Author Archives: Эргешов Бактыбек

КР УКМК тарабынан мамлекеттик кызматкерлер арасындагы коррупцияны аныктоо жана ага бөгөт коюу боюнча көрүлгөн иш-чаралардын алкагында Өкмөттүн Чүй облусундагы мурунку ыйгарым укуктуу өкүлү “А.Т.Д.” мыйзамсыз баюу фактыларын аныктады.

Тергөө учурунда, аталган «А.Т.Д.» жогорку мамлекеттик кызматтарда иштеп жаткан учурунда, кызматтык абалын кыянаттык менен пайдаланып мыйзамсыз баюу жана материалдык пайдалар менен артыкчылыктарга ээ болуу үчүн, мыйзамсыз түрдө активдерин көбөйткөндүгү,  легалдаштыруу максатында Бишкек шаарынын жана Чүй облусунун аймагында өзүнүн расмий кирешесинен бир нече эсе жогору турган кыймылдуу жана кыймылсыз мүлктүн кымбат объектилерин сатып алгандыгы, жана ошондой эле Кыргыз Республикасынын бир катар коммерциялык банктарына финансылык инвестицияларды салгандыгы аныкталды. Ошол эле учурда кылмыш жоопкерчилигинен качуу үчүн бул активдерди башка адамдардын атына катталган.

Белгиленген мыйзамсыз аракеттердин натыйжасында, “А.Т.Д.” жакын туугандарына жана аффилирленген адамдарга 16 батир, 18 жер тилкеси, 2 уна токтотуучу жай, 5 турак жай, 3 дыйкан чарба, 16 авто унаа, жана ошондой эле ошондой эле «Ысык-Ата» курортунун территориясында бүтпөгөн курулуш объектилерди каттаган.

Белгилей кетсек, “А.Т.Д.” жана анын жакын туугандары активдери, киреше жок болгон учурда да кескин көбөйүп, 250 миллион сомдон ашык бааланган.

КР УКМК чогулткан материалдардын негизинде Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза кодексинин 323-беренесинин 2-бөлүгүнүн 1-пунктту (мыйзамсыз баюу) фактысы боюнча сотко чейинки өндүрүшкө катталып, бул иштин алкагында бул кылмышты жасоого тиешеси бар адамдарды жана алар мыйзамсыз алган мүлктү аныктоого багытталган ыкчам-тергөө иш-чаралардын комплекси жүргүзүлүүдө.

КР УКМК тарабынан “Кыргызстан” саясий партиясынан КР ЖК мурдагы депутаты «Н.К.» тарабынан жасалган ири өлчөмдөгү алдамчылык фактылары боюнча сотко чейинки өндүрүш иштери жүргүзүлүүдө. Бул тууралу УКМКнын басма сөз кызматы билдирет.

Тергөө учурунда экс-депутаттын алдамчылык иштерге тиешеси бар экендиги боюнча далилдер табылды.

2013-жылы “Н.К.” Кыргыз Республикасынын Эсеп палатасынын аудитору болуп турган учурда 500 миң АКШ долларынан ашык суммадагы кыймылсыз мүлктү алдамчылык менен алып алган.

2021-жылдын 20-сентябрында Кыргыз Республикасынын Жазык-процессуалдык кодексинин 98-беренеси боюнча алдамчылыкка шектелип “Н.К.” кармалып, КР УКМК тергөө камак жайынын убактылуу кармоочу жайына киргизилди.

18-сентябрь күнү  Сокулук районунун ички иштер бөлүмүнө арыз менен 1999-жылы туулган жаран О.С. кайрылган. Себеби 17-сентябрь күнү жашы болжол менен 25-30 чамасындагы белгисиз үч адам анын 2004-жылы туулган жашы жете элек инисин карактап тоноп кетишкендигин билдирген. Бул тууралу Чүй облустук милициясынын басма сөз кызматы билдирет.

