Акыркы маалыматтар боюнча Бишкекте өзүн-өзү өнүктүрүүгө арналган билим берүү борборлорунун саны өстү. Инсандык өнүгүү үчүн акчасын аябай, байма-бай тренинг, курстарга катышып жүргөндөр арбын. Мындай курстар чын эле адамды өнүктүрүүгө багытталганбы же акча табуунун жолуна айланганбы?
Мээрим Жээнбаева студент болгонуна карабай акчасын топтоп, өзүн өнүктүрүүгө жумшайт. Ал мындай борборлордон окуу жай бербеген билимди алаарын айтат: “Тренинг, курстардын пайдасы абдан көп. Андай жерлерде университетте окутулбаган нерселер берилет. Мен команда менен иштөөнү, убакытты туура пайдаланууну жана башка пайдалуу нерселерди алып жатам.” Жыйырма-отуз жылдык тажрыйбасы бар адистерден сабак алып жаткан Жээнбаева, алардын туура жол көрсөтөөрүнө ишенет.
Мындай интервьюсунан кийин биз да кызыгып, ал билим алып жаткан “Нур” академиясына бет алдык. Мында ай сайын жыйырмага жакын адам окуйт. Негиздөөчүсү Нурзат Токтосунованын айтымында, академия билим берүү министрлигинин уруксаты менен ачылып, алты жылдан бери иштеп келет. “Биздин окуу жайда эл алдында эркин сүйлөөнү, үндү туура колдонууну, коомдо өзүн алып жүрүүнү үйрөтөбүз жана психалогиялык жардамдарды көрсөтөбүз. Мугалимдер студенттердин добуш берүүсү менен тандалып алынат. Мындан сырткары тил курстарыбыз дагы бар. Ар шаршемби сайын окуучуларды ийгиликтүү адамдар менен жолугуштуруп турабыз. Курстун мөөнөтү 2 ай, акысы 3 миң сомду түзөт.” Эң негизги максаты таланты бар адамдарды ачуу экенин толуктады алып баруучу. Ошондуктан чымыны бар студенттерди көрүп калса аларды академиясына чыкырып, скитка кылып берет.
Академияда Мээрим өңдүү студенттер эле эмес, ар кайсы кесипте иштеп калган адистерди да көрүүгө болот. Көпчүлүгү тандаган ишин жактырбайт. Алып баруучулук өнөрү менен акча тапкысы келет же эл алдында уялбай, эркин сүйлөгүлөрү келет. Ушундай эле ой менен ар тармактагы билим берүү курстарына катышкандар көп.
Ушундай курстардын катарын “Само” өзүн-өзү өнүктүрүү борбору толуктайт. Ал 2007-жылдан бери иштеп келет. Борбордо бир нече тармактар боюнча тренингдер өткөрүлөт. Негизги тармак финансылык сабаттуулукту жогорулатуу, аны жөнгө салуу жана башкаруу. Бир тренинг орто эсеп менен миң сом. “Самонун” тренери Эгемберди Кубатов буларга токтолду: ”Жеке ишкерлер, ата-энелер, мектеп окуучулары жана студенттер үчүн ар кандай тренингдер өткөрүлүп турат. Жаштардын табигый жөндөмдөрүн таап берүүгө, убакытты туура пайдаланууга, өзүн-өзү өнүктүрүүгө үйрөтөбүз. Университетти бүтүргөн студенттердин кандай кесипте болбосун ишмердик менен алектенип кетүүсүнө жардам беребиз”. Муну менен чет өлкөгө кетип жаткандардын санын азайтууга аракет жасап жаткандыгын белгилеген Кубатов,бул окуудан өткөндөрдүн 10-15 пайызы дароо жыйынтык берээрин айтты.
Деген менен Кыргыз-Түрк “Манас” университетинин студенти Нурай Намазбекова курстардын пайдалуулугуна ишене бербейт. “Тренинг, курстарга барганда жалпыбызга сабак өтөт, өздөрүнүн башынан өткөн окуяларын айтып, шык берет. Бирок, ал дем бат эле жоголуп кетиши мүмкүн. Ал эми психологдор менен иштешсең алар жалгыз сага көңүл бурат, колдоо көрсөтөт. Максаттарыңа жетүүчү пландарды түзүп алып, тоодой болгон каршылыкка да туруштук берип, жолуңду улайсың”. Студент өлкөбүздө психология тармагынын анча өнүкпөй жатканын, батыш өлкөлөрү психологияга озгөчө көңүл бургандыктан көптөгөн ийгиликтерге жетишип жатканын кошумчалады.
Жогоруда айтылган окуу жайдын жатаканасында психология бөлүмү бар. Ар аптада бир жолу тренинг өткөрүп турат. Кандайдыр бир көйгөйү бар аталган университеттин студенти каалаган учурунда психологдун жардамын акысыз ала алат.
Студенттин мындай оюнан соң психологко кайрылдык. Психолог Назира Кубанычбектин айтымында, тренигдердин айрымдары адамды өнүктүрүү эмес, каржат табуу жолуна айланган. ”Учурда мындай борборлордун саны абдан көбөйдү. Анча-мынча атактуу болуп калган адамдар эптеп бир окуу борборлорун ачып алышкан. Белгилүү бир инсанды алып келип сүйлөтүп, өмүр баянын айттырып койуп тренинг деп атап алып жатышат. Албетте, таптакыр пайда бербейт деп айта албайм. Кандайдыр бир деңгээлде өнүгүүгө жардам бериши мүмкүн, бирок бул үстүртөн, жеңил-желпи болуп калат. Түбүнө чейин терең казуу үчүн психологдордун жардамы керек болот.”
Бишкекте билим берүү борборлору чачтан көп. Андан сырткары дээрлик ар ай сайын чет өлкөлүк спикерлер түрдүү темаларда тренингдерди уюуштурушат. Алардын орточо баасы миң сомду түзөт.
Демек, психологдон жардам алыңыз же курстарга барыңыз дей албайбыз. Анткени адам табияты ар түрдүү. Кээ бирөөлөрүнө курс, тренинг пайдалуу болсо, башкаларына психологдун жардамы тасирлүү. Эң негизгиси жашоодо өзүбүздү өнүктүргөндү, окуганды токтотпойлу. Анткени жашоо бизди окутканын токтотпойт. Билимдүү, өнүккөн адамдар өлкөнүн түркүгү.
Раатбек кызы Фатима, Кыргыз-Түрк “Манас” университетинин журналистика бөлүмүн студенти.
КОММЕНТАРИЙ КАЛТЫРУУ