КООМ

Тергөөчү Карыбек уулун эки айга, тергөө бүткөнгө чейин камоону соттон өтүнгөн.

Мунун алдында Ош шаардык сотунун судьясы Улукбек Карыбек уулунун кармалышын мыйзамдуу деп тапкан.

Жактоочу Жылдыз Кадырова Карыбек уулуна каршы арыз жазгандар боюнча сотко кайрылышарын билдирди.

Соттук отурумду видео, сүрөткө тартууга уруксат берилген эмес. Блогерди колдоп келгендер буга нааразылыгын билдирип, сот ачыктыгы сакталбай жатканын белгилешти.

15-июлда Карыбек уулу “Бейбаштык” беренеси менен козголгон кылмыш иштин алкагында Ош шаардык Ички иштер башкармалыгынын убактылуу кармоочу жайына 48 саатка камалганы белгилүү болгон.

Ош шаардык милициясынын басма сөз катчысы Абсаттар Тавакалов Ош облустар аралык клиниканын төрөт стационарынын башкы дарыгери блогерге чара көрүүнү өтүнүп кайрылганын ырастаган. Ал 7-июлда белгисиз журналисттер төрөт үйүнө уруксатсыз кирип келип, видео тасмага тартып, жумушка тоскоолдук жаратып жатканын билдирген.

Ош шаардык милициясы билдиргендей, блогерлер төрөт үйүнүн эки кызматкерине баш бербей түртүп кирген, жаңы көз жарган он чакты келинден маек алган. Блогердин аракетинен улам аталган оорукана 37 миңге жакын материалдык зыян тарткан.

Ички иштер министрлиги блогер Улукбек Карыбек уулуна байланыштуу башка иш боюнча топтолгон материалдар Бишкектин Биринчи Май райондук сотуна жиберилгенин 15-июлда кабарлады. Блогер “милициянын мыйзамдуу талаптарына баш ийген эмес” деп шек саналууда.

ИИМдин маалыматына ылайык, 2023-жылдын 10-июлунда блогер Саламаттык сактоо министрлигинин имаратына видео тартуу тобу менен кирип барган. Күзөт кызматы аларды министрдин иш бөлмөсүнөн чыгуусун өтүнгөн учурда ЖМК жөнүндө мыйзамга таянып өздөрүн орой алып жүрүп, коомдук тартипти бузган.

Жогорудагы аталган факт Биринчи Май райондук ички иштер бөлүмүнүн маалыматтарды каттоо электрондук журналына катталып, текшерүү иштери башталган.

Улукбек Карыбек уулу мыйзам бузбаганын жана бейбаштык кылбаганын билдирген видео таратты. Ал өзү дагы видеоаппараттарын тартып алууга аракет кылган дарыгерлерге карата арыз жазганын, бирок ал каралбай жатканын айткан.

Анын Ютубдагы каналына 500 миңден ашык адам катталган. Ал мамлекеттик мекемелердеги коррупциялык иштер, тейлөөнүн сапаты боюнча видеолорду жарыялап турат.

12-июлда “Ош облустук оңолбос төрөт үйү” деген материал чыгарган. Анда төрөт үйүндөгү шарттар жана жарандардан акча талап кылуу фактылары тууралуу сөз болгон.

Быйыл сентябрь айында күчүнө кире турган мыйзамга ылайык, соцтүйүндөрдө жалган маалымат тараткандарга административдик айып пул салуу жана инфлюенсерлерди расмий эсеп-кысап жүргүзүүгө милдеттендирүү да каралган.

Жалган маалымат таратууга күнөөлүү деп табылган жеке жактар 69 миң теңге (155 доллар), ишкер-инфлюенсерлер 138 миң теңге (311 доллар) өлчөмүндө административдик айып пул төлөйт. Бул үчүн өлкөнүн Административдик укук бузуулар кодексине “Жалган маалымат жайгаштыруу жана жайылтуу” деген жаңы берене кошулду.

Казакстандык укук коргоочулар бул мыйзам аркылуу ар бир блогер “жалган маалымат таратты” деген шылтоо менен жоопкерчиликке тартылып калышы мүмкүн экенин эскертүүдө.

Эксперттер мындай мыйзамды кабыл алуунун кажети жоктугун, башка мыйзамдар деле ар бир жаранды өз кирешесинен салык төлөөгө милдеттендирерин айтып жатышат.

Тажикстанда блогерлерди салык төлөөгө милдеттендирүү сунушталууда – бул кандай иштейт?

Бул тууралуу бүгүн 5-июлда Кыргызстандын Түркиядагы элчиси Руслан Казакбаев билдирди. Анын айтымында, кыз бүгүн аман-эсен табылды:

«Кыргызстандын ички иштер министри Улан Ниязбековдун жана Түркиянын ички иштер министринин орун басары Мехмет Акташтын жеке көзөмөлүнүн, тыгыз иштөөсүнүн натыйжасында Стамбулдун Кадыкөй районунда кыз аман-эсен табылды, анын туугандары жанында. Улан Ниязбековго жана Мехмет Акташка ыраазычылык билдиребиз. Кыскача тергөө иштери болот, ошондон кийин кыз туугандары менен чогуу Кыргызстанга жөнөтүлөт».

