Author Archives: Эргешов Бактыбек

Кыргыз президентинин басма сөз кызматы кабарлагандай, 4-июлда мамлекет башчы Садыр Жапаров Өзбекстандын президенти Шавкат Мирзиёев менен телефон аркылуу сүйлөшүп, аталган жолугушууга карата даярдык иштерин жана анын күн тартибин талкуулады. Билдирүүдө Борбор Азия өлкөлөрүнүн бардык лидерлери бул иш-чарага катышуу чакыруусун кабыл алганы белгиленген.

Жапаров мындан тышкары Кыргызстан Өзбекстанда болуп жаткан окуяларды абдан тынчсыздануу менен кабыл алганын айтып, “өз убагында, чечкиндүү жана макулдашылган” аракеттердин аркасы менен Каракалпакстандагы кырдаал жөнгө салынып, андан ары курчушуна жол берилбегенин белгиледи.

“Президент Садыр Жапаров Өзбекстандагы конституциялык реформанын жыйынтыгы туруктуулукту камсыз кылуу үчүн бекем пайдубал түзөрүнө жана өлкөнүн узак мөөнөттүү стратегияларын ишке ашыруунун ишенимдүү кепилдиги болоруна ишенимин билдирди”, – деп жазылган басма сөз кызматтын билдирүүсүндө.

4-июлда Өзбекстандын Башкы прокуратурасы Каракалпакстандын борбору Нукуста болгон башаламандыкта 18 киши өлүп, дагы 243 киши жарадар болгонун, алардын 38и тартип коргоо кызматкерлери экенин билдирген. Маалыматка караганда, учурда жүздөгөн киши ооруканада жатат, айрымдары оор абалда.

Каракалпакстанда нааразылык акцияларынын тутанышына Конституциянын жаңы редакциясынын коомдук талкууга чыгышы түрткү болгон. Азыркы Баш мыйзамда Каракалпакстан Өзбекстандын курамына кирген “суверендүү республика” деп мүнөздөлгөн. Анын суверенитетин Өзбекстан коргой турганы жазылган. Жаңы сунушталган конституциялык өзгөртүүлөрдүн долбоорунан бул мүнөздөмө алынып салынган.

Казакстандын Тышкы иштер министрлиги (ТИМ) бул боюнча өзбек тарап менен сүйлөшүүлөр жүрүп жатканын билдирүүдө.

“Абал Өзбекстандагы дипломаттарыбыздын көзөмөлүндө. Азыр маселени тез арада чечүүгө болгон аракетибизди көрүп, өзбек тарап менен сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп жатабыз. Биздин жарандар үч маал тамак менен камсыздалган, алар менен дайыма байланыштабыз”, – деди Казакстан ТИМинин расмий өкүлү Айбек Смадияров.

Чек арадан өтө албай турган казакстандыктар ысыктан жана өтө чаалыккандыктан балдардын дене табы көтөрүлүп жатканын билдирүүдө.

Буга чейин Казакстандын Улуттук коопсуздук комитети Өзбекстандын Казакстан менен чектеш “Даут ата” — “Тажен” чек ара өткөрмө бекетинде кишилерди, транспорттук каражаттарды жана жүктөрдү өткөрүү токтотулганын кабарлаган. Өзбекстандын бийлиги өткөрмө бекеттердин жабылышын расмий түрдө “маалымат системаларынын үзгүлтүккө учурашы” менен түшүндүргөн.

3-июлда Казакстандагы каракалпак жарандары “митингдерге байланыштуу” чек ара 30-июнда жабылганын билдиришкен. Алардын айтымында, казак полициясы мекенине кайтууну каалаган каракалпактарды кайра артка кайтарып, жүздөгөн киши чек арадан өтө албай калган.

Эки өлкө ортосундагы чек ара өткөн жуманын аягында Каракалпакстандын Нукус шаарында жана башка аймактарында жапырт наарызылык акциялар башталганда жабылган. Тургундар Каракалпакстанды суверендүү макамынан ажыратуу сунушталган Өзбекстан Конституциясынын жаңы редакциясына каршылык билдирип чыгышкан.

2-июлда президент Шавкат Мирзиёев Конституциядагы Каракалпакстанга тиешелүү беренелерди өзгөртүүсүз калтыруу зарылдыгы тууралуу айтып, аймакта өзгөчө аба режимин жарыялап, өзбек Улуттук гвардиясынын кошумча күчтөрүн киргизген.

4-июлда Өзбекстандын бийлиги нааразылык акциялар маалында 18 киши өлүп, 243 адам жараат алганын билдирди. Расмий маалыматтарга ылайык, мындан тышкары акциялар учурунда 516 киши кармалган.

