Кыргызстан-АКШ

Июнь айында 30 миңден ашуун башталгыч класстардын окуучулары USAIDдин «Окуу керемет!» долбоорунун колдоосу менен КР Билим берүү жана илим министрлиги тарабынан уюштурулган жайкы окуу жана эсеп лагерлерине катышышты. Кыргыз Республикасында мындай лагерлер 600дөн ашуун мектептерде жана 43 коомдук китепканаларда уюштурулду. Лагерлерде жайкы каникул мезгилинде балдардын функционалдык сабаттуулук көндүмдөрүнүн өнүгүшүнө салым кошкон кызыктуу жана практикалык окуу көнүгүүлөр сунушталды.

“Биз күнүнө эки саат убакыттын ичинде жаңы китептерди окуу, талкууларды уюштуруу жана окурман театрлары сыяктуу түрдүү ишмердүүлүктөрдү өткөрдүк. Балдар чыныгы жашоодогу кырдаалдардан алынган маселелерди чыгаруу менен да алектеништи. Лагерь алкагында окуучулар бийлеп, ар кандай оюндарды ойногонго да мүмкүнчүлүк алышты. Бул иш-чаралардын бардыгы окуучулардын командада жана өз алдынча иштөө, угуу жана тез жооп берүү көндүмдөрүн өнүктүрүүгө жардам берет,”- деп Жалал-Абад областынын  Сузак районунун башталгыч класс мугалими Айнагүл Раззакова ой бөлүштү.

Айнагүл эжекей окуу жана эсеп лагерлерин уюштуруу боюнча окутууга катышкан 1 200 мугалимдердин бири. USAID класстан тышкаркы окуу иш-чаралары боюнча колдонмону иштеп чыгып, аны менен мугалимдерди камсыз кылды. Колдонмодо окуу жана математика боюнча ар кандай деңгээлдеги көндүмдөрдү өрчүтүүгө жардам берген оюндар жана иш-чаралар боюнча нускамалар келтирилген.

“Ар бир бала ушундай лагерге катыша алса жана мындай лагерлер жыл сайын өткөрүлсө сонун болот эле! Биз жергиликтүү китепканага барып, күн сайын китеп окуйбуз. Балдар менен таза абада көп ойнойбуз, таштардын жана асфальттын бетине сүрөт тартабыз. Жайында үйдө отургандан көрө, лагерге катышкан сонун!”- дейт Нарын шаарында 4-класста окуган Даткайым Бейшенкулова.

“Биздин негизги максатыбыз – башталгыч класстардын окуучуларынын окуу жана математика боюнча көндүмдөрүн өнүктүрүү. Биз Билим берүү жана илим министрлиги менен биргеликте балдар үчүн жыл бою билим алууга мүмкүнчүлүк түзүү үчүн, өлкө боюнча жайкы лагерлер сыяктуу инновациялык окутуу усулдарын ишке киргизүүнүн үстүндө иштеп жатабыз,”- деп Кая Адамс, USAIDдин Кыргыз Республикасындагы Миссиясынын директору кошумчалады.

USAIDдин «Окуу керемет!» долбоору башталгыч класстардын (1-4) окуучуларынын окуу жана математика боюнча окуу жетишкендиктерин жогорулатууга багытталган беш жылдык долбоор. Долбоор окуу жана математика сабактарын окутуунун сапатын жакшыртууга, мектептен тышкаркы билим алуу мүмкүнчүлүктөрүн жогорулатууга жана башталгыч билим берүү системасын бекемдөөгө багытталып, Кыргыз Республикасындагы 1 686 максаттуу мектептер менен иш алып барат.

