КООМ

Жалал-Абад шаарынын мэриясынын басма сөз кызматынын маалыматына таянсак, шаардык мэриянын жана Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин Жалал-Абад областтык башкармалыгынын адистеринин чогуу аракеттери менен шаарга караштуу Тайгараев аймактык башкаруусунун бир катар аймактары суу ташкындарынан сакталып калды. Бул тууралу Жалал-Абад шаар мэриясынын курулуш, транспорт жана коммуникация бөлүмүнүн жетектөөчү адиси Руслан Жунусов билдирди.

Анын айтымында, 18-19-20-апрелдеги жааган жаандан улам чогулган суу ташкындары Көк-Арт дарыясынын Тайгараев аймактык башкаруусуна караштуу Кыргызстан айылына жакын 150 метрдей жээктерин жеп кеткен жана айылды суу каптоо коркунучу туулган. Суу ташкындарынын алдын алуу максатында шаар мэриясы жана Өзгөчө  кырдаалдар министрлигинин областтык башкармалыгынын адистери чукул чараларды көрүшкөн.

-Өзгөчө кырдалдар министрлигинин Жалал-Абад шаардык бөлүмүнүн шашылыш билдирүүсүн негизинде Жарандык коргонуу комиссиясынын мүчөлөрү жыйналып, жээктерди бекемдөө иштерине өз учурунда материалдык жана техникалык жардам көрсөтө алдык. Буга шаардык мекеме-ишканалар да активдүү катышышты, – дейт ал.

Алынган маалыматтарга караганда, Көк-Арт дарыясынын шаардагы “Көк-Арт” кичи районунун Сузак району менен чектеш жайгашкан аймагындагы 150-200 метр жээктерин да суу ташкындары жэп кеткен эле. Ал жерде да жээктерди бкемдөө, суу каптоолордун алдын алуу иштери жүргөн. Азыркы учурда шаар аймагын суу каптоо коркунучу жок.

Кыргыз Республикасында санариптик телерадиоберүүгө өтүү Программасынын алкагында, Кыргыз Республикасынын Ош, Чүй жана Ысык-Көл облусутарындагы айылдарга орнотуу үчүн алгачкы 9 санариптик автоматтык телевизиондук ретрансляторлор орнотулат баштады. Бул туурасында Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн Аппаратынын маалыматтык камсыздоо бөлүмү маалымдады.

Санариптик автоматтык телевизиондук ретрансляторлорду этабы менен орнотуу санариптик берүүгө кошулуп жаткан 326 айылдагы калктын 5% камсыз кылат. Азыркы тапта «радио жыштыгы жетпеген зонадагы» айылдардагы жергиликтүү эл санариптик телерадиоберүү менен камсыз болушту.

«Телевидения жана радиоберүү радиорелейдик магистралынын республикалык өндүрүш бирикмеси» ААК тарабынан көрсөтүлгөн 326 айылга санариптик телеберүүнү жеткирүүдө, 227 айылды толук  камсыздай турган 211 санариптик атвоматтык телевизиондук реттрансляторлор орнотулат. Айылда жүздөн ашпаган эли бар, калган 99 айыл социалдык пакеттеги телеканалдарды көрүү үчүн EUTELSAT спутникалык индивидуалдук кабыл алуучу жабдуу (диаметри 90 см болгон спутникалык антенна) аркылуу кошулат.

Учурда социалдык пакетке кирген 12 телеканалды спутник аркылуу алып көрсөтүү башталды. Аны Кыргыз Республикасынын жарандары гана эмес, дүйнөнүн ар кайсы бурчунда жашаган 14 мамлекеттеги мекендештер да көрө алышат.

Санариптик телеберүү менен камтылбаган 326 айылга Кыргыз Республикасында санариптик телерадиоберүүгө өтүү боюнча мамлекеттик комиссиясы тарабынан түзүлгөн пландын алкагында этабы менен санариптик автоматтык телевизиондук ретрансляторлорду орнотуу иштери жүргүзүлөт.

Планга ылайык биринчи 65 санариптик автоматтык телевизиондук ретрансляторлорду орнотуу иштери 20176-жылдын апрель-май айларында жүргүзүлөт, андан кийинки 75 санариптик автоматтык телевизиондук ретрансляторлорду орнотуу 2017-жылдын июнь-июль айларында башталат. Калган 71 даана санариптик автоматтык телевизиондук ретрансляторлор 2017-жылдын август-сентябрь айларында орнотулат.

Белгилей кетсек, 326 айылдагы аналогдук берүү 2017-жылдын 15-майынан кийин да сакталат. Аталган айылдарда аналогдук берүүлөр санариптик телерадиоберүүгө өтүү боюнча жабдуулар орнотулгандан кийин гана өчүрүлөт.

