БОРБОРДУК АЗИЯДА

Тажикстандын Эмгек, миграция жана иш менен камсыз кылуу министрлигинин Орусиядагы өкүлчүлүгүнөн билдиришкендей, 25-марттан 24-апрелге чейин бардык тажик жарандары үчүн Орусиянын аймагында жүрүүсүн жана эмгектенүүсүн мыйзамдаштырып алуу мүмкүндүгү түзүлүүдө.

Маалыматка караганда, эгер мигрант Орусиянын аймагында мыйзамсыз иштеп жана мыйзамсыз жүргөн болсо, бул ай аралыгында ал административдик жоопкерчиликке тартылбайт. Андан сырткары Орусияда жүрүү мөөнөтү аяктаган тажикстандыктар бир айдын ичинде миграциялык кызматка кайрылып, өлкөдө жашап турууга жана эмгектенүүгө укук берген жаңы карталарды ала алышат.

«Эгер Тажикстандын жараны анын депортацияланышына себеп болчу кандайдыр бир мыйзам бузган болсо, ал Миграциялык кызматтын бөлүмдөрүнө кайрыла алат. Бул учурда ага карата административдик чаралар көрүлбөйт», – деп айтылат мекеме билдирүүсүндө.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Уюм Казакстан президенти Нурсултан Назарбаевге жолдогон ачык кайрылуусунда Мамайдын Алматыдагы тергөө абагында сабалгандыгы тууралуу билдирүүлөрдү иликтеп чыгууну, аны куугунтуктоону токтотууну жана иш боюнча адилеттүү соттук териштирүүлөрдү жүргүзүүнү сунуштаган. Кайрылууда ошондой эле Мамайдын жубайына карата айтылган коркутуп-үркүтүүлөрдү иликтеп, Мамайдын жана анын үй-бүлөсүнүн мындан аркы жеке коопсуздугун кепилдөө чакырыктары жазылган.

Арызга «Адил сөз», «Артикль 19», Журналисттерди коргоо комитети, Цензура индекси өңдүү жалпысынан 29 укук коргоо уюму кол койгон.

«Саяси калам. Трибуна» гезитинин редактору Жанболат Мамай мурдагы банкир Мухтар Аблязов тарабынан уурдалган БТА банктагы акчаларды адалдаштырууга айыпталып февралдын башынан бери камакта. Мамай коюлган айыптарды четке кагууда. 2009-жылдан бери Европада жашап жүргөн оппозициячыл саясатчы Мухтар Аблязов айыптоону «абсурд» деп атап, Мамай менен эч качан жолукпаганын билдирген.

Февралдын соңунда Жанболат Мамай адвокаты Жанара Балгабаева аркылуу тергөө абагында бирге камалган адамдар тарабынан сабалганын билдирген.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Евробиримдик орус бийлигин эл аралык милдеттенмелерин толук сактоого, адам укуктарын сыйлоого жана кармалган тынчтык митингинин катышуучуларын тез арада бошотууга чакырды. Орусиядагы нааразылык акциялардын катышуучуларынын кармалышын АКШ да айыптады.

Кремль ЕБ менен АКШнын билдирүүлөрүн «көңүлгө алуудан» баш тартты. Жооп катары Орусия президентинин басма сөз катчысы Дмитрий Песков “Европа Кеңешиндеги милдеттенмелер өлкөнүн ички мыйзамдарын бузуу зарыл дегенди билдирбейт”, – деди.

26-мартта Алексей Навальный тарабынан уюштурулган жемкорлукка каршы акциялар Орусиянын ондогон шаарларында өткөн. Бирок алардын көбүнө жергиликтүү бийлик тарабынан уруксат берилген эмес. Митингдердин жүрүшүндө жалпысынан бир нече миң кишинин кармалгандыгы кабарланууда. Навальныйдын өзү жана башка активисттер түрдүү айыптар менен 15 суткага камалышты.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Өкүлчүлүктүн маалыматына ылайык, билет баасы 1200 сомонини (140$ айланасындагы каражат) түзөт. Дүйшөмбү-Ташкент багыты боюнча учуулар аптасына бир жолу, ар шейшемби сайын аткарылып турат.