Эртең, 6-июлда саат 16:00дөн 18:00гө чейин Novotel мейманканасында Кыргызстандын орто мектептеринин окуучуларынын жана ЖОЖдун студенттеринин арасында “Америка ыр сынагынын” финалы өтөт. Сынак “Америка ыр сынагынын” расмий Youtube каналында да түз эфирде көрсөтүлөт. Кыргыз Республикасынын Баткен, Ош, Жалал-Абад, Талас, Чүй облустарынын, ошондой эле Бишкек шаарынын орто мектептеринин арасында өткөрүлгөн сынакты жеңип келген 15 финалисти жана Бишкек, Ош, Баткен, Жалал-Абад шаарларынын ЖОЖдорунун арасындагы университеттик сынактын 6 финалисти катышат.

Ошондой эле, финалдык этаптын программасында “Америка музыкасы чет өлкөлөрдө” долбоорунун алкагында Ош, Кант жана Бишкек шаарларынын Access программасынын окуучулары АКШдан келген музыканттар менен биргеликте жазган ырын аткарышат.

Катышуучулардын аткаруулары компетенттүү жана көз карандысыз калыстар тобу тарабынан бааланат. Калыстар тобунун курамына Билим берүү министрлигинин өкүлдөрү жана Кыргыз Республикасынын көрүнүктүү маданият жана искусство ишмерлери, ошондой эле Кыргыз Республикасындагы АКШ элчилигинин өкүлдөрү кирет.

Сынак жыл сайын АКШнын Кыргыз Республикасындагы элчилигинин колдоосу менен “Sun People”  коомдук фонду тарабынан өткөрүлүп келет.

Сынактын максаттары: англис тилин окутууда чыгармачылык мамилени жайылтуу, студенттердин арасынан таланттуу жаштарды аныктоо жана АКШнын музыкалык маданияты менен тааныштыруу.

Жыл сайын Кыргызстандын бардык булуң-бурчунан келген катышуучулар америкалык артисттердин жана авторлордун ырлары аркылуу өздөрүнүн вокалдык таланттарын жана англис тилин үйрөнүүдө ийгиликтерин көрсөтүүгө мүмкүнчүлүк алышат. Бул сынак жыл бою өткөрүлүп, бир нече этаптан турат, андан кийин атайын калыстар тобу сынактын жеңүүчүлөрүн тандайт.

Сынак үч этаптан турат жана www.americansongcontest.kg сайтында онлайн режиминде өткөрүлдү.

I этап – Аймактарда квалификациялык сынак

II этап – Жарым финалдык сынак

III этап – Финалдык сынак

2022-жылдын Америка ыр сынагына 90 орто мектептин 9-11-класстарынын 400дөн ашык окуучусу, ошондой эле Ош, Баткен, Жалал-Абад жана Бишкек шаарларындагы 12 университеттен 70тен ашык студенттер катышты.

27-октябрь, 2021-жыл – БИШКЕК – Бүгүн Америка Кошмо Штаттары Кыргыз Республикасына COVID-19-га каршы Pfizer вакцинасынын 259,740 дозасын тапшырды. Вакцианалар дүйнөдө COVID-19 вакциналардын жетиштүүлүгүн камсыз кылуу боюнча COVAX демилгеси аркылуу жеткизилди. АКШ бул вакциналарды Кыргыз Республикасында COVID-19 менен күрөшкө көмөк көрсөтүү катары берип жатат.

“Биз COVID-19га каршы чабуулду бирге улантышыбыз керек”, – деп АКШнын Убактылуу ишенимдүү өкүлү Соната Коултер деп расмий жыйында билдирди. Вакцинаны тапшыруу аземи министрлер кабинетинин төрагасыАкылбек Жапаров, Саламаттыкты сактоо министри Алымкадыр Бешеналиев, Жапония, Швейцария, Улуу Британия жана Европа Биримдиги сыяктуу COVAX демилгесинин катышуучуларынын катышуусу менен өттү. Pfizer вакцинасын сактоо үчүн зарыл болгон атайын өтө төмөн температурадагы тоңдургучтарды жана тиешелүү шприцтерди жеткирүү үчүн COVAX демилгесинин эл аралык колдоосу абдан маанилүү болгон.

