КООМ

Кыргыз Улуттук илимдер академиясынын академиги, химия илимдеринин доктору, профессорКакин Сулайманкулов жана химия илимдеринин доктору, профессор Муса Балбаев сымапты иштетүүнүн экологиялык таза жолун табышты. Бул тууралуу КР УИА маалыматтык камсыздоо бөлүмү билдирди.

– Сымап иштеп чыгарууда көп зыян заттар бөлүнүп чыгат. Себеби аны алуу үчүн байытылган кенди 500 градуска чейин ысытуу керек. Анда сымап учуп, чөйрөнүн баарын булгайт: сууну да, жер кыртышын да. Мына ушул себептен сымап бөлүп чыгарууну дүйнө жүзү боюнча жабышууда. Бизде сымап бюджетке акча түшүрүүчү өндүрүш. Ошону үчүн биз сымапты иштеп чыгаруунун экологиялык таза жолун таап чыктык. Аны “Кыргызпатент” мекемесине бергенбиз. Алар бир жыл бою текшеришти. Мына ошол аракетибиз илимий жаңылык катары жакында тастыкталды.

Биз кендин концентратын алабыз, анын ичинде сымапты кармаган минерал –  киноварь бар. Ал башка химиялык затка эрийт экен. Концентратта  канча сымап чыгаарын болжолдоп эсептеп алып, ошого жараша химиялык затты жана аралашуу чөйрөсүн түзүү үчүн суу кошулат. Тутумунда сымап бар суюктук бөлүнүп алынат. Ага сурьманы кошкондо анын ичиндеги сымап бөлүнүп чыгат.

Окумуштуу, профессор Муса Балбаев сымапты пайдалануу жөнүндө төмөнкүлөрдү айтып берди:

– Сымап күндүзгү чырактарды жасоодо, парфюмерия өндүрүү тармагында, бетмайларды, алтынды өндүрүүдө, дары-дармектерди даярдоодо, коргонуу өндүрүшүндө  ченемине жараша пайдаланылат. Анан да бул ыкманы пайдаланууда сымаптын айынан пайда болуучу минимата оорусунан оолак болууга мүмкүнчүлүк бар.

Кыргыз Улуттук илимдер академиясынын академиги, химия илимдеринин доктору, профессорКакин Сулайманкулов жана химия илимдеринин доктору, профессор Муса Балбаев сымапты иштетүүнүн экологиялык таза жолун табышты. Бул тууралуу КР УИА маалыматтык камсыздоо бөлүмү билдирди.

– Сымап иштеп чыгарууда көп зыян заттар бөлүнүп чыгат. Себеби аны алуу үчүн байытылган кенди 500 градуска чейин ысытуу керек. Анда сымап учуп, чөйрөнүн баарын булгайт: сууну да, жер кыртышын да. Мына ушул себептен сымап бөлүп чыгарууну дүйнө жүзү боюнча жабышууда. Бизде сымап бюджетке акча түшүрүүчү өндүрүш. Ошону үчүн биз сымапты иштеп чыгаруунун экологиялык таза жолун таап чыктык. Аны “Кыргызпатент” мекемесине бергенбиз. Алар бир жыл бою текшеришти. Мына ошол аракетибиз илимий жаңылык катары жакында тастыкталды.

Биз кендин концентратын алабыз, анын ичинде сымапты кармаган минерал –  киноварь бар. Ал башка химиялык затка эрийт экен. Концентратта  канча сымап чыгаарын болжолдоп эсептеп алып, ошого жараша химиялык затты жана аралашуу чөйрөсүн түзүү үчүн суу кошулат. Тутумунда сымап бар суюктук бөлүнүп алынат. Ага сурьманы кошкондо анын ичиндеги сымап бөлүнүп чыгат.

Окумуштуу, профессор Муса Балбаев сымапты пайдалануу жөнүндө төмөнкүлөрдү айтып берди:

– Сымап күндүзгү чырактарды жасоодо, парфюмерия өндүрүү тармагында, бетмайларды, алтынды өндүрүүдө, дары-дармектерди даярдоодо, коргонуу өндүрүшүндө  ченемине жараша пайдаланылат. Анан да бул ыкманы пайдаланууда сымаптын айынан пайда болуучу минимата оорусунан оолак болууга мүмкүнчүлүк бар.

