Menu

Саясатка айланган Савченконун соту

Украина президенти Петр Порошенко Надежда Савченкону үйүнө кайтаруу үчүн орус туткундарына алмашууга даяр.

Бул туурасында ал Түркиянын президенти Режеп Тайып Эрдоган менен биргеликте өткөргөн маалымат жыйынында билдирди.

“Надежда Савченко-орус учкучу жана офицери. Ал өз өлкөсүн коргоп, Донбасстан барымтага алынып, күч менен Орусияга чыгарылып кетти. Эми аны ак жеринен жазалоого аракет кылып жатышат ”, -деди Порошенко.

Өкүм чыкканга чейин дарыгерлерди жана туугандарын Савченкого киргизбөө чечими Укранина Тышкы иштер министрлиги тарабынан акылга сыйбаган өч алуу катары бааланды.

Учкучтун жактоочулары анын саламаттыгына кабаатыр болушууда. Ал 7 күндөн бери кургак ачкачылык кармоодо. Адвокат Николай Полозов өкүм чыкканга чейин Савченкого же күч менен тамак берилерин, же өлөрүн айтууда.

9-мартта Надежда Савченко акыркы сөзүн сүйлөп жатып, эгер бүтүм жуманын аягына чейин чыгарылса, ачкачылыкты токтоторун жарыялаган. Бирок сот иши 21-22 мартка жылды. Айыптоочу аны 23 жылга эркинен ажыратууну сурады.

Бул арада Украина, Латвия, Германия, Италия, Польшада учкучту тезинен бошотууну талап кылган акциялар өттү. Москва жана Петербургда болгон пикет учурунда полиция активистерди кармап, админстративдик айып салды.

Вера Савченко эжесин колдоо үчүн бүгүндөн тарта убактылуу камоо жайынын алдына барып, апасы, достору менен акция өткөрүп баштайт. Алар учкучка дарыгерлерди киргизүүнү, өкүмдү тезирээк чыгарууну жана эркиндик берүүнү талап кылышат. Ушундай эле чакырык буга чейин АКШ вице-президенти Байден, Мамлекеттик катчы Керри тарабынан жазалган.

Евразия экономикалык шериктештигинин Кризиске каршы фондун түзүү жөнүндө келишимге өзгөртүүлөр киргизилүүдө

Жогорку Кеӊеште “2009-жылдын 9-июнундагы Евразия экономикалык шериктештигинин Кризиске каршы фондун түзүү жөнүндө келишимге өзгөртүүлөрдү киргизүү тууралуу 2015-жылдын 15-июнунда кол коюлган протоколду ратификациялоо жөнүндө” мыйзам долбоору каралып, анын концепциясы добуш берүүгө жөнөтүлдү.

Депутаттар ЕврАзЭБдин Кризиске каршы фондунан азыркы кезге чейин канча каражат алынганына, каржы уюмунун кароосунда кыргыз тараптын канча долбоору турганына кызыкты. Ошондой эле, өкмөт насыяларды үзгүлтүксүз алып жатканы, Кыргызстандын тышкы карызы барган сайын өсүп баратканы, аларды төлөй алар-албасыбыз тууралуу сөз жүрдү.

Каржы министри Адылбек Касымалиевдин айтымында, Кыргызстан Кризиске каршы фонддон 200 млн доллар өлчөмүндө жеӊилдетилген насыя алган. Ушу тапта фонддун кароосунда дагы 4 долбоор берилген: Токтогул ГЭСин калыбына келтирүүнүн кезетеги фазасы; “Кочкор-Ата – Арал – Суусамыр” альтернативдүү жолу; ЕАЭБ өлкөлөрүнө айыл чарба өнүмдөрүн экспорттоо. Андан сырткары, 20 млн доллар өлчөмүндөгү каражатка айыл чарба техникалары алынды.

“Насыя каражаттары негизинен өлкөнүн инфратүзүмдөрүн жакшыртуу багытында алынууда. Мөөнөтү келген насыялар убагында төлөнүп жатат. Калган насыяларды деле төлөп турууга мүмкүнчүлүк бар”, – дейт министр.

2016-жылдын 24-мартында, Ош шаарында «Эл Үнү» саясий-коомдук кыймылы өткөрүп жаткан Элдик Курултайга чакырылгандардын тизмеси

 
 Мамлекеттик бийликтин өкүлдөрү

  1. КР Президенти
  2. КР Премьер- министри
  3. КР Жогорку Кеңешинин төрагасы
  4. КР Жогорку Кеңешинин  фракция жетекчилери
  5. Ош областынын  губернатору
  6. Ош шаарынын Мэри

Саясий партиялар

  1.  ”Азаттык”
  2. “Ар-Намыс”
  3.  “Аалам”
  4. “Мекен Ынтымагы”
  5. “Жашылдар”
  6. “Бүтүн Кыргызстан”
  7.  “Ата-Журт”

Коомдук кыймылдар

  1. “Кыргызстанды сактоо” кыймылы
  2. “Бийликке каршылык көрсөтүү” кыймылы
  3. “Элдик курултай” кыймылы
  4. “1916 – жылкы кайгылуу окуяларды (Үркүндү” иликтөө боюнча”   көз карандысыз     коомдук -саясий кыймылы
  5. Кредит алган   заемчулардын  укугун коргоо кыймылы
  6. “Бишкек форуму”
  7. “Жаш муун” жаштар кыймылы

Массалык маалымат каражаттары

  1. “Азаттык” радиосу
  2. КТРК телеканалы
  3. ЭлТР телеканалы
  4. НТС телеканала
  5. ОшТВ телеканалы
  6. 7 –телеканалы
  7. “Жаны Ордо” гезити
  8. “Искра” гезити
  9. “Майдан” гезити

Өз демилгеси менен Элдик Курултайга келип катышам деген инсандар,  коомдук ишмерлер, саясатчылар, серепчилер, саясий партиялар, коомдук жана саясий кыймылдар үчүн эшик ачык.
Байланыш телефондору
0559 28 30 29       0773 67 77 11

Оппозициянын дагы бир кадамы… 24-мартта Ошто оппозиция өкүлдөрү курултай өткөрүүнү пландаштырууда

Аны уюштуруу демилгесин «Эл үнү» саясий кыймылынын лидери Азимбек Бекназаров көтөрүп чыккан. Маалыматка караганда курултайда учурдагы саясий-экономикалык, социалдык маселелер көтөрүлүп, азыркы бийликтин тагдыры талкууга алынат. Муну «Улуттук оппозициялык кыймылдын» мүчөсү Равшан Жээнбеков дагы тастыктады.

Курултай өткөрөлү деп Азимбек Бекназаров сунуш берип биз колдодук. Ага областардан делегаттар келип катышат. Ошондой эле ушундай жыйындар мындан ары башка аймактарда дагы уланмакчы.

Боло турчу курултайга оппозициячыл көз караштагы бир топ саясатчылар чакырылган. Алардын арасында Адахан Мадумаров, Камчыбек Ташиев, Бегалы Наргозуев сындуу саясатчыларды өзүнө камтыган «Бирдиктүү оппозициялык күч» саясий кыймылы дагы бар экени айтылган. Бирок, азырынча Ошто боло турчу жыйындан кабары жок экенин билдирген Мадумаров эгер курултайга катышууга сунуш түшсө ойлонуп көрөөрүн жашырган жок.

Мен Моквадан кечээ эле келдим эч ким менен жолугуша элекмин. Эгер курултайга чакыруу болсо аны карап көрөбүз.

Акыркы учурда оппозиция өкүлдөрү баш кошуп, күч топтоо аракетин көрүшүүдө. Бирок, алардын биригүүсү ар кандай жоромолдорду жаратууда. Айрымдар муну бийликке жетүүнүн бир ыкмасы катары бааласа, кээ бирлери өлкөдөгү саясий-экономикалык абал алардын биригишине шарт түзгөнүн айтып келишет. «Мекен Ынтымагы» саясий партиясынын лидери Темирбек Асанбеков оппозициянын акыркы аракеттерин мындайча баалады.

Албетте, саясатта эч ким жөндөн-жөн эле бириге койбойт. Оппозияциячыл саясатчылардын баш кошкону бул өзүлөрү бийликке коюп жаткан талаптарды аткаруунун арты менен бийликке баруу аракети. Бирок, эң негизгиси алар бийликке жетүүнүн кандай жолун тандашаары маанилүү. Бүгүнкү күндөгү бийликтин ишин сынга алып, экономикалык оор кырдаалды бетке кармап барышабы же элге эртеңки жашоону түптөп кетүү сунушу менен алдыга кадам таштайбы бул өтө маанилүү жагдай.

Кыргызстанда бийликке тең ата боло турчу оппозиция жок экенин айткандар арбын. «Бирдиктүү оппозициялык күч» кыймылынын түзүлүшү менен оппозиция жанданганы байкалганын саясий серепчилер билдиришүүдө.
Булак: maralfm.kg

2016-жылдын 24-мартында, Ош шаарында «Эл Үнү» саясий-коомдук кыймылы өткөрүп жаткан Элдик Курултайга чакырылгандардын тизмеси

 
 Мамлекеттик бийликтин өкүлдөрү

  1. КР Президенти
  2. КР Премьер- министри
  3. КР Жогорку Кеңешинин төрагасы
  4. КР Жогорку Кеңешинин  фракция жетекчилери
  5. Ош областынын  губернатору
  6. Ош шаарынын Мэри

Саясий партиялар

  1.  ”Азаттык”
  2. “Ар-Намыс”
  3.  “Аалам”
  4. “Мекен Ынтымагы”
  5. “Жашылдар”
  6. “Бүтүн Кыргызстан”
  7.  “Ата-Журт”

Коомдук кыймылдар

  1. “Кыргызстанды сактоо” кыймылы
  2. “Бийликке каршылык көрсөтүү” кыймылы
  3. “Элдик курултай” кыймылы
  4. “1916 – жылкы кайгылуу окуяларды (Үркүндү” иликтөө боюнча”   көз карандысыз     коомдук -саясий кыймылы
  5. Кредит алган   заемчулардын  укугун коргоо кыймылы
  6. “Бишкек форуму”
  7. “Жаш муун” жаштар кыймылы

Массалык маалымат каражаттары

  1. “Азаттык” радиосу
  2. КТРК телеканалы
  3. ЭлТР телеканалы
  4. НТС телеканала
  5. ОшТВ телеканалы
  6. 7 –телеканалы
  7. “Жаны Ордо” гезити
  8. “Искра” гезити
  9. “Майдан” гезити

Өз демилгеси менен Элдик Курултайга келип катышам деген инсандар,  коомдук ишмерлер, саясатчылар, серепчилер, саясий партиялар, коомдук жана саясий кыймылдар үчүн эшик ачык.
Байланыш телефондору
0559 28 30 29       0773 67 77 11

Оппозициянын дагы бир кадамы… 24-мартта Ошто оппозиция өкүлдөрү курултай өткөрүүнү пландаштырууда

Аны уюштуруу демилгесин «Эл үнү» саясий кыймылынын лидери Азимбек Бекназаров көтөрүп чыккан. Маалыматка караганда курултайда учурдагы саясий-экономикалык, социалдык маселелер көтөрүлүп, азыркы бийликтин тагдыры талкууга алынат. Муну «Улуттук оппозициялык кыймылдын» мүчөсү Равшан Жээнбеков дагы тастыктады.

Курултай өткөрөлү деп Азимбек Бекназаров сунуш берип биз колдодук. Ага областардан делегаттар келип катышат. Ошондой эле ушундай жыйындар мындан ары башка аймактарда дагы уланмакчы.

Боло турчу курултайга оппозициячыл көз караштагы бир топ саясатчылар чакырылган. Алардын арасында Адахан Мадумаров, Камчыбек Ташиев, Бегалы Наргозуев сындуу саясатчыларды өзүнө камтыган «Бирдиктүү оппозициялык күч» саясий кыймылы дагы бар экени айтылган. Бирок, азырынча Ошто боло турчу жыйындан кабары жок экенин билдирген Мадумаров эгер курултайга катышууга сунуш түшсө ойлонуп көрөөрүн жашырган жок.

Мен Моквадан кечээ эле келдим эч ким менен жолугуша элекмин. Эгер курултайга чакыруу болсо аны карап көрөбүз.

Акыркы учурда оппозиция өкүлдөрү баш кошуп, күч топтоо аракетин көрүшүүдө. Бирок, алардын биригүүсү ар кандай жоромолдорду жаратууда. Айрымдар муну бийликке жетүүнүн бир ыкмасы катары бааласа, кээ бирлери өлкөдөгү саясий-экономикалык абал алардын биригишине шарт түзгөнүн айтып келишет. «Мекен Ынтымагы» саясий партиясынын лидери Темирбек Асанбеков оппозициянын акыркы аракеттерин мындайча баалады.

Албетте, саясатта эч ким жөндөн-жөн эле бириге койбойт. Оппозияциячыл саясатчылардын баш кошкону бул өзүлөрү бийликке коюп жаткан талаптарды аткаруунун арты менен бийликке баруу аракети. Бирок, эң негизгиси алар бийликке жетүүнүн кандай жолун тандашаары маанилүү. Бүгүнкү күндөгү бийликтин ишин сынга алып, экономикалык оор кырдаалды бетке кармап барышабы же элге эртеңки жашоону түптөп кетүү сунушу менен алдыга кадам таштайбы бул өтө маанилүү жагдай.

Кыргызстанда бийликке тең ата боло турчу оппозиция жок экенин айткандар арбын. «Бирдиктүү оппозициялык күч» кыймылынын түзүлүшү менен оппозиция жанданганы байкалганын саясий серепчилер билдиришүүдө.
Булак: maralfm.kg

ФАО ООН: Международные агентства в Риме организовали совместное мероприятие в честь Международного женского дня

На пути к коллективным и индивидуальным обязательствам по достижению равенства мужчин и женщин во всем мире.

Сельские женщины работают на овощном поле в рамках Открытых Женских Школ при поддержке ФАО, где они могут получить знания и навыки в снижении вреда от пестицидов, ведении приусадебных хозяйств и мелком предпринимательстве, Кот Чута, Пакистан

9 Марта 2016, Рим – Представители международных организаций, базирующихся в Риме, собрались вчера, чтобы отметить достижения и реальные перспективы в достижении гендерного равенства. Все выступавшие согласились с тем, что прогресс в расширении прав и возможностей женщин во всем мире имеет основополагающее значение для достижения нулевого голода и новых целей устойчивого развития (SDGs).

Диалог, названный «Планета 50:50. Шаг на пути к гендерному равенству и нулевому голоду», организовали Продовольственная и сельскохозяйственная организация ООН (ФАО), Международный фонд сельскохозяйственного развития (ИФАД), Всемирная продовольственная программа (ВПП) и Международная организация по правовым вопросам развития (IDLO).В мероприятии, посвященном Международному женскому дню, также участвовали партнеры из частного сектора, молодежных форумов, гражданского общества и неправительственных организаций.

Укрепление партнерских отношений на широкой основе имеет жизненно важное значение для достижения взаимопонимания и сохранения импульсов, необходимых для достижения глобальных целей к 2030 – в том числе в области гендерного равенства.

Приветствуя гостей в штаб-квартире ВПП, Исполнительный директор Эртарин Казин напомнил, что «продвижение вперед» в гендерных вопросах представляет собой не только нравственную необходимость, но и имеет решающее значение для искоренения голода. «Когда будет обеспечен равный доступ женщин и их семей к образованию и возможностям, общины будут процветать. При справедливом доступе к необходимым ресурсам женщины смогут будут решить широко распространенные проблемы голода и недоедания и – изменить наш мир к лучшему. Выходя с этой встречи, каждый из нас должен спросить себя, какие шаги мы должны предпринять сегодня, а также на протяжении всего года, чтобы женщины почувствовали разницу – без барьеров и при открытых дверях?»,-сказал Казин.

«Женщины играют чрезвычайно важную роль в развитии сельских регионов. Расширение их возможностей приводит к существенным результатам. Это позволяет им стать сильными лидерами. Участвовать свободно и на равных, принимать смелые решения. Приверженность, которую мы демонстрируем сегодня, является важной составляющей нашей приверженности в достижении устойчивого развития к 2030 году», сказала Мария-Елена Семедо, Заместитель Генерального директора ФАО.