“Ар бир каалоочу коопсуз жана натыйжалуу вакцина ала алыш керек. Ошондуктан, АКШ бул вакциналарды тапышырып, Кыргыз Республикасынын өкмөтүнүн COVID-19-га каршы эмдөө аракеттерине каржылык колдоо көрсөтүп келет”, – деди Соната Коултер.

“Биз COVID-19га каршы күрөшүү программасынын алкагында берилген вакцина үчүн терең ыраазычылык билдиребиз. Кыргызстан эл аралык коомчулуктун кызматташтыгын жана жардамын жогору баалайт”, – деди министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров. 

Пандемия башталгандан бери, АКШ Кыргыз Республикасында COVID-19 менен күрөшүү үчүн 9 млн доллардан ашык каражат бөлүп берди. USAID жана АКШнын Ооруларды көзөмөлдөө жана алдын алуу борборлору (CDC) аркылуу берилген каражат COVID-19-ду алдын алуу, аныктоо жана дарылоо үчүн медициналык жабдууларды алуу жана техникалык жардам көрсөтүүгө багытталган.

Андан тышкары, бул көмөктөшүү жеке коргонуу каражаттарын сатып алууга, лабораторияларды модернизациялоого, медициналык жана башка адистерди окутууга, ошондой эле Кыргыз Республикасындагы эмдөө иштерине багытталды.

АКШ COVID-19 пандемиясын токтотуу, анын терс социалдык жана экономикалык кесепеттерин жумшартуу жана келечектеги эпидемияларга туруштук берүүгө даярдыгын жогорулатуу үчүн Кыргыз Республикасы менен өнөктөштүктү улантат.

Бүгүн, 29-сентябрда АКШнын Монтана штатынын Улуттук гвардиясынын генерал-адъютанты, генерал-майор Питер Хронек, 2021-жылдын 25-29-сентябрында Кыргыз Республикасына болгон расмий сапары учурунда, АКШнын убактылуу ишенимдүү өкүлү Соната Култердин коштоосунда, өзгөчө кырдаалдар министри Бообек Ажикеев, ошондой эле тышкы иштер министринин биринчи орун басары Нуран Ниязалиев менен жолугушту. Генерал-майор Хронек, ошондой эле, генералдык штаб башчысы генерал-майор Уларбек Шаршеев, Чек ара кызматынын жетекчиси жана башка кыргыз расмилери менен биргеликте Кой таш бригадасына  Коргоо министрлигинин машыгуу жерлерине байкоо жүргүзүү үчүн барып келди. 

Бул жолугушууларда генерал-майор Хронек АКШ өкмөтүнүн Кыргыз Республикасынын коопсуздугуна, көз карандысыздыгына, суверенитетине жана аймактык бүтүндүгүн эзелтен колдоп келээрин ырастады. Ал ошондой эле Монтана штатынын Улуттук гвардиясы менен Кыргыз Республикасынын ортосундагы 25 жылдан ашуун уланып келген өнөктөштүктү баса белгиледи жана АКШ менен Кыргыз Республикасынын ортосундагы өзгөчө кырдаалдарга даярдык, гуманитардык жардам жана коопсуздук жаатындагы кызматташтыкты тереңдетүү каалоосун баса белгиледи.

Бүгүн, 24-сентябрь АКШнын Кыргыз Республикасындагы элчилиги, тарыхый Бурана мунарасын консервациялоо боюнча долбоордун ачылыш аземин өткөрдү, ага Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик катчысы Чолпонбек Абыкеев, Коосуздук кеңешинин катчысы Марат Иманкулов, Маданият, маалымат жана туризм министрлигинин, жергиликтүү бийлик органдарынын жана Бурана мунарасынын музей-комплексинин жетекчилери катышты.  “Кыргызстандагы 11-кылымдагы Бурана мунарасын антропогендик жана сейсмикалык коркунучтардан коргоо” долбоорунда АКШ элчилеринин маданий баалуулуктарды сактоо фондунан (AFCP) 200,000 доллардан ашуун көлөмдөгү каржылоо каралган.

