КООМ

Коомчулук бул инсанды кандуу режимдин анабашчысы Курманбек Бакиевдин жакын адамы катары тааныйт. Маектешим өзү да Бакиевдин жеке ишеними астында бир катар кызматтарга карьералык секирик жасагандыгын танбайт. 2010-жылдын 7-апрель окуясынан соң түштүккө барып, «ээнбаштык» кыла коюп, акыры өлкөдөн качып кетүүгө үлгүргөн. Анын мындай кылыгы Убактылуу өкмөттөгүлөрдүн ачуусун келтирип, акыры арты казылып отуруп, 2012-жылы Казакстандан кармалып, сот тарабынан 13 жылдык жаза мөөнөт алуу менен аяктаганы бар.

–Пайзулла аке, ден соолугуңуз кантип калды? Жакында жүрөгүңүздүн төрт жеринен операция болгондугуңузду эшиттим эле…

-Кудайга шүгүр, жакшы болуп келатам. Мурункуга кара­ганда өзүмдү жакшы сезип, айтор, дурус жылыштар бар. Жүрөгүмдүн төрт жеринен тешилип, операция болуш оңойбу? Кудай­га айтканым бар экен да, шүгүр. кылам.

–Мен билгенден сиз Курманбек Бакиевдин доорунда «майталкан» кызматтарда иштегениңизден кабардармын. Коомчулук да сизди ошол үй-бүлөнүн жакын адамы катары сыпатташат. Бир тууган Бакиевдердин кимиси менен жакшы болуп, карьералык секириктерди жасап жатТЫҢЫЗ?

-Биринчиден, мен Курманбек Салиевичтин өзү менен таанышкам. Анда Жалал-Абад облусунда эң ири тегирмендин башчысы болуп иштеп турганымда ал киши облуска губер­натор болуп келген. Кийин Чүйгө келип, Ивановка станциясына ишке которулуп келгенимде Курманбек Бакиев Чүй облусунун губернатору болуп келип калды. Бул жерде да эриш-аркак чогуу иштешип калдык. Чүй губернаторлугунан Курманбек Салиевич премьер-министрликке секирик жасаган соң мени «КыргызАйылТехсервиске» башчы кылып дайындады. 2005-жылы президент болуп шайланган соң алгач «Кыргызкөмүр» мамлекетгак ишканасына жетекчи кылып жөнөттү. Андан соң көп узабай баш калаадагы Свердлов районунун акими кылып дай­ындады. 2008-жылдары мамлекеттик сатып алуулар жана материалдык резервдер боюнча мамлекеттик агенттигине төрага кылып дайындады. Ушундай кызматтардын баардыгына Кур­манбек Салиевич мени жеке өзү дайындап жатты. Ал эми калган аке-үкө бир тууган Бакиевдер менен тааныштыгым жок эле. Бакиев экөөбүздүн ортобузда аласа-бересе жок, туура, түз мамиледе жүрдүк. 2009-жылы айланасындагы бирин-экин адамдар мени ал кишите жамандап коюшкан экен, менин жумушумду кыскартып салышкан. Азыр ал кызмат каржы министрлигинин алдында жөнөкөй департамент гана болуп калды. Мен айрымдарга караганда ал үй-бүлөгө ашкере жакын болуп, таасирдүү чоң кызматтарга барганым деле жок. Болгону мага ишенип берилген кызматымды кылып жүрдүм. Кызматгык убагымда турмуштук табиятымдагы адамдарга жакшылык кылгандан башка эч ыплас иштерге аралашпадым.

–Кандай айткан күндө да сиз 2010-жылдын 7-апрель окуясына чейин Бакиев режиминде иштедиңиз да. Апрель окуясынан кийин келген Убактылуу өкмөт Бакиевдердин жакын санаалаштарынын көбүнө кылмыш ишин козгошподубу? Анын ичинде сизге деле тийиштүү болду да, туурабы?

-Сөзсүз мага тиешелүү бол­ду да. Мен Убактылуу өкмөтгөгү Өмүрбек Текебаевден баш­ка дээрлик баардык мүчөлөрү менен мамилем мурда-кийин жакшы эле. Баардыгын абдан сыйлачумун. Эч бири менен жолубуз кесилишкен эмес дегендей. 2010-жылдын май айынын ортолорунда Жалал-Абад облусуна барып калып, ал жердеги болуп жаткан митингге катыша калып, жөн турбай «бийлик туу­ра эмес алмашканын, муну да өзүмдүн атымдан эмес, КМШ мамлекеттеринин президенттери ушундай жыйынтык чыгарышты» деп айтып, андагы Убактылуулар туура эмес багытта кетип бара жаткандыктарын айта койгондон тарта мага Азимбек Бекназаров асылып, иш козготконго жетишти да. Ошентип, 2012-2014-жылдар аралыгында камалып, жалпысынан 2 жыл, 3 ай, 5 күн жазабызды өтөп чыктык. Алгач УКМКнын СИЗОсунда, андан соң №47 колонияда отуруп чыктым. Азырынча мөөнөтүмөн мурда шарттуу бошотулуп, үйдөмүн. Буюрса, моюндагы бул жазадан келе жаткан август айында кутулам.

–Абактагы жаза мөөнөтүңүздү өтөп жаткан учурда ал жактын жазылбаган мыйзамдары менен сиз­ге кандайдыр бир андагы «смотрящийлер» үстөмдүгүн кылып, акча талап кылган жагдайлары болдубу?

-Жо-ок, биз эми түз жүргөн адамдарбыз да. Татыктуу түрдө отурдук. Муну ошол эле №47 колонияда жаткандар деле билишет. Эми ал жакка албетте, жылаандын баласы жатпасын.

–№47 колониядан кимдер менен отуруп чыктьщыз? Мен билгенден ал жерде Нариман Түлеев дагы жа­за мөөнөтүн өтөп, отуруп чыкса керек эле…

-Нариман кийинчерээк келди. СИЗОдон чыккандан кийин колонияга барганда образдуу салыштырганда саноторияга баргандай эле болосуң да. Ста­дион, бильярд, теннис, волей­бол, футбол, мончо, чайхана, дүкөн ж.б. баардыгы бар. Бол­гону темир дарбаза болуп эле эркиндигиң чектелүү болгону болбосо, баардыгы бар эле. Ал­бетте, мен ал жакты душманыма да каалабас элем. Мен жаза мөөнөтүмдү өтөп жаткан убакта айтылуу Камчы Көлбаев, Б.Во­робьев, Талас облусунун губернаторунун мурунку орун басары, 5 миң сом үчүн 5 жыл жаза алган Нусуп Бектенов, экс-ми­нистр Равшан Сабиров башта­ган жигиттер да дал ошол №47 колонияда жазаларын өтөп жатышты. Кудайга тобоо кылдым, Равшан Сабировдой алтын адам, жигитгин гүлү менен таанышканым үчүн бир эсе түрмөгө отурганыма да ыраазымын деп тамашалап айтып калам. Равшандай жигитке зыян келтирген адам бу жалганда оңолуп деле кетпейт. Ушул жигиттей та­за, чынчыл, адамгерчилиги бийик адамды мен ушуга дейре кезиктире элекмин. Азыр Равшан менен мамилебиз жакшы, байланышып, сыйлашып турабыз.

