ДАЙДЖЕСТ СМИ

Эмнегедир акыркы кезде парламент өз милдети болгон мыйзам чыгаруу иши менен алектенбей эле, ызы-чуунун, ушактын ордосуна айланууда. Бул тууралуу биз эмес, 6-мартта өлкө башчыбыз А. Атамбаев өзү айтты. Ал тургай президент парламентти таратуу керектигин да кошумчалады. Демек, өкүмдар айтып аткан соң, эл өкүлдөрү элге да, Ак үйгө да жакпай калыптыр. Бирок, спикер Ч.Турсунбеков баш болуп катардагы жарандарды кемсинте башташы булардын шиши толуп, өздөрү эле тарай турган маалы келип калгандыгынын белгиси. Мисалы, ЖК спикери Ч.Турсунбеков өткөн жумада пленардык жыйынды ачып жатып эле социалдык тармактарда парламентти сындап жазып жатышкандарды “чала сабаттар” деп балп эттире салды. Корсө, ага депутаттарды социал­дык тармактарда сындап жазгандар жакпайт экен жана “чала сабаттар” тура. Туура, социалдык тармакта сабаты төмөндөр деле көп денизчи. Би­рок ошол депутаттардын өзүн| сабаттуу деп айтууга болобу?  Чындап айтканда депутаттардын арасында чала сабат гана эмес, уурулар, жегичтер, чала бандиттер да толтура экенин карапай­ым калк айтып эле келатат го. Аларга караганда сабаты чала болсо да, мамлекетке, эч кимге  зыяны тийбей өзүн-өзү социалдык тармакта алагды кылып, бугун чыгарган карапайым адамдар жүз эсе жогору эмеспи?

Булак: “Майданkg”

 

7-марта Кыргызстандын президенти Алмазбек Атамбаев парламентти мөөнөтүнөн мурда таратуу жөнүндө сөз кылды: «Эки- үч айдан бери Жогорку Кеңеш депутаттык комиссия түзүү менен алек, ызы-чуу басылбай койду… Парламент күн өткөн сайын мыйзам чыгаруу органынан ушак-айың чыгаруучу органга айланып баратат. Балким, балыктай оозуна талкан салып отургандан, же парламентте мародорлерду өстүргөндөн көрө тарап эле кеткени туура болор…»

Адегенде оппозиционерлер камалып, суракка алынды эле, эми болсо парла­мент таратуу тууралуу сөз боло баштады. Кыргызстан кайрадан чачыроого бет алдыбы?

Бирок, кырдаалга учкай баам салганда баары башкача: Атамбаевдин билдирүүсүн ниет катары эмес, депутаттарга «эгер силер өзүңөрдү колго алып иштей баштабасаңар, парламент тарайт, көбүңөр өз ордуңардан ажырап каласыңар» деген эскертүү катары караш керек. Бул эскертүү биринчи кезекте президенттик КСДПнын мүчөлөрүнө тиешелүү.

Алгачкы жылдарда мыйзам чыгаруучулар арасындагы «бардак» президенттин командасына пайдалуу болчу. «Divide et impera» («бөлүп жар да, башкара бер») принцибин жетекчиликке алып, Атам­баев өлкөдө болуп жаткан окуяларга таасирин күчөттү. Депутатгардын айрымдары коркунуч туулганын инстинкт менен сезип турушту, бирок, парламент жалпы жонунан чечимдерди кабыл алуунун реалдуу борбору болгонго аракет да кылган жок. Мындай амбиция күчтү, убакытты талап кылып, ага караганда да маанилүү иш – бизнес менен шугулданууга тоскоол болмок.

Бирок, азыр кырдаал өзгөрдү, Алмазбек Атамбаев жылдын акырына чейин пре­зиденттик кызматынан кетүүгө тийиш. Андан соң парламентке келип, ири фракциянын жетекчиси катары жаңы президентке жана өкмөткө таасир этүүгө мүмкүнчүлүк түзүлөт. Бирок, муну чабал парламенттеги чабал партия менен ишке ашыруу кыйын. Ошондуктан Атамбаев мөөнөтү бүткөнчө КСДПны реформалап, бийликти транзиттөө учуруна өз тылын бекемдөөсү зарыл. Муну менен бир эле учурда өтө эле ашынган, баш ийбеген атаандаштарын коопсуздандырып коюуга да болот.

