Эмгек мигранттары

Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары Эдил Байсалов тиешелүү мамлекеттик органдардын, эл аралык уюмдардын жана ишке орноштуруу боюнча жеке агенттиктердин өкүлдөрү менен тышкы эмгек миграциясында жүргөн Кыргыз Республикасынын жарандарынын маселелери боюнча жыйын өткөрдү.
Жыйындын жүрүшүндө чет өлкөлөрдө жүргөн жарандарыбызды укуктук жактан колдоо, алардын эмгек шарттарын жакшыртуу жана мыйзамдуу ишке орноштуруу маселелери каралды.
Эмгек жана социалдык өнүктүрүү министрлигинин маалыматы боюнча, Кыргызстандын 1,5 миллиондон ашуун жараны чет өлкөлөрдө иштеп жүрөт жана бул көрсөткүч жылдан жылга өсүүдө.
Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары эмгек миграциясы Министрлер Кабинетинин ишинин приоритеттүү багыты экенин жана мамлекет чет өлкөлөрдөгү өз жарандарынын эмгек укуктарын жана кызыкчылыктарын коргоого бардык күч-аракетин жумшаарын белгиледи.
“Республиканын жетекчилиги Кыргызстандын ичинде жүз миңдеген жумуш орундарын түзүү боюнча күчөтүлгөн тартипте  иш алып барууда. Бирок ошол эле учурда, жакынкы жылдарда биз дагы эле чет өлкөгө жумушчу күчтү экспорттоого аргасыз болобуз. Кеп, биз жаштарыбызды жогорку маяналуу жумуштарга жибергенибиз болуп жатат. Европа менен Азияда, Россияны айтпаганда дагы, биз үчүн миллиондогон вакансиялар ачык, алардын деңгээлине биз дал келебизби мына ошондо. Учурдагы негизги маселе – чет тилдерин, чеберчиликти жана жогорку квалификациялуу кесиптерди окутууну күчөтүү”, – деп жыйынтыктады Эдил Байсалов

Кыргызстандын массалык маалымат каражаттарына чыккан “В России подростки изрубили тесаком уроженца Кыргызстана, который заступился за сына” аталышындагы маалымат боюнча, Кыргыз Республикасынын Россия Федерациясындагы Элчилигинин Якутск шаарындагы Кеңсеси, Саха (Якутия) Республикасынын Мирный шаарындагы “Достук” кыргыз диаспора уюмунун жетекчисинин маалыматына ылайык,  төмөндөгүнү билдирет.
“Достук” кыргыз диаспора уюмунун өкүлдөрү менен  жергиликтүү  ыйгарым укуктуу мекемелердин, анын ичинде тергөө кызматынын жетекчилери менен жолугушуулар жүргүзүлгөн. Окуя боюнча кылмыш иши козголгон.
Болуп өткөн окуя боюнча кылмыш иши Саха (Якутия) Республикасынын баардык тиешелүү ыйгарым укуктуу органдарынын өзгөчө көзөмөлүндө.
“Достук” уюмунун жетекчисинин айтымында, жабырланган мекендеш А.У. Россия Федерациясынын жараны болуп эсептелет. Азыркы учурда анын ден соолугунун абалы жакшырууда.

Орусияда жүздөгөн борбор азиялык мигрант шылуундарга алданып, ири өлчөмдөгү насыяларды төлөөгө аргасыз болууда. Бул тууралуу “Мигрант Медиа” долбоору кабарлады.

Маалыматка караганда, шылуундар мекенине “Золотая корона” тиркемеси менен акча которгон мигранттарга телефон чалып, алардын атынан насыяларды алып алышкан. Ишенимдүү болуш үчүн алдамчылар абоненттин аты-жөнүн, акыркы акча которууларын айтып, СМС менен келе турган кодду айтууну өтүнүшкөн.

“Алгач 100 миң рубль болчу, азыр пайыздарын кошкондо 249 миңге чыгып кетти”, – деди жабырлануучулардын бири.

“Мен телефонго келген кодду айтып бергенден кийин алар “Золотая коронанын” кызматкерлери кайра чаларын билдирип, тиркемеге кирбей турушубузду эскертишкен. Алгач картамдан 30 миң рубль алышкан, азыр пайыздары менен 50 миң карыз болуп калдым”, – деди Бакыт аттуу дагы бир мигрант.

“Эң кызыгы, шылуундарда менин жеке маалыматтарым болгон. Алар мен качан, каякка жана канча акча которгонумду билишкен. Мен кодду айткандан кийин 50 миң рублдик насыя төлөшүм керек болуп калды”, – деди Максуда деген мигрант.