Кыргыз коомчулугунда издөөдө жүргөн, сыртынан өмүр бою кесилген, түштүк коогалаңын уюштурду дегендердин алдыңкы сабында турган Кадыржан Батыровдун ЕККУда сүйлөгөн сөзү көпчүлүктүн кыжырын келтирди. Анын кыргыз бийлигине айткан сыны, Конституцияны өзгөртүүгө каршы пикири, ошондой эле өзбектер геноцит болду дегени элдин ачуусун ого бетер келтирди. Бирок аталган жыйында анын жанында олтуруп алып  аны мактап, Кыргызстандагы саясый качкындардын бири деп тааныштырып туруп сөз берген Төлөйкан Исмаилова менен Азиза Абдурасулованы да эч ким сүйгөн жери жок. Керек болсо Кыргызстандагы укук коргоочулук миссиясын токтотуп, эл чогулган жерден кууп чыгыш керек. Булар кыргыз элинин кайгысынан акча табат деп жеригендер да четтен чыгууда. Ошондой эле кыргыз бийлиги абройлуу делген эл аралык ЕККУ деген уюмдун жетекчилигине нааразы болуп, биздин мамлекетти сыйлабаганы үчүн кылмышкер делген Кадыржанга сөз бердиңер деп, ал керек болсо 51 мамлекет мүчө болгон уюмдан чыгып кетүү  маселесин да көтөрүштү. Кадыржан Батыров эл аралык уюмдарга жана Кыргызстандагы эки укук коргоочуга таянып Кыргызстанга болушунча көө жапты. Эми Кадыржанга калканыч болгон эки укук коргоочуга эл каршылыгын көрсөтөбү, же мурункудай эле иш аракеттерин жүргүзө береби, аны убакыт көрсөтөр. Биз элдин пикирин билүү максатында айрым инсандарга кайрылып суроо салдык.    

– Кадыржан Батыровдун ЕККУда  “Кыргызстанда азчылык улуттар басмырланат, Конституция өзгөрбөсүн” деп айтканга укугу барбы?

– Кадыржан Баатыровдун ЕККУнун кезектеги жыйынына  катышышы, официалдуу түрдө сөз берип сүйлөтүү фактысы ЕККУнун Кыргыз мамлекетине туура эмес мамиле жасагандыктын белгиси деп түшүнсө болот. Кадыржан Баатыров – издөөдө жүргөн кылмышкер,  өмүр бою эркинен ажыратылган Кыргызстандын жараны. Өзү качып жүрүп мамлекеттин ички саясатына кийлигишип, демократиянын принциптерине сын айтып, мамлекеттин башкаруу системасына өзүн эркин сезип баа берип тургандыгы, жанына укук коргоочу Төлөйкан Исмаилованын отурушу атайылап даярдалган кезектеги ЕККУнун 2010-жылдагы Ош-Жалал-Абад окуясындагы комиссиянын жыйынтыгындагы өзбектерге геноцид жасашкан кыргыздар деген бүтүмүн тастыктагысы келген деп ойлоймун.

Экинчиден, Конституция боюнча Т.Исмаилова президентке болгон нааразычылыгынын негизинде багыт берсе керек деп ойлойм. Бул деген биздин башкы прокуратуранын, укук коргоо органдарынын, жалпы бийликтин алсыздыгы. Алты жыл бою эч кандай чара көрүшпөгөндүгүнүн натыйжасы келип чыкты. Бул Кадыржан Батыровдун Убактылуу өкмөттүн  мүчөлөрүнө арнап, сактап жүргөн бир жара турган “бомбасы” болсо керек.