Парламент тарап кетиши күмөн

Азыркы депутатгардын көпчүлүк бөлүгү окуя ушундай өңүткө бурулушуна кызыктар эмес, анткени, кайра шайланып келиш үчүн бир топ күч жана каражат жумшоого туура келет (талапкерлик тизмеден орун сатып алуу 40 миң дол­лар турушу мүмкүн), ошондо деле жеңип чыкканга кепилдик жок. Мүмкүн болуучу шайлоолор партиялардын көпчүлүгү үчүн тобокелчилик жаратат. Партиялар­дын кайсы бири акыркы, 2015-жылдагы шайлоолордо алгандагыдан көбүрөөк орундарды алышы күмөн. Азыркы парламенттин курамындагы айрым партиялар дегеле «ыргып» кетүүлөрү мүмкүн. Бул жагынан «Ата Мекен» партиясынын абалы өзгөчө кооптуу. Анын лидери Өмүрбек Текебаев коррупция, алдамчылык беренелери боюнча айыпталып, эки айга СИЗОдо отурат. Анын тарапкерлери бүт күчтөрүн мобилизациялап, өз лидерин коргоого аракет кылышкандары менен жупуну ресурсу алардын Facebook дебатынын алкагынан ары чыгуусуна мүмкүндүк бербей жатат.

Бирок, айрым кыйынчылыктарга карабастан, акыркы окуялар Текеба­ев үчүн коркунуч гана туудурбастан, анын чоң саясатка кайтып келүүсүнө да шанс берип коюшу ыктымал. Акыркы жылдарда «Ата Мекен» менен Өмүрбек Текебаев позицияларын жоготуп баратышкан – каржы булактары азайып, аларга салыштырмалуу кыйла чогоол атаандаштары алкымдан алып, шайлоого катышуу кыйын милдетке айланып калган. Жеңиштер азайгандан азайып, 2015-жылкы шайлоодо «Ата Мекен» 7,75 пайыз добуш менен парламентке өткөн.

Эгер Текебаев эркиндикке чыга алса, ал акыркы мезгилде ээ болгон популярдуулугун пайдаланып, өзүнүн айланасына протесттик электоратты чогултууга жана бийлик партиясына чакырык таштоого мүмкүндүк алат. Бийлик үчүн бул олуттуу коркунуч болот.

Кайра шайлоо болсо азыркы парламенттеги партиялардын дээрлик баары коркунуч астында калат. КСДП (өткөн шайлоодо 27,4 пайыз добуш алган) ичтен олку-солку болууда, алар бул жолу да мурдагыдай добуш алары күмөн. «Кы­ргызстан» (12,87%) менен «Өнүгүү-Прогресстин» (9,3%) абалы деле ушундай. «Бир Бол» (8,5%) менен «Ата Мекендин» (7,75%) абалы өзгөчө начар, алар жаңы парламенттин курамына дегеле кирбей калуулары мүмкүн. Кайра шайлоодо Өмүрбек Бабановдун «Республика – Ата Журтуна» пайдалуу болушу ыктымал. Себеби, ал жетекчилери өнүгүүгө жана окутууга ресурстарын жумшап жаткан аз сандагы партиялардын бири.

Кыргызстанда парламенттин шайлоолор мөөнөтүнөн мурдараак өтүшүнө кимдер кызыкдар?

Биринчиден, бул бюджеттик пирогду бөлүшүү укугун талашкысы келген парламенттен тышкаркы саясый күчтөр. Алардын арасында акыркы жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарына шайлоолордо өзүн жакшы көрсөтө алган «Улуу Кыргызстан», «Табылга», «Мекеним Кыр­гызстан» сыяктуу партиялар мандат үчүн күрөшкө түшө алуулары мүмкүн. Шайлоо алдындагы компаниянын аркасы менен

нан тапкан жергиликтүү ЖМКлар, саясый технологдор, типографиялардьш ээлери, майрамдык жана нааразылык массовкаларынын уюштуруучулары да шайлоого кызыкдар.

Парламенттин шайлоолор өлкөдөгү кырдаалды өзгөртүшү мүмкүнбү?

Өзгөртө деле албайт го. Себеби, жергиликтүү саясый бирикмелер бири-биринен көп деле айырмаланышпайт. Программалардын аталышы эч кандай ролду ойнобойт – парламентке капчыгы калып, эки жүздүү кишилер барышат, өлкөнүн келечеги үчүн күйүп-бышкан идеалисттер андай бийиктикке жете алышпайт. Өлкөдөгү абал түп тамырынан бери өзгөрүшү үчүн же таптакыр жаңы адамдар бийликке келиши, же тышкы чакырыктар таасир этиши талап кылынат.