Алмамбет Шыкмаматов, ЖКнын депутаты:

«Журналисттердин байлыгын текшербестен, аткаминерлердикин текшериш керек»

— Кыргызстанда сөз эркиндигин карманып, эркин сүйлөп, эркин баскан бир эле тармак бул журналистика калды. Калганынын баарынын оозун жабышты. Азыр парламент дудук, башкалар ооз ача албаган акыбалга келип калды. Журналисттер деле асмандан түшпөйт, коомдон чыгат. Анан алардын байлыгын текшерип эмне кылабыз? Андан көрү ошол бай аткаминерлердикин текшериш керек. Кантип байыптыр, эмне кылып байыптыр? Чубап чыкпаса болбойт. Куугунтуктай элегибиз журналисттер калды беле? Саясатчы болгондон кийин Назарбаев айтмакчы териси пилден болуу зарыл. Кичине чымчып койсо секирип акаарат келтирбей. Болгон күндө деле алардын байлыгы кайдан келип жатканын эмес, өзүнүн байлыгы кайдан келип чыкканы боюнча маалыматтарды так берүү зарыл. Анан сүйлөсөк жарашат.

Ырысбек Өмүрзаков, “Трибуна” гезитинин башкы редактору:

«Акча өндүрүү жолу менен жашап калышты” деп журналисттерди ким айтса да, ушу “кессе кан чыкпаган, жейин, жутайын” деген шылуун айтпаса болмок эле»

— Акылбек Жапаров журналисттердин мүлкүн текшерүүнүн балекетин албай, атасынын атынан коюлган көчөгө шагыл төктүрүп койбойбу? Же Маевканын эң үстүнкү көчөсүнүн жашоочулары ага ишенген макоо болуп кала береби? Журналисттерге тийишкендин балекетин алабы, коррупцияга башы менен батып кеткен чиновник экени калппы? Ресторандарын, сайрандоо сарайларын, көп кабаттуу турак-жайларды салганга, айылда мал доктур болуп иштеген атасынан мураска миллиондогон долларды алганбы? Же министр кезинде ар бир ишканага которулган мамлекеттик акчадан 10 процент алып жүрүп байыганбы? Ошолорду текшерген киши жок. Айтмакчы, Чыныбай Турсунбеков журналисттерге сый мамиле кылса да, “Акылинвест банкты” белек кылып аялына берген деп чыктык эле, эми журналисттердин талуу жерге тепкен Акылбек Жапаров Кант МИСти аялына сатып берип, белек кылып, Ыссык-Ата районунун бир айыл өкмөтүнүн 50 гектардай алма багын шылуундук менен сатып алып, бетон плиталар менен коруп, аны аялына берилген 17 миллион долларга сатып берген белегине кошумча кылган иштерин эчким сындабайт. А. Жапаров өмүр бою мамлекеттик кызматтарда жүргөн эле. Аны эч ким айтпайт. Жапаров, акчаны кайдан алган?, — ​деген суроого деле жооп бар. “Мистер 10 процент” атка конгон өз убагында, Финансы министри болуп турганда топтогон да… А балким Америкадан бирөө мурас калтырдыбы? Эмнеге текшербейт, жанакы ГКНБ жана Башпрокуратура, дегендер? Мейли, мурас алды дейли, анда мамлекетке салыгын төлөдүбү Акылбек Жапаров? — ​деген суроону берген, мамлекеттин кызыкчылыгын ойлогон бир да адам жок. Салык төлөнбөсө, анда Акылбек Жапаров министр кезинде бюджеттен 10 процент “откат” деп коёт (пара) алгандыгын далилдеп кабыл алып, Жапаровдон жооп талап кылса болот беле? Эмнеге биз Текебаев менен Атамбаевден аны талап кылабыз да, бюджеттин эсебинен байыган чиновниктен коркобуз? Текшерип эсептеп чыгуу деле, оп-оңой. А. Жапаров канча убакыт Финансы министри болуп иштеди, жана ошо кездеги бюджетти көтөрүп, анын 10 процентин чыгарып, Жапаровко кайтартыш керек… Накталай кутула албаса, анда мүлкүн аукцинго коюп, бюджетке 10 пайызын, элдин акчасын кайтарыш керек. Бу “Кудайдын тумшугунан түшсө да, Текебаев менен Атамбаевден эмнеси артык? “Акча өндүрүү жолу менен жашап калышты” деп журналисттерди ким айтса да, ушу “кессе кан чыкпаган, жейин, жутайын” деген шылуун айтпаса болмок эле.

Нурлан Шакиев, экс-министр:

«Айлыктан айлыкка жашаган журналисттердин мүлкүн текшере элегибиз эле калды беле?»