–Бакиевдин жакын санаалашы болуп, борбордук бийликке сын айтып, губернаторлук креслого бир күн отура койгонуңуздан башка деле ага чейинки кызматтык баскан изиңизден улам деле торго чалындыңыз да. Же башка да себептери бар беле?

-Жалпысынан мага үч эпизод боюнча күнөө коюшту. Биринчиси, 2008-жылы Ноокат районунун мааракесин белгилөө үчүн мамлекеттик сатып алуулар жана материалдык резервдер боюнча мамлекеттик агенттигинен төрага катары 200 миң сом котордуң деген айыптоону коюшту. Мен бул акчаны өкмөттүн эсебине котортуп бергем. Экинчиден, бул сумма мамлекеттин каражаты эмес болчу. А бирок, мен 200 миң сомду мамлекеттин казынасына кайтарып бергенимден кийин бул ишти токтотушкан. Башында бул иш боюнча «эмнеге бул боюнча өкмөттүн токтому жок? деп сыртыман күнөөлөштү эле, мен булардын колуна түшкөн соң «мына андагы өкмөт башчы Чудиновдун токтому» деп алдыларына жая салып, соттун өзүнө чейин көрсөтсөм, муну дело­го кошпой коюшуптур. Негизи  мага 304-статьяны илишкен, эртеңки күнү эч кандай мунапыска илинбегидей кылып туруп. Калганы мага «Жалал-Абадда бийликти күч менен басып алуу» деген беренени коюшкан.

–А негизи Жалал-Абад облустук администрациясын ээлеп алып, ошол кезде бир күн өзүңүздү губерна­тор кылып жарыялап ийгениңиз чын да ээ?

-Ошол ирмемдерде мурунку президенттин жардамчысы Равшан Жамгырчиев облустук прокуратура менен атайын кызматтын имараттарын жаш балдар өрттөйбүз деп жаткандыгын, жаалданган жаштарды алаксытып туруумду, прези­дент Курманбек Бакиев кетип калгандыгын айтып, кайрылып калышты. Мен түшкү тамактануудан кийин элди алаксытып турдум. Ошондой кадамдарым үчүн мага баш-аягы 13 жыл жаза беришти.

–13 жылдык жазаны толук өтөбөй чыгып кеттиңизби анан?

-Камакта отурган 2 жыл, 3 айымдын ар бир күнү эки күнгө эсептелип, калган жаза өтөө күндөрүмдү санап көрүшкөндө жалпы жазанын үчтөн бир бөлүгүн өтөгөн экенмин, поселенияга чыгарышты. Поселениядан жакында мөөнөтүнөн мурда шарттуу бошотуу астында чы­гарышты. Бир айда бир барып көрүнүп, атайын белгилөөдөн өтуп турам. Башта айттым го, азырынча мөөнөтүмөн мурда шарттуу түрдө бошотулуп, үйдөмүн деп.

–Келечекте саясатка аралашайын деген оюңуз барбы?

-Мен мамлекетте бирөө жарым эч качан бийликти мыйзамсыз алам дегендер болбосо экен деп тилейм. Жашым де­ле 60тан өтүп калды, саясатка аралашып, кайсы бир кызматты суранып, алайын деген деле ой жок. Бирок, Убактылуу өкмөт мүчөлөрү жооп бериши керек. Буларга карата бир нече суроолорубуз бар. Өзүңөр көрдүңөр, азыркы бийлик энергетиканы аптекарга, зоотехникке башкартышты. Бул кандай? Азыр эл эч кимге ишенбей калды. Анан кантип ишеним болот?

Булак: “Азия ньюс”

Медицинанын өнүгүп турган маалында бардыгын жасап алууга, жада калса жасалма бойго бүтүрүү дагы кадимки эле көрүнүш болуп калды. Балалуу болууну каалап бардык аракеттерин жумшаган түгөйлөргө жасалма жол менен бойго бүтүрүү – ЭКУ ыкмасы жубайларга ата-эне болуу бактысын тартуулап келүүдө. Өлкөбүздө алгачкылардан болуп бул технологияны иш жүзүнө ашырып келе жаткан Бишкектеги “Профессор Асымбекованын клиникасынын” жетекчиси ГүлнараАсымбекова ой бөлүшмөкчү.

ЭКУ тууралуу кыскача:

Медицинада экстракорпоралдык уруктандыруу (ЭКО – экстракорпоральное оплодотворение) деп аталат. ЭКУ ыкмасында аялдын бышып жетилген урук безин, ошол эле учурда эркектин да спермасын алып лабораторияда экөөнү бир пробиркага жайгаштырат. Пробиркада түйүлдүк пайда болгондон кийин ал аялдын жатынына салынат. Латынчадан “extra” – “сырткары”, “сorpus” – “дене” деп которулат. ЭКУ технологиясын ойлоп тапкан окумуштуу Роберт Эдвард бул ачылышы үчүн 2010-жылы Нобель сыйлыгын алган. Алгачкы жолу 1978-жылы жасалма бойго бүтүрүү ыкмасы менен англиялык айым Луиза Браун жарык дүйнөгө келген. Бул окуя дүйнө жүзүндө болуп көрбөгөндөй сенсацияны жараткан. Кыргызстанда биринчи жолу бул ыкма менен эки эгиз бала төрөлгөн.

-ЭКУ ыкмасы кандай учурда колдонулат?

— Аялдарда: жатын түтүкчөлөрү сезгенүүдөн улам урук клеткалары өтпөй калганда, жатын түтүкчөлөрү алынып салынса, мурун операция болсо (мисалы спайка ж.б.) же гормоналдык бузулуудан улам бойго бүтпөгөндө жана башка учурларда. Эркектерде: урук клеткаларынын кыймылы аз болсо, крипторхизм оорусунда (жумуртканын урук баштыкчасына түшпөй калышы), варикоцеле (урук каналчаларындагы венанын кеңейиши) жана башкада.

-ЭКУ ыкмасынын алгачкы этаптары кандай?

— Жасалма жол менен бойго бүтүрүүнү каалаган ата-энелер алгач дарыгер менен маектешкен соң экөө тең тийиштүү текшерүүдөн өтөт. Бизге кайрылгандардын 10% текшерүүлөрдүн жыйынтыгында бойго бүтүү мүмкүнчүлүгү бар экени аныкталат. ЭКУ процедурасы бир нече этаптан турат. Мультифолликулярдык өсүүнү тездетүү (бир циклде жайнаган фолликулдар бир убакта өсүп өөрчүйт), фолликуларды ийне менен тешүү (пункция) жана ооциттерди алуу, эмбриология лабораториясында ооциттерди уруктандыруу… 2-5 күндөн кийин пайда болгон эмбриондорду (түйүлдүктөрдү) аялдын жатынына которот.

-ЭКУ ыкмасын канча жолу колдонсо болот?