Өлкөнүн жакын арадагы саясый келечегин прзиденттердин, же партиялар­дын аттары эмес, кыйла маанилүү башка нерселер – анын ичинде бюджеттин аба­лы, тышкы каржылык карыз булактары, өлкөдөгү күйүүчү-майлоочу майлардын келүү булактары, кыргыз продуктыларын сатуунун негизги рыноктору, сугат суунун таңкыстыгы, электр энергиясын генерациялоо проблемалары, тышкы карыздарды төлөө мөнөтүнүн жакындоосу сыяктуу нерселер аныктайт. Азырынча Кыргызстандагылар «экономика ылдам темп менен өсүп кетет» деп үмүт кыла алышпайт. Президент Атамбаев көйгөйлүү маселелерди чечүүнүн ордуна оппоненттерин «сасыган партиялар» деп атап, депутаттар болсо блоггерлерди көзөмөлдөөнү күчөтүү керек деп демилге көтөрүп жатышат.

Баса, Бажы биримдиги иштей баштагандан бери алты жыл өттү, бирок, Кы­ргызстан алиге чейин чек араларда кы­ргыз продуктыларын экспорттоо үчүн зарыл болгон санитардык-карантиндик пункттарды даярдай алган жок.

Булак: “Азия ньюс”

 

1. Өмүрбек Бабанов

Байлыгы: $1,5 млрд.

Кызматы: экс премьер- министр, ЖК депутаты

Жашы: 46

Мурдагы СССР өлкөлөрүнүн эң бай адамдары чиновниктер болуп саналары жашыруун эмес. Алардын катарына өзү кедей мамлекет болгон менен Кыргызстандын чиновниктери да кирет. Бул тизмедеги биринчи орунду Өмүрбек Баба­нов ээлейт. Ал бийликке келгенче бизнес менен алектенген. Бир ка­тар пахта экспорттоо жана өлкөгө мунай азыктарын ташып келүүчү мамлекеттин капиталдык үлүшү бар ири фирмалардын жетекчиси болгон. 2005-жылы «жоогазын» революциясынан кийин КРнын ЖК депутаты болуп шайланган. 2007-жылы президент Курманбек Бакиевдин отставкасын талап кылган оппозициянын катарына кошулган. Революциядан кийин жана К. Бакиев өлкөдөн качып кеткен соң Алмазбек Атамбаев жетектеген өкмөттүн курамына кирип, биринчи вице-премьер- министр кызматын ээлеген. 2011- жылы октябрда А.Атамбаев пре­зидент болуп шайлангандан кийин премьер-министр болгон.

 

2. Аскар Салымбеков

 Байлыгы: $1,2 млрд.

Кызматы: КРнын ЖК экс- депутаты, ишкер

Жашы: 61

Борбор Азиядагы эң ири деп саналган «Дордой» базарынын ээси Аскар Салымбеков бир кездеги Москвадагы «Черкизов» база­рынын кожоюну Тельман Исмаиловдон айырмаланып, соода жайын тез-тез өзү текшерип турат: кызмат көрсөтүүчү ишкалардын ишин өз көзү менен көрүп, соодагерлердин сунуш, пикирлерин угат. Ушул эле жерде ал базардагылар менен катар отуруп тамактанып да калат. Анын карамагындагы базардын бир жылдык мамлекетке төлөгөн салыгы (ижара, коммуналдык кызмат, күзөт жана башка) $500 млн.го жакын. А. Салымбеков базардан тапкан кирешесинин суммасын ачык айтпайт. «Товардын 70%га жакыны бул жерден Россиянын Челябинск шаарынан тартып Красноярск крайына чейин кетет,- дейт А. Салымбеков. – Бул биздин аймак, ал эми европалык бөлүктү мурда товар менен Черки­зов базары камсыздап келген».

 

3. Алмазбек Атамбаев

Байлыгы: $650 млн.