Аталган факт кылмыштардын жана жоруктардын бирдиктүү реестрине Кыргыз Республикасынын Жазык кодексинин 202-беренеси (Каракчылык) боюнча катталган.
Сотко чейинки  өндүрүштө милиция кызматкерлери тарабынан төмөнкүлөр белгилүү болгон. Белгисиз үч жаран жашы жете элек баланы өздөрүнүн автоунасына үйүнө чейин жеткирип коебуз дешип, жолдон Военно-Антоновка
айыл жактагы айланма жолунан токтоп белгисиз тапанча менен коркутуп уюлдук телефонун жана акчасын алып, жаш өспүрүм баланы ошол жакка тыштап, белгисиз тарапка качып кетишкени белгилүү болгон.
Милиция кызматкерлери тарабынан жүргүзүлгөн ыкчам издөө иш-чараларынын натыйжасында жогорудагы кылмышка шектелишип, 1996-жылы туулган Л.Э., А.Н., 1987-жылы туулган З.Э. жана 2001-жылы туулган М.И. аттуулар кармалышып, убактылуу кармоочу жайга камакка алынышкан.
Учурда тиешелүү экспертизалар дайындалды.
Сотко чейинки өндүрүш иштери улантылууда.

Каржы пирамидасынын жана алдамчылыктын мыйзамсыз ишмердүүлүгүн алдын алуу максатында, Ысык-Көл облусунун шаардык. раондук милициянын кызматкерлери, шаардын жаштарынын активдүү катмары менен бирдикте профилактикалык иш-чараларды турмушка ашырууда. Аталган иш чаранын жүрүшүндө, шаардыктарга турмушта орун алган финансалык жана алдамчылык схемалары боюнча кеӊири маалыматтарды беришип, жарандардын акча каражаттарын  алуу үчүн  кандай алдоо жолдору бар экендигин түшүндүрүп кетишти.

Шаарды кыдыруу учурунда, иш-чаранын катышуучулары шаардыктарга, өзгөчө улгайган адамдарга каржы пирамиданын жана алдамчылыктын кандай түрлөрү өзгөчө көп кездешерин айтышып, шектүү каржы уюмдарына акчаларын аманат иретинде салбоону түшүндүрүштү. Милиция кызматкерлери белгилегендей, жаңы катышуучуларды тартуу мүмкүнчүлүктөрү (пайщиктер, аманатчылар) сарпталганда, каржы пирамидасы сөзсүз түрдө жабылат. Ошол эле учурда, мындай схеманы уюштургандар акча каражаттын олуттуу бөлүгүн өздөрү ээлеп калышат. Ал эми, өз акчаларын салышкан аманатчылар, каражаттарын жоготууга дуушар болушат.

Милиция кызматкерлери эскертишкендей, жөнөкөй коопсуздуктун чараларын сактоо менен, жарандар каржы пирамидасынын мыйзамсыз иш-аракеттеринин таасирине алданбай, өздөрүнүн акча каражаттарын сактыкта алып калышат. Иш чаранын катышуучулары шаардыктарга алдамчылыктын курмандыгы болбоо үчүн атайын даярдалган эскертмелерди таратышты.

Ысык-Көл ОИИБгы бардыгыңыздарды сак болууга жана алдамчылардын чагымчыл аракеттерине берилбөөгө чакырат. Алдамчылардын торуна түшүп калбаш үчүн жана аманаттарыңызды жоготпош үчүн финансылык пирамиданын негизги белгилерин эсиңиздерден чыгарбаңыздар:

№ 1 белги. Кепилденген  жогорку кирешени убада кылуу

Алдамчылдар кирешени жылдык 50, 100 жана керек болсо 200 пайыз менен оңой эле кепилдик беришет. Инвестициялоонун ишенимдүү куралы боюнча оптималдуу киреше депозиттер боюнча  чендердин жана банктын кредиттеринин орточо пайыздарынын ортосунда болушу керек. Эгерде сизге сунуштаган киреше банк кредиттеринин чендеринен жогору болсо  (Кыргызстандын рыногунда улуттук валютада 22-25%) мындай уюм финансылык пирамида болушу мүмкүн.