— Бул негизинен жыйынтыктан көз каранды. Көбүнчө аялдын жашына жана абалына байланыштуу. Эгер 20-35 жашка чейин болсо ошончолук жакшы жыйынтык берет. 35-45 жашка чейин кичине азырак болот.

-Ашыкча урук клеткаларын канча жылга чейин тоңдуртуп салууга мүмкүн?

— Бизде ашыкча урук клеткалары бир нече жылга чейин сакталат. Кийин баласы чоңойгондо, кайра кайрылган учурлар көп. Кээ бир изилдөөлөрдө 100 жылга чейин тоңдуруп сактап коюуга болот деп жазылат.

-ЭКУ ыкмасы ийгиликтүү болбой калган учурлар кездешеби?

— Табигый жол менен деле ар дайым бойго бүтө бербейт. Ошол сыяктуу эле бул жерде дагы аялдын жашы жана абалы чоң роль ойнойт. Эгер жаш болсо бул ыкманы ишке ашыруу мүмкүнчүлүгү көбүрөөк. Албетте дүйнө жүзүндө бир дагы клиника 100% жыйынтык бере албайт. Негизинен бул ыкманы колдонууда эгиз же үч эмдүү балдар төрөлүүсү толук ыктымал. Мисалы, үч урук клеткаларын салса, анын үчөө тең бирдей өрчүшү мүмкүн же экөө же такыр өрчүбөй калышы дагы ыктымал. Ийгиликтүү болбой калган учурда кайра бир нече ирет бул ыкманы колдонууга болот.

— ЭКУ ыкмасы колдонуу кызматына канча каражат керектелет?

— Биздин Кыргызстандын шарты боюнча кичине кымбатыраак болуп калат. Бирок башка клиникаларга караганда биздин клиника бир аз арзан. Жалпысынан орто эсеп менен 2700$-3900$ чейинки каражат керектелет.

-ЭКУ ыкмасын колдонгон кардарлардын ысымы жашыруун бойдон калыш керекпи?

— Бизде кыргыздардын менталитети боюнча көбүнчө “мен ЭКУ ыкмасын менен төрөгөм” деп айткысы келбейт. Алар балалуу болгондон кийин ачыкка чыкпайт. Биз дагы бул ыкманы колдонордон мурда ошол кардар менен келишим түзөбүз. Ошондо сиздин бул маалыматты эч кимге бербейбиз, ачыкка чыкпайт, өзүңөрдө эле калат деп сүйлөшөбүз. Келишимди түзүп жатканда протоколго тургандан баштап, бойго бүткөнгө чейин келишимде белгиленет. Андан ары кардар өзү чечет. Бирок сиз, мисалы, ушул тууралуу бир адамдын ысымы же башка ага тиешелүү маалыматты сурасаңыз кардар жана жолдошунун уруксаты жок биз бербейбиз.

-ЭКУ ыкмасы менен бойго бүткөн балдар кандай өзгөчөлүккө ээ?

— Мындай балдар башкалардан эч кандай айырмаланбайт. Ар бир кош бойлуу айым өзүн улам дарыгердин көзөмөлүндө болуп туруусу шарт. Бир гана мындай ыкма менен төрөй тургандарды биз дүйнөлүк ЭКУ ыкмасынын көрсөтмөлөрүндө жазылгандай кесарево жолу менен төрөтүүнү сунуштайбыз. Бирок кандай төрөйт ал ар биринин өз чечими. Бул ыкма менен төрөгөн айым менен биз дагы биргеликте сүйүнөбүз. Анткени канчалаган мээнет, психикалык жактан да оор соккуга дуушар болгон жубайлар ата-эне бактысына ээ болушу чоң кубаныч.

-Өлкөбүздө ЭКУ ыкмасы менен төрөлгөндөрдүн алды канчага чыгып калды?

—  Бул ыкма менен төрөлгөн балдар көп. Алгачкы өлкөбүздө ЭКУ ыкмасы менен төрөлгөн бала 8 –9 га чыгып калды.

Замира Молдошева, стилист: “ЭКУ жолу менен төрөгөнүмдү жашырып келгем”

Стилист Замира Молдошева “Аки-Пресске” маек берип, анда ЭКУ жолу менен боюна бүтүп, кыздуу болгонун ачык айтып берген. Биз ушул маектен үзүндү беребиз.

–Кызым бул жолдошум экөөбүз 15 жыл күткөн наристебиз. Мына азыр 1 жашка чыгып калды. Буга чейин мен ЭКУ ыкмасы менен бойго бүткөнүн жашырып келгем. Анткени менин баламды башкалар сөөмөйү менен көрсөтүп, өзүн башкалардан өзгөчө сезбесин дегем. Негизинен табигый жол менен балалуу болуу бул чексиз бакыт. Бирок эгер болбой жатса ЭКУ ыкмасы ал бакытты тартуулаган дагы бир чоң жардамчы. Мен бул ыкманы Алматыдан жасаттым. Биринчи аракетте жыйынтык болбой, экинчи жолкусунда кош бойлуу болдум. Балалуу болуу бактысын көздөгөн айымдарга кеңешим – эч качан үмүт үзбөгүлө, бул жылы болбой калса кийинки жылы буюрса болот. Мен бир аялды билем, ал 26-аракетинде кыздуу болгон, бир аял 54 жашында эгиз балалуу болгон, мындай бактылуу көз ирмемдер абдан көп болот.

Булак: “ПолитКлиника”

Кыргыз Республикасынын Маданият маалымат жана туризм министирлигинин басма сөз кызматынын маалыматына таянсак, министрлик 23-апрель дүйнѳлүк китеп күнүнѳ карата «Китеп искусствосу» аттуу  басмалар жана китеп чыгаруучу ишканалар арасында тѳмѳнкү номинациялар боюнча улуттук сынак жарыялайт:

«Ѳнѳр» – номинациясына жогорку полиграфиялык, кѳркѳмдүк денгээлде басылган, сүрѳт жана искусство боюнча альбомдор, китептер, миниатюралык басылмалар кабыл алынат;

«Жеткинчек» –номинациясына балдар жана ѳспүрүмдѳр үчүн заманбап проза, ырлар жана таанып билүүчү кѳркѳмдѳп-жасалгаланган китептер кабыл алынат;

«Мура»с- номинациясына улуттук каада-салттарды, акыл-ой баалуулуктарын,  тарыхый-маданий мурастарды, ѳлкѳбүздүн түзүлүүсүн ѳткѳн жолун чагылдырган китептер кабыл алынат;

«Замандаш»– номинациясына замандын жаркын образын түзѳ алган, учурдун, окурмандардын чоң суроо талабына  ээ болгон китептер кабыл алынат;

«Илим»-номинациясына илимий жетишкендиктерди кѳргѳзгѳн, билим берүүгѳ, илим изилдѳѳлѳрүнѳ салымын кошкон, фундаменталдык жана окуу-педагогикалык,энциклопедиялык китептер кабыл алынат;

«Чеберчилик»– номинациясына ѳзгѳчѳ кѳркѳмдѳп-жасалгаланган, китеп графикасынын талабына жооп берген, сүрѳттүү китептеркабыл алынат;

Гран-При «Алтын мукаба»- номинациясынакитеп басып чыгаруу тармагында ѳзгѳчѳ жаңылык болуп, уникалдуу, ар тараптуу, маанилүү, мазмундуу, эл аралык  китеп коомчулугуна алып чыгууга татыктуу китебтер кабыл алынат.