Кызматы: Кыргыз Республикасынын Президенти

Жашы: 60

Үч ирет Кыргызстандын президенттигине талапкерлигин койгон. Үчүнчү ирет гана -2011-жылы 30-октябрда

биринчи турда Кыргыз Ре­спубликасынын Президенти болуп шайланган. Президенттик кызматка 2011-жылы 1-декабрда киришкен. Оппозицияда жүргөн кезинде бюджеттик каражатты туура эмес пайдалангандыгы үчүн бир нече сөз болгон. 2009-жылы президенттик шайлоо өнөктүгү учурунда Базар-Коргон районунда элдин алдына мас абалында чыккандыгы тартылган видеотасма тарап кеткен. А. Атамбаевдин өзүнүн айтуусунда, ал бизнести Союздун учу­рунда дүйнөлүк классиктердин китептерин орусчага которуп, Россияга сатып баштаган жана байлык топтогон. Ошондой эле ал азыркыга чейин, чет элдик дипломаттардын ишеним катын алганда жана чет мамлекеттерге расмий сапарга чыкканда биринчи прези­дент А. Акаев «Вольво» менен жүргөндө «Мерседес» мингендигин көп айткан. Ал эми анын атаандаштары Союздун учурунда КРнын жазуучулар союзуна Россиядан берилген ири гранттык акчаны пайдалангандыгын жана «Автомаш» баш болгон бир нече заводдорду менчиктештирүүдөн байыгандыгын айтып жүрүшөт.

 

4. Нариман Түлеев

Байлыгы: $500 млн.

Кызматы: ЖК экс-депутаты, Бишкек шаарынын экс-мэри

Жашы: 52

2008-2010-жылдары Бишкек шаарынын мэри болгон. Фрун­зе политехникалык институтунун «инженер-куруучу» адистиги боюнча жогорку билим алып, 1985-жылы аяктаган. 2013-жылы 29-июлда Бишкектин Ленин райондук соту Бишкектин мурдагы мэри жана «Ата-Журт» оппозициялык партиясынын депутаты Нариман Түлеевди 10 жылга эркинен ажыраткан. Н. Түлеев тергөө органдары тарабынан КРнын КЖКнын «коррупция» жана «кылмыштуу кирешелерин легалдаштыруу» беренелери боюнча айыпталган. 2016-жылы 7-майда Н. Түлеев соттун чечими мейен мунапыска ылайык жана мамлекетке келтирилген чыгымды толук кайтаргандыгы үчүн эркиндикке чыгарылган.

 

5. Кадыржан Батыров

Байлыгы: $400 млн.

Кызматы: ЖК экс-депутаты

Жашы: 60

Улуту өзбек, белгилүү ишкер, кыргыз парламентинин (Жогорку Кеңеш) экс-депутаты, Кыргызстандын өзбек коомунун лидери болгон. Ал Жалал-Абад шаарында атасынын атындагы Алим Батыров университетин түзгөн жана прези­денти болгон. 2-класстагы мамлекеттик кеңешчи. «Ватан» (Мекен) партиясынын саясый кеңешинин мүчөсү болгон. Улуттар аралык ынтымакты чыңдоого кошкон салымы үчүн «Даңк» медалы менен сыйланган. 2010-жылы 19-майда Убактылуу Өкмөттү колдогондугу үчүн өч алуу максатында Бакиевдин тарапкерлери ага караштуу А. Батыров атындагы Элдердин Достугу Университетин өрттөшкөн. Бирок ошол эле жылы Кыргызстандын түштүгүндөгү жүздөгөн адамдардын өмүрү кыйылган июнь окуясы үчүн айыпталып, К. Батыровго укук коргоо органдары тарабынан кылмыш иши козголгон жана ал качып кеткен. Учурда Швецияда саясый башпаанек алып, жашап жатат.

 

6. Борис Сан

Байлыгы: $350 млн.

Кызматы: ЖК экс-депутаты

Жашы: 66

Оюн бизнеси жана коомдук тамактануу тармагында иштеген ишкер. Жогорку Кеңештин экс- депутаты.

 

7. Карганбек Самаков

Байлыгы: $320 млн.

Кызматы: ЖК экс-депутаты

Жашы: 53

КРнын Толук жана Ыйгарым укуктуу элчиси. Юридика илимдеринин кандидаты. Депутат кезинде экономикалык жана фискалдык саясат комитетинин төрагасы болгон. Мамлекеттик кызматтын II класстагы мамлекеттик кеңешчиси.

 

8. Чыныбай Турсунбеков

Байлыгы: $300 млн.

Кызматы: ЖК спикери

Жашы: 55

Парламенттеги КСДП фракциясынын лидери болгон, бул фракциянын Нарын облусундагы саясый кеңешинин курамына кирет. Филология илимдеринин кандидаты. Чыныбай Турсунбековдун жубайы – Нуржан Тентимишова «Акылинвестбанктын» жалгыз акционери болуп саналат. Ал мындан тышкары «Акун» компаниялар тобунун – ун чыгаруу жана кайра иштетүү, тамак-аш азыктарын_э анын ичинде макарон азыктарьи суусундуктар, ичүүчү жана минералдык сууну чыгаруу боюнча ири холдингдин башкы директору болуп саналат.