№ 2 белги. Продуктунун жоктугу

Эгерде сизди чакырып жаткан уюмда эч кандай продукт болбосо, бул финансылык пирамида. Жашырынган финансылык пирамидалар да болушу мүмкүн. Продуктусу бар, бирок, аларды эч ким колдонбойт: бул туристтик кызматтар (элиталык эс алуу), компьютердик сабаттуулук, чет тилдери ж.б.у.с. боюнча программалар. Бул продуктуларды сунуштаган компания улам келген адамдардын акчаларынан киреше алат.

№ 3 белги. Башка адамдарды тартуунун эсебинен киреше алуу

Эгерде сиздин негизги тапшырмаңыз башка адамдарды тартуу болсо жана сиздин кирешеңиз ошол адамдар алып келген акчалардан түзүлсө, бул керемет уюмду финансылык пирамида деп айтууга болот.

№ 4 белги. Топ менеджмент жана финансылык отчеттулук жөнүндө маалыматтарга кирүүгө болбой тургандыгы

Эгерде жетекчилик тууралуу маалыматтар жашыруун болсо, сизге финансылык отчеттуулукту бербесе, ага акчаңызды салаардан мурда терең ойлонууңуз керек. Ишенимдүү компанияларда бардыгы ачык-айкын жана жеткиликтүү болот.

№ 5 белги. Финансылык көз карандысыздыкка ишенимдүү  убада берүү

Көбүнчө финансылык пирамидалардын уюштуруучулары жаңы катышуучуларды зомбирлөөнү колдонушат. Финансылык көз карандысыздык жана эркиндик жөнүндө сүйлөшүп, ишенимдүү убадаларды беришет. Оратор катары башка адамдардын эмоцияларын башкара алган адамдар сүйлөшөт.

№ 6 белги. Жыйналыш, байгелерди ойнотуу

Жамааттык иш-чараларга, бардык байгелерди, жолдомолорду  ойнотууларга чакырууларды кабыл албагыла. Финансылык пирамидалар муну ийгиликтүү жана кирешелүү компаниянын образын түзүү үчүн жасашат.

Эң негизги кеңеш: Финансылык пирамиданын курмандыгы болбош үчүн эң эле жөңөкөй нерсе – этият болуу керек: кепилденген жогорку кирешени убада кылууларга ишенбегиле, каражаттарыңарды күмөндүү компанияларга жана адамдарга ишенип бербегиле.  Финансы рыногунун кесипкөй адамдары менен кеңешкиле.  Эмоциялардын жана убадалардын Сиздерге ээлик кылуусуна  жол бербеңиздер, өзүңүздөрдү башкара билиңиздер!

Акчаларыңарды берээрден мурун сөзсүз бардык уюштуруу жана уруксат берилген документтерин текшергиле (лицензия, күбөлүк ж.б.у.с.). Финансылык отчеттулугун жана жетекчилик тууралуу маалыматтарды сурагыла.  Компаниянын кирешеси эмненин эсебинен түзүлөөрүн, ошондой эле сиздин аманатыңыздын кайтарылуу мүмкүндүгүн билгиле  (сиздин акчаларыңыз кайда кетет).

Белгилеп кетсек, 2020-2021 жылдардын аралыгында Балыкчы шаарында жана Каракол шаарында уюшулган 8 каржы пирамидасынын мыйзамсыз ишмердүүлүгүнөн улам, көптөгөн аманатчылар жабыр тартышкан. Үстүбүздөгү жылдын башынан соттун кароосуна 50 миллион сомдон ашык зыян келтирилген 870ке жакын кылмыштар жана жоруктар боюнча иштер жиберилген.