Author Archives: Эргешов Бактыбек

Билдирүүдө тиричилик техникалары жүктөлгөн 40 футтук 39 контейнер 14 күндөн кийин, 25-июнда Ташкенттеги Сергели станциясына жеткени жазылган.

Маалыматка караганда, контейнерлер Кытайдан деңиз аркылуу Ирандын Бандар-Аббас портуна жеткирилип, андагы темир жол платформаларына жүктөлүп, Түркмөнстан аркылуу Өзбекстандын аймагына кирген.

Буга чейин Өзбекстандын Транспорт министрлиги Кытайдын Ланжоу станциясынан Ташкентке блок поезди жөнөтүлгөнүн, бул каттам “Кытай-Кыргызстан-Өзбекстан” транспорт коридору аркылуу жүк ташуу максатында башталганын айткан.

Анын телеграм-каналына жарыяланган 11 мүнөттүк кайрылуусу качан жана кайсыл жерде жазылганы, ошондой эле учурда Пригожин өзү каякта экени белгисиз.

Билдирүүдө ал “вагнерчилер” орус өкмөтүн кулатуу үчүн эмес, өздөрүн сактап калуу үчүн Москваны көздөй бет алышканын белгилеген. “Биз жүрүштү адилетсиздиктин айынан баштадык”, – деген Пригожин.

24-июнга караган түнү кезинде орус президенти Владимир Путиндин эң жакын адамдарынын бири деп сыпатталып келген Евгений Пригожин Орусиянын аскердик жетекчилерине каршы чыгып, “адилеттик жүрүшүн” баштаганын жарыялаган. Пригожин өлкөнүн коргоо министри Сергей Шойгу баштаган аскердик жетекчилерди “Вагнердин” позицияларына сокку урду деп күнөөлөп, армия башчыларын жемкорлукка айыптаган.

“Вагнерчилер” Орусиянын Украинадагы согушунда жигердүү күчкө айланып, миңдеген кишиси набыт болду.

Анын “куралдуу козголоңу” эки күнгө жетпей аяктады. Орусиянын президенти Владимир Путин ага Беларуска чыгып кетүүгө уруксат бергени кабарланды. Азырынча Пригожин кайда экени так белгисиз. Анын Ростов-на-Дону шаарынан башталып, Москвага 200 чакырым жетпей барып токтоду деп айтылган жүрүшү соңку 20 жылдан берки Путиндин бийлигине урулган эң чоң сокку болуп калды.

Пригожинге каршы кылмыш иши токтотулбай эле ФСБ тергөөнү улантып жатканы тууралуу 26-июнда орус басылмалары Башкы прокуратурадагы булактарына таянып кабарлады.

Жекшембиде Кремлдин басма сөз катчысы Дмитрий Песков Пригожинге каршы кылмыш иши токтотуларын, “ал Беларуска кетерин” билдирген.

Пригожинге “Куралдуу козголоң уюштуруу” беренеси менен кылмыш иши козголуп, тергелип жатканын дүйшөмбүдө орусиялык бир канча басылма жазган.

Ал 26-июнда журналисттердин менчик аскердик компаниялардын тобокелдиктери тууралуу суроолоруна жооп берип жатып мындай деди:

“Жеке менчик аскердик компаниялар түзүлсө да алар мыйзам менен көзөмөлдөнүшү керек. Мисалы, АКШда, Кытайда да ушундай компаниялар бар. Алар кайтаруу жана башка иштер менен алек болот. Менин билишимче Орусияда алардын ишин жөнгө сала турган мыйзам да жок болушу керек. Жеке менчик аскердик ишканага бардык күчтү берип койгон болбойт. Анын жетекчисинин Евгений Пригожиндикиндей саясий амбициясы болсо, аны ким токтото алат? Алардын танктары, учактары, абадан коргонуу системалары бар. Бир чоң армиянын курал-жарагы бар. Макул, ал бүгүн мамлекетке иштесин, эртең бийликти алам десе кандай болот? Ошондуктан алар кандай учурда иштейт жана кайсы убакта ишин токтотот, мыйзам менен аныкталышы керек. Ал эми бизге окшогон чакан мамлекеттерге андай компаниялардын кереги жок”.

Орусиянын жалпыга маалымдоо каражаттары Мамлекеттик Думанын коргоо комитетинин төрагасы Андрей Картаполов депутаттар жеке аскердик уюмдардын ишин тескеген мыйзам долбоорун жаза баштаганын айтканын кабарлашты.

Орус президенти Владимир Путиндин узактан берки жакын санаалаштарынын бири деп саналып келген “Вагнер” менчик аскердик компаниясынын башчысы Евгений Пригожиндин күчтөрүнүн армия жетекчилерине каршы Москвага багытталган жүрүшү 24-июнда кечке маал токтогон.

Акча 12-июнда түшкөнү, ошол замат бардык кызматкерлердин апрель, май жана июнь айлары үчүн айлыгы төлөнүп берилгени маалымдалды.

Бул маселе Жогорку Кеңеште көтөрүлгөн. 7-июнда парламенттин жалпы жыйынында депутат Бактыбек Чойбеков “Үч ай мурун облустук компаниялар маданият министрлигинин карамагынан алынып, УТРКга өткөрүлүп берилген. Үч айдан бери журналисттер, операторлор, жалпы жамааты маянасын ала албай жатат. Батирде жашаганы, насыя алгандары бар, көпчүлүгү карыз болуп баратат. Реформа кылабыз деп айлык маянасын токтотуп коюу орчундуу маселе. Ушуга көңүл буруу керек”, – деп айткан.