Китептер 2017ж. 17 апрелине чейин тѳмѳнкү адрес боюнча кабыл алынат: Бишкек ш. Абдрахманов к-сү 170а, каб.27

Байл.тел.: 66-57-25, 66-03-62, 62-04-71

Бүгүнкү күндө мусулман коомчулугунда бир канча топтордун, уюмдардын бар экендиги баарыбызга маалым. Ар бир топ өзүнүн көз карашы жана максаттары менен айырмаланат. Мына ошол топтордун бири-биринен айырмачылыгы жана өзгөчөлүгү боюнча теология илимдеринин доктору Зайлабидин Ажимаматов менен маек курдук.

–Саламатсызбы Зайлабидин таксыр, мусулмандардын агымдарга жана башка топторго бөлүнүүсү жөнүндө кенири маалымат бере аласызбы?

-Бөлүнүүнүн көптөгөн факторлору бар, биз аны бир эле нерсе менен чектей албайбыз. Эң алгач мусулмандардын бөлүнүүсүнө чоң таасир берген нерселердин бири – бул, саясат. Экинчиси, ар түрдүү көз караштардын динийлешүүсү же болбосо ишеним абалына келүүсү. Ошол саясий көз караштын динийлешүүсү мусулмандардын ар кандай топторго бөлүнүүсүнө аябагандай чоң таасирин тийгизген. Мына ошол процесстер азыркы күнгө чейин өз таасирин берип келет. Мисалы, азыркы күндөгү “Аль-Каида”, “ИШИМ” сыяктуу топтордун пайда болуп жатканы мына ушуга мисал боло алат. Ошондуктан мусулманчылыктагы бөлүнүүчүлүккө өзгөчө маани берүү керек. Илимий негизде пайда болуп, калыптанган мазхабтарды баш­ка топтордон бөлүп кароо зарыл. Мисалы, илимий негизде калыптанган мазхабтардын бири ханафий мазхабы. Ханафий мазхабынын ичиндеги талаш-тартыштар бөлүнүүгө эмес, анын өсүп-өнүгүүсүнө жана калыптануусуна себеп болгондугун айтсак болот. Башкача айтканда, мына ошол талаш-тартыштар алдыга жылууга, системалашууга, өнүгүүгө аябай чон таасир берген. Ошонун негизинде ислам дини күчтөндү, илимий жактан өнүктү, маданият калыптанды жана ислам дини көптөгөн аймактарга жайылды. Мындан тышкары илимий негиздеги мектеп болуп ка­лыптанган мазхаптар ислам дининин илимий жактан өсүп-өнүгүүсүнө зор салым кошту. Ал эми саясий жактан бөлүнүп, өз-өзүнчө топ болуп калыптанган агымдар ислам динине, жалпы эле мусулман коомчулугуна бир топ зыяндарды алып келди. Азыркы күндө да мына ушундай процесс уланып келе жаткандыгын айтсак болот.

–Сиздин оюунузча мусулмандардагы болүнгөн фыркаларды жөнөкөй динден кабары жок инсан кантип аныктайт?

-Мусулманчылыктан бөлүнгөн фыркалардын ар биринин өзүнүн идеологиясы аркылуу аныктаса болот. Сырткы көрүнүшү негизги фактору эмес. Кээ бир топтордун сырткы ӨЗГӨЧӨЛӨНГӨН жактары бар. Бирок ага карап жыйынтык чыгаруу кыйын маселе. Негизинен көз карашы, пикирлери менен өзгөчөлөнүп турат. Терең диний маалыматы

жок инсандар фыркалар ортосундагы айрымачылыктарды билүүсү кыйын. Фыркаларды айырмалай билүү үчүн алар менен сүйлөшүп, баарлашуу зарыл.

–Кыргызстанга “Таблиги жамааты” уюму мамлекеттик каттодон өткөн эмес. Анан кантип даават иштерин жүргүзүп жатат?

-Кыргызстандагы “Таблиги жамаа­ты” КМДБнын көзөмөлүндө даават иштерин жүргүзүшүүдө. Башкача айтканда, КМДБнын даават иштери боюнча бөлүмүнүн ишмердүүлүгү катары иш алып барышууда.

–Ар бир фырка өзүн туура жолдомун дсп эсептейт. Чындыгында кайсынысы туура жолдо?

-Негизинен тарыхта ар бир фырка өзүн эң туура жолдо экенин айтып келет. Керек болсо өздөрү тутунган фыркаларды Пайгамбарыбыз Мухаммед (с.а.в.) менен байланыштырганга чейин баргандар да бар. Негизинен калимаи шахадатты тили менен айтып, дили менен тастыктаган адам мусулман болуп эсептелет. Пикирлери, иш-аракетгери туура эмес болгон болсо, ошол каламдарына жараша туура эмес деп айта алабыз. Азыркы күндөгү мусулман коомчулугундагы чоң көйгөйлөрдүн бири – кээ бир мусулмандар­дын бири-бирин күфүр менен күнөөлөп жатышы же болбосо мен мусулманмын, сен му­сулман эмессиң деген маселе.

Булак: “Майдан.kg”

Жогорку Кеңештин “Республика – Ата-Журт” фракциясынын депутаты Табылды Тиллаев Бишкектин жолдорун оңдоого көңүл бурулбай жатканын айтып өкмөттү сындады. Баш калаадагы майда жолдор гана эмес, борбордук көчөлөрдүн абалы да талапка жооп бербей калганын билдирген депутат: «Борбордук көчөлөрдү көрүп киши уялат. Былтыр курулган көчөлөрдүн сапатын көргүлө. Эптеп эле куруп койгон. Мындайча айтканда, акча шамалга сапырылган», – деп каңырык түтөттү. Депутат бул боюнча жол курууга тиешеси бар уюмдардын жоопкерчилигин кароо талабын койду. Шаар мэриясы жолдорду оңдоо пландуу тартипте жүрүп жатканын, кемчиликтерди жоюу аракети бар экенин билдирүүдө. Расмий маалыматтар боюнча, 2016-жылы Кытай тарап менен Бишкектин жолдорун оңдоо боюн­ча макулдашуу түзүлүп, үч жыл аралыгында Бээжин 300 миллион юань грант бермек болгон. Бул каражат 44 миллион доллардан ашат.

Булак: “Фабула”

2014-жылы Жогорку Кеңештин экс-депутаты Карганбек Самаковго козголгон кылмыш иши бүгүнкү күнгө чейин аягына чыкпай келет. Күбө катары 60тан ашык киши суралып, Самаковдун ак экендиги баса белгиленип атса дагы чекит коюлбай жаткан соттук иш атайын буйрук менен жасалганын айгинелеп тургандай. Биз бул иштин күңгөй-тескейи тууралуу Карганбек мырзанын уулу Аман Самаковду кепке тарттык.