— Кыргызда “адалсынган молдонун үйүнөн алты камандын башы чыгыптыр”- деген сонун сөз бекер жерден калган  эмес. Ошол эле журналисттердин мүлкүн текшергиси келген Акылбек Жапаров аялынын мүлктөрүн мамлекеттик декларацияга кошуп жазбаганын журналисттер жазып чыгышпадыбы. Демек биринчи адам өзү таза болуш керек. Айлыктан айлыкка жашаган журналисттердин мүлкүн текшере элегибиз эле калды беле? Балким Акылбек Үсөнбекович айткандай журналисттер жүзүнөн бирөө болушу мүмкүн. Баардыгы эмес да туурабы? Мен андай журналисттерди жок деп эсептейм. Андыктан журналист журтчулугуна асылаарда бир ай ойлонуп алды-артты карап алуу керек.

Самсаалы Четинбаев, активист:

«Акылбек Жапаровдун айтканында дагы чындык бар»

— Журналистердин мүлкүн текшерүү аша чапкандык болуп калат го. Бирок Акылбек Жапаровдун айтканында дагы чындык бар. Аны моюнга алышыбыз керек. Беш кол тең эмес, журналисттердин арасында андайлары бар. Көрүп, угуп эле жүрбөйлүбү. Керек болсо силер да өзүңөр жакшы билесиңер, алар кайсы журналисттер экенин. “Бир карын майды бир кумалак чиритет”- деген ошо. Бирок алар да жөн эле жерден пайда боло калган жок. Бийлик тарап өзү баш болуп андай журналисттерге калп, имиштерди жаздырып, оппоненттерин жаман атты кылганын көрүп эле жүрбөйлүбү. Бирок андай акмактар үчүн баардык журналисттерди күнөөлөп, же мүлктөрүн текшерүү бир аз аша чапкандык болуп калат. Өз ишин мыкты аткарып, коомдогу терс көрүнүштөрдү чагылдырган азамат журналисттерибиз да жок эмес. Аларды да унутпайлы.

Жеңишбек Эдигеев, журналист:

«Журналисттерден мурда токтоосуз түрдө мүлкүн тизмектей турган эски-жаңы чиновник, саясатчыларыбыздын узун тизмесин ойлошсун»

— Өзүбүздөгү эле бай саясатчы адамдарыбыздын бири айткан эле: “Кыргызстанда бай болуш кандай азап…”- деп. Ар ким ар кайсы жагынан “талай” бергенин айткысы келип. Азыркы кеп да ушул көрүнүштүн тегерегинен чыгып жатат окшойт. Анткени бүгүнкү коом, жашообуздун реалдуулугу ошондой: эл, анын ичинде журналисттерде да чөнтөктүн бечаралыгын жашыра албайбыз. Басылмалар өзүн актабаса, журналисттер башка кесипке кетип кала алышпаса анан кандай болуш керек? Бул турмуш жагынан алганда, ал эми конкреттүү айта турган болсок, биринчиден, журналисттердин мүлкүн текшерүү бул өтө ашыкча, а тургай орой айтылган сунуш. Журналисттерден мурда токтоосуз түрдө мүлкүн тизмектей турган эски-жаңы чиновник, саясатчыларыбыздын узун тизмесин ойлошсун. Экинчиден заман күн санап өзгөрүп жатат, ошого жараша журналисттердин катмары да ар түрдүү өзгөрүшү бул нормалдуу көрүнүш. Джип минеби же велосипед менен жүрөбү ар кимдин өз кудурети жана каалоосу. Ал эми үчүнчүдөн — ​биз журналисттер дагы өзүбүздү дайыма сүттөй ак кыла бергенден алыс болгонубуз оң. Өзгөчө акча маселесин кесибибизге аралаштыргандан сак бололу.

Жалил Сапаров, журналист:

«Журналисттер арасында карасанатайлары, желмогуздары, куйтулары менен ачкүсөндөрү да бар»

— Акылбек Жапаровдун журналисттердин чөнтөгүн текшериш керек дегени бери эле болгондо мыйзамдуу “чёрныйлык”. Журналисттер же массалык маалымат таркатуу каражаттары ээлик кылгандарга, эгер кайсы бир долбоор алкагында иштеп атса, анда ошол долбоордун жетекчилерине гана отчёт беришет. Анан ким бирөөгө таарынып калса эле аны мыйзам аркылуу колун кайрыганга аракет кылганы туура эмес. Чыдасаң бай бол! Чыдасаң депутат бол! Анан, ырас, журналисттер арасында да баары текши периште болуп кеткен жери жок. Карасанатайлары, желмогуздары, куйтулары менен ачкүсөндөрү да бар. Эгер андайлар жолукса, ошондо азыркы аракеттеги мыйзамдар аркылуу эле алар менен сүйлөшүп алууга болот. Тийиштүү органдар деле жоюлуп кетишкен жок, иштеп атышат. Анан бирөөгө болгон заарды баарынан чыгарып, жалпы Самаркандды өрттөп салган жарабайт. Кыскасы, бул идея таптакыр туура эмес нерсе.

