Бакыт Төрөбаев

Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары Бакыт Төрөбаев Бишкектеги ыштын келип чыгуу себептерин жана алардын алдын алуу жолдорун чечүү максатында тиешелүү мамлекеттик органдардын өкүлдөрүнүн катышуусунда жыйын өткөрдү. Жыйында борбордогу ыш көйгөйүн чечүү боюнча жол карта талкууланды.

“Жылытуу мезгилин ийгиликтүү өтүү максатында экономика тармактарын жана калкты жеткиликтүү деңгээлде көмүр менен камсыздоо маселеси каралып келет. Ошол эле учурда,  ден соолукка терс таасирин тийгизген ыш маселеси экинчи планда калууда. Ушуга байланыштуу ыш маселесинин алдын алуу  иштерин күчөтүүбүз зарыл. Ыштын пайда болушун күтүп жата бербестен, анын пайда болуу себептерин чечүү жөнүндө түзүлгөн “жол картанын” негизинде тиешелүү жетекчилер иш алып барып, ай сайын иштин жүрүшү тууралуу так маалымат берүүңүздөр керек”, – деди Бакыт Төрөбаев.

Адистердин айтымында, борбор калааны ыш каптоосуна себептеринин бири жаңы конуштарда, жеке менчик мончолордо көмүрдүн, желимдердин жана тигүү цехтериндеги калдыктардын жагылышы болууда. Бул жагдайды чечүү үчүн аларды жаратылыш газы менен камсыздоо каралууда. Ал эми калдыктарды жана желимдерди кайра иштетүү керек.

Мындан тышкары, ыш каптоого Бишкек шаарынын жылуулук электр борборунда жана отказандарда көмүрдүн колдонулушу, эски унаалардын көптүгү, таштанды таштоочу жайда таштандылардын өрттөлүшү, курулуш объектилеринин ирээтсиз курулушу жана бак-дарактардын азайышы болууда.

Бишкек шаарындагы абанын сапатын жакшыртуу долбоорунун алкагында тиешелүү булактардан каражаттарды тартуу күтүүлүүдө.

Көйгөйдү чечүү максатында тиешелүү мамлекеттик органдар жумушчу тобун түзүү менен активдүү иштер жүргүзүлөт жана анын жыйынтыгы боюнча  Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары Бакыт Төрөбаевдин жетекчилиги алдында жыйындар өткөрүлүп турат.

Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары Бакыт Төрөбаев Кыргыз Республикасынын Айыл чарба министрлигинин борбордук аппаратынын жамаатына жаңы жетекчилерди тааныштырды.

Министрлер Кабинетинин Төрагасынын буйругуна ылайык, Раматов Мурат Садинович жана Насирдинов Самат Насирдинович айыл чарба министринин орун басарлары болуп дайындалышты.

Буга катар Жоробеков Тариэл Улукбекович Айыл чарба министрлигине караштуу Жайыт жана асыл тукум мал чарбасы департаментинин директору болуп дайындалды.

Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары белгилегендей, жазгы талаа иштерине өз убагында жана сапаттуу даярдык көрүү дыйкандардын алдыдагы айдап-себүү иштериндеги кыйынчылыктарды ийгиликтүү жеңе тургандыгынын кепилдиги.

«Биздин алдыбызда алдыдагы жазгы-талаа иштерине даярдыкты бүгүнтөн баштоо милдети турат. Биз айыл-чарба товарларын өндүрүүчүлөрдү сапаттуу сертификацияланган жер семирткичтер, үрөн жана көчөт материалдары менен камсыз кылышыбыз керек. Тракторлордун жана башка атайын техникалардын даярдыгы бүгүнтөн текшерилип, кандайдыр бир маселе жаралса дароо чечилиши керек», – деди Бакыт Төрөбаев.

Анын айтымында, дагы бир орчундуу маселе – мамлекеттик сугат фондунун алдыдагы сугат мезгилине даярдыгы.