 

9. Роман Шин

Байлыгы: $200 млн.

Кызматы: ЖК экс-депутаты

Жашы: 68

Ири ишкер, «Хепинес» жана «Арбат» сыяктуу казинолор түйүнүнүн ээси болуп саналат. Жергиликтүү газеталардын бири теги корей саясатчы тууралуу мындай деп жазган: «Роман Шин депутат болуп туруп өзүнүн бизнесин коргогон, бирок кыргыздар үчүн дээрлик эч кандай жакшылык жасаган эмес. Мындай пайдасыз депутаттар толтура. Келерки шайлоодо биз депутаттарды тандоодо жаңылбашыбыз керек».

 

10. Акылбек Жапаров

Байлыгы: $250 млн

Кызматы: ЖК зкс-депутаты

Жашы: 51

Кыргызстандын мамлекеттик жана саясый ишмери, Жогорку Кеңештин II – V чакырылыштарынын депутаты; 2-класстагы мам­лекеттик кызматтын мамлекеттик кецешчиси; Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген экономисти, экономика илимдеринин доктору. 2012-жылы августта каржы министри болуп иштеп туруп Акылбек Жапаров, иштеген пенсионерлерге пенсиясын бербей коюну сунуштаган. «Мен мамлекеттик мекемелерде иштеп жаткан пенсионер­лерге пенсиясын төлөбөөнү сунуш кылам. Биз ашыкча социалдык чыгымдарга мораторий киргизүүнү сунуш кылабыз. Биздин өлкөдө бир иштеген адамга эки пенсио­нер жана эки жөлөкпул алуучу туура келет»,- деген ал. Акылбек Жапаров өзүнүн бул демилгесин Советтер Союзунда мамлекеттик мекемелерде иштеген пенсионерлер 50% гана маяна алышкандыгы менен түшүндүргөн.

Булак: “Майданkg”

 

–Марс мырза, президент Алмазбек Атамбаев кечээ жакында «парла­мент тарап эле кеткени оң» дегендей ойду кыйытты. Бул канчалык реалдуу?

-Мен ойлойм, ал жөн эле депутаттарды опузалап койду. Алар сөзсүз чочуп калат, себеп дегенде дагы бир жолу шайланып келгенге көбүнүн ресурстары, акча каражаттары жок. А чындыгында парламентти таратып, мөөнөтүнөн мурда шайлоо өткөргөн президенттин өзүнө деле пайдасыз. Би­рок, абал өтө эле курчуп, форс мажордук абал түзүлүп, кырдаал башкаруудан чыгып баратса, анда ошондой кадамга барышы мүмкүн. Азыр көрүп атпайбызбы, КСДП алдан тайып, потенциалы аябай төмөндөп кетти. Жаз келди, Текебаевдин тарапкерлери бүт күчтөрүн мобилизациялап, тышкы күчтөр да өз оюндарын башташы мүмкүн. Евробиримдик Текебаевдин ишине көңүл буруп, кылдат баам салып турат. Ушуга байланыштуу абал курчуй берсе, парламент тарашы ыктымал. Парламент кантип тарайт? Өзүн өзү таратуу жолу менен. Азыркы учурда башка варианттар жок. Анда азыркы саясый күчтөрдүн баары парламентке кайра шайланып келүү менен алек болуп калышат. Ушу кезге чейин түзүлгөн блоктордун баары чачырайт. Бирок, мен мындай вариант ишке ашарына ишенбейм.

–Жөн гана эмоция менен айтылган сөз дейсизби?

-Ооба.

–Акыркы мезгилдерде бир топ күтүүсүз кадрдык орун которуулар болду. Аалы Карашев депутат бо­луп келди, Фарид Ниязов кеңешчиликке орун которуп, Сапар Исаков аппарат жетекчилигине дайындалды. Бул жөн гана орун которууларбы, же президенттик шайлоого ка­рата даярдыкпы?