Булак: Асман плюс

Кыргыз коомчулугунда издөөдө жүргөн, сыртынан өмүр бою кесилген, түштүк коогалаңын уюштурду дегендердин алдыңкы сабында турган Кадыржан Батыровдун ЕККУда сүйлөгөн сөзү көпчүлүктүн кыжырын келтирди. Анын кыргыз бийлигине айткан сыны, Конституцияны өзгөртүүгө каршы пикири, ошондой эле өзбектер геноцит болду дегени элдин ачуусун ого бетер келтирди. Бирок аталган жыйында анын жанында олтуруп алып  аны мактап, Кыргызстандагы саясый качкындардын бири деп тааныштырып туруп сөз берген Төлөйкан Исмаилова менен Азиза Абдурасулованы да эч ким сүйгөн жери жок. Керек болсо Кыргызстандагы укук коргоочулук миссиясын токтотуп, эл чогулган жерден кууп чыгыш керек. Булар кыргыз элинин кайгысынан акча табат деп жеригендер да четтен чыгууда. Ошондой эле кыргыз бийлиги абройлуу делген эл аралык ЕККУ деген уюмдун жетекчилигине нааразы болуп, биздин мамлекетти сыйлабаганы үчүн кылмышкер делген Кадыржанга сөз бердиңер деп, ал керек болсо 51 мамлекет мүчө болгон уюмдан чыгып кетүү  маселесин да көтөрүштү. Кадыржан Батыров эл аралык уюмдарга жана Кыргызстандагы эки укук коргоочуга таянып Кыргызстанга болушунча көө жапты. Эми Кадыржанга калканыч болгон эки укук коргоочуга эл каршылыгын көрсөтөбү, же мурункудай эле иш аракеттерин жүргүзө береби, аны убакыт көрсөтөр. Биз элдин пикирин билүү максатында айрым инсандарга кайрылып суроо салдык.    

– Кадыржан Батыровдун ЕККУда  “Кыргызстанда азчылык улуттар басмырланат, Конституция өзгөрбөсүн” деп айтканга укугу барбы?

– Кадыржан Баатыровдун ЕККУнун кезектеги жыйынына  катышышы, официалдуу түрдө сөз берип сүйлөтүү фактысы ЕККУнун Кыргыз мамлекетине туура эмес мамиле жасагандыктын белгиси деп түшүнсө болот. Кадыржан Баатыров – издөөдө жүргөн кылмышкер,  өмүр бою эркинен ажыратылган Кыргызстандын жараны. Өзү качып жүрүп мамлекеттин ички саясатына кийлигишип, демократиянын принциптерине сын айтып, мамлекеттин башкаруу системасына өзүн эркин сезип баа берип тургандыгы, жанына укук коргоочу Төлөйкан Исмаилованын отурушу атайылап даярдалган кезектеги ЕККУнун 2010-жылдагы Ош-Жалал-Абад окуясындагы комиссиянын жыйынтыгындагы өзбектерге геноцид жасашкан кыргыздар деген бүтүмүн тастыктагысы келген деп ойлоймун.

Экинчиден, Конституция боюнча Т.Исмаилова президентке болгон нааразычылыгынын негизинде багыт берсе керек деп ойлойм. Бул деген биздин башкы прокуратуранын, укук коргоо органдарынын, жалпы бийликтин алсыздыгы. Алты жыл бою эч кандай чара көрүшпөгөндүгүнүн натыйжасы келип чыкты. Бул Кадыржан Батыровдун Убактылуу өкмөттүн  мүчөлөрүнө арнап, сактап жүргөн бир жара турган “бомбасы” болсо керек.

Булак: Асман плюс

“Асман плюс” гезитинин 26-май 2016-жылы жарык көргөн санында “Орто Азияда бир президент бул дүйнө менен кош айтышат” деген темада төлгөчү Света Тойгонбаева менен болгон маек жарыяланган. Арадан үч ай өтүп Света айымдын айтканы айткандай келип, Өзбекстандын президенти Ислам Каримов сентябрдын үчүндө жерге берилди. Биз кайрадан Света айымга жолугуп, бу сапар да кызыккан суроолорубузга жооп алдык.

– Төбөлдөр тез арада Кыргызстандагы аттуу-баштуу көзү ачыктарды чогултуп депутаттардын жыйыны өтчү жерди тазалатпаса иши оңунан чыкпай кырдаал кыйындап, ал күтпөгөн жагдайлар орун алат. Депутаттардын да ыркы кетип, кыл чайнашкан кырдаал жаралат. Анткени, Акүйгө окулган кара дубалар жандырылбаса тескери таасирин берип, жогору жактагылардын ыркы кетип, анын кесепети өзүнө тийет. Ошондой эле Бишкекте кара дуба көп окулганы үчүн  борбор калаадан  оомат кетип, береке учуп жатат.  Кыргызстандын аурасы булганган үчүн оорунун түрлөрү да көбөйүп, андан карапайым эл жабыр тартып, мамлекетибиз туңгуюкка кептелип  жатат. Өлкө башчысы элге пайдалуу иш кылам десе, алгач Акүйдү, депутаттар  жыйын өткөргөн залды тазалатып, Кыргызстан кептелчү кыйынчылыкты алдын алышы керек. Ошондой эле кара дубаны чет мамлекеттен келген көзү ачыктарга эмес, Кыргызстандагы көзү ачыктарга жандыртса деле оң таасирин берет.