«Гидротехникалык курулуштарды, насостук станцияларды, ирригациялык скважиналарды куруу жана оңдоо укугуна тендерлерди өткөрүү боюнча иш-чаралар белгиленген мөөнөттө жыйынтыкталышы керек. Ошондой эле дыйкандарды Евразия экономикалык биримдигинин стандарттарына жооп бере турган ветеринардык дары-дармектер менен камсыздашыбыз керек», – деди ал.

Бакыт Төрөбаев ведомствонун алдында турган бардык милдеттер жаңы жетекчилердин кесиптик чеберчилигине, билимине жана тажрыйбасына жараша тез арада аткарыларына ишеним билдирди.

«Айыл чарба министрлигинин кызматкерлерине бүтүндөй айыл чарбасынын түшүмдүүлүгү жана рентабелдүүлүгү түздөн-түз көз каранды болгон чарбалардын бардык категорияларын колдоого багытталган жемиштүү иштерди каалайм», – деп белгиледи ал.

Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары Бакыт Төрөбаев Кыргыз Республикасынын өнүктүрүү институттарынын Координациялык кеңешинин жыйынын өткөрдү.

Кеңешменин жүрүшүндө үстүбүздөгү жылдын сентябрь айында Тажикстан Республикасы тараптын куралдуу агрессиясынын натыйжасында жабыркаган Баткен облусунун ишкерлерине колдоо көрсөтүү маселелери талкууланды.

Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары Кыргыз Республикасынын Коомчулукту өнүктүрүү жана инвестициялоо агенттиги (АРИС) социалдык объектилерди каржылоону демилгелегендигин белгиледи.

Ал мамлекеттик банктарды жана өнүктүрүү фонддорун бизнес чөйрөсүн калыбына келтирүүгө жигердүү катышууга жана Баткен облусунун Лейлек жана Баткен райондорунда иш менен камсыз кылууга жана жергиликтүү экономиканы өнүктүрүүгө өбөлгө түзүүчү бизнес долбоорлорду тез арада каржылоого киришүүгө чакырды.

Жыйында Улуттук банкка коммерциялык банктар тарабынан бизнес-долбоорлорго кредит берүүнүн форматын жана механизмдерин кайра карап чыгуу, же өзгөртүү сунушталды, мында көпчүлүк мекендештерибиздин күрөөгө коюлчу мүлкү жана чет элдик валютада кредиттерди алууга мүмкүнчүлүгү жок экендигин эске алуу менен долбоорлорду каржылоо механизмине басым жасалды.

Ошондой эле жыйында көпчүлүк мекендештерибиздин күрөөгө коюучу мүлкү жок экендигин жана чет элдик валютада насыя ала албай жаткандыгын эске алып, Улуттук банкка коммерциялык банктар тарабынан бизнес долбоорлорго насыя берүүнүн форматын жана механизмдерин кайра карап чыгуу, же өзгөртүү сунушталды.

Буга катар Айыл чарба министрлигине дыйкандар өстүргөн картошканын түшүмүн сатуу, кошумча көлөмдө кумшекер, май сатып алуу маселелерин тез арада колго алуусу тапшырылды.

Өнүктүрүү институттарынын Координациялык кеңешинин жыйынтыгы боюнча Россия-Кыргыз өнүктүрүү фондуна, Өзбек-Кыргыз өнүктүрүү фондуна жана Венгер-Кыргыз өнүктүрүү фондуна, ошондой эле «Региондорду өнүктүрүү боюнча социалдык өнөктөштүк фонду» коомдук фондуна бир жуманын ичинде Лейлек эркин экономикалык аймагын өнүктүрүү боюнча долбоорду карап чыгууну сунуштоо чечими кабыл алынды ,  «Айыл банк» ачык акционердик коомуна “Тазаланган күн карама майын өндүрүү” долбоорун ишке ашырууга катышуу сунушун киргизүүсү, “Кыргызиндустрия” ачык акционердик коомуна “Базальт ташын, базальт буюмдарын кайра иштетүү боюнча өндүрүштүк комплексти уюштуруу” долбооруна катышуу жана «Золотой орех» жоопкерчилиги чектелген коомуна “Грек жаңгагын кайра иштетүү” долбоорун ишке ашыруу боюнча сунуштарды киргизүүсү тапшырылды.