Пять целей Устойчивого Развития соответствуют мандатам международных организаций, штаб-квартиры которых находятся в Риме: ЦУР1 – Искоренение нищеты во всех ее формах; ЦУР2 – Искоренение голода, обеспечение продовольственной безопасности, улучшение питания и поддержка устойчивости сельского хозяйства; ЦУР5 – Достижение гендерного равенства и расширение возможностей женщин; ЦУР16 – Создание справедливого, миролюбивого и инклюзивного общества, и ЦУР17 – Укрепление средств к существованию и расширение глобального партнерства для устойчивого развития.

«Мы не достигнем целей устойчивого развития без более настойчивых и неотложных усилий по достижению гендерного равенства, особенно в сельских районах, сказала Жозефина Стаббс, Ассоциативный вице-президент ИФАД. «Приверженность мировых лидеров тому, чтобы никто не остался позади и был создан мир, свободный от нищеты и голода –это на самом деле приверженность расширению возможностей женщин, независимо от экономического положения, образования или религии».

«Статус женщин в обществе и зачастую – перед лицом закона делает их более уязвимыми в плане дискриминации, приводя к негативным последствиям для них, их семей и общин, сказала Елена Инчиза ди Камерана, Региональный менеджер программ IDLO для Латинской Америки и Карибского бассейна. «Обеспечение того, чтобы каждый мог получить преимущества от доступа к правосудию и верховенству закона имеет решающее значение для успеха в достижении всех целей в повестке 2030, уделяется ли основное внимание борьбе с нищетой, голодом, неравенству или обеспечению равенства женщин».

Ольга Гребенникова, эксперт ФАО ООН в Кыргызстане

Суд обязал СДПКовца Ирину Карамушкину выплатить Бабанову 250 000 сомов за распространение сплетни

Истец Омурбек Бабанов обратился в суд с исковым заявлением к Карамушкиной Ирине Юрьевне о защите чести, достоинства и деловой репутации, о признании сведений несоответствующими действительности и их опровержении. В обосновании иска указали, что 17 июня 2015 года в интернет-портале газеты «Вечерний Бишкек» и «АКИpress» было помещено сообщение следующего содержания: “Сегодня, 17 июня, на заседании парламента при обсуждении доклада  Национального центра по предупреждению пыток некоторые депутаты выступили в защиту заключенной Адины Турдубаевой, у которой диагностирован рак четвертой степени. Парламентарии заявили, что ее надо освободить. Напомним, А.Турдубаеву обвинили в мошенничестве при строительстве жилых домов. Депутат от СДПК Ирина Карамушкина заявила, что заключенная А.Турдубаева полагает, что сгниет в тюрьме, пока Омурбек Бабанов ходит по земле. “Я была у нее, видела ее ужасное состояние. Она вся в трубочках, на препаратах. Тогда она говорила, что ее строительный бизнес отобрал О.Бабанов и ее не отпустят, пока она не умрет. Почему глава Центра по предупреждению пыток не разбирается с такими вопросами?”…

Истец Омурбек Бабанов потребовал от ответчика Ирины Карамушкиной за моральный ущерб 5 000 000 (пять миллионов) сомов, а также 62 150 сомов за услуги представителя.

Решением  Свердловского  районного суда города Бишкек от 22 декабря 2015 года иск Омурбека Бабанова о защите чести и достоинства к Ирине Карамушкиной был частично удовлетворен.

Свердловский районный суд решил: Признать не соответствующими действительности сведения, распространенные 17 июня 2015 года ответчиком Карамушкиной И.Ю. на заседании Жогорку Кенеша Кыргызской Республики «Заключенная Адина Турдубаева полагает, что сгниет в тюрьме, пока Омурбек Бабанов ходит по земле. «Я была у нее, видела ее ужасное состояние. Она вся в трубочках, на препаратах. Тогда она говорила, что ее строительный бизнес отобрал Омурбек Бабанов и ее не отпустят, пока она не умрет. Почему глава Центра по предупреждению пыток не разбирается с такими вопросами?».

Обязать Карамушкину Ирину Юрьевну опубликовать опровержение в  интернет-портале Информационного агентства «АКИpress» и в интернет-портале газеты «Вечерний Бишкек», порочащих Бабанова О.

Сведений, распространенные 17.06.15 года ответчиком Карамушкиной в ЖК КР.Опровержение должно быть опубликовано в течении двух недель со дня вступления решения в законную силу.

Взыскать с Карамушкиной И.Ю. в пользу в счет возмещения морального вреда Бабанова О.Т. 250 000 (двести пятьдесят тысяч) сомов, а также взыскать с Карамушкиной И.В. в пользу Бабанова О. За юридические услуги представителя 30 000 сомов.  В остальной части иска было отказано.

Данное решение на 09.03.2016 года не было обжаловано в Бишкекский городской суд.

Русские в Узбекистане: хуже некуда

Положение русских и русскоязычных граждан стремительно ухудшается во всех бывших советских республиках Средней Азии, но наиболее сильному давлению они подвергаются в Узбекистане. «Уже двадцать лет в Узбекистане идет масштабное и очень жесткое вытеснение русских из всех сфер жизни, – подтвердила эту информацию в беседе с корреспондентом «Росбалта» жительница Ташкента Валентина. Свою фамилию она называть категорически отказывается, мотивируя это тем, что «ей здесь еще жить».

За время существования СССР из России в регионы Средней Азии было направленно на работу более 25 миллионов человек. Это были не только русские – и украинцы, грузины, армяне и люди других национальностей многонациональной страны. Сегодня, на волне все более ожесточающегося национализма, все эти люди, вложившие свой труд в развитие региона, стали людьми даже не второго, а третьего сорта.  Для большинства из них уехать из Узбекистана давно стало единственной и заветной мечтой. Но вот реализовать ее они вряд ли когда-нибудь смогут : нет ни средств, ни возможностей.

«Коррупционный, сверхжестокий, авторитарный режим, ради своего обогащения использует многочисленные заказные судебные процессы; перед произволом  властей  беззащитен любой — вне зависимости от положения, рода занятий, гражданства. И это – на фоне современных городов и дворцов, созданных  умом и руками  многих тысяч россиян, направленных правительством СССР поднимать отсталый Узбекистан”, —говорит руководитель Брянского регионального представительства юридической сети «Миграция и Право» правозащитного центра «Мемориал» Николай Поляков

«Органы власти и правоохранительные органы Узбекистана поощряют национализм и экстремизм – увольняют  без объяснения причин, реально угрожают и подвергают смертельной опасности, дают понять, чтобы мы срочно покинули свои дома и квартиры и уезжали в «свою Россию»» – рассказывает беженец из Узбекистана Леонид Лощаков – «Многие родные, близкие нам люди погибли в неволе – они подверглись изощренным, поистине средневековым пыткам, тюремщики отбивали им почки, и они исходили кровью, отрезали пальцы, загоняли иголки под ногти, раздавливали или поджигали половые органы, выкалывали глаза, перерезали горло».

«На русском языке уже не говорят в школах, институтах, – продолжает собеседница «Росбалта». – Мне кажется, что Россия не делает ни малейших шагов по исправлению ситуации. А вместо этого продолжает финансировать какие-то непонятные и сомнительные проекты».

Устроиться на работу русскому человеку, даже если он неплохо говорит по-узбекски, достаточно сложно. И платить ему будут меньше.  «Нас просто не считают за людей, – говорит Валентина. – И даже попытка поднять вопрос о положении русских, и особенно русских пенсионеров, больных или инвалидов, вполне может окончиться помещением в тюремную камеру по надуманным обвинениям. Сегодня отобрать у такого человека квартиру или любое другое имущество может каждый начальник районного уровня. Нас целенаправленно выживают отсюда».

«Программы для соотечественников, запущенные властями России у нас не работают» – говорит Валентина – «Наши (узбекские – прим. авт.) власти просто игнорируют любые инициативы. Узбекским властям мы безразличны, а российские, похоже, не особенно следят за их реализацией».

Сразу после подавления Андижанского мятежа, когда послы западных стран выехали из Узбекистана «для консультаций» было вполне понятно, чем бы закончилось правление  Каримова, если бы не его защиту не встал Путин. Очевидно, за эту «услугу» в Ташкенте целенаправленно уничтожены все памятники, связанные с русским и советским периодом. Несмотря на поддержку со стороны России в 2005 году, когда Узбекистану объявили бойкот все западные страны, сегодня в государственной идеологии этой страны Россия – главный враг, а сами русские – «потомки оккупантов».

«Симпатия или антипатия к России и русским в Узбекистане зависят от курса внешней политики Ташкента, – говорит эксперт по региону Айбек Султангазиев. – В годы потепления отношений между странами симпатии усиливаются со стороны власти. Но враждебность к русским присутствует с самых первых лет независимости. Период нахождения территории Узбекистана в составе Российской империи, а затем и СССР преподносится тенденциозно и рассматривается в официальной идеологии как период колонизации».

Поскольку такое отношение к неузбекским меньшинствам в Узбекистане является государственной политикой, вероятно российским властям следует начать проводить политику, которая вынудит узбекское руководство пересмотреть свою практику. Тем более, что среди простых узбеков, особенно заставших советское время, отношение и к русским и к русскому языку вполне лояльное и уважительное. Другое дело, что за время независимости уже подросло поколение, твердо усвоившее правило – русские это «колонизаторы».

«Бывшие партократы в первые годы независимости пытались оседлать националистические настроения и у них получилось, – считает Султангазиев. – А теперь это здесь уже традиционный фактор консолидации общества. Кроме того, таким образом пытаются просто занизить значимость советского периода, который был более комфортен для большинства населения».

Российские власти если и делают что-то для поддержания соотечественников в Узбекистане, то этого явно недостаточно и действия эти неэффективны, подтверждает эксперт. «Россия просто поражает своим благодушием в таких вопросах, – говорит Айбек Султангазиев. – Ради тактических побед во внешней политике Москва очень легко жертвует стратегическими интересами. Фактически, любое государство должно рассматривать своих соотечественников за рубежом как инструмент для влияния на иностранное государство. Россиянам стоило бы поучиться у китайцев. Тем более, в постсоветском пространстве для Кремля до сих пор существуют более благоприятные условия для продвижения своих интересов. Прежде всего, РФ необходимо наладить адекватную систему реагирования на потребности и проблемы своих соотечественников. Работать активно в гуманитарно-культурном пространстве Узбекистана. И быть готовым вести жесткий диалог с использованием своих рычагов влияния при защите прав русских в Узбекистане».

У России достаточно рычагов воздействия – и политических и экономических. Трудовые мигранты, бизнес – интересы узбекской элиты в России. Можно поддержать инициативы международных НПО по бойкоту узбекского хлопка. Есть еще много точек воздействия, была бы только воля.

Михаил Александров

Источник:rosbalt.ru

Дашнаки в Туркестане

Взгляд из Узбекистана.

Узбекистан, является правопреемником и наследником исторического Туркестана. Каждый исследователь, изучающий исторические проблемы возникновения Национально Освободительного Движения Туркестана, сталкивается с фактом этнической чистки в Ферганской долине, которая была совершена со стороны армян дашнаков при помощи Советов.

Чудовищная акция по истреблению мирного местного населения Ферганской долины, спровоцированная в 1918 г. армянами дашнаками провокация, привела к росту национального не довольствия местного населения Туркестана и послужила в качестве детонатора для начала народной войны против Советов, продолжавшаяся с 1917 г. по 1934 г. и тянувшаяся мелкими стычками до 1944 г., которая стала причиной гибели более 5 миллионов 600 тысяч безвинных душ.

Всему мировому сообществу известно, что на заре своей независимости Республика Узбекистан одним из первых признала агрессию со стороны Армении в отношении братской Республики Азербайджан. Многие политики склонны считать, что официальный Узбекистан, при осуждении агрессии Армении против Азербайджана прекрасно был осведомлён об историческом факте бесчеловечной и чудовищной агрессии армян дашнаков совместно с Советами, которая была причиной убийства десятки тысяч мирных жителей Туркестана.

До сегодняшнего дня, между Арменией и с Республикой Узбекистан, не осуществлён взаимный визит на государственном уровне. На территории Армении не существует дипломатический корпус, виде Посольства и Консульства Республики Узбекистан, так же не были организованы заведения государственного значения. В Узбекистане, тоже не существует Посольство или Консульство Армении. Товарооборот между Арменией и Узбекистаном составляет отметку 0,00.

Официальный Узбекистан, с самого начала агрессии Армении на территориальную целостность братского Азербайджана, неуклонно продолжает призывать противоборствующие стороны к мирному разрешению спора. Узбекистан, неоднократно указывая, подчёркивает безрезультатность разрешения спорных вопросов при помощи вооружённого конфликта и откровенно подтверждает свою позицию по отношению территориальной целостности братской Республики Азербайджан.

Русские войска и армянские лавочники в Туркестане.

Во второй половине XIX века в Центральной Азии, тогда известной как Русский или Западный Туркестан, в ходе процесса её завоевания и присоединения к Российской империи, появились армянские общины… [1]

Основная масса армян направлялась в городские поселения Туркестана и постепенно осела, как в старых — Самарканд, Коканд, Андижан, так и новых городах Туркестана – Ашгабаде, Скобелеве (ныне Фергана)  компактно: почти в каждом из них были армянские кварталы. [2].

Как свидетельствуют российские источники, составленные в тех годах, что армяне впервые появились в Туркестане вслед за Российской армией. В «Кауфманском сборнике» в 1910 году генерал-майор русской армии Б. Литвинов сообщает, когда в Туркестан «пришли русские войска, за ними потянулись армяне… открылись лавчонки; прибыли ещё войска… выросли транспортные конторы, заводы, церковь, школа и… армяне, армяне и армяне. Армяне торговцы вытеснили торговцев татар, армяне портные выгнали портных евреев, армяне — скупщики, армяне перекупщики… содержатели пивных, словом, образовался особый армянский квартал…»

«В 1913 г. армянское население Ферганской области… становится все более устойчивой в хозяйственном отношении и её благосостояние неуклонно растёт… Учреждаются армяно-григорианские приходские школы. В городах (Туркестанского края) появились доходные дома и рестораны, магазины, основанные ими. Немало армян находилось на государственной и военной службе»[3].

К 1917 году число армян в Туркестане благодаря Российской империи заметно возросло. Поселенцы осваивали ремесленные профессии, открывали лавки, работали в строительстве. Армянские купцы осуществляли товарообмен с Россией, состоятельные армяне владели многими хлопкоочистительными, маслобойными, кожевенными и иными предприятиями[4].

Красные большевики и кровавый Дашнакцутюн в Туркестане.

В январе 1918 г. после отказа признать власть Советов в Туркестане для уничтожения сторонников Туркестанской независимости из Москвы в Ташкент прибыли 11 эшелонов с войсками и артиллерией. Из воспоминаний многих большевиков тех лет, в Туркестан были брошены войска, где были в основном вооружённые дашнаки.

В начале 1918 года армяне, во главе с председателем Кокандского Совета армянином Сааковым, вооружённые пулемётами и артиллерийским орудием, подошли к кишлаку Бачкир, родному селению курбаши Иргаша – первого лидера Национально Освободительного Движения Туркестана и сожгли его. По пути следования отряд расстреливал «невинных, беспомощных дехкан и оскорбил некоторых женщин и девиц и ограбил домашнюю утварь их».

Коканд 2Октябрьский переворот в России и Революционная диктатура, установленная в Андижане, где до середины 1919 года доминировали дашнаки, открывала им доступ к ресурсам в Туркестане, что давало возможность отбирать продовольствия и имущество у местного населения. [5].

В годы советской оккупации использование Советами националистической организации «Дашнакцутюн», обострили отношения армянских общин с окружающим местным населением Туркестана. Так, как армяне бывшие бакалейщики, виноторговцы, парикмахеры, мясники и другие торговые слои Российской империи, в одночасье ставшие «революционерами» осуществляли разбойные нападения против местного населения Туркестана.

Кровавый след Дашнаков.

Со стороны дашнаков в Ферганской долине с 1918 г. по 1919 г. Было разграблено и уничтожено почти все города долины и 180 селений, в городе Коканде за три дня было убито 10 тысяч мирных жителей, в Маргилане 7 тысяч, в Андижане 6 тысяч, в Намангане 2 тысяч, в местности между Базаркурганом и Кокандом было убито 4,5 тысяч мирных жителей.