Булак: “Жаңы Ордо”

Адам пенденин турмушунда ак менен кара, жакшы менен жаман дайыма эриш-аркак жүрөт эмеспи. Коом инновациялык техникалар менен жабдылып, ааламдашуу алкагында улуу держава аталган өлкөлөр тирешип, жер шарын кыялында бөлүп алып, ар кимиси өз чөлкөмүндө жеке бийлигин жүргүзүп келет. Биз сыяктуу майда мамлекеттер “төркү үйдөгү каткырса, оозгу үйдөгү ырсаят”- таризинде күн кечирүүдө.

Карапайым калктан баштап, калайман журтка баш болгон ажобузга чейин Кыргызстандын эртеңки тагдырын, келечегин ойлоп, ынтымак-ыраашкерлик менен алдыга кадам таштап турганда, жеке кызыкчылыгын ойлогон кутумдар, көр пенделер да “өз көмөчүнө күл тартып” эл ичин бузуп, ынтымагын ыдыратып жашоо кечирүүдө.

Жалал-Абадда кадимки Камчыбек Ташиевдин эшик ырчысына айланып, Камчыбектин жугундусуна семирген бир “Арзымат” акын бар. Анын жан дүйнөсүнө  караганда таштанды таштаган контейнер да тазараак. Анын турмуштагы кредосу “акчалуунун артын тазалап акча табуу.” Ал көз көрүнөө абийирди, атакты акча менен убактылуу сатып алып жашап келүүдө. Эл сүйүп уккан эки сап ыры жок “эл акыны” болду. Жалал-Абадда маданият өңү Арзыматтын өңүндөй болуп калган. Өзү Жалал-Абад облустук Барпы атындагы театрга кирип алып, театрдын “канын соруп” күн кечирип келет.  Театр кызматкерлери аны көргөндө жийиркеничтүү мамиле жасайт. А бирок, ага баары бир. Билип туруп кутумдук кылып, бир театрды бириктирбей өз озуйпасын өтөп жүрөт. Бүгүн ал Камчыбекти унутуп, шопурдун артын тазалап калган.

Президентибиз катары менен 2016-2017-жылды “маданият” жылы деп атап, маданият кызматкерлерине басымдуу көңүл буруп келүүдө. Республиканын түштүк аймагында профессионалдык деңгээли жогору Токтосун Тыныбеков атындагы Жалал-Абад облустук филармониясы бар. Ал филармонияны  түптөп, чейрек кылымдан бери бүгүнкү күнгө чейин өз перзентиндей асырап, ак кызмат кылып келе жаткан инсандар бар. Учурда Арзымат мына ошол филармониянын кызматкерлерин кутумдук менен экиге бөлүп, ынтымак-ыркын кетирип, четте кол чаап, билмексен болуп карап турат. Анын негизги максаты, өзү ошол филармонияга жетекчи болуп баруу. Демек, Жалал-Абад облустук филармониясы ушуну менен жок болду-деп айтууга негиз бар.

Маданият жылы демекчи, республиканын түштүк аймагына Маданият, маалымат жана туризм министрлигинин атайын өкүлчүлүгү ачылып, Министрдин орунбасары деген штат каралып, ага министрдин түштүк региону боюнча орунбасары-деп бир ырчы катындын чалы дайындалыптыр-деген расмий кабар маалым болду. Өзүмбилемдик менен менен ачылган штат эмеспи..?- деп сурайлы десек, министрликтин штатын түгөлдөгөн Түкөмүн карааны көрүнбөйт. Мамлекеттин бюджети тартыш болуп, маданият кызматкерлери жарыбаган айлык акы алып, жалооруп турганда мындай бөйрөктөн шыйрак чыгаруунун эмне зарылчылыгы бар эле-деп маданият кызматкерлеринин башы маң. Андай штатты түштүккө ким ачыптыр?- деп сурасаң, элдин баары бир ооздон ШОПУР-деп жооп берет. Анткени, ошол ырчы айымдын чалы-министрдин орунбасары шопур менен бир айылдан экен. Алар Түкөңдү укмак беле!?