Анын айтымында, тергөө жана ыкчам издөө иш-чараларын Мамлекеттик күзөт кызматы, Башкы прокуратура, Ички иштер министрлиги жана Улуттук гвардия жүргүзүүдө.

Күн мурун Өзбекстандын Башкы прокуратурасы Нукуста болгон башаламандыктарда 18 киши өлүп, 243 адам жараат алганын, алардын арасында 38 укук коргоо кызматкери бар экенин билдирген. Мындан тышкары учурда ооруканада жүзгө жакын киши дарыланып жатканы, айрымдары оор абалда экени кабарланган.

Өзбекстандын Улуттук гвардиясынын басма сөз катчысы Даврон Жуманазаров 1-2-июль күндөрү 516 киши кармалганын айткан.

Айрым маалыматтарга караганда, демонстранттарды күч менен таркатууда миңден көп киши жабыркаган. Буга чейин өзбек президенти карапайым тургундар жана коопсуздук күчтөрүнүн арасында жоготуулар бар экенин билдирген.

Нукуста 1-2-июль күндөрү Конституцияга сунушталып жаткан өзгөртүүлөргө каршы жапырт нааразылык акциялар өткөн.

Укук коргоочу Андрей Гришиндин айтымында, каракалпакстандык беш активист бюродо маалымат жыйынын өткөрүүнү пландап, бирок кийинчерээк ал оюнан кайтышкан.

Маалымат жыйынын өткөрмөкчү болгон каракалпакстандыктардын бири Рахметтулла суракка чакырылганын ырастады.

“Бүгүн мага шаардык полиция департаментинен телефон чалышты. Мен мыйзам бузбаганымды айтып, эмне каалап жатышканын сурадым. Алар “баш тартсаң, күч менен алып келүүгө кудуретибиз жетет” деп айтышты. Буга чейин мен Каракалпакстандагы абал боюнча кайрылууларды жасап, Конституциядагы тиешелүү беренелер өзгөрүүсүз калышы керектигин айткам”, – деди Рахметтулла.

Orda.kz сайты Алматыга Өзбекстандын Ички иштер министрлигинин (ИИМ) ыкчам тобу келгенин жазды. Басылманын маалыматына караганда, Өзбекстан ИИМинин Терроризмге жана экстермизмге каршы күрөшүү башкармалыгынын Каракалпакстандагы бөлүм башчысы Парохат Айпанов Алматыда укук коргоочулар Тома Юлдашеваны, Зивяр Мамбетованы жана активист Кошкарбай Туремуратовду суракка алды. Бул маалыматты Туремуратов Orda.kz сайтына ырастады.

1-2-июлда Каракалпакстандын борбору Нукус шаарында болгон башаламандыктарда 18 киши мерт кетти. Бул тууралуу Өзбекстандын Башкы прокуратурасы 4-июлда өткөн брифингде билдирди. Маалыматка караганда, 243 киши жаракат алган. Алардын 38и тартип коргоо кызматкерлери. Ооруканада учурда жүзгө чукул адам бар, айрымдарынын абалы оор.

Өзбекстандын Улуттук гвардиясынын басма сөз катчысы Даврон Жуманазаров 516 киши кармалганын билдирди.

Айрым маалыматтарга караганда, демонстранттарды күч менен таркатууда миңден көп киши жабыркаган.

Каракалпакстанда нааразылык акцияларынын тутанышына Конституциянын жаңы редакциясынын коомдук талкууга чыгышы түрткү болду. Жаңы сунушталган долбоордо Каракалпакстандын Өзбекстандын курамына кирген “суверендүү республика” деген макамы алынган.

Тополоңдон кийин өзбек парламенти Конституциянын жаңы долбоорунда Каракалпакстандын суверендүү макамын өзгөртүүсүз калтыруу чечимин кабыл алды.

Маңгыстау облусунун Бейнеу районунда жүздөн ашуун каракалпакстандык чек арадан өтө албай калган.

Казакстандын Улуттук коопсуздук комитети Өзбекстандын Казакстан менен чектеш «Даут ата» — «Тажен» чек ара өткөрмө бекетинде кишилерди, транспорттук каражаттарды жана жүктөрдү өткөрүү токтотуланын кабарлаган. Бул билдирүү Маңгыстау, Актөбө жана Кызылорда аймактары менен чектеш Каракалпакстанда жапырт башаламандык башталган күндүн эртеси жарыяланган.

Өзбекстандын бийлиги өткөрмө бекеттердин жабылышын расмий түрдө “маалымат системаларынын үзгүлтүккө учурашы” менен түшүндүрдү.

Казак бийлиги окуя боюнч комментарий берген жок.