13 февраля 1918 года была резня мирного населения города Коканда и окрестных кишлаков. Дашнаки в течение трёх дней убивали всех мусульман, имевших несчастье встретиться им на пути, грабили их дома и лавки. Махалли и кишлаки местных жителей были подожжены, а огромная добыча свалена на вокзале, чтобы её было удобней отвозить в качестве трофеев. Не только местные узбеки, составлявшие заметную часть защитников Кокандской автономии были перебиты, но и персы, евреи и даже русские сторонники Туркестанской автономии и вся их немногочисленные общины в городе Коканде, невзирая на пол и возраст были убиты. Главная инициатива убийства исходила от армян, ожесточившихся на персидскую общину и на узбеков. Позже, в своё оправдание представители армянской общины Коканда, наиболее активные в этой резне, говорили, что их подталкивал к насилию страх перед объявлением мусульманами «джихада»[6].

дашнакиОсновные силы дашнаков сожгли Коканд и устроили резню местных жителей, но другой отряд дашнаков после боя с мирными жителями Коканда захватил селение Сузак и расстрелял там всех жителей. Третий отряд Красной армии, в составе, которого была армяне дашнаки, вступил в бой с народными повстанцами у Базар-Кургана и был вынужден отступить. В течение 20 дней все кишлаки в этой зоне подверглись нападению, где все мусульмане мужского пола, невзирая на возраст, были убиты. Те, кто выжили, хоронили погибших, но дашнаки появлялись вновь и убивали оставшихся, даже тех, кто молился у свежих могил[7]

После разгрома Кокандской автономии и взятия Коканда частями Красной гвардии, в составе которых было заметное число обладавших боевым опытом военнопленных первой мировой войны – венгров, австрийцев, немцев, к ним примкнули вооружённые представители армянской общины – «все бакалейщики, виноторговцы, парикмахеры, мясники и другие торговые слои»… [8]

В марте 1918 г. во многих местных газетах национальных районов советской России было помещено указание за подписью народного комиссара по делам национальностей РСФСР И. В. Джугашвили-Сталина, что «армянские революционные организации имеют право свободного формирования армянско-добровольческих отрядов»[9],

Затем все основные посты в гражданской и военной администрации города были заняты армянами, которые были объединены Дашнакцутюн и защищали свои групповые интересы, не гнушаясь самоуправством и фаворитизмом. Властные отношения были построены на силе оружия, дашнаки раздавали оружие своим соплеменникам, формируя своего рода касту «новых преторианцев» именем революции. С 1918 до середины 1919 года революционная диктатура и Советы в Андижане также находились под контролем дашнаков. Используя властный ресурс, в условиях экономического кризиса и угрозы голода в Русском Туркестане, красноармейские отряды, сформированные из армян, под предлогом борьбы с басмачами осуществляли налёты на кишлаки мусульманского населения с целью реквизиции или грабежа[10].

В начале апреля 1918 г. народные ополченцы осадили Наманган, город в Ферганской долине, его защищал гарнизон, в составе которого вместе с регулярными частями Красной армии с басмачами сражались два отряда Дашнакцутюн[11].

В июне 1918 дашнаки совершили налёт на город Ош, в декабре того же года вторглись в окрестности Джалал-Абада в северной части Ферганской долины.  В декабре 1918 года в кишлаке Ханул-Абар отряд дашнаков похитил всех женщин-мусульманок и привёз их как трофеи в Андижанскую крепость[12].

На первом съезде Компартии Туркестана в июне 1918 года дашнакам была вынесена официальная благодарность за их участие в революционном движении края. В ответ представитель Дашнакцутюн выразил готовность прийти на помощь советской власти. «В трудные моменты мы можем рассчитывать на вас, а вы — на нас, как на самих себя…»[13]

Одновременно со съездом Компартии Туркестана проходил съезд  Дашнакцутюн, где было объявлено, что армянам следует быть на стороне советской власти. При этом особо подчёркивалось, что только таким образом они могут защитить армянскую диаспору в Туркестане и свою родину – Армению от врагов, под которыми открыто, подразумевались мусульмане[14]

Дашнакцутюн был готов участвовать также в формировании частей Красной армии для ведения боевых действий на Кавказе. Согласно проекту, революционные армянские части предполагалось использовать в Красной армии, дислоцированной на Кавказе, в составе которой они обладали бы определённой автономией в вопросах организации и дисциплины. Это был конкретный проект, о котором заявил перед съездом один из руководителей Совнаркома Туркестанской АССР, военный комиссар Осипов. [15].

Осипов, который заявлял о проекте формирования военных частей дашнаков в Красной армии, в 1919 году перешёл на сторону врагов советской власти. Попытался свергнуть её в Ташкенте, что стоило жизни 14 ташкентским комиссарам – высшему руководству советского Туркестана, в том числе – председателю ТуркЦИКа Войтинцеву, председателю Совнаркома Фигельскому, главе местной Чрезвычайной Комиссии по борьбе с контрреволюцией Фоменко.

В апреле мусульмане-коммунисты на совещании Мусульманского бюро компартии Туркестана осудили сотрудничество советской власти с Дашнакцутюн, провозгласили необходимость прекратить насилие в Фергане, привлекать на свою сторону мусульманское население и «произвести чистку рядов Красной армии от армянских провокаторов»[16].

Жестокость рождала жестокость и жажду мщения. Военно-полевые командиры отрядов Национально Освободительного Движения Туркестана, курбаши призывали мусульманское население Ферганской долины: «Мы должны последовать примеру Османских турок …»

В подтверждение своих призывов ополченцы Национально Освободительного Движения Туркестана, под предводительством курбаши Мадамин-бека, захватив в плен бойцов Красной армии из гарнизона Намангана, среди которых было несколько русских, 49 армян и 13 мусульман, служивших советской власти, всех армян и мусульман убили на месте, а русских обезоружили и отпустили.

В ноябре 1918 части Мадамин-бека и курбаши Хал-Ходжи после посещения святого места – мазара Хазрет-Айюба Пайгамбара на обратном пути ограбили банк Джалал-Абада и убили 13 сотрудников советских учреждений, в том числе 11 армян, за то, что дашнаками был вырезан кишлак Сузак. В секретном донесении из Андижана в Совнарком Туркестана в конце 1918 года говорилось, что Дашнакцутюн несёт ответственность за разжигание конфликта между советской властью и мусульманским населением, а армянский руководитель, отвечающий за «национальную» политику в городе, является богачом, владельцем винодельни, кинотеатра и нескольких домов[17].

После разрушения дашнаками кишлаков и селений многие жители Ферганской долины уходили в Национально Освободительные Движения Туркестана под предводительством народных ополченцев, которых не обоснованно советские идеологические партийные работники прозвали «Басмачи». После нападения в феврале 1919 г. частей Национально Освободительного Движения Туркестана на Андижан, его гарнизон, в основном состоявший из армян, возложил ответственность за этот налёт на мусульманских жителей старого города. В течение недели проводились в домах мусульманских жителей обыски, сопровождавшиеся грабежами, убийствами и изнасилованиями. Молодых девушек из старого города дашнаки увозили в Андижанскую крепость телегами. Оправдывая свою жестокость, дашнаки говорили, что, «даже если они убьют всех мусульман Ферганы, не будет столько погибших, сколько армян уничтожили мусульмане в 1915 году в Османской империи»[18]

ЦК РКП (б), осудил действие русских коммунистов Туркестана за «колонизаторский уклон» и притеснения ими мусульманского населения, не смотря на это в Фергане русские коммунисты и дашнаки продолжали сотрудничать, но ситуация поменялась не в пользу Дашнакцутюн. В марте 1919 г. на чрезвычайном съезде Советов Туркестана его мусульманские делегаты предложили резолюцию, в которой выдвигалось предложение «обезоружить и расформировать отряды Дашнакцутюн и очистить Красную гвардию от преступного элемента»[19]

До разоружения Дашнакцутюн Турар Рыскулов прибыл в Андижан, где располагались основные силы дашнаков в Туркестане, с большими полномочиями, поскольку он являлся членом Ферганской комиссии. Он докладывал из Андижана в Ташкент о фактах насилия дашнаков над мусульманами, т. е. операция по разоружению была продуманной и готовилась заранее, что свидетельствует о её сложности. Оказалось, что армянская община Андижана за короткое время получила от советской власти, как минимум, 800 винтовок. Помимо этого, у армянской общины, по словам её представителей, оставалось на каждого её члена по пять ружей, револьверы, боеприпасы к ним и даже гранаты.

После обсуждения деятельности большевиков армян на территории Туркестана на конференции Мусульманского бюро коммунистов Туркестана после этого был отдан официальный приказ о разоружении, чтобы не дать времени дашнакам организовать сопротивление. Комиссия ТуркЦИКа приказала армянской общине Ферганы сдать оружие, а частям Красной армии в крае – вывести из своих рядов армянских бойцов[20]

Минувшие дни.

Советская власть в Туркестане под давлением ЦК РКП(б) и мусульманских коммунистов впервые обозначила намерение о разоружении дашнакских отрядов, но дашнаки в первое время отказывались сдавать оружие и намеревались защищаться с оружием в руках, некоторые из них были готовы покинуть Туркестан.

Под контролем ТуркЦИКа, приказ о разоружении дашнаков были исполнены по достоверным агентурным данным о наличии оружия и боеприпасов у армянской общины Ферганы. Комиссия привлекла части Красной армии для проведения обысков в домах и сторонников этой организации. Члены Дашнакцутюн, сопротивлявшиеся исполнению приказа, были отданы под суд военного трибунала и расстреляны. Со стороны комиссии, для предотвращения вооружения своих соплеменников армянами-красноармейцами был отдан приказ командованию Красной армии в Туркестане изгнать из своих рядов всех армян-красноармейцев. На первом съезде Мусульманского бюро было объявлено, что в Андижане, Коканде и Скобелеве, где в основном сконцентрировались армянские боевые дружины дашнаков, их разоружение завершено[21]

Почувствовав стремление коммунистов разоружить врагов мусульманского населения Ферганской долины, курбаши Мадамин-бек огласил своё намерение перейти со своими отрядами на сторону советской власти. Переговоры ТуркЦИК с ополченцами Туркестанского Национально Освободительного Движения привели к переходу отрядов курбаши Мадамин бека на службу советской власти. Для физического уничтожения и вспугивания Дашнакцутюн были использованы внушительные военные силы лидера Национально Освободительного Движения Туркестана курбаши Мадамин-бека.

После роспуска филиалов Дашнакцутюн в Туркестане армянам было разрешено объединиться в организацию «Армянское братство», формально новую и другую организацию, которую нельзя было обвинить в связях с партией дашнаков, к этому времени перешедшей на Кавказе, где был центр дашнакского движения, но мусульманские коммунисты Туркестана не оставляют без внимания армянские организации. Уже через год в докладе на имя командующего Туркестанским фронтом Красной армии М. В. Фрунзе один из его командиров – заместитель 2-ой Тюркской бригады утверждал, что организация «Армянское общество» ничем не отличается от Дашнакцутюн и предлагал издать распоряжение о запрете её деятельности[22].

(печатается в сокращении)

ШухратShuhrat Barlas

Ташкент-2014 г.

 

 

Библиография.

В статье были использованы материалы из трудов:

А. Ш. Кадырбаева «Армяне в Центральной Азии. История и Современность»

М. З. Садыхлы «Ответ тебе даст история…»:

[1] Амирьянц И.А., Григорьянц А.А. Армяне Средней Азии. – Современное развитие этнических групп Средней Азии и Казахстана. М., 1992. ч.1. С. 157-169.

[2] Historia Rossica. Центральная Азия в составе Российской империи. Окраины Российской империи. М., 2008. С. 385.

[3] Кауфманский сборник. М., 1910. С. 31-45.

[4] Historia Rossica. Центральная Азия в составе Российской империи. Окраины Российской империи. М., 2008. С. 282.

[5] Буттино Марко. Революция наоборот. Средняя Азия между падением царской империи и образованием СССР. М., 2007. С. 276. Цит. по: Хасанов М. Фергана после кокандских событий, февраль 1918г. – март 1919г. Машинописный текст, 1993. Неопубликованное исследование по материалам КГБ Узбекской ССР.

[6] Рыскулов Т. Революция и коренное население Туркестана. «Что делали дашнаки в Фергане» Ташкент, 1925. С. 107.

[7] Рыскулов Т. Революция и коренное население Туркестана. «Что делали дашнаки в Фергане» Ташкент, 1925. С. 107-109.

[8] Российский государственный военный архив (РГВА). Фонд 25898. Оп. 1. Д. 2. Лл. 64-65.

[9] Сталин И.В. Сочинения в 13 томах. М., 1946-1951. Т. 4. С. 24.

[10] Буттино М. Революция наоборот. Средняя Азия между падением царской империи и образованием СССР. М., 2007. С. 281.

[11] Ферганский областной государственный архив. Ф. 121. Оп.1. Д. 275. Лл. 27-28 об.

[12] Буттино Марко. Революция наоборот. Средняя Азия между падением царской империи и образованием СССР. М., 2007. С. 285.

[13] Наша газета. (Ташкент, 1917-1919). 1918, 22 июня.

[14] Наша газета. (Ташкент, 1917-1919). 1918, 12, 24 и 25 июня.

[15] Российский государственный военный архив (РГВА). Ф. 25898. Оп. 1, Д. 78. Л. 207.

[16] Мусбюро РКП(б) в Туркестане: 1, 2 и 3 Туркестанские краевые конференции РКП, 1919-1920 гг. Ташкент. 1919-1920. С. 67-68.

[17] Российский государственный военный архив (РГВА). Ф. 25859. Оп.2. Д. 11. Лл.82-85 об.

[18] Российский государственный военный архив (РГВА). Ф. 25898. Оп. 1. Лл.1283; Ф. 100. Оп.3. Д. 923. Л. 158 об.

[19] Назаров М.Х. Коммунистическая партия Туркестана во главе защиты Октябрьской революции. 1918-1920 гг. Ташкент, 1969. С. 123.

[20] Российский государственный военный архив (РГВА). Ф. 25859. Оп. 2, Д. 11. Л. 82-85 об.

[21] Мусбюро РКП(б) в Туркестане: 1, 2 и 3 Туркестанские краевые конференции РКП, 1919-1920 гг. Ташкент, 1919-1920. С. 10.

[22] Российский государственный военный архив (РГВА). Ф. 100. Оп.3. Д. 923. Л. 158 об.

Источник:turk-media.info

Кыргызгидромет: Прогноз погоды с 10 по 14 марта. 13 марта ожидается понижение температуры воздуха

В городе Бишкек 10 марта ночью и в первой половине дня без осадков, во второй половине дня возможен слабый дождь. Ветер западный от 4-9 метров в секунду. Минимальная температура воздуха ночью 7…9°, максимальная температура воздуха днем 18…20°. Об этом сообщает пресс-служба МЧС КР.

В городе Ош 10 марта ночью без осадков, днем возможен слабый дождь. Ветер западный от 4-9 метров в секунду. Минимальная температура воздуха ночью 8…10°, максимальная температура воздуха днем 20…22°.

10 марта ночью без осадков, днем в Чуйской, Талаской, Ошской, Жалал-Абадской и Баткенской областях местами дожди, в горах снег, в Иссык-Кульской, Нарынской областях без осадков. На высокогорных участках дорог гололедица. Ветер западный от 4-9 метров в секунду.

11 марта ночью в отдельных районах дождь, в горных районах снег, днем без осадков.

12 марта ночью в Ошской, Жалал-Абадской, Баткенской областей на большей части территории, в Чуйской, Таласской, Иссык-Кульской, Нарынской областей местами дожди, в горных районах снег. Днем осадки ожидаются на большей части территории. На высоко горных участках дорог снежный накат, гололедица. Ветер западный от 4-9 метров в секунду, по акватории в озере Иссык-Куль до 15-20 метров в секунду.

13-14 марта временами дожди, в горных районах снег. Понижение температуры воздуха.

 

Видео - Два казаха в финале китайского ММА отказались драться

По решению судейского состава двум бойцам показали красные карточки, а бой признали несостоявшимся.

В Китае состоялся турнир по смешанным боям, где в финале в весовой категории до 70 килограммов сошлись казахстанец Айбек и этнический казах из Китая Габит Турханбек, сообщает inboxing.kz.

Вместо привычных ожесточённых ударов ногами и руками, зрители наблюдали, как бойцы отрабатывали разные приёмы борьбы, сообщает портал. Вследствие чего судья поединка сперва остановил бой, после чего показал спортсменам красные карточки. Поединок был признан несостоявшимся.

Напомним, несколькими днями ранее два казахстанских бойца ММА завоевали чемпионские пояса в Шанхае. Айбек Нурсеит оказался сильнее француза Майкла Дубойса, а Куат Хамитов одолел украинца Андрея Митрофанова.

https://www.youtube.com/watch?v=wPfqwHAJ-aI

Источник: informburo.kz

 

Турусбек Абдылдаев, медицина илимдеринин доктору, профессор: “Онкология тармагына бөлүнгөн 3 млд. сомдун бири да дарегине жетпей келет”

— Бейөкмөт уюмдар жакында онкология жаатын башкарып, рак ооруларын дарылоого киришеби?