-Албетте, шайлоого даярдык. Фарид Ниязов аябай тажрыйбалуу уюштуруучу. Ал шайлоо алды штабын жетектеп калышы мүмкүн. Аппарат жетекчисинин кызматы – бул баш көтөрбөй иштөөнү талап кылган механикалык жумуш да. Ниязов ошондой машакаттан бошотулуп, уюштуруучулук

иштерди жүргүзгөнгө мүмкүнчүлүк алды. Карашев да аябай тажрыйбалуу уюштуруучу. Жакында Икрам Илмиянов да парламентке келет. Президент КСДПны ичтен тазалап, мыкты кадрлар менен чыңдап атат.

–Кээ бир серепчилер божомолдогондой, Сапар Исаков президенттин мураскери болуп калышы мүмкүнбү?

-Азыр мураскер деген сөздүн өзү эле терс мааниге ээ болуп калды. Мураскер катары ким гана дайындалбасын, эл аны кабыл албайт. Сапар Исаков өзү деле «андай маселе күн тартибинде жок» деп айткан. Менимче, бул жөн га­на алаксытуучу маневр болуп атат го. Фарид Ниязов штабдын ишин, шайлоо алды компаниясын уюштурушу үчүн аны аппарат жетекчилигинен бошотуу керек болду. Анын ордуна Сапар Иса­ков барды. Анын милдети – жөн гана аппаратты жетектөө. Элдин баарынын көңүлү Сапар Исаковго бурулуп кал­ган учурда бийлик президентке баш­ка бирөөнү даярдап жатат. Ал Жээнбеков сыяктуу биз билген кишилер эмес, башка бирөө болушу мүмкүн. Албетте, Бакыт Төрөбаев менен Өмүрбек Баба­нов да эмес. Булар карама-каршы жээктегилер. Негизи эл коррупцияга аралашпаган, таза адамдардын келишин каалап турат.

–Өмүрбек Текебаевдин камалышы канчалык туура болду? Чоң окуялардын алдында бийлик өзүнө-өзү проблема жаратып алган жокпу?

-«Ата Мекендин» кадыры төмөндөп,Текебаев Феликс Кулов сыяктуу эле саясый аренадан кеткени калган. Эми бийлик аны камоо менен «мученикке» айлантып, аброюн көтөрүп салды. Текебаев муну түшүнүп, Венадан эч камырабай учуп келбедиби. Себеби, кан­чалык куугунтукка кабылса, рейтинги ошончолук өсөрүн билет. Азыр чындап эле рейтинги өсүп, Атамбаев менен тирешүүдөн упай жыйнап атат. Бийлик аны «тындым кыла» да албайт. Мын­дай «патовый» абалдан жүзүн жоготпой чыгуунун бир гана жолу – бирөөлөрдү жиберип, Текебаев менен тил табышуу.

Булак: “Азия ньюс”

Ак үйдөгүлөр карапайым калктан ушунчалык эле коркушабы же жаз алды менен күзүндө болуучу парламенттик шайлоонун камылгасыбы, айтор күндөн-күнгө элден алыстап, бийлик өзү менен өзү болуп баратат. Байкаган адамга азыр Кыргызстанда коом үчкө бөлүнүп калгандай: Ак үй, парламент, өкмөт, орто катмардагы “жакшылар”, криминалдык топтор жана баарын багып, эзилип жаткан кара таман букаралар. Өткөн жумада Жогорку Кенеш дагы бир жорукту баштап, жарым миллиондон ашык сомго дарбаза сатып алууга тендер жарыялады. Анын алкагында эки ачылма темир дарбазалар орнотулат. Куруучу компания апрелдин башында аныкталып, андан соң орнотуу иштери башталмакчы. Бир дарбаза үчүн 280 мин сом, жалпысы 560 мин сом ушул эки дарбазага каралууда. Биз билгенден Бишкекте ушундай сапаттуу, кнопка менен ачылып-жабылган дар­базалар 50-60 мин сомдун эле тегерегинде. Мамлекеттин ички-тышкы карызы камырдай ачып, 5 млрд, долларга жетип жатканда жок жерден эле бүтүн дарбазаны алмаштыруунун канчалык зарылчылыгы бар эле? Ошол эле Россия, АКШ, Англия жана башка цивилизациялуу мамлекеттердин парламенти эч кандай тосмосу жок эле турат. Андан көрө биздикилер элдин көйгөйүн чечпейби. Эл бир толкуса, Ки­тай дубалын курсан деле ашып өтүп кетер…

Булак: “Майданkg”