—Аман мырза, бир жылдан бе­ри атаңыз Карганбек Самаков ме­нен агаңыз Кубанычбек Самаков Бишкек шаарынын Октябрь райондук сот процессине катышып келди. Узакка созулган соттун аягында мамлекеттик айыптоочу атаңызды мүлкүн конфискациялоо менен 19 жыл, аганызды 18 жылга эркинен ажыратууну суранды. Мындай чечимди күттүңүздөр беле жана алдыдагы кадамдарыңыздар кандай болот?

—Мен бир дагы сот процессин калтырбай, баарына катышып келем. Алгач төрт айыптоочу иш алып бар­са, бирөө жумушун которуп кетип үчөө калган. Бирок процесске кээде эле үчөө катышпаса, көбүн эсе экөө иш алып барууда. Алардын бири Жеңишбек Нуралиев соттук отурумдун көбүн уктап өткөрдү. Бул кишинин процессте уктап түшкөн сүрөттөрү журналисстерде өзүнчө бир коллек­ция. Ал эми берилген буйрутманы ашкере аткарып жаткан прокурор Медербек Абдышев болду. Дегеним, сотто 61 күбө суралып, 60ы «К.Самаковду жеке тааныбайм, жерди трансформация кылганга таасир эткен эмес, трасформация мыйзамдуу өткөн» деген сөздөрүнө карабай үнүн өктөм чыгарып, аларга кысым жасап атканы ачык эле байкалып турду. Көп учурда чындыкты айтып жаткан күбөлөрдү кагып-силкип, тыйганга үлгүрсө, күбөлөрдүн көпчүлүгү прокурорлор тергөө учурунда коркутуп-үркүтүп, кысым көргөзүү менен Самаковго каршы көргөзмө бергиле деп мажбурлаганын жашырышкан жок. Кандай аракет кылышпасын иштери оңунан чыкпаганын түшүнгөн соң 61-күбө катары жеке мага чоң акча карыз Нурлан Асанов аттуу шылуунду алып келишип, негизги күбө кылганга аракет кылышты. Чынында ал адамды атам жакындан деле тааныбайт, кезинде «Ата Мекен» партиясында Райкан Төлөгөновдун жардамчысы болуп иштеген экен. Тескерисинче Н. Асанов мени менен бөлөк жерден таанышып, ишенимиме кирип, жакшы долбоор сунуштап, алдап акчамды алып кайтарбай жатканы боюнча милицияга арыз менен кайрылгам. Керек болсо карыз алдым деген тил каты менен видео тасмасы да бар. Сот бул адам боюнча иш козгогондун ордуна про­курорлор аны калканычка алып, үй-бүлөбүзгө каршы иштетти. Мили­ция тергөөчүсү мага: «Кечирип кой, биздин шефтерибиз жол бербей жатат»,- деп түз эле айтты. Менде про­курор М. Абдышев, Н. Асановду сот залында кандай сүйлөөрүн соттун кабинетине киргизип алып үйрөтүп жатканы боюнча видео жана фото далилдер бар. Ал эми Нурлан Асанов тууралуу кеп кыла турган болсок, бул чоң шылуун экен, мен аны кийин билдим. Ага 2004,2007,2012, 2013-жылдары алдамчылык, мародерлук ж.б. беренелер менен иш козголуп, көп жыл издөөдө жүрүп, камалып дагы чыккан экен. 2016-жылы элди арзан турак жай менен камсыз кылып берем деп алдап, акчаларын алып из жашырып дагы иш козголуп, азыркы учурда издөөдө. Мен ага 2014-жылы карызга акча берип жаткан учурда жаштык жана ишенчээктик кылыптырмын. Соттун К. Самаковду кайдан жана качантан бери тааныйсың деген суроосуна Н. Асанов «2014-жылдан бери» деп жооп берген. Анда сот: «Сиз кандайча 2008-жылкы окуя боюнча күбө бо­луп жатасыз?»- дегенде дааратканага чыгып келейинчи деген боюнча сотко келген жок. Мына ушундай жалган жалаа, кысым, коркутуу-үркүтүү менен бул иш токулган десем жаңылышпайм. Коюлган дооматтарынын бир пайызы да далилденген жок. Мунун баарын эске алып, прокурорлор уят болбош үчүн биз айыптан баш тартабыз дейби экен деп күтүп аткам. Тескерисинче сотто эч нерсе болбогондой 19 жыл сурашканында мен буларда эч бир адамдык сапат жок экенин түшүндүм.

—Козголгон кылмыш иш жөнүндө кыскача айтып берсеңиз?

—Атама жана агама КЖК (Кылмыш-жаза кодексинин) 303-беренеси менен иш козгошту. Бул берене тек гана мамлекеттик кызматта иштегендерге коюлат. Ал тургай бул беренин аты да «мамлекеттик кызматкерлердин кылмыштары» деп турат. Баарыңыздарга маалым болгондой, 2007-2010-жылдары Бакиевдер атамдын депутаттык мандатын тартып алып (оппозициялык ишмердигине байланыштуу) үч жыл эч кандай Бакиевчил болбой эле жеке ишмердүүлүк менен алек болуп жүргөн. Ал эми трансформация 2008-жылы бо­луп атат. Агам Кубанычбек Самаков ал кезде, андан мурун, кийин дагы

мамлекеттик кызматта бир дагы күн иштеген эмес.

—Анда эмне себептен атаңызга 303-берене менен иш козгоду?

—Парламенттин макулдугусуз камай турган жападан жалгыз бере­не экен. Ошентип атамды «Манас» эпосуна арналган мааракеден алдап, суракка күбө катары чакырып, спец­наз менен террорист кармагандай эле кармап кетишкен. Эртеси эл колдоп митингге чыгып, анын эртеси сот үй камагына чыгарганга мажбур болгон. Бирок үй камагына ММКларга иш боюнча маалымат бербесин, пресс-жыйын кылбасын, интернеттен иш боюнча маалымдабасын, жакын туугандары менен байланышпасын деген чектөө менен чыгарган.

—Мындай чектөө мыйзамда жок да?

—Бул Кыргызстандын тарыхында биринчи жолу болгон преце­дент экен.

Атам мыйзамды сыйлаган адам катары иш боюнча интервьюларды бербей келген. Биз тарап, жашырган эч нерсебиз жок, тарыхка калсын, видеого тарталык десек, сот да, проку­рорлор да көнбөй коюшту. Бул көрүнүш кимдин ак, кимдин кара экенинен кабар берсе, 2-3 айда бүтчү иш 1 жыл 3 айга прокурорлор тарабынан сотту колдон келишинче созушканы атамдын ак экенин дагы бир ирет айгинелейт. Соттолуучулар менен жактоочулар соттук отурумга кал­тырбай келип, прокурорлор эргүү сурап, командировкалап жатышты. Эң узак тергөө 3-4 ай болсо, бул ирет 1,5 жылга чейин созулду. Бул аралыкта атамдын мамлекет үчүн жасала тур­ган көптөгөн долбоорлорунун жарымы-жартылайы ишке ашпай калды.