Айрым бейөкмөт уюмдар интерент, ММКлар аркылуу 2015-жылдын статистикасы боюнча Кыргызстанда рак илдетине кабылгандардын 60 пайызы каза болот, химиятерапияны алуу үчүн миң доллардан жогору сумма сарпталат жана рак илдетине кабылгандар морфинге муктаж деген такталбаган маалыматтарды таратып, онкологиялык илдетке кабылган бейтаптардын үрөйүн учурууда.”Мы за Кыргызстан без рака” аттуу бейөкмөт уюмдун аталышына маани бере турган болсок, бул бейөкмөт уюм кандай жол менен Кыргызстандагы рак оорусу менен ооруган бейтаптарды рактан арылта алат? Мүмкүн рак менен ооруган бейтаптарды Кыргызстандан сырткары чыгарып арылтабы? Кандайча бул бейөкмөт уюм Кыргызстанда ракты жогото алат? Мына ушундай маалыматтардын негизинде Бишкектеги онкологиялык оорукананын химиотерапия бөлүмүнүн  башчысы, медицина илимдеринин доктору, профессор  Турусбек АБДЫЛДАЕВге кайрылганыбызда төмөндөгүдөй маалыматтарды берди.

“Бейөкмөт уюмдар мындай адамдын үрөйүн учурган маалыматтарды кайдан алганы белгисиз, бирок жеке мен жетектеген химиотерапия бөлүмү 2015-жылдын статистикасы боюнча жалпы 1 270 бейтапты кабыл алган. Мурда бул бөлүм 80 орундуу эле, реформанын негизинде 40 орундуу болуп кыскарып калган. Ошол 40 орундуу бейтапканага 1 300дөн жогору бейтап дарыланып, кезек күтүшөт, андан сырткары 5 орундук күндүзгү амбулатордук бөлүм аркылуу 2 882 бейтап химиотерапия алган. Химиотерапия бөлүмү бир жылда 1 270 ( жалпы 4 152) бейтапты кабыл алып, аларга көмөк көрсөткөнү бул чоң көрсөткүч, анткени борбор калаада 5 000ден ашуун рактын ар кандай илдети менен жабыр тарткан бейтаптар бар. Башкача айтканда бул бөлүм ар бир үчүнчү  бейтапты кабыл алган. Кайрылган бейтаптардын 2015-жылы 3 адамы гана каза болгон бул 0,23 гана пайызды түзгөн. Ал эми бейөкмөт уюмдар “60 пайыз адам каза болот” деген маалыматты каяктан алган белгисиз?…

Химиотерапия бөлүмүндө көбүнчө аялдар эмчек рагы, жатын моюнчасынын рагы менен ал эми эркектер өпкө, ашказан рагы менен кайрылышат. Мамлекет тарабынан бул бөлүмгө алты жылдан бери дары-дармекке бир да тыйын бөлүнбөгөндүктөн ар бир бейтап өз чөнтөгүнөн дары-дармек сатып алууга муктаж. Химиотерапиянын бир дарылоо курсуна болжол менен 2 500-15 000 сомдун тегерегинде дары-дармек сарпталат. Мындай курсту 6 жолу алышы мүмкүн бейтаптын дартына жараша болот. Дарыланып жаткан бейтап ар бир курстан соң 21 күн эс алып, кайрадан кайталоо зарыл. Бейөкмөт уюмдар рак менен ооругандар морфинге муктаж деген маалыматтарды тараткан экен. Алардын түшүнүгүндө рак илдетине кабылгандын баары эле морфинге муктаж болуп наркоман болуп калабы? Бул туура эмес, биз ага жеткирбегенге аракет кылабыз. Ошолорду албаш үчүн дары менен дарылай турган бир топ жолу бар. Мисалы менин бөлүмүмө кайрылган 1 270 бейтаптын ашып кетсе төртөө кыска убакытка морфин (0,4 пайызы) алат, андан соң ошол абалдан чыгып кеткенге жардам беребиз. Ал эми бир промедол, морфин 37-100 сомго чейин турат. Ошол эле бейөкмөт уюмдардын өкүлдөрү  рак оорусун паллитивдик гана жол, анын ичинде морфин менен гана дарылоого мүмкүн экендигин тынбай реклама кылып жатышат. Химиотерапия, эндокринотерапия, таргенттик терапия деген ыкмалар такыр эле интернет, гезит жада калса парламенттик трибуналардан айтылбай келет. Бул өтө эле коркунучтуу, туура эмес тенденция десем жаңылышпайм. Эмне эми ушул бейөкмөт уюмдар жакын арада онкология жаатын башкарып, рак ооруларын дарылоого киришет деген кепби? Тезирээк өкмөт жана парламент муну колго албаса жакында бул чоң көйгөйгө айланып калышы толук мүмкүн”.

 Өкмөт колго албаса, анда бул жерде дарылангандар кол топтоп алып Ак үйдүн алдына чыгабыз

Турусбек АБДЫЛДАЕВ мамлекет тарабынан онкология тармагына 3 млрд. сом бөлүнөт деген акчанын бири да бул бөлүмгө жетпей келгенин билдирди. Анын ичинен болжол менен 440 млн. сом атайы онкология  бөлүмүнө бөлүнөт экен. Тилекке каршы алты жылдан бери химиотерапия бөлүмүндө шприц, вата, спирттен башка бир дагы бейтаптарга керектүү дары-дармекттер жок. Эгерде 440млн. сомдун  40 млн. сому гана химия-терапия бөлүмүнө бөлүнсө, бул бөлүмдө дарыланган бейтаптарга бир топ жардам болот деген пикирин айтып кейиди. Андан соң бул бөлүмдө дарыланып жаткан бейтаптардын көйгөйүн уктук. Бейтаптар өкмөт тарабынан ракка кабылгандарга эч кандай жардам көрсөтүлбөй өздөрүн мамлекеттин өгөй балдарындай сезгендерин айтышып нааразычылыгын билдиришти.

жанылЖаңыл ТУРДУБЕКОВА, бейтап, 54 жашта:“Өкмөт чара колдонбосо, онкологиялык бейтаптар Ак үйдүн алдына чыгабыз”

— 2011-жылдан бери бери рак илдети менен жабыр тартып келем. Эки жолу операция болдум. Балыкчы шаарынан оорунун айынан ушул жерге келип жатып химиотерапия алам. Ар бир курс дарыланууга 15 миң сомдон акча керек, мындай курсту 4-5 жолу кайталаганга туура келет. Ар бир химия алганда чач, кирпик, каш түшөт, көздүн көрүшү начарлайт. Негизи убакытты өткөрбөй убагында акча таап келип дарылануу зарыл. Айрым учурда бейтаптар эптеп дары-дармегине түгүл, жада калса бир сындырым нан сатып алганга акчалары жоктор кездешет. Бул бөлүмгө кайрылгандарга жетекчилиги колдон келген жардамын берет. Бирок, мамлекет тарабынан онкологиялык дарт менен жабыр тарткандарга эч кандай жардам жок. Эмне себептен бизге окшогон бейтаптарга жардам көрсөтүлбөйт, акча бөлүнбөйт? Өкмөт, качан гана элдер Ак үйдүн алдына көтөрүлүп чыкканда гана элдин көйгөйүн карайт окшойт. Эгерде онкологиялык дарт менен жабыр тарткандарга дары-дармектерине жардам көрсөтүп Өкмөт колго албаса, анда бул жерде дарылангандар кол топтоп алып Ак үйдүн алдына чыгабыз.

адилаханАдиляхан АРЗЫКУЛОВА, бейтап: “Инвалид балам бар, жардамдашкан адамым жок”

— Атайын Ош шаарынан келем. Ал жакта онкологиялык бөлүм бар, бирок дары-дармек кымбат. Бул жерде 4000 сомго алган дары ал жакта 8 000 сом турат ошондуктан ушул жерге келип дарыланып кайра 21 күн эс алып кайра келүүгө туура келет. Самолет менен барып келем, жол кире 5 000 сом. Жолдошуман айрылып калгам, инвалид балам бар, жардамдашкан адамым жок.

Учурда рак менен ооруган бейтаптын көбү социалдык жактан аз камсыз болгон үй-бүлөлөр. Ансызда жашоодон үмүтүн үзгөн бейтаптарга Өкмөт дары-дармегинен жардам кылып, көңүл бурса кана. Биздин мындан аркы изилдөөбүз маегибиз, Жогорку Кеңештин депутаттары жана Саламаттык сактоо министрлиги менен болмокчу.

(уландысы бар)

Перизат КАДЕНОВА

Булак: “Эл деми”

Кыргызгидромет: 10-марттан 15-мартка чейинки аба ырайы. 13-марттан абанын температурасы төмөндөйт

Бишкек шаарында 10-март күнү түнкүсүн жана күндүн биринчи жарымында жаан-чачын күтүлбөйт, күндүн экинчи жарымында бир аз жаан жаашы мүмкүн. Батыштан соккон шамалдын ылдамдыгы секундасына 4-9 метрге чейин жетет. Абанын түнкү төмөнкү температурасы 7…9° жылуу, күндүзгү жогорку температурасы 18…20° жылуу болушу күтүлөт. Бул тууралуу КР ӨКМнин басма сөз кызматы  билдирди.

Ош шаарында 10-март күнү түнкүсүн жаан-чачын күтүлбөйт, күндүз бир аз жаан жаашы мүмкүн. Батыштан соккон шамалдын ылдамдыгы секундасына 4-9 метрге чейин жетет.  Абанын түнкү төмөнкү температурасы 8…10° жылуу, күндүзгү жогорку температурасы 20…22° жылуу болушу күтүлөт.

10-март күнү түнкүсүн жаан-чачын күтүлбөйт, күндүз Чүй, Талас, Ош, Жалал-Абад жана Баткен облустарынын айрым жерлеринде жаан, тоолуу райондордо кар жаашы күтүлөт. Ысык-Көл, Нарын облустарында жаан-чачын күтүлбөйт. Бийик тоолуу аймактардын авто жолдорунда жолдор тайгак болот. Батыштан соккон шамалдын ылдамдыгы секундасына 4-9 метрге чейин жетет.

11-март күнү түнкүсүн айрым жерлерде жаан, тоолуу райондордо кар жаашы күтүлөт, күндүз жаан-чачын күтүлбөйт.

12-март күнү түнкүсүн Ош, Жалал-Абад, Баткен облустарынын көпчүлүк аймактарында, Чүй, Талас, Ысык-Көл, Нарын облустарынын айрым жерлеринде жаан, тоолуу райондордо кар жаашы күтүлөт. Күндүз жаан-чачын көпчүлүк аймактарда күтүлөт. Бийик тоолуу аймактардын авто жолдорунда жолдор тоңголок, тайгак болот. Батыштан соккон шамалдын ылдамдыгы секундасына 4-9 метрден, Ысык-Көл акваториясында 15-20 метрге жетет.

13-14-март күнү мезгил-мезгили менен жаан, тоолуу райондордо кар жаашы күтүлөт. Абанын температурасы төмөндөйт.

КР ӨКМнин басма сөз кызматы.

Улуттук Гвардиянын Оштогу бөлүгүнүн аскерин токмоктошконбу?

Төлөгөн Абдимитал уулу – Улуттук гвардиянын Ош шаарында жайланышкан 703-аскердик бөлүгүнүн жоокери. Ал кызматы аяктаарына үч ай калганда буту сынып ооруканага  түштү. Ага бул кейипти аталган аскердик бөлүктүн старшинасы Довран Юлдашев кийгизген. Бул жөнүндө сабалган жоокер өзү жар салды.

Катардагы жоокер Төлөгөн Абдимитал уулунун айтымында, ошол күнү маанайы жакшы болгон старшина тамашалап жоокерди бутуна тепкен. Бирок, дал ушунун кесепетинен уулу ушундай абалга тушукканына жоокердин апасы дегеле ишенбейт.

Анын оюнча, уулуна зордук-зомбулук дагы жасалган. Ушул тапта жапа чеккен жоокер жашырып эч нерсени ачык айтпай жатат.

Ошентсе да, катардагы жоокер Төлөгөн Абдимитал уулу окуяны аскер бөлугунүн  билдирбөөгө» далбаса жасоодо. Бирок,  анын алгач аксап басканын көргөн командири жоокерди дарыгерлерге жибергенде гана буту сынганы тастыкталган. Анан ооруканага корогон чыгымды бүт старшина көтөрөт. А жараланган жоо­кердин абалынан аскер бөлүндөгүлөр күн сайын кабар алып турушат.

Соңку сатта бул фактынын негизинде Ош гарнизондук аскер прокуратурасы кылмыш ишин козгоду. Алгачкы сурак маалында жабырлануучу “жөн гана жыгылдым” деп айтып, кийин гана старшина тепкенин моюндап олтурат. Ал эми айыпталып жаткан старшина Давран Юлдашевдин үстүнөн кызматтык иликтөө иштери жүрүүдө. Факт боюнча атайын экспертизанын жыйынтыгы дагы көп талашка чекит коймокчу. Ошонун негизинде гана старшианын жоругуна юридикалык баа берилип, айыпкерлерге карата мыйзам чегинде чара көрүлөт.

 

Булак: “Багыт.кж”

СДПКчы Ирина Карамушкина ушак тараткандыгы үчүн соттун чечими менен Өмүрбек Бабановго 250 000 сом төлөп берет

Доогер Өмүрбек Бабанов Жогорку Кеңештин депутаты Ирина Карамушкинанын 2015-жылдын 17-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин жыйындар залында айткан: «Заключенная Адина Турдубаева полагает, что сгниет в тюрьме, пока Омурбек Бабанов ходит по земле. «Я была у нее, видела ее ужасное состояние. Она вся в трубочках, на препаратах. Тогда она говорила, что ее строительный бизнес отобрал Омурбек Бабанов и ее не отпустят, пока она не умрет. Почему глава Центра по предупреждению пыток не разбирается с такими вопросами?» – деген маалыматы чындыкка дал келбегендигине байланыштуу Свердлов райондук сотуна абийирине, ар-намысына шек келтирилип, ишкердик беделин коргоо максатында арыз менен кайрылган. Бул тууралуу Жогорку Соттун басма-сөз кызматы билдирди.

Доогер Өмүрбек Бабанов моралдык чыгашасы үчүн жоопкер Ирина Карамушкинадан 5 000 000 (беш миллион) сом жана сотко катышкан мыйзамдуу өкүлүнүн чыгымы үчүн  62 150 сом өндүрүлуп беруусүн талап кылган.

2015-жылдын 22-декабрында Бишкек шаарынын Свердлов райондук сотунун чечими менен Өмүрбек Бабановдун Ирина Карамушкинага карата ар намысын коргоо боюнча доо арызы жарым-жартылай канааттандырылган.

Бишкек шаарынын Свердлов райондук соту 2015-жылдын 17-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин жыйындар залында жоопкер Ирина Карамушкина тарабынан таратылган:«Заключенная Адина Турдубаева полагает, что сгниет в тюрьме, пока Омурбек Бабанов ходит по земле. «Я была у нее, видела ее ужасное состояние. Она вся в трубочках, на препаратах. Тогда она говорила, что ее строительный бизнес отобрал Омурбек Бабанов и ее не отпустят, пока она не умрет. Почему глава Центра по предупреждению пыток не разбирается с такими вопросами?» маалыматы чындыкка дал келбейт деп, Карамушкина И.Ю. буга чейин жарыялаган «АКИpress» маалымат агенттиги менен «Вечерний Бишкек» гезитинин интернет-порталында төгүндөгөн маалымат жарыялоого милдеттендирилди.

Төгүндөөчү маалымат чечим күчүнө кирген убактан соң, эки жуманын аралыгында жарыяланууга тийиш.

Ирина Карамушкинадан Өмүрбек Бабановдун пайдасына 250 000 (эки жүз элүү миң) сом өндүрүлсүн, ал эми юридикалык кызмат көрсөтүү чыгымдары үчүн 30 000 сом төлөнүп берилсин деп чечим чыгарган. Калган учурлар боюнча доо арыз канааттандырылган эмес.

Жогорудагы чечим боюнча 2016-жылдын 9-мартына карата Бишкек шаардык сотуна бир да тараптан арыз келип түшкөн жок.