Булак: Асман плюс

“Асман плюс” гезитинин 26-май 2016-жылы жарык көргөн санында “Орто Азияда бир президент бул дүйнө менен кош айтышат” деген темада төлгөчү Света Тойгонбаева менен болгон маек жарыяланган. Арадан үч ай өтүп Света айымдын айтканы айткандай келип, Өзбекстандын президенти Ислам Каримов сентябрдын үчүндө жерге берилди. Биз кайрадан Света айымга жолугуп, бу сапар да кызыккан суроолорубузга жооп алдык.

– Төбөлдөр тез арада Кыргызстандагы аттуу-баштуу көзү ачыктарды чогултуп депутаттардын жыйыны өтчү жерди тазалатпаса иши оңунан чыкпай кырдаал кыйындап, ал күтпөгөн жагдайлар орун алат. Депутаттардын да ыркы кетип, кыл чайнашкан кырдаал жаралат. Анткени, Акүйгө окулган кара дубалар жандырылбаса тескери таасирин берип, жогору жактагылардын ыркы кетип, анын кесепети өзүнө тийет. Ошондой эле Бишкекте кара дуба көп окулганы үчүн  борбор калаадан  оомат кетип, береке учуп жатат.  Кыргызстандын аурасы булганган үчүн оорунун түрлөрү да көбөйүп, андан карапайым эл жабыр тартып, мамлекетибиз туңгуюкка кептелип  жатат. Өлкө башчысы элге пайдалуу иш кылам десе, алгач Акүйдү, депутаттар  жыйын өткөргөн залды тазалатып, Кыргызстан кептелчү кыйынчылыкты алдын алышы керек. Ошондой эле кара дубаны чет мамлекеттен келген көзү ачыктарга эмес, Кыргызстандагы көзү ачыктарга жандыртса деле оң таасирин берет.

Булак: Асман плюс

2016-жылдын 30-сентябрынан 3-октябрга чейин мезгил-мезгили менен жаан жаап, күн күркүрөшү, тоолуу райондордо кар жаашы, кээ бир райондордо жаан-чачын катуу жаашы күтүлөт. Айрым жерлерде батыштан соккон шамалдын ылдамдыгы секундасына 18-23 метрге жетет. Абанын күндүзгү температурасы Чүй, Талас өрөөндөрүндө 13…18° жылуулукка чейин, Ош, Жалал-Абад, Баткен облустарынын өрөөндөрүндө 17…22°, Ысык-Көл, Нарын облустарынын дыйканчылык аймактарында жана тоо этектеринде 11…16° жылуулукка чейин, тоолуу райондордо 0…5° суукка чейин төмөндөйт. Бул тууралуу КР ӨКМнин басма сөз кызматы билдирди.

Мындай туруксуз аба ырайы айыл чарба иштерин, автоунаа, энергетика жана коммуналдык кызматтардын ишин жана жайыттарда малды кармоону кыйындатат.

Шашылыш билдирүүнүн негизинде адамдардын өлүмүнө жеткирбөө жана материалдык чыгымдарды азайтуу максатында, 2016-жылдын 27-сентябрында КР ӨКМи тарабынан телефонограмма чыгарылып, тийиштүү Жарандык коргонуу кызматтарына, КР Өкмөтүнүн облустардагы ыйгарым укуктуу өкүлдөрүнө, Бишкек жана Ош шаарларынын мэрлерине жеткирилди жана уюлдук операторлор аркылуу элге СМС билдирүүлөр жөнөтүлдү.

2016-жылдын 30-сентябрынан 3-октябрга чейин мезгил-мезгили менен жаан жаап, күн күркүрөшү, тоолуу райондордо кар жаашы, кээ бир райондордо жаан-чачын катуу жаашы күтүлөт. Айрым жерлерде батыштан соккон шамалдын ылдамдыгы секундасына 18-23 метрге жетет. Абанын күндүзгү температурасы Чүй, Талас өрөөндөрүндө 13…18° жылуулукка чейин, Ош, Жалал-Абад, Баткен облустарынын өрөөндөрүндө 17…22°, Ысык-Көл, Нарын облустарынын дыйканчылык аймактарында жана тоо этектеринде 11…16° жылуулукка чейин, тоолуу райондордо 0…5° суукка чейин төмөндөйт. Бул тууралуу КР ӨКМнин басма сөз кызматы билдирди.