Жалал-Абадды Арзымат өзү билгендей тейлесе, жалпы түштүктү шопур бийлесе, мамлекеттин бүтүндүгү кайда калды?! Бул маселени Кыргыз Республикасынын премьер-министри сөзсүз көңүлгө алуусу кажет. Жалал-Абад облустук Маданият техникуму Жалал-Абаддын базарына туташып кетет. Арзымат техникумдун ажатканасын (платный) акы төлөп кире турган туалет кылып, анын кирээсин алып туйтунуп, Техникумду базарга айлантып түгөтүп бүттү. Бу түштүктөгү маданият тармагындагы маданиятсыздыкты мамлекеттик бийлик көзөмөлгө албаса, абал чындап оор. Акыйкаттык үчүн барып көргүлө атпай журттун башында турган азаматтар…

Бекжан Төрөгелдиев

Булак: “Жаңы Ордо”

Памирбек Казыбаев көп жылдардан бери залкар акыныбыз Алыкул Осмоновдун өмүр жолун, чыгармачылыгын тереңдеп изилдеп келе жаткан белгилүү инсандардын бири. Мындан тышкары акындын үй музейин карап, ал жерге баргандарга айтып берген дагы ушул киши. Памирбек байке эч жерден айлык албай бекер иштеген Алыкулдун фанаты деп билебиз. Алыкулдун бул үй музейи мындан 72 жыл мурун салынган экен. Алыкулдун үйү азыр кандай акыбалда болуп калганы менен көпчүлүктүн иши деле жоктой. Бүгүн редакциябызга Памирбек Казыбаев баш бакты. Памирбек байке өз маселеси менен эмес, Алыкулдун үй музейинин адам ыйлай турган абалын айтып, балким жогору жактагыларга жетип калса жардам болобу деген үмүт менен келиптир.

— Памир мырза, Алыкул акын бул үйдү кайсы жылы сатып алыптыр, же салдырганбы?

— Алыкул акын бул үйдү 1945-жылы сатып алган. Ал эми документ боюнча карасак бул үй 1941-жылы салынган экен. Алыкул 1945-жылы сатып алып өмүрүнүн аягына чейин жашап, чыгармачылыгында эң мыкты делген ырларын, поэмаларын, драма, котормолорун жараткан касиеттүү биз үчүн ыйык үйдө, тагыраагы 1951-жылдын 12-декабрына чейин ошол үйдө жашаган. Ошондуктан бул жер Алыкулдун өз мээнети, китептеринен түшкөн өз акчасына сатып алган, каза болгондон кийин сөөгү чыккан, окурмандар үчүн касиеттүү, маанилүү жер деп ойлойбуз. Мен өзү эгерде эсептеп көрсөм 30 жылдан бери Алыкул деп күйүп-бышып келе жатам. Ошонун 17 жылы үйдүн ичи, музейи менен өттү. Көз ачып жумганча 17 жыл өтүптүр. Азыр музей бузулуп, оңдоого муктаж болуп турат дегеним. Мындан тышкары биз биринчи алганда үйдүн 4 эле дубалы бар болчу. Ошонун баарын ар кандай экспонаттарга, сүрөттөргө толтуруп койдук. Азыр дагы табылган материалдарды коёлу десек үйдүн бөлмөлөрү тардык кыла баштады. Биринчиден үйдү кеңейтиш керек, экспонаттарды дагы заманбап дизайнде ирээти менен койсок деген ниетибиз бар. Алыкул таануу деген чоң илим бар. Ошонун ортоңку мууну менмин деп ойлойм.

— Сизге чейин ким бар эле?

— Бул илимди Шаршенбек Үмөталиев деген агайыбыз баштаган. Алыкулду изилдеп, Ала-Арчадагы мүрзө башына эстелигин тургуздурган Шаршенбек агай болгон. Раиса Кыдырбаева деген академик эжекебиз орусча “Алыкулдун лирикасы”- деп диссертация коргогон. Андан кийин Камбаралы Бобулов деген агайыбыз эле. Ал киши Алыкул дегенде жанын берип, ичкен ашын жерге койгон адам болгон. Камбаралы агай 1990-жылы Ленинграддан чыккан “Алыкул Осмонов” деген орусча китептин түзүүчүсү. Анан Кеңеш Жусупов агай эле. Кеңеш байке Алыкулдун жеке турмушуна байланыштуу “Ыр сабындагы өмүр”- деген аталыштагы китебин жазып чыккан. Ошондон кийинки мууну менмин деп ойлойм. Мен алардын жасаган иштерин улантып кетсем дейм. Алар көбүнчө чыгармачылыгына басым жасашкан. Мен анын жашаган үйүн музейге айландырууга, турак-жайына көбүрөөк басым жасап жатам. 2000-жылы өкмөткө чейин кат жазып жатып, шаардык мэрия биздин коомдук бирикмеге Алыкулдун үй музейин өткөрүп беришкен. 2000-жылдан бери акындын үй музейи иштеп келе жатат.

— Негизи үй мэриянын менчиги болуп эсептелинет да?