 

Тажикстанда чет өлкөлүк валюта менен иштегендер камалат

Бүгүн тажик парламентинин депутаттары Кылмыш жана Укук бузуулар тууралуу кодекске өзгөртүүлөрдү киргизүү боюнча мыйзам долбоорун карашат.

Ага ылайык мыйзамсыз акча алмаштыруу үчүн жарандар 9 жылга чейин камалып кетиши мүмкүн.

Буга чейин Тажикстандын Улуттук банкы чет элдик валюта менен жүргүзүлгөн мыйзамсыз операциялар үчүн жоопкерчиликти күчөтүүнү сунуштаган. Мыйзам долбоорлордун максаты – улуттук валютанын кунун сактап калуу.

Тажик президенти өкмөттүн жыйынында белгилегендей, улуттук валютанын жасалма нарксызданышына кызыктар адамдар бар.

Нарында кымыз жасоочу аппарат ойлоп табышты

Назира Касымбекова Учкун айылындагы Эшбай Токсобаев орто мектебинин физика мугалими болуп үч жылдан бери эмгектенет. Кымыз жасоочу аппаратын “жайлоо шартында кымызды күч коротпой жасооч” деп атаган.

“Бул апараттын кандай иштээрин бир жылдан бери текшерип келгемин, эми жасап чыктык. Анан бул куралга биз “жайлоо шартында кымызды күч коротпой жасооч” деп ат койдук”,-дейт Касымбекова.

Аппарат күндүн, суунун же болбосо шамалдын энергиясы, андан сырткары генератор менен да иштөөгө ылайыкталып жасалган. Мындай аппаратты ойлоп жасагандыгынын себебин, жайлоодо кымызды кол менен чалып убакыт коротуп отурбай, ошол каражаттын жардамы менен бат жана оңой эле кымыз жасоого болот деп айтып берди Назира Касымбекова.

Идея Назира Касымбековага таандык болгону менен ага бул аппаратты жасоодо ошол эле мектептин математика мугалими Медина Молдалиева жана 11-классынын окуучусу Акай Орозкожо уулу да жардам беришкен.

 

Булак: “Багыт.кж”

АКШ: Сот Савченкого карата Минск келишимин бузууда

Украин куралдуу күчтөрүнүн кызматкери Надежда Савченкого турмөдө кордук көрсөтүү менен Орусия эл аралык нормаларды жана Минск келишимин бузууда.

Бул туурасында АКШ Мамлекеттик катчысы Жон Керинин Мамлекеттик департаменттин сайтына жайгаштырылган билдирүүсүндө айтылат.

Жон Керри учкучтун саламаттыгына кабатырланып жаткандыгын ырастаган.

АКШ Орусияга кайрылып, Савченконун токтоосуз бошотууну дагы бир жолу талап кылды. Ушундай эле мүнөздөгү чакырыктарды күн мурун Евробиримдик дагы жолдогон.

Googleдан дагы бир жаңылык

Эгерде сиз артымдан аңдып жүрүшпөсүн деп чочуласаңыз анда бул жаңылык сизди анчалык кубантпасы анык. Google компаниясы PlaNet деп аталган жана кандай гана сүрөт болбосун, кай жерде тартылганын аныктай алуучу нейрон торчосун ойлоп табышты. Жасалма интеллект үйрөнүү процессинде геотегдерди пайдаланат, а келечекте болсо мунсуз эле сүрөттүн кай жерде тартылганын так айтып бере алат.

Googleдун адистери тажрыйба ишинде 90 миллиондон ашуун сүрөттөрдү пайдаланышкан. Анын жүрүшүндө жасалма интеллект алардын кайсы мамлекетте тартылганын 28,4 пайыз, кайсы континентте тартылганын 48 пайызга чейинки тактыкта аныктай алган.

Ал 3,6 пайыздык тактык менен сүрөттүн кайсы көчөдө тартылганын да биле алсада 10 пайыз учурда шаарды да таба алган. Долбоордун автору – Тобиас Вейланд. PlaNet системасы компьютердин болгону 377 мб. орунун гана ээлери да таң калыштуу. Бул болсо келечекте бул системаны мобилдик телефондорго да орнотконго мүмкүндүк берет. Анан? Кайсы бир сүрөттүн кай жерде тартылганы атайын кызматтагылар үчүн гана кызык эмес да.

 

Булак: “Багыт.кж”

“Эмбриондон ак булутка карай...” деген аталыштагы китеп жарык көрдү

Академик Абдылдажан Акматалиевдин  “Эмбриондон ак булутка  карай…”  деген  китеби “Улуу тоолор” басмаканасынан (2016) жаңыдан  басылып,  окурмандарга тартууланды. Эмгекте “Манас” эпосу, фольклор, акындар  чыгармачылыгы жана  профессионал  адабият, адабий  байланыш маселелери  камтылган.

Автор “Манас” эпосу  менен  Чыңгыз  Айтматовдун   чыгармаларынын  ортосундагы жалпылыктарды  табууга аракеттенип,  “Кассандра  тамгасы”  романынын  идеясы “Манас”  эпосунда жаткандыгын, улуу эпосту улуу  жазуучу  кандайча  чыгармачылык  менен  өздөштүргөндүгүн  ынанымдуу  көрсөтөт. Ошону  менен  бирге, Сагымбай, Токтогул жана  Алыкул  Осмонов  сыяктуу  улуу  инсандардын чыгармачылыгы  тууралуу  кызыктуу  пикирлер орун  алган.

Савченко сотто акыркы сөзүн сүйлөйт

Украин аскер кызматкери Надежда Савченко Донецктеги сотто акыркы сөзүн айтат.

Эки журналисти өлтүрүүгө катышы бар жана чек араны мыйзамсыз басып өткөн деп айыпталып жаткан учкучтун иши каралууда.

Москвадан Донецке учуп келген жактоочу Николай Полозов твиттердеги баракчасына Надаежданын жүрөк оорусу кармап жатканын жазды. Буга чейин адвокаттар Савченко кургак ачкачылык кармап жаткандыгына байланышуу сотко катыша албай калышы мумкун деген кооптонууларын билдирген.

Надежда Савченконун акыркы сөзү 3-мартта эле интернетке жарыяланган. Сот ага акыркы акыркы кебин айтууга мүмкүнчүлүк бербей, жыйынды 9-мартка жылдырган соң, учкуч кургак ачкачылык жарыялаган. Эки жыл ичинде ал бир нече жолу ушундай кадамдарга барды. Савченко күнөөсүн моюнга албайт жана Украинага кайтарууну талап кылып келет. 7-марттан тарта Украина жана Орусиянын шаарларында аны бошотууга үндөгөн акциялар өтүүдө.

Оппозициялык кыймылдар чоң топко биригеби?

Кыргызстандагы ар кыл оппозициялык кыймылдардын күчүн бириктиришине ыңгайлуу учур келгенин Улуттук оппозициялык кыймылдын өкүлү Равшан Жээнбеков Би-Би-Сиге маегинде билдирди. Буга чейин “Бүтүн Кыргызстан”, “Ата-Журт” баштаган бир катар партиялар оппозициялык топко биригишкенин жарыялашкан. “Эл үнү” кыймылы 24-мартта Ошто курултай өткөрөөрүн кабарлаган. Парламенттеги коалициялык көпчүлүктүн өкүлдөрү болсо оппозициянын бийликке карата сын-пикирлерин четке кагып келишет.

Мурдагы депутат Равшан Жээнбеков Би-Би-Синин суроолоруна жооп берип, алгач Ош шаарында өтүүчү курултайга кайсы оппозициялык кыймылдар катышаарын түшүндүрүп өттү.

Равшан Жээнбеков: 24-мартта өтө турган курултай Ошто болот деп белгиленди. Так айтып коюшубуз керек, курултай демилгесин жалпы оппозициялык маанайдагы саясатчылар же уюмдар эмес, Бекназаров башында турган “Эл үнү” уюму көтөрдү. Азыр парламентке кирбей калган эгемендүү саясатчылар менен сүйлөшүүлөр жүрүп жатат. Көпчүлүгү 24-мартта Ошто өтө турган курултайды колдоп жатышат. Ошолордун бири мен. Мен да Бекназаров мырза менен сүйлөштүм, колдоорумду билдирдим. Ал курултайда эки маселе каралат. Биринчи, Кыргызстанда түзүлгөн социалдык-экономикалык кризис жана андан чыгуу жолдору. Экинчиси, беш жылдан бери отурган бийликтин маселеси. Бардык облустардан делегаттарды чакыруу пландалып жатат. Ошону менен бирге курултайда 2005-жылы 24-мартта өткөн элдик толкундоолордун он бир жылдыгын белгилөө маселеси турууда.

Кубат Касымбеков: Социалдык маселелер деп айтып кеттиңиз, соңку айларда айрым аймактарда бул багытта нааразылыктар чыкканы маалым. Бирок аларга өкмөт көңүл буруп, талаптарын укканга аракет кылып жаткандай. Мисалы тоолуу райондорго берилген жеңилдиктерди жоюу боюнча долбоорду артка чакырып алды. Сизге нааразы тараптар оппозициянын жардамысыз эле, өздөрү эле өкмөт менен маселесин такташып алгандай сезилбейби?

Равшан Жээнбеков: Жалпысынан ар кыл жерде чыккан социалдык жана салык маселелерине өкмөт чынында эле реакция кылганга аракет кылып жатат. Саясатчы катары биз муну жакшы түшүнөбүз. Алар чынында эле ошол маселени чечели деп эмес, азыр жаз келип, элдин бийликке болгон талабы күчөп, бийликтин алсызданып баратканынан, коркконунан ушул кадамга барып жатат. Бирок бүгүнкү күндөгү социалдык-экономикалык терең, системалык кризисти алып келген институт катарында буга сөзсүз түрдө бийликти күнөөлөйбүз. Анткени акыркы убактарда туура эмес экономикалык саясат жүрүп жатат. Экинчиден, акыркы эки-үч жылдын ичинде бизди Орусиянын экономикасына терең интеграциялап, анын далили катарында Орусиянын экономикалык кыйынчылыктарынын бардыгын бизге өткөрүп алып, эгемендик маселесин өткөрүп берип, Камбар-Атаны жана Нарын каскадын курабыз деп убадаларын алганы менен тилекке каршы Россия Федерациясы биздин бийликтин талаптарын же сунуштарын аткарбай, биздин абалыбызды андан дагы оор абалга алып келип коюшту.

Кубат Касымбеков: Сиз Абдрахманов мырза менен кошо “Ар-намыс” партиясы менен шайлоого катышып жатканда бул маселелерди көтөргөн эмес элеңиз го?

Равшан Жээнбеков: Биз шайлоого баратканда негизинен саясий-экономикалык маселелерди көтөргөнбүз. Биринчи, сөзсүз түрдө биздин алдыга койгон максатыбыз – Кыргызстанда парламенттик башкарууну орнотуу болчу. Экинчиден, кирип келген социалдык-экономикалык маселелердеги чечүүдөгү өзүбүздүн анти-кризистик программабызды сунуштаганбыз. Ошонун ичинде кризистен, азыркы оор абалдан чыгуу жолдорун сунуш кылдык. Тилекке каршы коом бизди колдогон жок, биз өткөн жокпуз.

Кубат Касымбеков: Парламенттик шайлоого өзүн оппозициябыз деп атаган бир топ саясатчылар катышкан. Алардын ичинде сиз бар элеңиз. Жакында жаңы оппозициялык күчкө кошулган “Бүтүн Кыргызстан” партиясынын лидери Адахан Мадумаров да бар болчу. Натыйжада шайлоодо элдин колдоосуна ээ боло албаган тараптар канчалык салмактуу оппозиция боло алышы мүмкүн?

Равшан Жээнбеков: Кыргызстанда шайлоо кандайча өткөнүн бардыгыбыз билебиз. Албетте, бизди өтпөй калдыңар деп күнөөлөсө, кандайдыр бир деңгээлде туура сөз болуп калышы мүмкүн. Бирок тереңирээк изилдеп карай турган болсок, шайлоодо аябагандай чоң партиялардын утуп келишине эки нерсе түрткү болду. Биринчиден, административдик ресурс. Экинчиден, бийлик бизге тийбесеңер болду, каалагандай добушту сатып ала берсеңер болот дегенчелик кылды.

Кубат Касымбеков: Равшан мырза, шайлоону албаганда деле сиз убагында жетектеп жүргөн Улуттук оппозициялык кыймыл түзүлгөндөн бери өтө чоң салмакка деле ээ боло алган жок да?

Равшан Жээнбеков: Туура. Бирок бардык мамлекетте эгер оппозиция жок болсо, оппозициялык институттарды же адамдарды жаратышыбыз керек. Бул мамлекеттин өнүгүшүнө сөзсүз түрдө салым кошот. Биздин маанилүү жана салмактуу күчкө айлана албаганыбыздын себеби, тилекке каршы, биздин катарыбыздагы көптөгөн адамдарыбыздын көз карашы жалаң гана өзүнүн кызыкчылыгы менен чектелип, мамлекетте идеологиялык, системалык өзгөрүүлөргө алып келүүгө оппозициядагы кээ бир саясатчылардын даяр эместигинин жыйынтыгы болду. Ошентсе да кээ бирлери өздөрүнүн ишин алып барып жатты. Кээ бирлери бийликке сатылып жатты. Унчукпай калып жатышты. Бирок азыр оппозиция кайрадан туура эмес кадамдардын жыйынтыгын чыгарып, кайрадан биригүүгө даярданып жатат.

Кубат Касымбеков: Азыркы оппозициялык лидерлер биригип, бир күч болот деген канчалык деңгээлде реалдуу? Анткени соңку жылдары оппозициянын биригишинен чоң натыйжа деле чыкпаганы маалым.

Улуттук оппозициялык кыймылдын дээрлик эки жыл мурунку демонстрациясынан бир көрүнүш.

Равшан Жээнбеков: Албетте, беш жылдын ичинде туруктуу оппозиция болуу көптөгөн саясатчылардын кызыкчылыгына, мүнөзүнө туура келген жок. Чынында эле Кыргызстанда оппозиция болуу оор жумуш жана оор жүк болуп эсептелет. Көптөгөн саясатчылар аны көтөрө алышкан жок. Эмне үчүн азыр биригүүгө шарт түзүлдү? Анткени 2017-жылы президент Атамбаев кетет. Көптөгөн саясатчылар үчүн коркпостон Атамбаевге же бийликке каршы чыгууга толук саясий шарт бар. Мамлекеттеги социалдык-экономикалык системалык кризис, көптөгөн саясатчыларды баш көтөрүп, бийликке каршы турууга аябагандай чоң мотивация жана шарт жаратып жатат.

Кубат Касымбеков: Бир жыл мурда Би-Би-Сиге берген интервьюңузда сиз убак-сааты чыкканча оппозициянын салмагы жакшы болбойт деп айткан элеңиз. Демек айрым аймактардагы бир катар социалдык маселелер чыкканын эске алсак, азыр оппозиция ыңгайлуу учурбу?

Равшан Жээнбеков: Менин айтып жаткан сөзүмдү сиз дагы бир жыл мурда эле айткан сөзүм менен далилдеп жатасыз. Дагы бир жолу айткым келет, Кыргызстанда оппозиция болуу оор жүк. Бүгүн мен айткан убакыт келатат. Мен күчтүү же бардык адамдар оппозицияга келет деген ойдон алысмын. Жогоруда айткан эки маселе мурда башын бекитип отурган, өз кызыкчылыктары үчүн саясатта жүргөн саясатчыларды сыртка алып чыгып, азыр биригүүгө алып келет. Бул бийлик үчүн бир топ баш оору жаратышы мүмкүн.

Кубат Касымбеков: Ал эми сиздин мүдөөңүз кандай? Сиздин жеке дымагыңыз жок деп кепилдик бере аласызбы?

Равшан Жээнбеков: Менин жеке дымагым бар. Аны эч убакта жашырган эмесмин. Бирок менин жеке амбициям менин саясий көз карашым менен сөзсүз түрдө барабар кетет.

Кубат Касымбеков: Кризис деп айтып кетпедиңизби. Мындай абал бир гана Кыргызстанда эмес, коңшу өлкөлөрдө да байкалып жатат. Ошол эле Орусия негиздеген Бажы биримдигине кирбеген Тажикстанда деле байкалууда. Кризисти регионалдык маселе катары караш керек эмеспи?