Кээде «булт» этип чыга калып, бүгүнкү бийликти сындап калмай адаты бар Кубатбек Байболовду коомчулук жакшы билет. Оппозициянын каршылык көрсөткөн тегерек столдорунда Кубат мырза катышып, өз ой-пикирлерин бөлүшүп, бүгүнкү бийликти кетирүү идеясын колдогондой жүргөнү байкалат. Баса, 2010-жылдан кийин революциянын шарданы менен Байболов башкы прокурор болуп калганы, ошондо «Мегакомго» байланыштуу чатактарга аралашканы, анан көп узабай ошонун кесепетинен кызматынан кол жууганы эсибизде. Таңгалычтуусу, «Мегакомдун» чуусу ушул күнгө чейин бүтпөй, ортодон былыктар чыгууда. Тымызын тергөөнүн натыйжасында, Байболовго карата да материалдар иликтенип атканы, жакында чет-бучкагы  чыгаары боюнча каңшаар тарады.

Булак: “Азия ньюс”

Убактылуу өкмөттүн мурдагы мүчөсү Кеңешбек Дүйшөбаевдин башына ала булут айланып тургандай. Эсиңерде болсо, 2010-жылдан кийин ал УКМКны жетектеп турган кезинде, ЖМКларга суук кабар тараган. «Дүйшөбаев автоунаасы менен түн ичинде бир жаранды тебелетип кетти» деген мааниде. Кеңешбек мырза бул боюнча кар­шы пикир айтып, ушак катары сыпаттаган болчу. Көн өтпөй уу-дуу кептин арты бас-бас болуп, тынчып калган эле. Кызыгы, айрым маалыматтар боюнча ошол окуя учурда иликтенип атканы, эгерде чындап илинчээги табылса, иш кайрадан көтөрүлө турганын эшиттик. Аныгында, алты жылдай убакыт өтүп кеткенден соң тиешелүү фактыларды табуу кыйынга турбайбы? Буга чейин Дүйшөбаев оппозициялык маанайда ой-пикирлерин билдирип, Акүйгө каршы күрөшүп келатканы белгилүү. Балким бир жеринен жаза тайса, жоопко тартылабы?

Булак: “Азия ньюс”

Эмнегедир акыркы мезгилде кыргызстандыктарга ири суммадагы акча берип, бирок кийин же акчасын кайтарып ала албай же ошол “соодасын” бүтүрө албай талаада калган чет элдик миллиардерлер көбөйүүдө. “Мегаком” компаниясын алам”- деп 1 млн. доллар берген болчумун” деген билдирүүсү менен үлкөн саясатчы Ө.Текебаевди каматып жиберген Л.Маевский аттуу россиялык ишкерден кийин дагы бир Клайв Палмер аттуу австралиялык миллиардер кыргызстандык Евгения Беденова аттуу айымга алданып калгандыгын айтып чыкты. Бул кургурун да ашык-кеми жок 1 млн. доллар ак­часын жогорудагы жердешибизге алдатып жиберген имиш. Клайв Палмер – Австралиянын Улуттук либералдык партиясынын жетекчиси, тоо-кен тармагында ири бизнестери бар, эң бай адам. Палмер биздин жердешибизге мамлекетибиздеги тоо-кен тармагындагы өз кызыкчылыктарын жакшыртуу, колдон келсе жакшы ийгиликке жетишүү максатында жана Сингапурдун миллилардери менен жолугушуу уюштуруусу, ортомчулугу үчүн ушул акчаны берген экен. 2011-жылы Пал­мер Беденованын жардамы менен Сингапурда издеген миллиардери ме­нен жолугушкан. Анүчүн Е.Беденовага атайы учакты 250 миң долларга жалдап да берген. Беденова Бишкекте 2 баласы менен 260 миң доллар үйдө жашайт экен. Мунун баары Палмерге тийешелүү “Queensland Nickel” компаниясынын ишин токтоткону боюнча жүрүп жаткан Австралиядагы сотто калкып чыккан. Өз убагында чөгүп кеткен “Титаниктин” туп нускасы жаратууга акчасын аябаган Палмердин эмне себептен катардагы кыргызстан­дык кызга иши түшүп калганы азырынча белгисиз.