Мындай туруксуз аба ырайы айыл чарба иштерин, автоунаа, энергетика жана коммуналдык кызматтардын ишин жана жайыттарда малды кармоону кыйындатат.

Шашылыш билдирүүнүн негизинде адамдардын өлүмүнө жеткирбөө жана материалдык чыгымдарды азайтуу максатында, 2016-жылдын 27-сентябрында КР ӨКМи тарабынан телефонограмма чыгарылып, тийиштүү Жарандык коргонуу кызматтарына, КР Өкмөтүнүн облустардагы ыйгарым укуктуу өкүлдөрүнө, Бишкек жана Ош шаарларынын мэрлерине жеткирилди жана уюлдук операторлор аркылуу элге СМС билдирүүлөр жөнөтүлдү.

Мамалекетибиз тарабынан жүргүзүлүп жаткан «Коррупцияга каршы аракеттенүү» жөнүндөгү саясатын  Республикабыз боюнча алгачкылардан болуп, 2012 жылдан баштап Жалал-Абад областтык «Коррупцияга каршы Элдик Көзөмөл» коомдук бирикмеси уюшулуп, Минюстициядан каттоодон өтүп, бийлик, жергиликтүү өз алдынча башкаруу жана укук когргоо органдары менен биргеликте 250 миллион сомдон ашык коррупциялык элементтердин бетин ачууга жетишти. Ал эми  Мамлекетибиздин бийлик органдарына паракорлук жана коррупция менен күрөшүү саясатын ишке ашырууда, демократиялуу, укуктук мамлекетти курууга, элибиздин тынчтыгы үчүн, Мамлекетибиздин бүтүмдүгү үчүн жана 2012 жылдын 8-августундагы   «Коррупцияга каршы аракеттенүү» жөнүндөгү № 153 Мыйзамын, Кыргыз Республикасынын өкмөтүнүн 30-август 2012 жылдагы № 596 Токтомун, Кыргыз Республикасынын Президентинин 12-ноябрь 2013 жылдагы ПЖ №215 Жарлыгын ишке  ашырууга көмөктөшүү максатында Кыргыз Республикасынын Баткен, Ош, Жалал-Абад областарында жана Ош шаарында Түштүк регионалдык «Коррупцияга каршы Элдик Көзөмөл» коомдук бирикмеси уюшулуп, 2-сентябрь 2016 жылдагы Жалпы чогулушунун чечиминин негизинде башкаруу органынын башчылары шайланышты:

Булак: “Майдан.kg”

Мамалекетибиз тарабынан жүргүзүлүп жаткан «Коррупцияга каршы аракеттенүү» жөнүндөгү саясатын  Республикабыз боюнча алгачкылардан болуп, 2012 жылдан баштап Жалал-Абад областтык «Коррупцияга каршы Элдик Көзөмөл» коомдук бирикмеси уюшулуп, Минюстициядан каттоодон өтүп, бийлик, жергиликтүү өз алдынча башкаруу жана укук когргоо органдары менен биргеликте 250 миллион сомдон ашык коррупциялык элементтердин бетин ачууга жетишти. Ал эми  Мамлекетибиздин бийлик органдарына паракорлук жана коррупция менен күрөшүү саясатын ишке ашырууда, демократиялуу, укуктук мамлекетти курууга, элибиздин тынчтыгы үчүн, Мамлекетибиздин бүтүмдүгү үчүн жана 2012 жылдын 8-августундагы   «Коррупцияга каршы аракеттенүү» жөнүндөгү № 153 Мыйзамын, Кыргыз Республикасынын өкмөтүнүн 30-август 2012 жылдагы № 596 Токтомун, Кыргыз Республикасынын Президентинин 12-ноябрь 2013 жылдагы ПЖ №215 Жарлыгын ишке  ашырууга көмөктөшүү максатында Кыргыз Республикасынын Баткен, Ош, Жалал-Абад областарында жана Ош шаарында Түштүк регионалдык «Коррупцияга каршы Элдик Көзөмөл» коомдук бирикмеси уюшулуп, 2-сентябрь 2016 жылдагы Жалпы чогулушунун чечиминин негизинде башкаруу органынын башчылары шайланышты:

Булак: “Майдан.kg”