20 жаштагы Жазгүлдүн апасы кызын таба албай жатканын айтып Кыргызстандын Стамбул шаарындагы Башкы консулдугуна 24-июнда кайрылган. Стамбулга Бишкектен учак менен жетип, андан ары автобус менен Болгариянын Варна шаарына жөнөп кетмекчи болгон кыздын жоголушу коопсуз миграция маселесин күн тартибине чыгарган.

Социалдык түйүндөрдө тараган маалыматтарда кыз акыркы жолу таанышынын Инстаграм баракчасынан апасына телефону жоктугун, кыйналып жатканын билдирип, ошол бойдон байланышка чыкпаганы айтылган.

Мекеменин маалыматына караганда, райондук акимчиликтин тынч жыйындарды өткөрүү жерлерин чектөө тууралуу чечимин мыйзамдуу деп таануу жөнүндөгү арызы 29-июлда каралып, канааттандырылды.

Эми, соттун бул чечимине ылайык, шаардын борбордук бөлүгүндөгү айрым жерлерде митинг-пикет өткөрүүгө 30-сентябрга чейин уруксат жок болот.

31-мартта Биринчи Май райондук соту акимчиликтин райондун айрым жерлеринде митинг-пикет уюштурууга 30-июнга чейин тыюу салган чечимин мыйзамдуу деп тапкан болчу.

Биринчи Май районунун аймагындагы президенттик администрациянын, Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитеттин (УКМК), Жогорку Кеңештин, Жогорку соттун, Орусиянын Кыргызстандагы элчилигинин тегереги, Ала-Тоо аянты, Эркиндик бульварынын Линейная көчөсүнөн Чүй проспектине чейинки тилкеси, Таттыбүбү Турсунбаева атындагы гүлбак жана Иван Панфилов атындагы парктын жанында митинг-пикет өткөрүүгө убактылуу тыюу салган чечим 2022-жылдын март айында кабыл алынган. Анын мөөнөтү улам узартылып келе жатат.

Мындан тышкары Ленин районундагы президенттик резиденция, Бишкек мэриясы, Украинанын, АКШнын элчиликтери жана улуттук филармония жайгашкан жерлер боюнча да тыюу салынганы кабарланган.

Акция өткөрүүнү каалагандар Максим Горький атындагы бакчага чогулса болот.

Анын айтымында, тараптар мындан кийин бул сыяктуу жаңжалдардын кайталанышына жол бербөө боюнча макулдашты.

Иркутск шаарындагы Ковыктинск газ кенинде иштеген кыргыз жана тажик жарандарынын ортосундагы калайман мушташ 23-июнда болгон. Анда тогуз киши – Кыргызстандын беш, Тажикстандын төрт жараны жараат алып, 30дан ашык адам кармалганы кабарланган.

Кыргызстандын Тышкы иштер министрлиги мушташка 500дөн ашык киши катышканын, ага түшкү тамактануу үчүн ашканага кезек талашуу себеп болгонун билдирген.

Орусиянын басылмалары укук коргоо органдары бул окуя боюнча тергөө иштерин улантып жатканын жазууда.

Орусияда Борбор Азиядан барган мигранттар арасында калайман мушташтар көп катталат.

3-июнда Санкт-Петербург шаарында кыргызстандык жана тажикстандык мигранттардын калайман мушташы болгон. Анда Кыргызстандын бир жараны ооруканага жеткирилген. Полиция беш кыргыз жаранын кармап, үчөөнү тергөө аяктаганча эч кайда чыкпоо шарты менен кое берген, калган экөө камалган. Полиция бул фактыга байланыштуу “Бейбаштык” беренеси менен кылмыш ишин козгогон.

Ал 27-июнда “Азаттыкка” курган маегинде мурдагы президентке мамлекеттин эсебинен коротулуп жаткан каражат эсептелип жатканын айтты.

“Анын өзүнө гана эмес, үй-бүлөсүнө, жакындарына да мамлекеттик жеңилдик берилген. Мен бул маселени парламентте көтөрүп, мыйзам алып чыгып, президент Садыр Нургожоевичке да кайрылып, бул кишинин экс-президент деген макамын алдырганга аракет кылам”, – деди Түмөнбаев.

Кыргызстанда экс-президенттерге мамлекеттен берилген жеңилдиктерди азайтуу боюнча мыйзам долбоору былтыр даярдалып, парламентте биринчи окуудан өткөн. Депутат Жеңишбек Токторбаев сунуштаган долбоорго ылайык, экс-президенттерге турак жай, автоунаа берүү, коопсуздугун камсыздоо жана бир катар шарттарды алып салуу каралган. Бирок муну демилгелеген депутат быйыл жыл башында “мыйзам кайра даярдалат” деген негизде аны чакыртып алган.

Кыргызстан эгемендик алган 1991-жылдан бери өлкөнү беш президент башкарды. “Экс-президент” деген расмий макам алардын экөөндө гана – Роза Отунбаева менен Сооронбай Жээнбековдо бар. Аскар Акаев менен Курманбек Бакиев “экс” макамынан 2010-жылдагы Убактылуу өкмөттүн декреттери, Алмазбек Атамбаев Жогорку Кеңештин 2019-жылдын 27-июндагы токтому менен ажыратылган.