— Ооба. Бирок ушундай акыбалга келип калганда алар деле каралашып иштеш керек болчу. Шаардык бийликтен эч кандай жардам болгон жок. Канча жолу кат жазып кайрылдык, музейге жардам эмес жооп да жазып беришкен жок. Негизи башынан бери демөөрчүлөрдүн акчасы менен иш жүргүзүп келе жатабыз. Эгерде эч кандай мэрия жардам бербесе анда үйдүн менчигин бизге толугу менен өткөрүп берсе жакшы болот. Себеби кээ бир демөөрчүлөр келгенде сөзсүз “бул үйдүн ээси ким”- деп сурашат. Чет өлкөлүктөр келип сураса “мэриянын менчигинде” десек эле кол шилтеп коюшууда. Болбосо алар жардам беришмек. Ушул жагы да бар. Алыкулдун көптөгөн чыгармалары 100 жылдыгына карата ар кандай иштер болду, бирок муну улантыш керек. Бул жөнүндө жаңы иликтөөлөр, изилдөөлөр бар. Ушулар жарыкка чыкса жакшы болмок. Алыкулдун англисче жыйнагы мындан 20 жыл мурда чыккан. Өзүмдүн “Мезгил жана Алыкул”- деген китебим мындан 1990-жылы, 2006-жылы чыгаргам, аны дагы толуктап чыгарсам дейм.

— Интернетте дагы Алыкулдун үйүнүн жаман акыбалы жөнүндө маалыматтар чыгып жаткан болчу?

— Өткөндө музейге студенттер келишиптир. “Силерге окшогон жаштардан жардам керек эле. Силер азыр замандан артта калышпай интернетке жакынсыңар”- дегенмин. “Ата-Түрк Ала-Тоо” жогорку окуу жайынын студенти Бакай деген жигит “Алыкулдун үй музейинде болдук. Памирбек агай бизге кайрылды”- деп жазып ийиптир. Ошондон бир жума өтпөй эле “Жатакана жаштары”- деген кыймыл бар экен. Ошолордон келип ишембилигин жасап кетишти. Мындан сырткары адистерди чакырып жалпы оңдоого канча акча кетээрин да эсептетишти.

— Канча акча каражаты керек экен?

Божомол менен 500000 сомду айтып жатышат. Экспонаттар көбөйгөндүктөн кошумча имарат куралы деп ойлогонбуз. Буга чейин мэрияга айта берип тилибиз тешилгидей эле болду. Болбогондон кийин өзүбүз эле демөөрчүлөрдү таап, диаметри 7 метр, узундугу 3 жарым метр болгон боз үй тибиндеги үйдү “Алыкулдун ыр өргөөсү” деп салып жатабыз. Азыр чынын айтканда ал жерде боз үйдүн көлөмүндө болуп Алыкулдун видеолору, теле-радиодогу материалдар болобу, сүрөттөрдү коюп, студенттер, окуучулар келсе көрсөтөбүз. Менимче 50 орундук болот го. Ортосунда 2 сотыхтай бош жерибиз бар. Ал жерди гүлдөрдү олтургузуп гүлчамбар кылып койсок жаштар олтуруп ырларын окуп, ар кандай талкууларды жүргүзсө жакшы болмок. Курманбек Бакиев Чүй областын губернатор болуп башкарып турганда жакшы жардам берген. Алыкулдун арбагы колдоп кийин президент болду.

— Буларды аткарууга аракет кылып жатасызбы?

— Өткөндө балдар интернетке жарыялаптыр, телевидение келип жатышат. Кечээ НТС теле каналынан келип тартып кетишти. КТРК сыяктуу чоң теле каналдар бизге аудио-видео көрө турган экрандарды белек кылсак, койдурсак деп ойлонуп жүрөм. Көп жылдан бери Чолпон-Атага дагы аракет кылып жүрөбүз. 2009-жылы Алыкулдун музейин касиеттүү көл боюнда ачканбыз. “Алыкул” деген кеме болсо деген маселе көтөргөнбүз. Ал жакта ишкер жигиттер бар эле. Өздөрүнө жүк ташыган кемени сатып алышкан экен. “Жүк ташыганга болбой калды, темирге эле өткөрүп ийет окшойбуз”- дешкенинен сатпай эле жүргүнчүлөргө ылайыктап жасап “Алыкул” деп ат койгула десем ынабай коюшкан. Кийин акырында “агай сиздин айтканыңыз туура экен”- деп чалышты. Былтыр күзүндө ал кеме курулуп бүтүп, “Алыкул”- деп аты берилип сууга түштү. Чолпон-Атада Алыкулдун музейинин жанында “Алыкул сейил багы”- деп түптөлүп жатат. Алыкулдун паркы биздин коомдук бирикмеге карабайт. Жалпы Чолпон-Ата шаарынын паркы болуп эсептелинет. Ал жердин 9,5 гектар жери бар экен. Жер боюнча маселе чечилген. Бирок мурда ал жерде санатория катары Саламаттыкты сактоо министрлиги ээлеп турганда салынган имараттар бар экен. Министр аны бузгусу келбейт же кызыкчылыктары барбы иши кылса иш токтоп калды. Кеме токтой турган пристанга шаар мэри уруксат берип, кемени курган жигиттер июнга чейин даярдайбыз дешти.