Айлык көйгөйү жаралып жатканын кызматкерлер өзүлөрү да айтып чыгышкан.

Мурда облустук каналдар Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлигине баш ийчү, кийин УТРКга өткөн.

Парламенттин сайтындагы маалыматта комитет жыйынында мыйзамдын демилгечиси жана автору Надира Нарматова баяндама жасай турганы жазылган.

“Коммерциялык эмес уюмдар жөнүндө” мыйзамга жана “Кылмыш-жаза кодексине өзгөртүүлөрдү киргизүү боюнча” мыйзам долбоору Жогорку Кеңеште 19-майда каттоого алынган.

Мыйзам долбооруна ылайык, “чет өлкөлүк коммерциялык эмес уюм” деген түшүнүк киргизилип, мамлекеттин көзөмөлдөөчү укуктары көбөйтүлөт.

“Чет өлкөдөн, эл аралык уюмдардан каржыланган жана чет өлкөлүк булактардын кызыкчылыгы үчүн Кыргызстандагы саясий иштерге катышкан бейөкмөт уюм эми чет өлкөлүк өкүлдүн милдеттерин аткаруучу коммерциялык эмес уюм” деп аталат.

Демилгеленип жаткан мыйзам долбоору Кыргызстанда коммерциялык эмес уюмдардын ишмердигин чектейт деген жүйө менен бир катар эл аралык уюмдар, элчиликтер, медиа уюмдар, бизнес коомчулугу жана жарандык коом бийликти мыйзам долбоорун четке кагууга чакырып, кайрылуу-билдирүүлөрдү жасаган. Апта башында Кыргызстандагы коомдук уюмдар жана жарандык активисттер бейөкмөт уюмдар тууралуу мыйзам долбоорлорун чакыртып алууну талап кылган петицияга кол топтой баштаган.

Бейөкмөт уюмдарга көзөмөлдү күчөтөт деп сынга кабылган “чет өлкөлүк өкүл” тууралуу мыйзам долбоорун Жогорку Кеңештин депутаты Надира Нарматова жазып, былтыр ноябрда коомдук талкууга чыгарган. Башында өзү жалгыз автор болуп көрсөтүлгөн документке дагы 32 депутат демилгечи болуп кошулган. Бирок кийин алардын айрымдары авторлуктан кайра баш тартып, анда ашыкча чектөөлөр, адам укуктарына каршы жоболор бар экенин айтып чыгышты.

“Адилет” укуктук клиникасы мыйзамды талдап чыгып, анын 98% Орусиянын “Чет элдик агенттер” мыйзамынан көчүрүлүп алынганын аныктаган.

Анда бул жылдар аралыгында кыргыз сому “мамлекеттүүлүктүн туруктуулугунун символу жана өлкөнүн көз карандысыз экономикалык саясатынын негизги элементи болуп келди”,-деп билдирди. Ал жакынкы арада сомду өлкө ичинде басып чыгаруу башталарын айтты.

“Кыргызстандын каржы системасы, улуттук төлөм, банк системасы дүйнөлүк каржы-экономикалык кризистердин таасирине карабастан, өзүнүн бекемдигин көрсөтүп, өнүгүп келе жатат. Мында Улуттук банктын ордун жана анын жүзөгө ашырып жаткан акча-кредиттик саясатын, ошондой эле каржы рыногунун кызматкерлеринин ишине жасаган ак ниет жана кесипкөй мамилесин, ишке болгон жоопкерчилигин баса белгилеп айтып кетишибиз абзел. Жакын арада Кыргызстан улуттук валютанын банкнотторун республика ичинде басып чыгара баштайт. Бул багытта тиешелүү иштер жүргүзүлүп, керектүү техника алынды. Биз аны сөзсүз ишке киргизебиз”,-деди Жапаров.

Президент ушул жылдын башында Кыргызстан паспорт менен сомду өзү басып чыгара баштарын билдирген. Анда мамлекеттин казынасына кеминде 3 миллиарддай сом түшүп турарын айткан.

Сомдун 30 жылдыгына карата 10-майдан тартып 200, 500 жана 1000 сом номиналындагы банкноттордун жаңы, бешинчи сериясы жүгүртүүгө чыгарылган.

Улуттук валюта 1993-жылдын 10-майында жүгүртүүгө киргизилген.

Ошондой эле жолугушууда коңшу эки өлкөнүн айыл чарба товарын сыртка чыгарууну биргелешип өнүктүрүү, соода-экономикалык кызматташтыкты бекемдөө, кыргыз компанияларын импортёрлор реестрине киргизүү тууралуу да сөз болду.

Наркобилов өзбек тарап сүт, эт, балык азыктарын өндүргөн ишканаларды импортёрлор реестрине тез арада киргизүүгө даяр экенин билдирди.

Элчи Жаманбаев Ветеринария комитетинин диагностикалык борборуна барып, эт, сүт, балык, дан, жашылчаларды лабораториялык көзөмөлдөн өткөрүү процесси менен таанышты.

Мартта Министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров Өзбекстанга барып, бир катар өнөр жай жана өндүрүш ишканаларын кыдырган. Эки өлкө ортосунда экономика, айыл чарба багытындагы кызматташтык, биргелешкен ишканаларды иштетүү тууралуу “жол картасы” кабыл алынган. Өзбекстандын ишкерлери Кыргызстандагы ар түрдүү долбоорлорго болжол менен 70 млн. доллар инвестиция салууга даяр экени маалым болгон.