Булак: “Майданkg”

Биз «Көмүскөдөгү өкмөт» деген маани кандайдыр бир жашыруун түрдө расмий бийликти башкарууга аракет жасаган  экинчи бир бийликти айтабыз. «Көмүскөдөгү өкмөт» адатта, официалдуу бийлик начар болгон кезде түзүлөт. Менимче, анын мыйзам менен шөкөттөлгөн жол-жобосу да жок. Эми бул маселе өтө эле узун маселе… Жыл башында Кыргызстанда «Көмүскөдөгү өкмөт» түзүлдү. Анын курамында «Бүтүн Кыргызстан», «Эрк», «Ишеним» деген партиялар жана эки-үч коом-соом кошулуптур го. «Эми бул көмүскөдөгү өкмөт көрүнүп турган өкмөттүн ишин сындап, гана тим болбостон жардам да берип турат, буюрса, мамлекетибиздин экономикалык, социалдык абалы кыйла оңолот» деп кыйкырык-сүрөөн болуп эле жатып калды. Бул өкмөттүн курамына мурун кыйла кызматтардын «башын жеген», азыркы бийликке керексиз болуп калган немелер кириптир. Кызыгы, «көмүскө өкмөттүн» премьер-министри болуп, кызматтан айдалган Коопсуздук кызматынын төрагасынын мурунку орун басары Марат Иманкулов деген жигит экен. Бул жигитти бир-эки ирет телевизордон көргөнүм бар. Ошондой бир көрсөтүүдө: «Эй, Абдил Сегизбаев, мен сенден коркпойм! Мага бок да кылалбайсың!» деп атпайбы. Э балекет баскыр, саясатчы болом деп талпынып алып, анан ушинтип көчө бандитиндей болуп сүйлөйбү?!Ошондо ушул жигит бир-эки кишини баса калчу дарамети бар эле терең эмес жигит көрүндү…Э балекет баскыр, саясатчы болом деп талпынып алып, анан ушинтип көчө бандитиндей болуп сүйлөйбү?! Ошондо ушул жигит бир-эки кишини баса калчу дарамети бар эле терең эмес жигит көрүндү… Марат Иманкулов өмүр бою аскердик тартип менен жүргөн, ишти көңүлү менен эмес приказ менен жасаган адамдар шалтурук өңдүү катып калат, алардан ийкемдүү саясатчы чыкпайт… Иманкуловдун орун басары Турсунбай Бакир уулу көп жыл депутат болду. Бул иним жөнүндө бир билгеним, эгерде ал бийликке келсе, анда биздин мамлекет ислам дининин канондору менен жашаган мамлекет болмокпуз…«Көмүскөдөгү өкмөттүн» тизмесинде Накен Касиев аксакалдын жүргөнү кызык экен. Бу киши Акаев заманында жакшы жүрдү, «жакшы көптү» деңгээлине деле жетти окшойт… министр, губернатор, президенттик аппарат башчысы болду.  Анан Акаев жексур кебетесинде чет жерге дырдыккандан кийин деле, Касиев «Акаевдин куйругу» катарында куугунтукталбастан, дурус кызматтарда иштеп жүрдү. Кийин, жүрө-жүрө бош калды. Анан эл оозуна алынып калган немелер тынч жата албайт турбайбы… «көмүскөдөгү өкмөттүн» курамына кирип дагы бир жерге илинип турушум керек деген чындыгынын туткунунда калып жатпайбы… Феликс Куловдун баскан жолу жаманы жана жакшысы менен эл оозунда. Мен деген кызматтардын бардыгында иштеп турду. Кезегинде элим деп да жүргөн, дагы бир кезеги келгенде жарылганча жеген, ал дагы пенсиясын «кемирип», коюп жата берген «шүгүрчүлүктөн» куру экен…Эми башкаларын тизмектебей эле коёлу. «Көмүскөдөгү өкмөт» элге жарыя салып жатат: биз деген өкмөткө жардам беребиз, биз деген мамлекетибиздин экономикалык, социалдык абалын оңдоого, чыныгы демократиянын орношуна жардам беребиз… дегенден баштап далай жакшылыктарды алып келмей болуп жатышат. Болсун. Тилеги жакшы. Бирок, бул «өкмөттүн» курамында бычакка сап бир жигит көрүнбөйт го?.. Далай кызматтарда иштеп майнабын чыгара албагандар, кызматтан куулгандар, кызматка илинбегендер, популисттер, жана башка «бир немелер» жөн жата албай эле ар кандай коомдорду, кыймылдарды, партияларды, топторду түзүп, эл көзүнө наркы-терки жойлоп, кыйын инсан эсебинде басканын айт. Эй, ошолор, андан көрө жегениң жегениңди, пенсионериң пенсияңды чыгымдап, жериң барың жериңди иштетип, жериң жогуң бирөөлөөргө иштеп, катын-балаңды дурустап багып адамдык парзыңды өтөбөйсүңбү!

Булак: “Багыт.kg”