Равшан Жээнбеков: Бир караганда туура. Бүгүнкү күндө биздин коңшуларыбызда да кризис болуп жатат. Бирок кризистин себеби эмнеде болуп жатат? Биз ошого тереңирээк карашыбыз керек. Кризистин негизги маңызы нефтиге таянган мамлекеттердин жана нефтиге таянып байлыкка жетебиз деп эч кандай өзгөрүүсүз реформа жасабаган мамлекеттерде болуп жатат. Бир сөз менен айтканда бул нефтинин жана туура эмес башкаруу моделинин кризиси болуп жатат. Кыргызстанда нефти жок, бирок Кыргызстанда туура эмес мамлекетти башкаруу модели бар. Ал модел бир адамга баш ийген модел болуп саналат. Ошондуктан мен айтып келатам, биз парламенттик башкарууга өтүп, бийликти толугу менен премьер-министрге өткөрүп беришибиз керек.

Кубат Касымбеков: Башкаруу парламентке өткөндө деле кантип бир өлкө регионалдык маселелерден качып кутула алат?

Равшан Жээнбеков: Регионалдык маселелерди чечүүнүн дүйнөдө бир гана жолу бар. Биз күчтүү жергиликтүү бийликтерди түзөбүз. Жергиликтүү бийлик, шаар башчылары, аймак башчылары эл тарабынан шайлашат. Алар бардык социалдык-экономикалык маселелерди өздөрү чече турган болот. Азыркыдай болбой, чогулган акчанын элүү пайызын ошолорго өткөрүп бергенде гана биздин мамлекетте өзгөрүүлөр башталат.

Бийлик эмне дейт?

Президент Алмазбек Атамбаев Кыргызстан үчүн парламенттик башкаруу ылайыктуу болоорун Жогорку Кеңештин күздөгү жыйынында билдирген.

Өткөн жылдын күзүндө президент Алмазбек Атамбаев Кыргызстандагы саясий-экономикалык абал турукташканын, парламенттик башкаруу системасына атуулдар ынанганын жана өлкө шайлоолорду ачык өткөрүүгө жетишкенин айткан. Мындан тышкары Кыргызстан бара-бара толугу менен парламенттик башкарууга өтүшү зарылдыгын белгилеген.

Парламент төрагасыны орун басары, “Кыргызстан” фракциясынан депутат Нурбек Алимбеков буга чейин оппозициянын сын-пикирлери боюнча өз оюн билдирип, министрлер кабинетине сапатсыз адистер келип жатат жана бийлик бир адамдын колуна топтолуп жатат деген дооматтарга кошулбай турганын айткан.

Социал-демократтардын депутаты Абдывахап Нурбаев социалдык, экономикалык абалдын начарлаганы туура экенин, бирок ал жалпы кризиске байланыштуу болгонун, ал эми депутаттар өкмөттүн ишин көзөмөлдөп эле жатканын белгилеген.

Лукашенкодон санкция алынды

Евробиримдик Беларус президенти Лукашенкого каршы колдонулчу санкциясын алып салды. Аны менен бирге белорустардын 170 чиновнигинен да санкция алынды. Анткени, Лукашенко Евробиримдикке жаккан төмөндөгүдөй иштерди жасаган экен: беларус түрмөлөрүндөгү  саясий маани менен камакта жаткандарды бошоткон; Украина маселесинде аларга тартып, Донбасс менен Луганск «мамлекеттерин» тааныбай турат; Россиянын Крымды каратып алуусун колдогон эмес; Украина товарларынын Беларусияга киришине тоскоол кылган эмес; орустар менен түрктөрдүн  кагылышында орус тарапты бир жактуу колдогон жок ж.б. Орустар болсо, «бир тууган» республикага дотация, жеңилдиктер, кредиттер ж.б. менен 20 жыл ичинде 100 миллиард доллар коротуптур. Эми орустар беларустарга жөн жерден жардам бериштин зарылдыгы жок деген пикирге келе баштады деген кабар бар…

Булак: “Багыт.кж”

Табылды Акеров, саясат таанучу: «Бүгүн бийлик Кыргызстанда УКМК, ИИМ, прокуратура, сот органдарын криминал менен бириктирип, бирин-бири колдогон кылмыштуу мамлекеттик синдикат түзгөнү анык болду»

Өз элине кыянаттык кылган бийлик, өз башын өзү жутат.
Жаз келди. Кыргызстанда саясий күчтөр, партиялар ойгонуп, саясий оюндар, митингдер, курултайлардын дооранына жол ачылды.
Бүгүнкү күндө Кыргызстанда саясий багыты белгилүү болгон 4-5 ийри күчтөр негизги ролду ойноору байкалууда.
Албетте сап башында алгачкылардан болуп өзү жөнүндө жар салган «Оппозициялык күчтөрдүн биримдиги» -ОКБ кыймылы турат. Бул саясий күч өзүнүн түзүлгөнүн жарыя кылуусу менен жазгы саясий оюндардын көшөгөсүн ачты. Бийликтин маңыроо саясатына тоюп бүткөндөрдүн көңүлүн өзүнө буруп, жаңы революциялык аракеттердин поезди от ала баштады деп жар салып жибергенге жетишти. Албетте бул поездге жетишип калыш үчүн көптөгөн кыймылдар, күчтөр шашылыш түзүлүп, кайра куралып, булар менен бир экендиктерин билгизе башташты. Буларга катар «батышчыл көз караштагы саясатчылардын топтому да бирикти. Булар «Улуттук кызыкчылык үчүн» биримдиги түзүлгөндүгүн жар салышты. Бул топко батышта окуп келгендер, ар кандай батыштык уюмдарда иштеген саясатчылар бирикти.
Үчүнчү топту «Азаттык» партиясы түзөт. Анын тегерегине улутчул кызыкчылыкты жогору туткан, мекенчил-патриоттор чогулуп жаткандыгы белгилүү болууда.
Төртүнчү күч катары прогрессивдүү идеялардын тегерегине бириккен улут кызыкчылыгындагы мекенчил жаштардын кыймылы түзчүдөй болуп турат. Булар өлкөнүн бүтүндөй мекенчил жаштарын, күчтөрүн, уюмдарын бириктирип алууну көздөөдө.
Бул жолу бийликке жана анын аракетерине каршы жаңы күчтөрдүн биригишине бийлик өзү себепкер болду. Бийликтин 7-апрель революциясынын талаптарын, максаттарын унутуп, Акаев-Бакиевдик кландык-клиентелдик бийликтин орнотуп, Ак үйдүн, бир адамдын амиринин бийиктигин бекемдөө саясаты чоң түрткү болууда. Бийликтин 7-апрелден берки саясаты өлкөдөгү баардык, демократияга багытталган саясий жана коомдук институттарды талкалап жок кылууга багытталды.
Бүгүн өлкөнү 6 киши башкарат, алардын бири криминалды контролдойт деген сөз кеңири тарап барат. Айрымдар бул бийлик 7-апрель революциясынан кийин эле криминал менен жуурулуша баштаган деп ошол кезде Убактылуу өкмөт полковник Чыныбек Алиевди өлтүрдү деп эркинен ажыратылган Эркин Мамбеталиевди боштондукка чыгарганын айтышат. Бийлик “Саруу гейт” операциясы учурунда Камчы Көлбаев менен “Водолазды” бириктирип, саруулуктарды тынчтандырып, көл регионун контролго алуу ишке ашырылган дешет. Парламенттик шайлоолор учурунда “Сакалдын” ресурстары колдонулганын айтышат. Бирок, кандай гана кылмыш болбосун айрыкча Азиз Батукаевдин боштондукка чыгарылышы бийликтин баардык кылмыштарына салыштырмалуу эч суу кечпей калат.
Бийлик алгачкылардан болуп укук коргоочу уюмдарды алсыздандырып, талкалап, сындырууга өттү. Бүгүн ийри укук коргоочу уюумдар өлкөдөгү бир дагы саясий жана коомдук процесстерге өз баасын, пикирин билгизбей калды. Ийри укук коргоочу уюмдар бул процесстердин сыртында калды. Өлкөдөгү элдин, граждандардын укугу бузулса да, укук коргоо уюмдары үн ката албайт, бир дагы окуялар чагылдырылбайт, юридикалык баа берилбейт.
Ал эми жакында эле ЖККУнун баш катчысы Н. Бордюжа Кыргызстандагы бейөкмөт уюмдар ЖККУ көзөмөлүнө алынышы ыктымал экендигин билдирди. Бул өлкөнүн ички иштерине кийлигишүү деп билсек болот. Кыргызстан барган сайын көз карандысыздыгын жоготуп баратат дегенге жатат.
Бийлик коррупция менен күрөшүүгө шылтап күч органдарын УКМК, ИИМ, прокуратура, сот системасын, криминалды толук бойдон бийликтин амирине багынтуу планын ишке ашырды. Бүгүн өлкөдө бул органдардан турган бирин-бири колдогон кылмыштуу мамлекеттик синдикат түзүлгөнү анык болду. Бул институттар бийлик каалаган чечимдерди чыгарып, бийликтин буйругун, амирин аткарып туруучу органдарга айланып калды. Бийликтин кийинки кадамы болуп, олконун парламентин чоголотуп, олкону толу коз контролуна алуу болду. Ошону менен бул Атамбаевдин эң чон катасы болуп калды. Ал Акаев-Бакиевдерче Кыргызстандын саясий аренасын тазалап, өзү каалаган гана адамдардан турган саясий партияларды саясатка алып келүүгө аракеттенүүсү болду. Таң калыштуусу Акаев да, Бакиев да дал ошол аракеттери үчүн бийликтен кол жууган. Ошол аракеттер 24-март, 7-апрель революцияларын шарттаган эле. Бирок, Атамбаев ошол революцияларда алдыңкы катарда болгону менен тарыхтан сабак албагандыгы көрүнүп турат. Бүгүн бийлик тескерисинче эски көч чапкан жолго түшүп, өлкөдөгү саясатчыларды «сен кир, сен чыкка» салып, өз каалоосу менен саясий оюндан чыгарып, өзүн кудай же монарх сезип алганы, саясачыларды намыстантып жатса, коомчулукту түркүн ойлорго салып, таң калтырып жатат. Себеби, Акаевдин учурунда Атамбаевге кол салуу болоорун УКМК алдын алып, анын өмүрүн сактап калган эле да.
Бийлик парламентти чөгөлөтүү үчүн КСДПга үндөш, анын саясий курсунан чыкпаган «клон» саясий партияларды жаратып, ошол партияларды Жогорку Кеңешке алып келди. Бүгүнкү күндө ЖКда 6 фракция болгону менен, «Атамекен», «Республика-Атажурт» фракцияларынан башкасы бийликтин толук көзөмөлүндө. Себеби, бийлик клон партиялардын парламентке келүүсүндө чоң роль ойногон.
Бул жолу бийликтин карасанатайлыгы чегинен өтүп кетти. Бийликтин бул жолку аракеттери жада калса политология илиминин негиздерине туура келбей калган. Себеби, илимде ар бир эле адам саясат менен алектенейин деп ойлобойт. Көпчүлүк адамдар саясатты ага кызыкдар адамдардын, саясатчылардын иши деп билет, ошондуктан бийликке коомчулуктун аз гана жана өз өмүрүн саясатка арнайм деген гана бөлүгү келет деп таанылат.
Бирок, Кыргызстанда бийлик клон партияларга саясат менен аракеттенгиси келеби, келбейби карабай, иши кылып акчасына карап бизнесмендерди киргизип, каалашынча добуштарды сатып алууга шарт түзүп берген. Буга Президент, өкмөт, БШК, УКМК, ИИМ, Сот эч ким тоскоолдук кылган эмес. Бийлик муну менен саясий конкуренциянын негиздерин бузган. Айтып кетүүчү нерсе, бийликтин мындай кыянаттыгы Акаевдин да, Бакиевдин да бийликтеринин башын жуткан, өзүлөрүн бийликтен кулаткан. Дал ушундай кыянаттык жол менен Акаев да 2005-жылы парламентти өзүнүн кызы Бермет түзгөн «алга кыргызстанчыларды» толтуруп алам деп куласа, 2010-жылы 7-апрелде Бакиев да парламентке 76% «акжолчуларды» алып келип, бийликтен жылбышкан.
2015-жылкы Атамбаев да парламенттик шайлоолордо ушул эле жол менен Жогорку Кеңешке өзүнүн оң колу аталгандардын контролунда түзүлгөн клон партияларды алып келүүгө бийликтин болгон ресурстарын жумшады. Атамбаевдик бийлик Акаев-Бакиевдин методдорун колдонуп, КСДП партиясынын негизиги конкуренттери боло турган парламенттик деп эсептелген «Республика-Атажурт», «Атамекен», «Ар-намыс», «Бүтүн Кыргызстан-Эмгек» партиялары ала турган добуштарды акчанын күчү менен майдалап, чачып, клон парттияларга бөлүштүрүп жиберген. Муну менен бийлик биринчиден бул партияларды көпчүлүк добуштарды алуу мүмкүнчүлүгүнөн ажыратса, экинчиден булардын айрымдарын таптаза эле парламентке киргизбей коюуга жетишкен. Бул партиялар күч органдарынын контролунда болгодондуктан, акча таратуу мүмкүнчүлүгүнөн ажыратылган. Бийлик мына ушундай мыйзамсыз, эч бир эрежелерге баш ийбеген оюндар менен Кыргызстандын азыркы парламентин түздү. Бийлик бул кадамы менен эч кандай моралдык-этикалык баалулуктарды тутпай, өз кызыкчылыктары үчүн коомду да ойлобой деградацияга барууга дайын экендигин көрсөттү. Бийлик үчүн анын өз кызыкчылыктарынан жогору турган башка ыйык эч нерсе жок экени анык болуп калды.
Бийликтин карасанатайлыгынан улам бул жолу парламентте түштүк регионунун өкүлчүлүгү жетишээрлик денгээлде көрсөтүлгөн эмес. Алсак, эгер А. Жээнбеков, О. Текебаев, К. Жумалиевди эске албаганда, түштүктүн кызыкчыгыгында беделдүү саясатчылар жокко эсе болуп калган. Көпчүлүгүндө түштүктөдү клон партиялардын тизмесине киргизип, үн каткыс депутатка айландырып коюшкан. Мындай абал өлкөнүн стабилдүүлүгүнө дал келбей тургандыгын мурда да бир нече жолу айтканбыз. Мисалы, А. Мадумаров, К. Ташиев, А. Келдибеков, И. Исаков, А.Бекназаров ж.б. сыртта калганча, тескерисинче парламентке келип, ошол площадкада аракеттенгени туура деген пикирди белгиледик эле. Бийликтин эч идея жоктугунан улам айласы куруп ар кандай амалдарга барып жатканы белгилүү. Эл оозунда А. Мадумаровдун көчмөндөр оюну идеясын президенттики кылып жарыялап жиберишип, анын өзүн парламентке киргизбей, убадаларына турбай коюшканы тууралуу узун сөз айтылып жүрөт.
Бирок, бийликтин мындай карасанатайлыгына макул болбогон саясатчылар жаз келээри менен бириге башташты. Буга 7-апрель революциясынан кийин бийлик өлкөнүн экономикалык абалын оңдой албай элди “итке минген” абалга алып келгени да түрткү болуп жатат. Өлкөдөгү абал «кайда барсаң, мамайдын көрү” болуп калды дешет.
Ошондуктан оппозиция 24-мартта Ош шаарында жалпы элдик курултай өткөрүп, анда эки маселени кароону билдиришти. Биринчиси, өлкөдөгү саясий, социалдык-экономикалык абал. Экинчиси бийликтин мындан кийинки тагдыры. Оштогу курултайды утурлай жер жерлерде, Сарууда «Кумтөр» жана жалаанын негизинде камалган балдардын укуктарын коргоо маселеси боюнча, Таласта «Жер уй» проблемасы боюнча ж.б. нааразычылык акциядары өткөрүлөрү айтылууда. Бул акциялардын жалпы максаты бийлик өлкөнү кризистен чыгарып, элдин турмушун оңдоонун ордуна, элди “итке мингизгендиги” үчүн жооп берүүнү талап кылуу. Тез арада өлкөдөгү социалдык-экономикалык абалды жөнгө салуу боюнча чараларды көрүү маселеси кабыргасынан коюулаары айтылууда. Бул талаптар «Оппозициялык «күчтөрдүн биримдиги» кыймылынын бийликтин алдына койгон жети талабы менен шайкеш. Алардын негизгилеринин бири өкмөттү отставкага кетирүү, элдин ишениминдеги компетенттүүөкмөттү түзүү.
Албетте, 24-мартка чейин оппозициялык күчтөрдүн биригүүсү уланаары бышык. 24-мартта жаңы бириккен оппозициялык күчтөр Оштогу курултайда бийликтин мындан ары элге каршы аракеттерине бирге каршы турууну жана 27-мартта боло турган Ош шаардык кеңешине шайлоолордо жеңишке жетүүнү көздөөдө. Бул шайлоолордо КСДП менен Камчы Ташиевдин «Атажурт» партиясы контродук пакет үчүн ат салышаары анык болуп турат. «Оппозициялык күчтөрдүн биримдиги» кыймылы жана башка оппозициялык күчтөр Камчы Ташиевди жана «Атажурт» партиясын колдоп чыгаары айтылууда.
Ошентип жыйынтыктасак, жаңы түзүлгөн «Оппозициялык күчтөрдүн биримдиги» кыймылы бийликтен көп деле нерсени сураганы жок. Биринчи олуттуу талап –өкмөтү отставкага кетирип, жаңы компетенттүү, элдин ишениминдеги өкмөттү түзүү, экинчи проблема – Ош шаардык кеңешке шайлоолорду демократиялык негизде өткөрүп берүү ж. б. Эми сөз бийлик тарапта, канчалык ал ушул талаптардын баарын элдин кызыкчылыгында аткара алат же булардын баарын четке кагып, мурдагысындай эле кеп-сөздү кулагына илип, эсине туйбой өз билгенин кылып, саясий сасык оюндарын уланта береби? Бирок, айтып койчу нерсе, эгер бийлик дагы да укпаса, өлкөдө Украинадагыдай «майдан» абалы түзүлүп калышы ыктымаал. Тирешүүнүн чордону борбордо эмес, региондордо болуп калышы мүмкүн. Ал эми борбордук бийлик мындай абалда өлкөнүн баардык региондорун бирдей контролдой албастыгын 2005-жылы жана 2010-жылкы революциялар таамай көрсөткөн.
Табылды Акеров, саясат таануучу,
тарых илимдеринин кандидаты