10-февралда Ташкентте «Сомон Эйр» жана «Өзбекстан аба жолдору» авиакомпанияларынын ортосунда сүйлөшүүлөр өтүп, Дүйшөмбү-Ташкент-Дүйшөмбү багыты боюнча ырааттуу аба каттамын ачуу маселеси талкууланган. Анда «Сомон Эйр» Өзбекстандын Авиакөзөмөл инспекциясынан уруксат алып, 20-февралдан тарта Дүйшөмбүдөн Ташкент аэропортторуна каттамдарды аткаруу укугуна ээ болгон.

Бирок 20-февралда “Сомон Эйрдин” Ташкентке болчу каттамы аткарылган эмес – авиакомпаниядан өзбек тарап «коопсуздук маселелеринен улам» тажик учагын Ташкентте кабыл алуудан баш тартканын билдиришкен. Бирок кийинчерээк “Сомон Эйрдин” жетекчилиги өзбек тарапка тиешелүү документтердин топтому өз учурунда жөнөтүлбөгөнүн аныктап чыккан. Буга байланыштуу компаниянын коммерциялык директору Алишер Рустамов баш болгон жооптуу кызматкерлери жумуштан алынган.

Өзбекстан менен Тажикстан шаарларынын ортосундагы ырааттуу аба каттамдары 1992-жылы, Тажикстанда жарандык согуш башталганда токтотулган.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Алардын бири Ширинбек Бозоровдун айтымында, өз көчөсүн электр жарыгы менен камсыз кылуу бала кезиндеги кыялы болгонун айтты.

«Өспүрүм кезимде атам менен бир канча жолу Дүйшөмбүгө баргам. Ошондо кийин жетиштүү акча таап калсам, сөзсүз биздин караңгы көчөгө электр алып келем деген чечим кабыл алгам», — деди ал.

Айтымында, электр зымдарын Орусиядан алып келишкен, лампаларды болсо райондун борборунан сатып алышкан.

Фархор районунун борборундагы Турсунзаде көчөсүнүн тургундары 20 жылдан бери электр жарыгысыз күн кечирип келишкен. Ооганстан менен чектешкен айылдын бул көчөсүндө райондун мечити жана чек ара мунарасы жайгашкан.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

– Мен Шавкат Мирзиёев Конституцияны бузуп президенттик ыйгарым укуктарга ээ болуп жатканда сындап чыккам. Азыр да аны туура эмес болгон деп эсептейм. Бирок анын президент катары аткарып жаткан иштеринин көбү, анын ичинде көптөгөн жылдар бою унутта калган элге кайрылып, анын көйгөйлөрүн уга баштагандыгы менде кайрадан үмүт отун жандырды. Бүгүнкү күндө өзбекстандыктар Мирзиёевден олуттуу өзгөрүүлөрдү күтүп жатат, алардын ичинде мен дагы бармын, – деди Мухаммад Салих.

Ошол эле маалда ал президент Шавкат Мирзиёевди элдин колдоосуна жана ишенимине таянып, өлкөдө саясий жана экономикалык реформаларды баштоого чакырды.

– Өлкөдө Мирзиёевдин экономикалык реформаларды жасоосуна тоскоолдук кылып жаткан топтор көп. Бирок бүтүндөй мамлекеттин күчү президенттин колунда. Ал кайраттуулук менен мамлекетти алардан тазалашы керек. Бул үчүн бир нече жыл талап кылынбайт, тез аранын ичинде башташы керек, – деди Салих.

