттик чек арадан мыйзамсыз өтүү) фактысы боюнча кылмыштардын жана жоруктардын бирдиктүү реестрине катталган сотко чейинки өндүрүштүн алкагында, эл аралык издөөдө жүргөн 1994-ж.т. «И.Р.А.» аттуу Россия Федерациясынын жараны кармалды.

Азыркы учурда, КР УКМК кармалган «И.Р.А.» Россия Федерациясынын аймагына экстрадициялоо боюнча зарыл болгон тергөө иш-чараларын жүргүзүүдө.

Маалымат катары: «И.Р.А.» Россия Федерациясындагы Алтай аймагынын Барнаул шаарында («Банк ишиндеги ири көлөмдөгү алдамчылык») боюнча оор кылмыш жасагандыгы үчүн Интерпол тарабынан эл аралык издөөгө алынган.  

2021-жылдын май айынын аягында Ош облусунун Араван районунун тургуну ички иштер органдарына анын укуктарын жана мыйзамдуу кызыкчылыктарын коргоп берүү жана мыйзамды бузгандарды жоопко тартуу өтүнүчү менен кайрылган.

Белгилүү болгондой, белгисиз бир адам арыз ээсинин ишенимине кирип, алдамчылык жолу менен 18 миң АКШ долларын алган. Арыз ээси бир аз убакыттан кийин карызды төлөп берүүнү талап кылганда, ал ар кандай шылтоолорду айтып, келбей кача баштаган, андан тышкары, коркутууга аракет кылып кылмыш дүйнөсүнүн айрым өкүлдөрүн ага акчадан баш тартууга мажбурлоо максатында жөнөтө баштаган.
2021-жылдын июнь айынын башында Ош облусунун Араван районунун дагы бир тургуну ички иштер органдарына кайрылып, 2017-жылы белгилүү бир жаран анын ишенимине кирип миллион сомдон ашык суммадагы акчаны алдап алгандыгын айткан. Андан кийин ар кандай себептерди айтып жолугуудан качып жүрөнүн айткан.
Эки арыз ээси тең бир адамга мыйзамдуу чара көрүүнү суранышкан.
Тергөө буйругунун алкагында ИИМдин КМКнын Үчүнчү башкармалыгынын кызматкерлери ыкчам-издөө иш-чараларын жүргүзүшкөн. Жакында ИИМдин КМКнын Уюшкан кылмыштуулукка каршы күрөшүү башкармалыгынын ыкчам кызматкерлери тарабынан көрүлгөн чаралардын натыйжасында 1986-жылы туулган жаран А.С. кармалган, ал мурда бир нече жолу соттолгон жана ИИМдин ыкчам каттоосунда уюшкан кылмыштуу топтун мүчөсү катары турат. Ошол эле күнү ал Бишкек ШИИББнин убактылуу кармоочу жайына киргизилген.
ИИМдин КМКнын Үчүнчү башкармалыгынын маалыматы боюнча, бул жаран мурда 8 эпизод менен алдамчылык иш-аракеттери үчүн 166-берененин 3-бөлүмү ( эски кодекс) менен жоопко тартылган.
2019-жылы ал Ош шаардык соту тарабынан соттолуп, сот пробациялык көзөмөлдү дайындаган. Бирок, соттолгон адам сыноо мөөнөтүндө жабырлануучуларга келтирилген материалдык зыяндын ордун толтуруу үчүн акча төлөгөн эмес. 2020-жылдын февраль айында жаран А.С. атын өзгөртүп, жаңы документтерди алган.
Биринчи май райондук сотунун чечими менен кармалган адамга карата камакка алуу түрүндө баш коргоо чарасы тандалды.
Тергөө амалдары уланууда.

2021-жылдын май айында Аламүдүн РИИБнө С.А. аттуу жаран арыз менен кайрылып, чала тааныш кыз анын “Лексус” үлгүсүндөгү автоунаасын ижарага алып, кийин аны күрөөгө коюп кеткенин билдирип ага карата мыйзам чегинде чара көрүп берүүнү суранган.
Бул факты кылмыштардын жана жоруктардын бирдиктүү реестрине Кыргыз Республикасынын Жазык кодексинин 204-беренеси (Алдамчылык) боюнча катталып, сотко чейинки өндүрүш иштери башталган. Бул тууралу Чүй облустук милициянын  басма сөз кызматы билдирет.

Жүргүзүлгөн териштирүү учурунда, арыздануучу 2015-жылдан бери жеке ишканалардын биринде ижарага автоунаа берип эмгектенээрин билдирген.
Анын айтымында жогорудагы кыз үч жылдан бери андан автоунаа ижарага алып жүргөн. Акыркы жолу 2021-жылдын февраль айынан 5-майга чейин келишим түзүлүп, жогорудагы автоунааны алып кеткен. Болжол менен 2021-жылдын апрель айынын аягында автоунаадагы GPS жабдуусу иштебей калган. Кийин арыз ээси автоунаанын турган жерин тактаган учурда автоунаа күрөөгө коюлганы аныкталган.  Жогорудагы кыз автоунааны кайтарып бербей ар түрдүү шылтоолорду айтып жүргөндүктөн милицияга арыз менен кайрылганы маалым болгон.
Чүй облусунун ИИББнын жана Аламүдүн РИИБдүн криминалдык милиция кызматкерлери тарабынан жүргүзүлгөн ыкчам тергөө иш-амалдарынын натыйжасында жогорудагы кыздын өзүгү аныкталып, кармалган. Ал 1995-жылы туулган А.А. убактылуу кармоочу жайга камакка алынып, кийин үй камагына коё берилген.
Учурда бул иш боюнча чогултулган тиешелүү материалдар сот органдарынын кароосуна жөнөтүлгөн.