Булак:Кyrgyztoday.kg

2016-жылдын 24-мартында, Ош шаарында «Эл Үнү» саясий-коомдук кыймылы өткөрүп жаткан Элдик Курултайга чакырылгандардын тизмеси

 
 Мамлекеттик бийликтин өкүлдөрү

  1. КР Президенти
  2. КР Премьер- министри
  3. КР Жогорку Кеңешинин төрагасы
  4. КР Жогорку Кеңешинин  фракция жетекчилери
  5. Ош областынын  губернатору
  6. Ош шаарынын Мэри

Саясий партиялар

  1.  ”Азаттык”
  2. “Ар-Намыс”
  3.  “Аалам”
  4. “Мекен Ынтымагы”
  5. “Жашылдар”
  6. “Бүтүн Кыргызстан”
  7.  “Ата-Журт”

Коомдук кыймылдар

  1. “Кыргызстанды сактоо” кыймылы
  2. “Бийликке каршылык көрсөтүү” кыймылы
  3. “Элдик курултай” кыймылы
  4. “1916 – жылкы кайгылуу окуяларды (Үркүндү” иликтөө боюнча”   көз карандысыз     коомдук -саясий кыймылы
  5. Кредит алган   заемчулардын  укугун коргоо кыймылы
  6. “Бишкек форуму”
  7. “Жаш муун” жаштар кыймылы

Массалык маалымат каражаттары

  1. “Азаттык” радиосу
  2. КТРК телеканалы
  3. ЭлТР телеканалы
  4. НТС телеканала
  5. ОшТВ телеканалы
  6. 7 –телеканалы
  7. “Жаны Ордо” гезити
  8. “Искра” гезити
  9. “Майдан” гезити

Өз демилгеси менен Элдик Курултайга келип катышам деген инсандар,  коомдук ишмерлер, саясатчылар, серепчилер, саясий партиялар, коомдук жана саясий кыймылдар үчүн эшик ачык.
Байланыш телефондору
0559 28 30 29       0773 67 77 11

БУУ качкындар боюнча Евробиримдик менен Түркиянын ортосундагы келишимди сындады

Жакынкы Чыгыш жана Африкадан Европага барган качкындарды Түркияга кайтаруу боюнча алдын ала макулдашуулар кооптондурууда жана кескин сынга кабылды.

БУУнун качкындар боюнча агенттиги бозгундарды жамааты менен башка өлкөгө жиберүүгө эл аралык укук тыюу саларын баса белгиледи. Жогорку комиссар Венсан Коштель легалдуу эмес мигрантар жөнүндө сүйлөшүүдөн чарчаганын билдирди. Ал Грецияга келгендердин 91 пайызы Ирак, Сирия, Ооганстан сыяктуу куралдуу жаңжалдарга чулганган өлкөлөрдүн жарандары экендигин кошумчалады.

Брюссель менен Анкаранын ортосундагы алдын ала макулдашууларды Amnesty International уюму да сынга алды Анын пикиринде, тараптар бозгундардын укуктарын, ар-намысы эске алынган эмес.

Евробиримдик жана Түркия 7-мартта өткөн Брюсселдеги саммите Европада рекорддук көрсөткүчкө жеткен мигранттардын санын азайтууга багытталган алдын ала макулдашууга жетишкен.

Анкара эгер качкындарга баш паанек бер турган болсо, Европа акчалай колдоону көбөйтүүгө жана июндун соңуна чейин визасыз режимди киргизүүгө макул болгон.

Эмил Савданбеков, Жаркынбаев айылынын тургуну: “СДПКчы Чыныбай Турсунбеков менин ижарага алган 2 гектар жеримди жана Кутушевдин 4 гектар жерин тартып алууда”

“Кырчын” туристтик базасы союз учурунда “Кыргыз тур” жоопкерчилиги чектелген коомго карачу. Кийин аталган базаны “Кыргыз тур” ЖЧК “Кереге” ЖЧКга саткан.(“Кереге” ЖЧК КСДП фракциясынын лидери Чыныбай ТУРСУНБЕКОВдун жеке менчигине караштуу). Бирок “Кырчын” туристтик базасында жайгашкан кароолчуга тиешелүү үй “Кереге” ЖЧКга өтүп кеткен. Мындан тышкары токой чарбасына тиешелүү жерлер да “Кереге” ЖЧКнын карамагына өткөн. Бул тууралуу Ысык-Көл районунун Жаркынбаев айылынын тургуну Эмил САВДАНБЕКОВ “Эл демиге” билдирип, окуянын чоо-жайын мындайча баяндап берди.
Чыныбай Турсунбеков агамды, күчөтүп айтканда “кул” кылып иштетиптир
“Кырчын” турбазасы 3 гектарга жетпеген жерде жайгашкан. Атам аталган туристик базада кароолчу болуп иштечү. Ал жерде кароолчунун атайын үйү бар эле. Атам-апам бардык үй-бүлөбүз менен бирге ошол үйдө жашоочубуз. “Кыргызтур” жоопкерчилиги чектелген коом союз тарап жаткан учурда үйдү атама бекитип берип, “Кырчын” турбазаны “Кереге” жоопкерчилиги чектелген коомго саткан. “Кереге” ЖЧК азыркы учурда КСДП фракциясынын лидери Чыныбай Турсунбековдун менчиги. Атам ооруп калып өз убагында үйдүн документтерин “оформить этпей” калыптыр. Кийин ал үйдө агам жашап калды. Агам өзү  карапайым адам болгондуктан үйдүн документине көңүл деле бурбаптыр. Ошентип үй “Кереге” жоопкерчилиги чектелген коомго өтүп кетет. Анан агам “Кереге” ЖЧК чабандын үйүн берем деп жатат. Ал үчүн “шапка” катары 20 миң сом, ошондой эле кассага 4400 сом төгүш керек экен,”-деп келди. Ал кезде музоо 6-7 миң болуп жаткан. Төрт башты сатып, көрсөтүлгөн каражатты төлөдүк. Үйдүн документтерин колубузга алганбыз. Бул үйдү “оформить этелик” деп райондук мамкаттоого барсак, “Кереге” ЖЧКнын документтери толугу менен “оформить” боло элек экен. Биринчи өзүбүздүн документтерибизди “оформить” кылып алалык, андан кийин үйдү “оформить” кылабыз деген. Бирок үйдүн документин толугу менен бүтүрүп бербей, ушул күнгө чейин созуп келди. Ар кандай шылтоолор айтып жүрүп, агам каза болгондон кийин Чыныбай Турсунбеков жаш балдарды жиберип жеңемди үйдөн кууп чыкты. Азыр жеңем үй-жайы жок 6 баласы менен жүрөт. Мындан тышкары Чыныбай Турсунбеков агамды кароолчулукка жумушка алган. Айлык маянасын да бербей, анда-санда ун, тамак-аш берип коюп кутулчу экен. Кайсы гана мекеме болбосун жаранды мыйзамдуу түрдө жумушка алып, ай сайын айлык маянасын берип, эмгек күбөлүгү ачылыш керек. Агамдын мындай бир дагы документи жок. Пенсиясын балдарына котороюн десем, соцфондго бир дагы тыйын төлөгөн эмес. Чыныбай Турсунбеков агамды мындайча айтканда “кул” кылып иштетиптир. Бул биринчи маселе.
Чыныбай Турсунбековдун пайдасына чечип коюшууда
Экинчиден, 2007-жылы Кырчын жайлоосунан 2 гектар жерди токой чарбасынан ижарага алгам. Жердин документтерин мамкаттоого өткөрүп, алар тил кат жазып беришти. Жерди “оформить”  кылгандан кийин документти алып кет дешкен. Бирок документти беришкен жок. Бир күнү мамкаттоого барып, “качан документти бересиңер” деп айтсам, ал жерди талашып Турсунбеков менен Кутушев соттошуп жатат. “Кутушев деген ким” десем ал дагы жерди ижарага алыптыр. Мындан улам мени эч ким чакырбаса деле атайын Турсунбеков менен Кутушевдин сотуна бардым. Кутушевдин гана жери боюнча сот болуп жатат, сиз бошсуз деп ал жерден мени жөнөтүп койду. Ошентип арадан бир топ убакыт өттү. Мамкаттоо жердин документин берген жок. Көрсө булар атайын убакытты созуп, менин жеримди дагы сот менен “Кереге” ЖЧК жеке менчикке чыгарып алышыптыр. Ижарага алган жердин номурун которуп, документти алмаштырып, башка жактан жер берилет деп жазып коюшуптур. Ошентип сотко арыз бердим. Бирок, облустук сот убакыт өтүп кеткен деп Чыныбай Турсунбековдун пайдасына чечип коюшууда. Чыныбай сыяктуу бирөөнүн жерин тартып алган жокмун мыйзамдуу түрдө 49 жылга токой чарбасынан 2 гектар жер ижарага алдым деп ишти изилдеп баштадым. Анда “Кыргызтур” ЖЧКнын жери болгону 3 гектар экен. Ал эми калганы, тагыраак айтканда Турсунбеков талашып жаткан жерлер токой чарбасынын балансында турат. Токтомдо ал жер менчикке берилбейт, мамлекеттин гана менчиги деп жазылган.Турсунбеков кандайча ал жерди менчигине алып алган. Түшүнүксүз болууда.
Мындайча айтканда ал мен ижарага алган 2 гектар жерди, Кутушевдин 4 гектар жерин тартып алып жатпайбы. Ал эми токой чарбасы бул жер биздин жер, соттон утуп алганбыз деп жүрүшөт. Азыр сотко токой чарбасынын кызматкерлерин да чакырып жатам. Бирок соттор аларды такыр жолотпой жатышат.
Алика АЙЫМ
Булак: “Эл деми”

Бир нече орусиялык спортчу допинг-тесттен өтө албай калды

Орусиялык теннисчи Мария Шарапова маалымдагандай, Австралия-2016 ачык чемпионатында допинг-тесттен өтө албай калды.

7-март күнү Лос-Анжелесте маалымат жыйынын куруп, акыркы 10 жылдан бери ден соолугуна байланыштуу тыюу салынган мельдоний дарысын колдонуп жүргөнүн билдирген.

“Мен өзүмө толук жоопкерчиликти алам… Мен чоң ката кетирдим… Мен карьерамды ушунтип токтоткум келбейт, мага теннисте калууга дагы бир мүмкүнчүлүк берилет деп үмүттөнөм”, – дейт Шарапова.

28-жаштагы теннисчи, Чоң шлем турнирлеринин 5 жолку жеңүүчүсү азыркы убакытта кандай жазага тартыларын билбейт. Спорттогу карьерасын улантуу же токтотуу маселеси иликтөө иштери бүткөндө маалым болот.

Буга чейин маалым болгондой, мельдонийди колдонгондугу үчүн орусиялык фигуристка Екатерина Боброва жана анын муз үстүндө өнөктөшү Дмитрий Соловьев АКШдагы өтө турган дүйнөлүк чемпионаттан четтетилген. Тыюу салынган препарат дагы бир нече орусиялык спорчулардан табылган. Алардын арасында волейболчу Александр Маркин, коньки тебүүчү Павел Кулижников бар.

Мельдоний гормондор жана метаболизмдин модулятору тобуна кирет. Аны организмдин физикалык жана психикалык чыдамкайлыгын жогорулатуу үчүн колдонот.

Дубнов: Кыргызстан Москва менен мамилени такташкысы келди

Кыргызстандын президенти Алмазбек Атамбаевдин өткөн аптадагы Москвага сапары кыргыз өкмөтү Орусия менен түзүлгөн ГЭСтер боюнча келишимди жокко чыгаргандан кийинки Орусияга жасалган биринчи визити болуп калды. Атамбаев орус президенти Владимир Путин менен жолукканы менен анда эч кандай маанилүү документке кол коюлган жок. Андай болсо бул визиттин максаты эмнеде эле? Биз бул суроо менен Москвада кыргыз президенти менен жолуккан журналисттердин бири, Борбор Азия боюнча орусиялык эксперт Аркадий Дубновго кайрылдык.

Аркадий Дубнов: Мен үчүн да бул кызыктуу суроо. Себеби бул визит биринчи кезекте Орусия тарабынан даярдалганына карабастан, анда Орусиянын Кыргызстанга карата кепилдиги же жардамы сыяктуу эч кандай формалдуу бир келишимдерге кол коюлган жок. Бул визит Орусияга да, Кыргызстанга да керек болгондой сезилди.

Орус жетекчилигине бул визит Камбар-Ата-1 ГЭСи жана Жогорку Нарын каскадын куруу боюнча келишим жокко чыгарылгандан кийинки негативдүү манайды жылмалоо үчүн керек болду. Келишимдин жокко чыгарылышы чоң эле таасир калтырды жана Орусиянын авторитетине кедергисин тийгизип койду. Андыктан Москвадагылар абалды жөнгө салууга, түшүнүшүүгө, жардам убада кылууга же Орусия Кыргызстанга дале болсо жакынкы өнөктөш катары мамиле кылаарын, жалгыз калтырбай турганын көрсөтүүгө кызыкдар болушту.

Москва менен мамилени такташып алуу кыргыз жетекчилигине өзгөчө керек болчу. Себеби Бишкек Москваны дале болсо геополитикалык, аскердик жана мигранттарды эске алганда социалдык гарант катары көрөт.

Өзүнүн эмоционалдуулугу, ачыктыгы, айрым учурда саясий эмес кескин билдирүүлөрү менен белгилүү президент Атамбаев кыргыз коомчулугундагы терс маанайды Путинге жеткирди. Путин менен жолугуп чыккандан кийин Атамбаев менен жолуктук. Анда байкаганымдай, өткөн жылкы окуялардан кийин Кыргызстанда эмне болуп жатканын Москва жакшыраак түшүнүп калгандай.

Кубат Касымбеков: Жолугушуу учурунда эки президент тең, өзгөчө кыргыз президенти Алмазбек Атамбаев эки өлкө бири-бири үчүн стратегиялык өнөктөш экенин бир нече ирет белгилешти. Эки өлкөнүн кызматташтыгындагы соңку окуялардан кийин бул жолугушуу Орусия менен Кыргызстандын ортосундагы негативдүү маанайды жок кыла алдыбы жана мамиле мурдагыдай улана берет деп айтууга болобу?