—Үч жылдан бери атаңыз ме­нен агаңызга болгон иш-аракеттер үй-бүлөңүздөргө таасир тийгизбей койбосо керек. Сурайын де­геним, апаңыздын абалы кандай?

—Бул сыноолордон кийин биз­дин үй-бүлө мурдагыдан да күчтүү, кайратуу жана бекем болуп калды окшойт. Апам он жылдан ашуун убакыттан бери беш убак намаз окуган, ислам жолундагы адам. Ислам жолундагы адам сыноолорго сынбаган, алсырабаган, тескерисинче күчтүү болот эмеспи. Андыктан бизге бир да жолу алсыздыгын көргөзгөн жок. Прокурорлор атамды камаардын алдында бизди он чакты күн аңдышты. Менин аркамдан да ар кандай автоунаалар калбай ээрчип жүргөн учурлар болду. Көрсө булар жамандыка бараарда даярданат экен да…

Телефондогу сүйлөшүүлөрдү тыңшоо менен атамдын камала турган күнүн таятамдын 80 жылдык тоюнун алдына белгилешиптир.Той 16-майда өтө турган болсо, 15-майда атамды камап салышты. Эркектердин көбү тойго катыша албай, эртеси митингде болуп калдык. Ал эми тергөөнү сотко ашыра тур­ган күндү Мирбек Расулов сыяктуу прокурорлор менин үйлөнүү тоюма белгилептир. Кандай учурда каршылык көргөзө албай калышыбызды жакшы билишкендиктен, тойго бир нече саат калганда агамды Прокуратурага чакырып, мыйзамсыз камайбыз деп чыгышты. Бул көрүнүш биздин үй-бүлөнү кыжаалат кылды. Арадан он чакты күн өткөндөн кийин таятам ашказанынан рак бо­луп операцияга жатты, бул учурда баарыбыз ооруканада жүргөндөн, эч кимибиз интервью бергенге чолобуз тийбей турганынан пайдаланып бир беткей маалыматтык чабуул кылышты.

—Карганбек Самаков Бакиевдерге таянып жер участокторун мыйзамсыз трансформация кылган дегенге кандай жооп берет элеңиз?

—Албетте, бул жалган маалымат. Атам 2006-жылкы ноябрь, 2007-жылкы апрель митингдеринде «Бакиев кетсин!» деп жүрсө, 2007-жылы апрелде укук-коргоочу Бектемир Акуновдун өлтүрүлгөнүн ыкчам түрдө өзү ачыктап, Бакиевдерди ошондо эле канкор экенин далилдеп, 2007-жылы парламент таркатылып шайлоого кайра «Ата Мекенден» барып жатса, шайлоодон Бакиевдин амалкөйлүгү менен «Ата Мекен» жеңиштен четтетилип, пар­тия менен кошо мандатка жеткен атам үч жыл үйдө отурса, 2010-жылы кайра «Ата Мекенден» шайланып келип, анан кайдан Бакиев ме­нен ынак болмок эле? Бул жерден Прокуратура дагы уят болду. 2008 же 2009-жылбы, эсте жок, арабдар делегациясы келип, алар эмирдин жакындары болгон соң мамлекеттик резиденцияда конференц-залды коммерциялык негизде алып, алар менен жолугушуу өткөрүп жаткан да ошол жерде жашаган агасын кайтарган Жаныш Бакиев күтүүсүз кирип келип булар кимдер, эмне иш менен жүрүшөт деп таанышып, сүрөткө түшүп чыгып кеткен. Ошол бир топ сүрөттөрдүн ичинен Ж. Бакиев атам менен түшкөн сүрөттү прокурорлор алып, ары жагындагы арабдардын, котормочу, протокол кызматкерлеринин, атамдын жардамчыларынын ж. б. сүрөттөрүн кесип салып мына далил, дал ушул жерден 1 млн. доллар берип трансформация кылган деп жар салып жиберишкен. Бул акылга сыйбаган иш да. Себеби 15тей адамдын көзүнчө ким ошондой па­ра бермек эле. Бул прокурорлордун эптеп иштин материалына бирдеке киргизиш керек болгондугунан келип чыккан деп ойлойм. Себеби иште эч бир жүйөлүү документ жок. Жаныш Бакиев менен атам дос бол­со, Жаныштын тоюнда жүрөт эле да, Адахан Мадумаровдор менен чогуу чепкен жаап. Болбосо 6 млн. калктан бирөө-жарым көрүп, күбө болуп сүйлөп берет эле да…

Булак: “Де-факто”

 

Эмгек жана социалдык өнүгүү министринин орун басары Жылдыз Полотованын жетекчилиги менен Ош, Баткен, Жалал-Абад облустарында жергиликтүү мамлекеттик администрациялар жана жергиликтүү өзүн-өзү башкаруу органдары менен бирге кызматташуунун көйгөйлөрү, улгайган жарандардын социалдык кызматтарга керектөөсүн аныктоо жана үйүнө барып социалдык жактан тейлөөнү эффективдүү далилдөө боюнча маселелер каралып, талкуу жүргүзүлдү. Бул тууралуу министрликтин басма сөз кызматы  маалымдады.

Тегерек столдун максаты жергиликтүү деңгээлде социалдык кызмат көрсөтүүлөргө улгайган жарандардын керектөөсүн аныктоо болуп, Министрликтин буйругу менен пилоттук облустар Чүй облусунан Токмок шаары, Москва району жана Жалал-Абад облусунан Жалал-Абад шаары, Аксы району аныкталган.

Министрликтин маалыматы боюнча, бүгүнкү күндө улгайган жарандарды жана ДМЧАларды үйүнө барып социалдык жактан тейлөөдө 927 социалдык кызматкелер жалпы 10 миң 600 дөн ашык турмуштук оор кырдаалга кабылган адамдарды үйүнө барып социалдык жактан тейлейт, алардын ичинен жалгыз бой улгайган жарандардын саны 5144, ДМЧАлардын саны 2387 адамды түзөт.

Айыл четиндеги тээ алыскы дөңсөөгө буудай айдап, аны чымчыктардан коруп, бышканда түшүмүн оруп алып, саясаттын ызы-чуусунан алыс, өз тирлиги менен кылдырап жүргөн бир дыйкан болсок деле, ичибизден ойлогон ак-кара оюбузда, күнүмдүк тирликте адамдарга жасаган оң-тетири мамилебизде, кандайдыр түшүнүп-түшүнбөй таштаган кадамыбызда баары бир катачылык кетиребиз, жаңылабыз, адашабыз: президент, коомдук ишмер, депутат, активист, оппозициячы болбогон күндө да… Мына ушундай пенделик ченем менен караганда, президентти да, бийлик командасында иштеген кишилерди да пенде катары аяп, алардын ордуна өзүбүздү коюп көрүп, туура түшүнүүгө аргасыз болобуз. Бирок мен “..бийликти туура түшүнүп, ар ким президентке, өкмөткө асылбай, кыйкырбай өз ишин билип, өз арабасын тартсын!”- деген досторума таптакыр кошула албайм. Кошула албаганым үчүн, кечээ “саясый укук, сөз эркиндиги” деген ураан көтөргөн марш-жүрүшкө эч кимдин айдактамасы, түрткүлөмөсү, коркутуусу жок эле, өз эрким менен катыштым, көрдүм, байкадым.

