ДҮЙНӨ ЖҮЗҮНДӨ

Сүйлөшүүлөрдүн жетинчи айлампасынын башталышы өткөн жумада АКШ, Орусия жана Иордания тарабынан макулдашылган ок атууну токтотуу режиминин биринчи күнүнө туш келди. Дональд Трамптын президенттиги тушунда алгачкы тынчтык орнотуу боюнча макулдашуу Женева сүйлөшүүлөрүнүн алкагында эмес, башка жерде жетишилди. Де Мистура Амманда Сириянын түштүк-батышында ок атууну токтотуу боюнча сүйлөшүүлөр өткөнүн билдирди.

БУУнун чабарманы макулдашуу негизинен бузулбаганын белгиледи. “Бардык макулдашууларда белгилүү бир мөөнөттөр каралган, биз абдан көңүл коюп байкоо салуудабыз”, – деген Де Мистура макулдашуунун сакталышына жакшы мүмкүндүктөр бар экенин белгиледи.

Оппозиция өкүлү Яхья ал-Аридиа “Франс пресс” агенттигине кезектеги сүйлөшүүдөн өтө көптү күтпөй турганын айтты. Мындан мурда дагы Мистуранын катышуусунда Женевада өткөн алтынчы айлампа сезилерлик натыйжа берген эмес.

Оппозиция кандай гана макулдашуу болбосун президент Башар Асад кызматтан кетиши керек деп талап коюп келатат. Ал эми Сирия өкмөтү Асаддын ролу талкууланбай турганын билдирүүдө.

Женевадагы сүйлөшүүлөрдөн сырткары ушул жылдын январынан бери Орусия, Түркия жана Ирандын кепилдиги менен Казакстан борбору Астанада дагы сүйлөшүүлөр өтүп келет.

Сириядагы кагылышуулар башталган 2011-жылдын мартынан бери 320 миңден ашык киши өлүп, миллиондогон адамдар жер которууга мажбур болушкан.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Ирактын аскерлери АКШ баштаган эл аралык коалициянын колдоосу менен Мосулду бошотуу операциясын 2016-жылдын октябрь айында баштаган.

Бириккен Улуттар Уюмунун маалыматына ылайык, 2014-жылы өздөрүн “Ислам мамлекети” атаган террорчулардын карамагына өтүп кеткен Мосул шаары үчүн салгылашуу миңдеген жай тургундардын өмүрүн алып, миллиондой адамды үй-жайын таштап качууга аргасыз кылды.

Бийлик Мосул үчүн негизги согуш аяктаганы менен, шаардын айланасындагы айылдарда “Ислам мамлекети” радикалдык террорчу уюмунун жоочулары мындан кийин да кол салууларды уюштура бериши ыктымалдыгын эскертти.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы“

Ок атуу өлкөнүн түштүгүндөгү Дараа, Кунейтра жана Свиида провинцияларында токтоду. Сириядагы адам укуктарынын сакталышына байкоо салуу боюнча британ тобунун башчысы аталган үч аймакта өкмөттүк күчтөр менен оппозициялык топтордун ортосундагы согуштук аракеттер жекшемби эртең менентен тарта токтоп, ок атышпоо режими сакталып жатканын билдирди.

Макулдашуу тууралуу жума күнү Орусиянын тышкы иштер министри Сергей Лавров билдирген. Дүйшөмбүдө Женевада Сириянын өкмөтү менен оппозиция делегациясы сүйлөшүүлөрдүн кийинки айлампасын өткөрүшү керек.

Май айында Астанада өткөн сүйлөшүүлөрдө Башар Асад режиминин союздаштары Орусия менен Иран жана козголоңчуларды жактаган Түркия өлкөдө төрт «деэскалация аймагын» түзүүнү макулдашкан. Бирок азырынча ал макулдашуу күчүнө кире элек, анткени тараптар Сириянын түштүгүндө жайгашкан коопсуз аймактардын бирин ким көзөмөлдөшү керектиги боюнча бир пикирге келише элек.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Гамбургда жыйынтыкталган «Чоң жыйырмалык» саммитинен кийинки маалымат жыйынында Путин Трамп менен болгон жолугушуусунда киберкылмыштуулук маселелери боюнча жумушчу топ түзүү тууралуу макулдашууга келгендиктерин айткан.

Путиндин бул билдирүүсүн АКШ сенатору, Чет өлкөлүк иштер боюнча комитеттин мүчөсү, демократ Бен Кардин катуу сынга алган.