Өзбекстандын Жогорку Кеңешинин депутаты, «Эрк» партиясынын түптөөчүсү Мухаммад Салих 1991-жылдын декабрындагы президенттик шайлоодо Ислам Каримовдун жалгыз атаандашы болгон. 1992-жылы өлкөдөгү репрессияларга нааразычылыгын билдирип, депутаттык ыйгарым укуктарын тапшырып берген. 1993-жылы «мамлекетке чыккынчылык кылуу» айыбы менен камакка алынган. Бирок дүйнө коомчулугунун басымы менен баш коргоо чарасы өзгөртүлүп, Ташкентен чыкпоо шарты менен бошотулган. Бирок ошол маалда Түркияга качып кетүү мүмкүндүгүнө ээ болуп, бүгүнкү күнгө чейин Стамбулда жашап келет.

Ишембиде оппозициянын акциясында полиция жүздөгөн адамды кармаган, арасында 20дан ашык журналист бар экени кабарланган. “Жаз” деп аталган укук коргоо борборунун кеңсесин тинтүү маалында 57 адам кармалган. Адамдардын жапырт кармалышын АКШнын Минсктеги элчилиги айыптаган. Дипломатиялык өкүлчүлүк Беларус бийлигин кармалган демонстранттарды бошотууга чакырган.

Өлкөдө 1918-жылдагы Беларус эл республикасынын түзүлгөн күнүн эскерүүгө арналган “Эркиндик күнү” жыл сайын белгиленет. Бирок быйыл анын катышуучулары “бекерпоздор салыгы” деп аталган мыйзамды чакыртып алуу талабына басым жасашты. Бул мыйзамга байланыштуу Беларуста февралдан бери нааразылык акциялары өтүп келет. Андан бери демонстрациялардын жүздөгөн катышуучулары камакка алынды. Жаңы мыйзамга ылайык, өлкөнүн расмий түрдө иштебеген ар бир жараны жылына казынага 200 еврого жакын акча төлөөгө милдеттүү.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Маалыматка караганда, кылмыштуу аборттор жеке клиникаларда жана турак үйлөрдө жасалган. 14-мартта жеке клиникалардын биринин жетекчиси менен №2 төрөт үйүнүн акушер-гинекологу турак үйлөрдүн биринде алты айлык боюнда бар келинге мыйзамсыз аборт жасашкан.

Тергөө документеринде аборттон кийин алар түйүлдүктү №2 төрөт үйүнүн крематорийине алып барып, өрттөп жиберүүгө аракет кылышкан. Иштин материалдарында жарым-жартылай күйүп калган түйүлдүктүн сүрөттөрү да бар, аны өрттөө маалында бардык тийиштүү документтер толтурулган эмес.

Эки дарыгерге карата мыйзамсыз медициналык операцияларды жасоо, документерди жасалмалоо жана кылмыштуу аборт жасоо беренелери боюнча кылмыш иши козголуп, камакка алынышты.

Алардан сырткары Самарканддагы №2 төрөт үйүнүн он беш дарыгери суракка алынып, шаардан чыкпоо шарты менен кое берилген. Учурда алар өз иштерин улантып жатышат.

Самарканддагы дарыгерлер кармалардан эки жума мурда Өзбекстан президенти Шавкат Мирзиёев өлкөдөгү төрөт үйлөрдүн начар абалда экенине нааразычылыгын билдирип, медицина кызматкерлери тарабынан акча талап кылуу учурларын сынга алган.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”

Маалыматка караганда, Казакстан курамасынын учагынын аргасыз конушуна шассинин түзүк эместиги себеп болгон. Футболчулар чартердик учак алмаштыргандан кийин Казакстанга учуп кете тургандыктары айтылууда.

Казакстандын Футбол федерациясынын басма сөз кызматы бул маалыматты ырастап, бирок кеңири маалымат берген жок.

Казакстан командасы жекшембиде 2018-жылы өтчү дүйнөлүк чемпионатка тандоо мелдештеринин алкагында Армения курамасына 2:0 эсебинде утулган.

Булак: “Борбор Азия жаңылыктар кызматы”