Акциянын сырткы формасынан айрымдар ала допучандардын керней-сурнай чалган “сарт-жүрүштү”, кай бирлер “кечээ эле сөз эркиндигин муунткан экс-акайыпчы,экс-бакыйыпчы, экс-убактылуу өкмөтчүлөрдү”, айрымдар “ үйүндө бекер олтура берип коом көзүнө бир көрүнүп коюуну туура тапкан жумушсуздарды”, башка бир байкагычтар “эки жээкке ойногон ак карга депутаттарды” көрүшсө, айрым шекчилдер бул марштын артында бир болсо “батыштан акча алган батышчылдар” же “бийликке кекенип калышкан текебаевдин ата мекенчилери турат..” деп божомол кылып бүтпөй эле коюшту. Жүрүшкө катышкан кайсы бир фамилиялар үчүн, алардын ичиндеги купуя максаттар үчүн, а кишилердин мурдагы-кийинки элге билинген-билинбеген таржымалдары үчүн мен жооп бере албайм, а түгүл маршты демилгелеген Эдил Байсаловдун жеке адамдык,лидерлик сапаттарын да тигиндей же мындай деп талкуулап талашкым келбейт. Мен акцияга катышкандардын тыш формасын эмес, акциянын түпкү мазмунун, анын идеясынын туура экендиги үчүн тилектештик билдирип, марш-жүрүшкө бардым жана ошондой духтагы эркин мүнөз адамдар менен катарлаш жүргөнүмө, жолдо баратып өлкөбүздүн, элибиздин, бала-чакабыздын келечеги үчүн кайсы бир темада оюбуз бир чыгып, кай бир темада карама-каршы чыккан пикирлерди айтышсак да, алар менен чогуу басканыма сыймыктандым.

Желек көтөрүп, колдоруна түркүн түс шарларды кармап, көчөмө-көчө марш-жүрүш жасагандардын катарында баласын көтөргөн аталар, кыздарын жетелеген энелер да жүрдү. Бийличил соттор үйүн конфискациялоо чечимин чыгара салган журналист Нарын Айыптын 70 тен ары таяган эжесин да көрдүм, көрмөк түгүл сүйлөшүп, акыл-эси тың, интеллекти бийик экенине тан бердим. Акцияга катышкандардын алыстан жакындан камерага тартып, маек алганы маек алып, ар кайсы телеканалдын, маалымат каражаттарынын өкүлдөрү түйшүктөнүп жүрүштү. Падышабыздын саясатын даңктап жазып, анын табитине төп келген журналисттер менен катар, падышабызды маал маалы менен тынымсыз сындап келаткан мен сыяктуу “журналист-сөрөйлөр” да көзгө чалдыкты. Кээлери жолдон кол берип кубаттаган, кээ бирлер жактырбай мурдун чүйрүгөн бул тынчтык жүрүшүнүн катышуучуларынын маанайында кандайдыр “өлтүрөм, жутам!” деген агрессия, ак үйдүн тосмосун ашып өтчү кекенген ниет, супермаркет-дүкөндөрдү талкалап тоноп ийчү арам максат жок эле. Орто жолдон көпчүлүктүн сабында келе жаткан айрым активисттерди, депутаттарды, кай бир партиялардын жаш мүчөлөрүн милиция колун толгоп, автобуска салып кеткени болбосо, кезектеги марш-жүрүш Бишкек шаарына же шаар тургундарына кандайдыр залалын деле тийгизбеди. Митингчилерден милийсасы көп марштын бейкапар сапары Уркуя Салиеванын айкелинин жанында аяктады. Каалоочулар айтчусун айтып, дечүсүн деп, микрофон сунган журналисттерге маектерин беришкен соң демилгечи Эдил Байсалов: “Марш өз максатына жетти,-” деп катышуучуларга, милицияга,журналисттерге рахмат айтып, андан соң баары акырындап тарап кетишти. Айлана-тегерек булганбады, лимонаддын бошогон бөтөлкөлөрү же тамекинин калдыктары туш тарапка ыргытылган адепсиздик болгон жок.

Марш-жүрүштө жол катар марш тээп келатып көп нерсени эстедим. Бул “майдабарат” маршка салыштырмалуу, убагында чындык үчүн, саясий тең укуктуулук үчүн, сөздүн эркин айтылышы үчүн ой-санаасын, убактысын, нервин, а түгүл жеке каражатын аянбаган Атамбаевдин тарыхка кошкон ошонку үлүшүн, таасирин, салымын таразалап ойлодум. Мисалы андайга анча-мынча кишинин эрки, чыдамы, духу оңойлук менен жете бербестигин моюнума алдым. А бирок мобу жүрүшкө мени жетелеген максат – ал кездеги чындыкты издеген, саясий теңдикти талап кылган, сөз эркиндигин көксөгөн Атамбаевге каршылык билдирүү эмес эле. Алгач президенттик тактыга олтурганда түзүктөй эле сыяктанган, кийин бара-жүрө мурунку айткандарын биринен сала экинчисин эмнегедир унутуп, саясий теңдикти талкалап, сөз эркиндигин бүлүндүрүп, маалында “дракон болбойм!” деп өтө эле көп кайталап жиберген Атамбаев мөөнөтү бүтөөргө аз калганда, өтө тездик менен драконго айлана баштаганы мени кооптонтуп, ушул маршка чакырды. Жеке баамымда, марштын өзөгүндө – “биз укмушпуз, а тигилер келесоо” деген мактануу же актануу жок. Жүрүштүн идеясында “эй эл журт, көздү чоң ачалы! өзүбүздү өзүбүз угалы! каерде турганыбызды, кай жакка баратканыбызды ачык, түз, алдабай, калп эле мактанбай өзүбүзгө айталы!” деген сигнал жатат. “Өзүбүз” дегендин ичинде баары бар: Акаев, Бакиев, Атамбаев, Отунбаева, Текебаев,..Байсалов, Илмиянов, Мадумаров, Байболов, Ташиев, Мискенбаев, Бекназаров, Бабанов, Карыпбеков, Сегизбаев, Конгантиев, Мотуев,..ж.б.у.с а түгүл, Алга Кыргызстан, Акжол, КСДП сыяктуулар… Баарыбыздын жолдорубуз тарыхтын кайсы бир чекитинде кесилишкен, биздин кечээгибиз,бүгүнкүбүз окшош, балким эртеңкибиз да окшош болуп калышы ыктымал… Ошон үчүн биз бир бирибизди желмогуз көрбөй, “баарыбыз таптаза, бир гана тиги кишилер дракон” деп бир тараптуу найза сунбай, же сын айткандын баарын батыштын тыңчысы, акаевчи, бакиевчи, убактылуу өкмөтчү, бир ууч эл бузарлар дебей салмактуу болуубуз кажет. Бийлиги барыбыз бийлиги жокторубузду тебелеп-тепсөөнү уланта берсек, келечегибиз тумандуу. Бизде үч президенттин заманында жыгылып кайра турган, адашып кайра оңолгон, кетмендин башын көп жолу тепсеп башы-көзүбүз далай көгөргөн тажрыйбалар жетишээрлик топтолду… Эми ошол тажрыйбаларды пайдаланып өлкөнү көтөрчү учур келди. Түркмөнстандагыдай газыбыз жок болсо да, Өзбекстандагыдай Тико машинесин чыгара албасак да, Казакстандагыдай Астанадай шаар кура албасак да, жолдорубуз кур дегенде береги Тажикстандын райондорундагы жолдорунчалык тегиз болбосо да, жогорудагы авторитардык өлкөлөрдүн биринде да жок баалуулук бизде бар экендигин иш жүзүндө далилдечү убак келди. Кыргызстанды теңине албаган кошуна өлкөлөрдүн эли, а түгүл килейген Орусиянын калкы “бизде да ушундай болсо кана” деп таң калчу Европадагыдай, Америкадагыдай, Жапониядагыдай, Түштүк Кореядагыдай, Малайзиядагыдай ачык, эркин, саясый теңчилиги бар, жоопкерчиликтүү система куруу үчүн эң ириде СӨЗ ЭРКИНДИГИ өтө маанилүү экендигин түшүнчү учур келди!..