АКШнын Кыргызстандагы элчилигинин убактылуу ишенимдүү өкүлү Соната Коултер иш-чарада сүйлөгөн сөзүндө кыргыз маданиятына болгон урмат-сыйды баса белгилеп: “Улуу Бурана мунарасы миң жыл бою кылым карытып турду жана биз ал дагы миң бекем турат деп үмүттөнөбүз. Бүгүн биз кыргыздын улуттук байлыгын сактоону колдоо үчүн Кыргыз-АКШ өнөктөштүгүн өнөктөштүк белгилеп жатабыз,” — деди. Иш-чара жергиликтүү демөөрчүлөрдүн, анын ичинде Шоро компаниясынын колдоосу менен өттү.

Директор Чолпон Турдалиева жетектеген Музейдик Демилгелер Коомдук Биримдиги Борбору бул долбоорду Кыргызстандын Маданият министрлиги, Эл аралык эстелик фондунун америкалык эксперттери жана Борбордук Азиядан келген жергиликтүү эксперттер менен биргеликте ишке ашырат. Адистер Бурана мунарасынын бузулган чатырын суу өткөрбөгөн материал менен калыбына келтирип, антисейсмикалык техниканын жардамы менен дубалдарын жер титирөөдөн коргойт. Долбоор ошондой эле Маданият министрлигинин жана Бурана мунарасынын музей-комплексинин кызматкерлери, кураторлор жана реставраторлор үчүн семинарларды жана мастер-класстарды камтыйт. Санарип медиа кампаниясы Бурана мунарасынын маданий эстелик катары маанисин жайылтып, көбүрөөк конокторду тартуу үчүн маалымат жайылтууну жогорулатат.

АКШнын Мамлекеттик департаменти 2001-жылы адамзаттын жалпы маданий мурасын белгилөө үчүн AFCPни түзгөн. AFCP аркылуу АКШнын Мамлекеттик департаменти жыл сайын дүйнө жүзү боюнча уникалдуу маданий мурастарды коргогон долбоорлорду каржылайт. AFCP каржылаган Кыргыз Республикасындагы буга чейинки долбоорлорго Өзгөн күмбөздөрүн сактоо, Кыргыз мамлекеттик тарых музейиндеги уникалдуу алтын коллекциясын калыбына келтирүү жана Жалал-Абад облусундагы 11-кылымдагы Шах-Фазил күмбөзүн сактоо кирет. Бурана мунарасын калыбына келтирүү гранты менен АКШ өкмөтү AFCP аркылуу Кыргыз Республикасындагы маданий жайларды сактоого 500,000 доллардан ашуун салым кошуп келет.

Америка Кошмо Штаттарынын өкмөтүнүн жана Америка элинин атынан Кыргыз Республикасынын элин Эгемендик күнүнүн 30 жылдыгы менен куттуктайм.

Биз акыркы отуз жыл ичинде Кыргыз Республикасы менен жетишкен өнөктөштүгүбүз менен сыймыктанабыз жана жалпы демократиялык баалуулуктарга умтулуу тарыхыбызды улантып, алдыдагы жылдары да мамилелерибизди кеңейтүүгө үмүттөнүп келебиз. Өлкөлөрүбүздүн ортосундагы тыгыз кызматташтык элдерибизге гана пайда алып келбестен, климаттын өзгөрүшү жана эл аралык уюшкан кылмыштуулук сыяктуу жалпы глобалдык көйгөйлөрдү чечүү үчүн чогуу иштөөгө мүмкүндүк берет. Америка Кошмо Штаттары ошондой эле COVID-19 менен күрөшүүдө Кыргыз Республикасы менен бирге болуп, COVID-19га каршы беш миллион доллардан ашуун нарктагы жардам көрсөттү. Мындан тышкары, биз Кыргыз Республикасынын эгемендүүлүгүн, көз карандысыздыгын жана аймактык бүтүндүгүн колдоо жолунда бекем турабыз.

Бул чоң майрамдын белгиленишине байланыштуу, мен Кыргыз Республикасынын элине эң жакшы тилектеримди жана каалоолорумду жолдойм.