Мындай жол менен алдангандар жүздөп саналат. Шылуундар айрымдарынын атынан 10 миң, башкаларыныкынан 200 миң рубль насыя алышкан. Жабырлануучулардын айтымында, насыяга берилген сумма алгач алардын эсебине түшүп, кийин жоголуп кетип турган.

“Менин Кыргызстанда да насыям бар болчу. Орусияга ошону төлөйүн деп келгем. Эми бул жакта да насыя төлөшүм керек болуп калды. Кантип төлөйм билбейм”, – деди Жанарбү аттуу мигрант.

“Золотая коронанын” колдонуучуларынын жеке маалыматтары кантип шылуундардын колунда болуп калганын азыр полиция иликтеп жатат. Сервистин атынан насыя берген “Страна экспресс” микрокредиттик компаниясы ички иликтөө жүргүзгөнүн, жеке маалыматтар үчүнчү тараптын колуна тийгени аныкталбаганын билдиришти.

Москва полициясы алдамчылык фактылары боюнча бир нече кылмыш ишин козгоду. Тергөөнүн жүрүшүндө “Золотая корона” колдонуучуларынын жеке маалыматтарын эрежеге ылайык сактабаганы аныкталып, сот аны ырастаса, мигранттарга берилген насыялар жокко чыгарылышы керек. Болбосо мигранттар пайыздары күн сайын өсүп жаткан башка бирөөлөрдүн насыясын төлөөгө аргасыз болушат.

Башкы консулдук мурда маалымдгандай, 2023-жылдын 9-февралында Новосибирск шаарында көп кабаттуу үйдө газдын жарылуусунан улам Кыргыз Республикасынын жараны А.К.нын бел омурткасы сынып, Новосибирск  шаарындагы Я.Л.Цивян атындагы травматология жана ортопедия институтунда (НИИТО) жаткырылып,  омурткасына операция жасалган.
Кыргыз Республикасынын Новосибирск шаарындагы Башкы консулу Айбек Айдарбеков жана Башкы консулдуктун кызматкерлери жабырлануучу А.К.га бир нече жолу барышып, НИИТОнун жетекчилиги менен жабырлануучунун ден соолугунун абалы жана анын кийинки реабилитациясы боюнча жолугушууларды өткөрүшкөн. Жарылуунун натыйжасында документтери жоголгондугуна байланыштуу КР Башкы консулдугунун кызматкерлери травматология ооруканасына барып, КР жараны А.К.нын паспортун жасап берүү үчүн  биометрикалык маалыматтарын кабыл алышкан.
2023-жылдын 21-февралында жабыркаган Кыргыз Республикасынын жараны А.К. реабилитациялоо жана калыбына келтирүү үчүн Бердск шаарындагы ОРТОС реабилитациялык борборуна которулган. Бирок, 2023-жылдын 24-февралында Кыргыз Республикасынын жараны А.К. реабилитациялык борбордон тромбоэмболия диагнозу менен Бердск шаардык борбордук ооруканасынын реанимация бөлүмүнө жеткирилип, Көрсөтүлгөн медициналык жардамга карабастан, Кыргыз Республикасынын жараны А.К. Бердск шаардык борбордук ооруканасында көз жумган.
Каза болгон Кыргыз Республикасынын жаранынын өлүмүнүн чоо-жайын тактоо жана жакындарына консулдук юридикалык жардам көрсөтүү үчүн 2023-жылдын 25-февралында Кыргыз Республикасынын Башкы консулдугунун кызматкерлери Бердск шаарына жөнөтүлүп, алар Бердск шаардык борбордук ооруканасынын реаниматологу жана Бердск борбордук шаардык ооруканасынын башкы дарыгеринин орун басары менен сүйлөшүүлөрдү жүргүзүшкөн.
А.К.нын сөөгүн алып чыгуу үчүн Бердск шаардык борбордук ооруканасында тиешелүү документтерди даярдоодо, ошондой эле кыргыз диаспорасы менен биргеликте «жүк-200» Кыргыз Республикасына жөнөтүүдө  А.К.нын жубайына жана туугандарына Башкы консулдук тараптан ыкчам жардамдар  көрсөтүлгөн.
Мындан сырткары,  КР Башкы консулдугуна маркумдун жубайынан чет өлкөдө каза болгон кыргызстандыктардын сөөгүн мекенине алып келүү боюнча чыгымдарды жабуу үчүн бир жолку жөлөкпул алуу боюнча арызы кабыл алынып, каза болгон Кыргыз Республикасынын жаранынын жашы жете элек эки баласына  Кыргыз Республикасына кайтып келүү жөнүндө күбөлүктөрү берилди.
2023-жылдын 25-февралында каза болгон Кыргыз Республикасынын жараны А.К.нын сөөгү Новосибирск шаарынан  Ош шаарына Сибирь  (S7)  авиакомпаниясынын  рейси менен жөнөтүлгөн.