“Жер жана Суу Кодекстеринин жаңы редакциясын иштеп чыгуу – бүгүнкү күндүн талабы. Аталган жаратылыш ресурстары базар мамилелердин объектиси катары карай турган учур келди», – деп билдирди Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары Бакыт Төрөбаев 12-августта, Жер жана Суу Кодекстеринин долбоорлорун иштеп чыгуу боюнча жумушчу топтун кеңешмесинде.

Кеңешмеге Айыл чарба министрлигинин ведомстволук бөлүмдөрүнүн адистери катышты.

Жумушчу топтун отурумунда Бакыт Төрөбаев мыйзам долбоору боюнча алгылыктуу сунуштарды киргизүү жана белгиленген мөөнөттө кодекстерди иштеп чыгуунун зарылдыгын баса белгиледи.

«Жер жана Суу кодекстердин кабыл алынганына 20 жылдан ашык убакыт өттү, ошондуктан учурдун талабына жооп берген мыйзам кабыл алуу керек. Бул кодекстер жерди жана сууну жаратылыш ресурсу катары, ошол эле учурда базар мамилелердин объектиси катары караган ченемдерди камтышы зарыл»- деп белгиледи ал.

Мындан тышкары ал, Кодекстерди иштеп чыгууга жылдын аягына чейин убакыт берилгенин айтып,отурумдун катышуучуларын буга олуттуу мамиле кылууга чакырды.  Аны менен бирге мыйзам долбоорунда бири-бирине карама каршы келген  ченемдери бар экенин белгиледи.

“Долбоордогу карама каршылыктарды талдап, колдонулуп жаткан мыйзамдардын ордуна бардык ченемдерди Кодекске киргизип, бир эле укуктук ченемдик акты менен иштөө боюнча сунушун карап чыгууну белгиледи.

Эске салсак, үстүбүздөгү жылдын 15-июлунда Мамлекет башчысы тарабынан Айыл чарба министрлигине Жер жана Суу кодекстеринин жаңы редакциясын иштеп чыгууну тапшырган. Өлол жетекчисинин тапшырмасын ишке ашыруунун алкагында аталган кодекстерди иштеп чыгуу боюнча түзүмдөр аралык жумушчу топ түзүлгөн.

Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары Бакыт Төрөбаев, Башкы прокурор Курманкул Зулушев, Ички иштер министри Улан Ниязбеков Токтогул районунун тургундары менен жолугушуп, алардын көйгөйлүү маселелерин укту. Жолугушууга райондун ар кыл айылдарынан келген 400гө чукул адам катышты.

Бакыт Төрөбаев Президенттин тапшырмасы менен жеринде элдин үнүн угуп,  көтөрүлгөн маселелерди чечүүгө аракет көрүү үчүн аймактарды кыдырууга чыкканын билдирди.

«Жакында эле Президентибиздин катышуусунда Токтогул районунун эли менен жолугушуу өткөң. Анда эл тарабынан 87 суроо-талап айтылып, анын негизинде 167 иш чаралар аткарууга алынган. Бүгүн да ал маселелер четинен ишке ашып жатат. Бүгүн да сиздер көтөргөн көйгөйлөр жеринде чечилип, тиешелүү мамлекеттик кызматтарга аткарууга тапшырмаларды коебуз»- деди Бакыт Төрөбаев.