Анын айтымында, Орусия АКШдагы шайлоого кийлигишүү менен саясий Перл-Харборго тете чабуул жасаган. Ал орусиялык хакерлердин АКШга карата жасаган көптөгөн чабуулдарына жана Кремлдин өткөн жылкы шайлоо өнөктүгүнө кийлигишүүсүнө жооп катары тез арада Москвага жаңы санкцияларды киргизүүгө чакырды.

Трамп Вашингтон НАТО боюнча милдеттенмелерин аткара турганын ырастады. «НАТО менен Польшанын ортосундагы күчтүү ымала мурдагыдай эле жаңжалдарды ырбатпай кармап туруу, ошондой эле мындан ары улуу державалар ортосундагы согуштун Европаны бүлүндүрбөөсү жана анын коопсуз аймак болуусу үчүн чечүүчү мааниге ээ»,-деди ал.

Москванын аймактагы аракеттери, анын ичинде Крымды аннексиялап, Украина чыгышындагы жикчилдерди коргоосу, ошондой эле АКШ жана бир катар Европа өлкөлөрүндөгү шайлоого ыктымал кийлигишүүсү Орусияга жакын жайгашкан Польшанын тынчсыздануусу күчөтөн.

Трамп Польша президенти менен бирге өткөргөн маалымат жыйынында Орусиянын АКШдагы былтыркы шайлоого ыктымал кийлигишүүсү тууралуу дагы айтты. Менимче, ал Орусия болгон, ошол эле маалда башка өлкөлөрдөгү башка адамдар да болушу ыктымал», -деди Трамп.

Мындан тышкары Трамп Түндүк Кореядан келген коркунучтарга каршы чечкиндүү күрөшүү ниетин билдирди. АКШ президентинин айтымында, Пхеньян эл аралык коомчулук айыптап жаткан баллистикалык ракеталардын сыноолорунун кесепетин сезиши керек. Ошол эле маалда Трамп НАТОгө мүчө өлкөлөрдү аскердик биримдиктин бюджетине көбүрөөк каражат бөлүүгө чакырды.

Сириядагы согуш тууралуу кеп кылып жатып, Трамп Башар Асад режими тарабынан химиялык куралдын колдонулушун айыптады.

Трамп Варшавага Чыгыш жана Борбордук Европанын лидерлеринин саммитине катышуу үчүн 6-июлга караган түнү келген.

Коопсуздук тармагындагы кызматташуу – Дональд Трамптын Варшавадагы сүйлөшүүлөрүнүн башкы темасы. Сапардын алкагында Польша АКШдан “Патриот” ракета системасын сатып алуу келишимине кол койду. Бул орусиялык “Искандер” системасына каршы турууга мүмкүнчүлүк берет.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Гамбургдагы мейманканалардын биринде өткөн жолугушуу эки саатка созулду. Негизинен сүйлөшүүлөр жабык эшик артында өттү.

Бүгүн баштала турган G20 саммитинин күн тартибинде дүйнөлүк соода жана климаттын өзгөрүшү боюнча маселелер талкууланат. Бул эки тема боюнча тең Германия менен АКШнын ортосунда келишпестиктер бар.

Буга чейин эки саясатчы Вашингтондо жолугушкан. Журналисттер Меркель менен Трамптын ортосунда солгун мамиле болгонун жазып чыгышкан болчу.

“Чоң жыйырманын” саммитин утурлай глобалдашууга каршы миңдеген демонстранттар Гамбургдун көчөлөрүнө чыкты. Аларды көзөмөлдөөгө жыйырма миңдей полиция кызматкерлери тартылды. Саммит маалында да калаага сегиз миңдей адам нааразылык акцияларына катышуу үчүн келери күтүлүп жатканын жергиликтүү расмийлер маалымдашты.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Дүйшөмбүдө күн мурун CASA-1000 долбоорунун катышуучуларынын саммити өттү.

Кыргыз өкмөтүнүн маалыматы боюнча Ашраф Гани энергетикалык тармак менен катар санариптик технологиялар тармагында, анын ичинде “Таза коом” долбоору менен кызматташууга даяр экенин билдирген.

Ооганстан президенти мындан тышкары ооган студенттеринин Кыргызстандагы окуу жайларда окуусуна мүкүнчүлүк берүүнү сунуштады.

“Таза коом” долбоорунун бет ачары 2017-жылы мартта болгон. Бул убакыт ичинде өкмөт аны эл аралык коомчулукка тааныштырууга үлгүрдү. Өлкөнү өнүктүрүү боюнча жаңы планды Huawei телекоммуникациялык гиганты, өкмөттү жана мамлекеттик органдарды санариптештирүү боюнча дүйнөлүк лидер болгон Эстония жана БУУнун башкы катчысы Антониу Гуттериш колдоду.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”