— Акындын ырларын дүйнөлүк башка тилдерге которуу менен дагы жигердүү иштеп жүргөнүңүз боюнча маалыматыбыз бар эле?

— Азыр мен Грузия тарап менен сүйлөшүп жатамын. Буга чейин Алыкулдун үйүн- Грузиянын эки элчиси келип көрүп кеткен. Грузиянын президенти Саакашвилинин апасы дагы келип үйдүн абалын көрүп абдан таң калып кеткен. Мен аларга кат жазып Алыкулду грузин тилине которбойсуңарбы деген маселе көтөргөм. Азыр аларга дагы бир маселени коюп жатам. Грузия Кара-Деңиз менен чектеш өлкө, ал жерде атайын кемелер токтоочу порттор бар эмеспи. Эгер мүмкүн болсо алар бизге “Шота Руставели” деген кемени алып келип беришсе, Алыкул экөөнү көлгө коё берсек сонун болмок. Жакшы тилек жарым ырыс дейт, көпчүлүк ойлор ишке ашып жатат, шартка жараша шүгүр деп жатабыз. Алыкулга жаштардын кайдыгер карабаганы абдан кубандырып жатат, буйруса Алыкул кыргыз барда жашай берет. Алыкул Осмонов жашаган үйү азыркы күндө оңдоп-түздөөгө муктаж. Кыргыз элинде өтө бай адамдар көп. “Көп түкүрсө көл болот”- дегендей дагы деле үмүтүбүз өчө элек. Залкар акын Алыкул Осмоновдон аянбайлы. Ким кол кабыш кылса, ал кыргыз поэзиясына, кыргыз маданиятына өтө чоң жардам кылган болот эле.

Булак: “Жаңы Ордо”

Премьер-министр Сооронбай Жээнбеков бүгүн, 24-апрелде, Кыргыз Республикасынын Өзгөчө кырдаалдар министрлигинде Өзгөчө кырдаалдардын алдын алуу, аны жоюу жана өзгөчө кырдаалдарга карата мүлктүк камсыздандырууну өнүктүрүү боюнча жыйын өткөрдү. Бул тууралуу Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн Аппаратынын маалыматтык камсыздоо бөлүмү маалымдады.

Кыргыз Республикасынын Премьер-министри Сооронбай Жээнбеков бүгүн, 24-апрелде, өзгөчө кырдаалдардын алдын алуу, аны жоюу жана өзгөчө кырдаалдарга карата мүлктү камсыздандырууну өнүктүрүү боюнча жыйында мамлекеттик камсыздандыруу уюмунун (МКУ) иш-аракеттерин сынга алды. Бул туурасында Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн Аппаратынын Маалыматтык камсыздоо бөлүмү маалымдайт.

Өкмөт башчы МКУ табигый кырсыктан жапа чеккендерге мамлекеттик бюджетке оорчулукту азайтуу, жабыр тарткандарга, алардын мүлкүн калыбына келтирүүгө колдоо көрсөтүү багытындагы иштерди толук аткарбай жатканын баса белгиледи.

«Өлкөнүн аймагындагы тургундар иш жүзүндө мамлекеттик камсыздандыруу уюму жана камсыздандыруу шарттары жөнүндө эч нерсе билишпейт. Турак жайды камсыздандырууну билүүнүн пайдалары жөнүндө маалыматтык кампаниялардын иши алсыз болууда. Жергиликтүү өзүн-өзү башкаруу органдары менен бирге иш алып баруу начар экендиги байкалууда», – деди Премьер-министр Сооронбай Жээнбеков. Ал МКУ бир жарым жыл аралыгындагы ишмердүүлүгүндө турак жайды милдеттүү камсыздандыруу боюнча болгону 4 638 камсыздандыруу келишимин түзгөнүн кошумчалады.

Премьер-министр турак жайды милдеттүү камсыздандырууда Өкмөттүн облустардагы ыйгарымдуу өкүлдөрү, райондук администрация башчылары, айыл өкмөтү жана тиешелүү министрликтер менен ведомстволордун жетекчилери менен биргеликте иш алып баруунун маанилүүлүгүн баса белгиледи.