Жолугушууга катышкан тургундар негизинен жергиликтүү маанидеги жолдорду оңдоо, жеке маселелерине байланыштуу укук коргоо органдарына, соттун чечимдерине болгон нааразычылыктар көтөрүлдү. Ошондой эле кескин көтөрүлгөн маяна үчүн маданият кызматкерлери ыраазычылыктарын билдиришти. Мындан сырткары алыскы айылдагы медицина кызматкерлеринин таңкыстыгы, социалдык имараттардын жоктугу сыяктуу маселелер көтөрүлдү.  Тургундардын кайрылуулары арыз түрүндө да кабыл алынып, алардын ар бирине жооп болору айтылды.

Президент Садыр Жапаровдун өлкөбүздүн аймактарына жумушчу сапарындагы жергиликтүү тургундар менен жолугушуулар учурунда бир катар көйгөйлөр көтөрүлүп, алардын басымдуу бөлүгүн соттордун чечимдерине,укук коргоо органдарынын кызматкерлеринин иш-аракеттерине карата нааразычылыктар айтылган. Ошол себептен улам мамлекет башчысы тиешелүү жетекчилерди жер-жерлерге чыгып,   элдин маселелеринен кабар алууну тапшырмасын койгон.

Ушул сыяктуу эл менен жолугушуулар өлкөнүн бардык аймактарында уюштурулат.

Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары Бакыт Төрөбаев Нарын жана Ысык-Көл облустарына жумушчу сапарынын алкагында күз-кыш мезгилине карай даярдыктын жана жолдордун курулушунун жүрүшү менен таанышты.

Жумгал районундагы Кара-Кече кенинде Бакыт Төрөбаев «Шарбон» жабык акционердик коомунун жана «Кыргызкөмүр» мамлекеттик ишканасынын жетекчилери менен жолугушту, алар көйгөйлүү маселелерди ортого салды.

Кеңешменин жыйынтыгы боюнча Министрлер Кабинетинин башчысынын орун басары мамлекеттик органдарга көмүр ишканалары көтөргөн маселелерди чечүү боюнча бир катар тапшырмаларды берди.

Буга катар Бакыт Төрөбаев өнөр жай жана экологиялык коопсуздук ченемдерин тыкыр сактоо менен жакын арада көмүр ташуу иштерин баштоо зарылдыгын белгиледи жана көмүр казуу ишканаларынын жетекчилерине Бишкек шаарынын ЖЭБине жана калкка көмүр ташуу боюнча өз милдеттенмелерин аткарууну сунуштады.

Андан соң Бакыт Төрөбаев Балыкчы шаарындагы отун базасында жеке ташуучулар менен жолугушту. Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары алардын көйгөйлөрүн угуп, алдыдагы күз-кыш мезгилин ийгиликтүү өтүүдө көмүр ташуучулардын ролу чоң экенин белгилеп, мамлекеттик органдарга жана «Кыргызкөмүр» мамлекеттик ишканасына ташуучулар тараптан көтөрүлгөн көйгөйлөрдү чечүү боюнча тапшырмаларды берди.

Бакыт Төрөбаев ошондой эле Балыкчы-Кочкор темир жолунун курулушу менен таанышты. «Кыргыз темир жолу» Улуттук Компания» Мамлекеттик Ишканасынын башкы директору Азамат Сакиев темир жолдун курулушунун жүрүшү тууралуу маалымат берди. 1 км темир жол салынган, учурда төмөнкү жолдор салынып жатат. Белгилей кетсек, «Кыргыз темир жолу» УК» МИ узундугу 63 чакырымды түзгөн «Балыкчы-Кочкор» темир жолун куруу долбоорун ишке ашыруунун үстүндө иштеп жатат.

Ошондой эле, Министрлер Кабинетинин башчысынын орун басары Жумгал жана Кочкор райондорундагы Түндүк-Түштүк альтернативдик жолунун курулушу менен таанышып, курулушчуларга сапатка басым жсоо менен ишти тездетүүнү сунуштады.

Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары Бакыт Төрөбаев болжол менен 6 км узундуктагы туннелди орнотуу менен “Бишкек – Белогорка – Суусамыр” (Бишкек шаарынын түштүк айланма жолу) автожолунун курулушун пландаган долбоор менен жеринде таанышты.

Долбоор ишке ашса, чукул бурулуштуу жолдордун тармакталышын жана калктуу конуштарды айланып өтүүчү жолдорду эске алуу менен жолдун узундугу 120 чакырымды түзөт. Бул жол Бишкек-Жалал-Абад жолунун узундугун 150 чакырымга кыскартууга мүмкүндүк берет.

Белгилей кетсек, заманбап транспорттук инфраструктура ишкердикти жана жаңы туристтик маршруттарды өнүктүрүүгө жагымдуу шарттарды түзөт.

Долбоорду мамлекеттик-жеке өнөктөштүктүн алкагында потенциалдуу инвесторлор арасында тиешелүү сынак өткөрүү менен ишке ашыруу пландаштырылууда.

Бакыт Төрөбаев бул автожолдун транспорт тармагы үчүн маанисин баса белгилеп, курулуштагы заманбап ыкмаларды, жол кыймылынын катышуучуларынын коопсуздугун жана жол жээгиндеги тийиштүү инфраструктураны эске алуу менен долбоордун техникалык-экономикалык негиздемесин өз убагында жана сапаттуу иштеп чыгуу зарылдыгын белгиледи.

Белгилей кетсек, транспорт тармагын өнүктүрүү боюнча милдеттер Кыргыз Республикасынын Президенти тарабынан бекитилген 2026-жылга чейин өлкөнү өнүктүрүүнүн Улуттук программасында белгиленген.

Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары Бакыт Төрөбаев «Санарип аймак» автоматташтырылган маалыматтык тутумун ишке киргизүү маселеси боюнча кеңешме өткөрдү.

Учурда бул маалыматтык тутум 484 жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарында ишке киргизилип, иштеп жатат (бул 452 айыл өкмөт жана 32 шаар мэриясы).

Мамлекеттик колдоого муктаж үй-бүлөлөр жөнүндө маалыматтардын толуктугун, актуалдуулугун жана аныктыгын камсыз кылуу максатында «Санарип Аймак» автоматташтырылган маалыматтык тутумуна киргизилген «Аз камсыз болгон үй-бүлөнүн социалдык паспорту» функционалдык модулу иштелип чыккан.

Буга чейин тиешелүү мамлекеттик органдарга жана жергиликтүү бийлик органдарына аз камсыз болгон үй-бүлөлөрдүн электрондук социалдык паспортторун толтуруу иштин жыйынтыктоо тапшырмасы берилген. Бул иштердин жыйынтыгында бардык 219 миң 704 социалдык паспорт түзүлүп, аз камсыз болгон үй-бүлөлөрдүн жалпы санынын 100%ын түзөт.

Бакыт Төрөбаев жыйындын жүрүшүндө мамлекеттик жана жергиликтүү бийлик органдарына бир катар тапшырмаларды берди, анын ичинде «Санарип аймагы» системасын толтурууну тездетүү жана «Санарип аймак» аркылуу кожолуктарды толтуруу, катталган тургундардын жана ал аркылуу берилген маалымкаттардын көрсөткүчтөрүн 2022-жылдын август айына карата 75% га чейин жеткирүү тапшырмасын берди.

Эмгек, социалдык камсыздоо жана миграция министрлигине Кыргыз Республикасынын Санариптик өнүктүрүү министрлиги жана Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетине караштуу Мамлекеттик кызмат жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу иштери боюнча мамлекеттик агенттик менен бирдикте аз камсыз болгон үй-бүлөлөрдүн интерактивдүү социалдык картасын иштеп чыгуу тапшырылды.