Сөз эркиндиги – тигил же бул саясий лидердин, тигил же бул жээктеги журналисттин, кайсы бир конкреттүү доордун менчиги эмес. Пенде бийликке жете элек кезинде чыркыраган чындыкты даана көрүп, бийликкке барганда мурунку чындыктардын баарын унутуп, адашып, балким көөп кетиши толук мүмкүн. Бу деген – бүгүнкү текебаевдер, байсаловдор, саляновалар, иманалиевдер, нарын айыптар, замира сыдыковалар, адиль турдкуловдор, азаттыкчылар, сентябрчылар, занозачылар кокус бийликке барса пендечиликке алдырып, кудум азыр Атамбаев эчки чокоюн унуткандай өткөн оор күндөрдү унутушу толук мүмкүн деген сөз. Жоок, ага барышпайт го, андай такыр болбойт го!..- деген бекем ишенимге берилбей, так ошондой болуп кетишин күткөн, ошого даяр турган системаны курууга баарыбыз аракет кылуубуз керек. Бүгүн президенттик креслодо чалкалаган президент эртең ооматы качып, куугунтук жеп, учурдагы анын оппоненттери бийликке келип, Атамбаев оппозициялык жээкке сүрүлсө, КТР аны көрсөтпөй, көрсөтсө да бурмалап, бир беткей жамандап, аргасы кеткен Атамбаев жана анын тарапташтары көчөгө акция уюштуруп “сөз эркиндиги! деп марш жүрүш өткөрчү болсо, “ушу сен сөз эркиндиги деп кыйкырбайле койчу!” деп бийлик аны тыйып, колун кайрып,автобуска салып кетпеши керек. Колунда соту, прокуратурасы, УКМКсы, КТРКсы, административдик ресурсу бар бийликке карата кандай кана сын болбосун, кандай гана заман болбосун, кимдер бийликке келбесин айтыла берүүгө тийиш. Ал сынды ким айтканына эмес, эмне деп айтылганы маанилүү экенине чоң маани берген ачык коомдо жашагым келет менин! Бийликтеги кишинин далысы шалпайган кастюм же шөлбүрөгөн спортивка кийгенин, араккеч же тантык экенин сындабай, анын жасаган ишин, коомго кылган мамилесин далилдүү сындаган сөз эркиндиги бар Кыргызстандын жараны болгум келет! Мына ошон үчүн мен кечээги марш-жүрүшкө кошулдум.

Эл саясый процесстерге кызыкпайт, өз келечегине кайдыгер, эч кимге ишенбей калды деген сөздөргө мен кошулбайм. Кеп элди ойгото албаган, балким ага анчалык аракет да кылбаган, чаржайыт тараптын өзүндө болуп жүрбөсүн. Бир кезде Атамбаев чоң максаттарды, чоң бийиктиктерди айтып элди ойгото алган, ишендирип ээрчите алган. Мына ошон үчүн эл анын айтканы менен болуп Акаевди, Бакиевди кетирүүдө чечүүчү күч болуп берди. Сөздү эркин айта алган, оюн ачык билдире алган саясий ишмерлер, активисттер, журналисттер, укук коргоочулар мурдагы Атамбаевдей болуп элди ойготушу керек, ишендириши керек. Алты жыл бийликте турган а киши убадасынын канчасын аткарып, канчасын унутканын, канчасын көрмөксөнгө салып, канчасын билип турса да “билгениңерди кылып алгыла” деп драконго айланып бүтүп калганын, бийликтен кетип бараткандай түр көрсөтүп, а чынында жанталашып бийликтеги баштапкы таасирин жоготпой, көмүскө “аталык” бойдон кала берүүнү көздөп жатканын элге жеткизүү анын оппоненттеринин коом алдындагы, келечек алдындагы милдети, парзы. Көрөсүңөр, Алмаз Шаршеновичтин саясий кубаты качып, хандык оор эйфориялык уйкудан ойгонгондо “..ошондо жакшылап эле катуу-катуу айтсаңар болмок экен!..” деп өзү жасаган бар балээнин баары үчүн оппоненттерин күнөөлөгөн күндөрдү да көрүп калышыбыз толук мүмкүн…

P.S. Марш-жүрүш өтчү жерге жете барып, унаамды тээ ыраактагы жол боюна токтотуп, эшикти жаба берээрде алды тарапка депутат иним Жанар Акаев да унаасы менен токтоп калды. Учурашып жол катар сүйлөшүп келдик. Соңку учурда карманып келе жаткан түз позициясы үчүн КСДП партиясында өгөйлөнө баштаганын айтты. Бул акцияга келээрде да телефон чалуу болуп көңүлдү ирээнжиткен сөздөр айтылганын сүйлөп, “мунун эмнесинен чочулашат түшүнбөйм…” деп башын чайкап кейиди… Ээ иним, такыр кейибе!.. Сен экөөбүз журналисттик “чымыныбыздан” бөлөк эчтекебиз жок, бапыраган бай да эмеспиз. Акчаны, байлыкты басып койгондор, анча-мынча азыркы байлар байый электе, тээ илгери эле байып кеткен “мульти-миллионерлер” мыйыгынан кекээрлеп: “мен атпай, өлтүрбөй койгонум үчүн тирүү журналист болуп жүрөт” деп мендейлерди, “менин акчам менен депутат болуп жүрөт” деп сендейлерди “балашка..сынтып” жатканына такыр кейибешибиз керек. Акча, байлык жагынан атаандашкан, пулга таянган карт-муундун да сапары карып, чыныгы таланты, шыгы, жөндөмү менен атаандашкан муундун заманы келет буюрса, ошондой муун Кыргызстанды өнүктүрөт деп тилек кылып туралы, иним!..

Журналист Эрнис Кыязов.