«Мамлекеттик Камсыздандыруу Уюму» ААК Башкармалыгынын Төргасы Бакыт Жумашевдин малыматында, бүгүнкү күндө «МКУ» ААК аймактарда 7 филиалы иштеп жатат. Алар бир нече коммерциялык банктар менен агенттик келишимдерди түзгөнгө жетишкен.

Ал 2017-жылдын 1-кварталына 3 камсыздандырылуучуга камсыздандыруу төлөмү кайтарылганын, ал сумма 133 006 сомду түзгөнүн билдирди.

Өкмөт башчы Сооронбай Жээнбеков тиешелүү мамлекеттик органдарга, Өкмөттүк облустардагы ыйгарымдуу өкүлдөрүнө өзгөчө кырдаалдарга карата мүлктү камсыздандыруу боюнча иштерди күчөтүүнү тапшырды.

Мамлекеттик камсыздандыруу уюмуна да турак-жайды камсыздандыруунун пайдалуулугу боюнча калкты маалымат менен камсыз кылууну күчөтүү иштери тапшырылды.

Улуу Жеңиш майрамынын босогосунда Sputnik Кыргызстан агенттиги НТВ телекомпаниясы жана “Одноклассники” соцтармагы менен биргеликте КМШ жана Балтика өлкөлөрүнүн арасында “Баарыбызга таандык ” масштабдуу акциясын баштады.

Аталган акциянын алкагында ар бир интернет колдонуучу Булат Окуджаванын “Нам нужна одна Победа” чыгармасын аткарып, ал видеону Sputnik агенттигинин “Одноклассники” тармагындагы баракчасына, НТВ телеканалынын расмий сайттарына жана OK Live тиркемеси аркылуу интернетке жүктөшү керек. Ага #ОднаНаВсех хещтегин коюуну унутпаңыз. Мыкты делген видеолор КМШ жана Балтика өлкөлөрүнүн Sputnik порталдарына чыгып, НТВ каналынан көрсөтүлөт.

Ошондой эле Sputnik ардагерлер, хор коллективдери, КМШнын белгилүү музыканттары, КМШ жана Балтика өлкөлөрүнүн Sputnik журналисттеринин катышуусунда видео долбоорду баштады. Катышуучулар аталган легендарлуу ырдан үзүндүлөрүн аткарышат. 9-май күнү Армения, Белоруссия, Молдова жана Кыргызстандын Sputnik сайттарында негизги аянттагы майрамдык салтанатты түз алып көрсөтүү болот. Долбоордун максаты — Улуу Ата Мекендик согушка катышкан жоокерлердин жаркын элесин жүрөктө сактоо жана урпактардын бири-бири менен байланышын көрсөтүү.

Sputnik Кыргызстан өз ишин 2014-жылдын декабрь айында баштаган. Агенттиктин активинде кыргыз жана орус тилдериндеги маалымат порталы, радиоресурс жана жогорку технологиялык мультимедиалык маалымат борбору бар. Sputnik Кыргызстан өлкөдөгү интернет ЖМКлардын ичинен алдыңкы катарды ээлейт.

Sputnik Кыргызстан ондогон өлкөлөрдө мультимедиалык хабдары бар эл аралык маалымат агенттиги жана радиосунун бир бөлүгү болуп саналат. Sputnik өз карамагына 30дан ашуун тилде жарык көргөн сайттарды, аналогдук жана санарип радиоберүү, мобилдик тиркемелерди, жана социалдык тармактагы баракчаларды камтыйт. Катталуучулар үчүн жаңылыктар англис, араб, испан жана кытай тилдеринде жарыяланат.

Эл үнү

Аймактан агылган каттар…

Биздин прокурорубуз Айбек Турганбаев топтомолок эле болуп калды. Бою кичинекей адамдын толуп алганы жаман экен. Өткөндө бир тууганыбыз кайтыш болуп, топо салганы келди. Мүрзө тоо жакта эле. Баардык адамдар машине барчу жерге чейин машине менен барып, андан ары жөө-жалаңдап мүрзөгө жетип топо салышты. А Айбек болсо бир аз баскандан кийин ынтыгып, жөө барганга болбой калды окшойт. Жанагы жетим жүгүрүктөр чуркаган бойдон мүрзөгө жетип, бир чакага топо, бир чакасын бош көтөрүп келип, Айбек жана жанындагы кошоматчылары бир чакадан экинчи чакага топо салып вазийпасын кылышты. Ошо жерге келген адамдардын көпчүлүгү жаман көрүштү, “Ушинтип топо салганга келбей эле койсо болмок” дешип. Ушул жашка келгени, мындайды жашоомдо биринчи жолу жолуктуруп атам. Алла Таала баарыбызга ынсап берсин, омийин!

Булак: “Азия Ньюс”