Image copyrightpresident.kg
Image captionПрезидент Алмазбек Атамбаевдин орусиялык журналисттер менен жолугушуусу. Фото: president.kg

Аркадий Дубнов: Мурдагы мамиле деле укмуш жакшы болгон деп айтуу деле кыйын. Эгер мамиле мурдагыдай улана берсе, Атамбаевдин айтымында, Орусиянын Кыргызстанга берген убадалары мурдагыдай эле аткарылбай кала берет, орусиялык инвесторлор же министрлер берген кепилдик токтоп кала берет. Атамбаевдин айтымында, “мунун баары Путиндин аркасынан жасалып жатат, Путин эч нерсе билбейт, аны алдап жатышат жана Орусияда коррупция Кыргызстандагыдан да көп”. Кыргыз жетекчилигинин көз карашы менен алганда мамиле мурдагыдай улана берсе, орус-кыргыз кызматташтыгынан жакшы натыйжа деле чыкпайт.

Кыргызстан Евразиялык экономикалык союзга өзү кошулуу ниетин билдиргени менен уюмга киргенден кийинки кыйынчылыктарды да эскерткен. Андан соң Орусия өзгөчө бир кадамга барып, уюмга кошулуунун кесепеттерин жөнгө салууну көздөгөн орус-кыргыз фонду түзүлгөнүн жарыялады. Андан эмне майнап чыкты? 500 миллион доллардын 90 пайызы Орусиянын каржы министрлиги тарабынан орус банктарында тоңдурулуп коюлду. Албетте, бул кадамдан кийин Бишкек эмне кылаарын билбей, нес болуп калды.

Кубат Касымбеков: Бул Кыргызстанга карата ишенбөөчүлүктүн белгиси эмеспи?

Аркадий Дубнов: Акчаны баалуу кагаздарга салуу боюнча чечим кабыл алынганда, Кыргызстанда бул тууралуу ойлонушкан деле эмес. Алар Орусиядагы экономикалык кризиске эле көңүл бурушкан. Алгач маселе Кыргызстанга каршы багытталбагандай сезилгени менен акырында каршы болуп чыга келди. Бул мааниден алганда, Атамбаевде орус чиновниктеринин, анын ичинде Орусиянын Каржы министринин саясатына нааразы болууга баардык негиздер бар.

Атамбаевдин айтымында, “мунун баары Путиндин аркасынан жасалып жатат, Путин эч нерсе билбейт, аны алдап жатышат жана Орусияда коррупция Кыргызстандагыдан да көп”. Кыргыз жетекчилигинин көз карашы менен алганда мамиле мурдагыдай улана берсе, орус-кыргыз кызматташтыгынан жакшы натыйжа деле чыкпайт.

Атамбаев өзү айткандай, ал Путинге кайрылып: “2012-жылы ГЭСтерди куруу боюнча келишим түзүп жатканда, аны кура албай турганыңарды эмне үчүн эскерткен жоксуңар? Биз башка инвесторлорду тапмакпыз”,-деп айткан экен. Ал нааразылык толук жок болуп кеткен жок. Көңүлдөгү ал так качан жоголот? Ортодо дагы бир иш-аракеттер болот деп ишенем.

Кыргыз-орус мамилесин жакынкы арада татаалдаштырып жибериши мүмкүн болгон башка факторлор да бар. Кеп 1916-жылы орус падышачылыгына каршы Кыргызстанда болгон көтөрүлүш жөнүндө болуп жатат. Кыргызстандагы улутчул-патриоттор бул мааракени орус-кыргыз мамилесине каршы келгендей кылып өстүрүп жибериши мүмкүн деп Атамбаев кабатыр болгонун байкадым.

Кубат Касымбеков: Айтмакчы, дал ушул Үркүн же 1916-жылдагы көтөрүлүш тууралуу кыргыз коомчулугунда айтылып жүргөн ар кыл ураандар Орусия тарабынан кандай кабыл алынышы мүмкүн?

Аркадий Дубнов: Билесизби, Орусияда Кыргызстандагы жүз жыл мурда орун алган кайгылуу окуялар тууралуу эч нерсе билишпейт. Керек болсо орусиялык журналисттер менен жолугушууда кеп эмне болуп жатканын билгендер аз эле болду. Чынын айтканда бул кейиштүү тарых тууралуу эч кимде маалымат жок болду. Ошол сыңары Орусиядагы интеллектуалдык жана саясий мейкиндикте бул окуяга карата баа берилет дегенге ишеним жок.

Өзгөчө Биринчи дүйнөлүк согуш сыяктуу трагедиялык мезгилдеги падышачыл Орусиянын аракеттери – азыр Орусияда эң аз ойлонулган маселе.

Андыктан мындай лозунгдарга карата алгач орус медиасында жана орус коомчулугунда кыжырдануу пайда болушу мүмкүн. Бул аракеттин артында “душман күчтөрү турат”, “кимдир бирөө чагым же түстүү революция уюштургусу келет, анын баары Орусияга каршы” деген сөздөр чыгышы ыктымал. Себеби эл билбейт, тарыхый жактан билимдери тайкы. Мында бир коркунуч бар.

Image copyrightpresident.kg
Image captionЖолугушууда эки тарап бири-бирине стратегиялык өнөктөш экенин белгилешти. Фото: president.kg

Кубат Касымбеков: Кыргыз-орус мамилесине кайтып келсек. Орусия менен Түркиянын ортосундагы учактын атып түшүрүлүшү боюнча карама-каршылыкта кыргыз президенти Борбор Азиядагы башка лидерлерден айырмаланып, Орусияны ачык колдоп, Түркия ката кетиргенин айткан эле. Кыргыз жетекчилигинин Орусияга мынчалык берилгендиги орус жетекчилиги тарабынан канчалык бааланат?

Аркадий Дубнов: Канчалык бааланарын айтуу мен үчүн кыйын. Кремлдеги бул сыяктуу колдоону же каршы пикирди практикалык маанайда гана кабылдашат. Кремлдин кызыкчылыгында болсо колдошот. Каршы келсе сындалат жана шиштин башына илинет. Объективдүү баа дээрлик жок.

Орус-түрк мамилесинин курчушу боюнча Атамбаевдин билдирүүсүнө келсек, Кыргызстан бул окуяга реакциясын ачык билдирген өлкө болуп калды. Ал Түркия ката кетиргенин айтканы менен кырдаалды курчутуп жибербөө керектигин да белгиледи. Ал бул окуя түрктөргө каршы компанияга айланып кетпеши керектигин, мындай жагдай Орусия менен Кыргызстандын баардык коңшуларына залакасын тийгизиши мүмкүндүгүн айтты. Атамбаев Орусиянын тышкы саясатын “өзүн душмандары менен курчап алды” деп да сындаган. Ал бизге “Орусия Крымды алганы менен Украина менен мамилесин узак мөөнөткө бузуп алды” деп айткан.

Кубат Касымбеков: АКШ жакында пост-советтик өлкөлөрдөгү демократияны жайылтууга каражат бөлөөрүн билдирди. Американын Кыргызстандагы элчиси эки тараптуу кызматташуу боюнча жаңы келишим даярдалып жатканын айтты. Кыргызстандын Батыш менен, анын ичинде АКШ менен мамилеси кандай өнүгүшү мүмкүн?

Аркадий Дубнов: Менимче, Кыргызстан менен АКШнын ортосундагы жылуу же кандайдыр бир жакын мамилени күтүүгө болбойт. Ортодогу демарштардан улам Кыргызстандын көңүлүндө так кала берүүдө. Расмий Бишкек Азимжан Аскаровдун иши боюнча айтылган сындарды катуу кабыл алган. Мен да бул суроону Атамбаев менен талкуулаган элем.

Кандай болсо да, балким АКШ менен Кыргызстандын ортосундагы мамиле позитивдүүрөөк маанайга өтөт деп күтүүгө болот. Эки өлкөнүн ортосунда жаңы келишим болот. Ошол эле учурда Бишкек бул келишим аркылуу Кыргызстандын да, Орусиянын да кызыкчылыгына зыян келтире турган нерселер кыргыз жетекчилигине таңууланбашын талап кылышы мүмкүн.

Булак: bbc.com

АКШ вице-президенти Савченкону бошотууга үндөдү

АКШ вице-президенти Жо Байден Орусия бийлигине кайрылып, абакта жаткан украиналык учкуч Надежда Савченкого тагылган айыпты алып салууга жана аны тез арада бошотууга чакырды.

Ал бул маселеде туура тандоо жүргүзүү керектигин белгилеген. Билдирүүдө Надежда түрмөгө мыйзамсыз камалганын, ага коюлуп жаткан айыптоолор да чындыкка дал келбей турганды айтылат. Байден Савченкону украин куралдуу күчтөрүнүн өкүлү катары мекенин коргоо үчүн бел байлаган жана өлкө чыгышындагы орусиячыл жикчилдер тарабынан уурдалган жаран экенин эске салды.

Ал Савченкону Украина элинин намысы жана күчү деп сыпаттады жана мекенине кайтып, Жогорку Рададагы депутаттык ордун ээлеши зарылдыгын белгиледи.

Учкуч Надежда Савченко 2014-жылы Украинанын чыгышында жикчилдерге каршы күрөшүп жүргөн мезгилде кармалып, Орусияга өткөрүлгөн. Ал эки орус журналистинин өлүмүнө тиешеси бар деп айыпталууда. Прокуратура Савченкону 23 жылга эркинен ажыратууну сураган. Сот өкүмү ушул жумада чыгары күтүлүүдө.

Жанар жалган айтпайт

Депутат Жанар Акаевди келинчеги жемелеп жатат:

– Жанар, сен көчөдөн, фейсбуктан кыз-келиндерди көрдүң дегиче үйлөнгөнүңдү, аялың бар экенин унутуп коёсуң.

– Тескерисинче, жаным, – дейт анда Жанар оор үшкүрүп – Аялым бар экенин дал ошолорду көргөндө эстеп, каңырыгым  түтөп – түтөп кетет да…

Азил – чындык аралаш, чычалаган жарабас

 

Булак: “Багыт. кж”

Европарламенттин депутаттары Путинге каршы санкция киргизүүгө чакырды

Европарламенттин депутаттары учкуч Надежда Савченкого карата көрүлгөн мыйзамсыз аракеттери үчүн президент Путин жана андан тышкары 28 кишиге санкция киргизүүгө Евробиридикти үндөдү.

57 депутат тиешелүү кайрылууну ЕБ тышкы саясат боюнча Жогорку өкүлү Федерика Могериниге жолдошту.

Путинден тышкары кара тизмеге Орусия Федералдык коопсуздук кызматынын башчысы Александр Бортниковду, Мамлекеттик Думанын эл аралык иштер боюнча комитетинин жетекчиси Алексей Пушковду, Орусиянын Тергөө комитетинин кызматкерлерин жана Лугансктын лидери Игорь Плотницкийди киргизүүнү сунушташты.

Оппозициянын дагы бир кадамы… 24-мартта Ошто оппозиция өкүлдөрү курултай өткөрүүнү пландаштырууда

Аны уюштуруу демилгесин «Эл үнү» саясий кыймылынын лидери Азимбек Бекназаров көтөрүп чыккан. Маалыматка караганда курултайда учурдагы саясий-экономикалык, социалдык маселелер көтөрүлүп, азыркы бийликтин тагдыры талкууга алынат. Муну «Улуттук оппозициялык кыймылдын» мүчөсү Равшан Жээнбеков дагы тастыктады.

Курултай өткөрөлү деп Азимбек Бекназаров сунуш берип биз колдодук. Ага областардан делегаттар келип катышат. Ошондой эле ушундай жыйындар мындан ары башка аймактарда дагы уланмакчы.

Боло турчу курултайга оппозициячыл көз караштагы бир топ саясатчылар чакырылган. Алардын арасында Адахан Мадумаров, Камчыбек Ташиев, Бегалы Наргозуев сындуу саясатчыларды өзүнө камтыган «Бирдиктүү оппозициялык күч» саясий кыймылы дагы бар экени айтылган. Бирок, азырынча Ошто боло турчу жыйындан кабары жок экенин билдирген Мадумаров эгер курултайга катышууга сунуш түшсө ойлонуп көрөөрүн жашырган жок.

Мен Моквадан кечээ эле келдим эч ким менен жолугуша элекмин. Эгер курултайга чакыруу болсо аны карап көрөбүз.

Акыркы учурда оппозиция өкүлдөрү баш кошуп, күч топтоо аракетин көрүшүүдө. Бирок, алардын биригүүсү ар кандай жоромолдорду жаратууда. Айрымдар муну бийликке жетүүнүн бир ыкмасы катары бааласа, кээ бирлери өлкөдөгү саясий-экономикалык абал алардын биригишине шарт түзгөнүн айтып келишет. «Мекен Ынтымагы» саясий партиясынын лидери Темирбек Асанбеков оппозициянын акыркы аракеттерин мындайча баалады.

Албетте, саясатта эч ким жөндөн-жөн эле бириге койбойт. Оппозияциячыл саясатчылардын баш кошкону бул өзүлөрү бийликке коюп жаткан талаптарды аткаруунун арты менен бийликке баруу аракети. Бирок, эң негизгиси алар бийликке жетүүнүн кандай жолун тандашаары маанилүү. Бүгүнкү күндөгү бийликтин ишин сынга алып, экономикалык оор кырдаалды бетке кармап барышабы же элге эртеңки жашоону түптөп кетүү сунушу менен алдыга кадам таштайбы бул өтө маанилүү жагдай.

Кыргызстанда бийликке тең ата боло турчу оппозиция жок экенин айткандар арбын. «Бирдиктүү оппозициялык күч» кыймылынын түзүлүшү менен оппозиция жанданганы байкалганын саясий серепчилер билдиришүүдө.
Булак: maralfm.kg

Темир Сариевдин туфлисин кайсы аткаминер өптү

Өкмөттүк  жыйындардын биринде аткаминерлердин бут кийимдери столдордун астында өз ара сүйлөшүп жатышат дейт.

Социалдык өнүктүрүү министри Кудайберген Базарбаевдин Leon фирмасынан чыккан чаар туфлиси:

-Эмнесин айтасың, кечке чейин буттардын астында эзилип араң эле чыдайсың. Анын үстүнө мени тепкилеген министр өтө эле жеңил-желпи, көп учурда болбогон нерсеге ордунан чимирилип, менин түтүнүмдү чыгарып жиберет – деп бышактайт.

Анда Өзгөчө кырдаалдар министри Кубатбек Бороновдун Орусиядан чыккан аскердик батинкеси:

-Эми сенин ишиңе жараша салмагың да жеңил да. Бааң деле бир пенсиялык, бир аз кемшейип калсаң, министриң башкасына алмаштырып кийип алат. Менин өзүмдүн да салмагым оор, орусча айтканда “4 вдвмын”. Кожоюнум да ошого жараша эмеспи. Бирок, жаман жери-жери жаратылыш кырсыгы болгон жерлерде, тоо-таштарда эч нерсени ылгабай басканда “мурдума” эмненин гана жыттары келбейт дейсиң. Күн бир аз эле ысыса, дем жетпей калат, кээде “атылып” да кетем – деп кейийт.

Анда экөөнүн арманын уккан премьер-министр Темир Сариевдин Италиядан крокодилдин терисинен жасалып, көз жоосун алган капкара туфлиси:

-Силерди го билбедим. Мени кимдер гана аарчыбады. Кожоюнума иши түшкөндөрдүн көпчүлүгү бүгүлө  калып эле чөнтөгүндөгү кол аарчысы менен аарчып жибергенде өзүм да таң калам. өткөндө да бир салабаттуу эле министриби, агенттик директорубу, же опера-балет таетрынын мүдүрүбү айтор, тизелей калып мени өпкүлөп, жалап-жуктап жиберсе болобу. Өзүм да бир аз ичиркене түштүм. Антип кошомат кылгандарды көрүп эле жүрбөйсүңөрбү? Чынында андай учурларда андай пас адамдардан бир топ да өйдөсүнүп  калат экенсиң – деп сүйлөп бүтөрү менен эле, бул сөздү угуп, табасы канып калгансып Темир Аргенбаевич дагы туфлинин башын бир башкача кыймылдатып алыптыр.

Аны кєргєн аткаминерлердин бут кийимдери:

-Жаша, жаша, – дешип “кол чаап” жиберишиптир.

                                                            Азил – чындык аралаш, чычалаган жарабас

 

Булак: “Багыт. кж”

8-мартта 8 метрден атлас

Тажикстандын Хатлон облусунун бийлиги 8-март Энелер күнүндө ар кыл кесипти аркалган 306 аялга атлас кездемесин белек кылды.

Хатлон облусунун админстрациясы 8-март Энелер күнүнө карата 306 айымга 8 метрден атлас тартуулады.

Хатлон облусунун админстрациясынын аялдар иши боюнча комитетинин төрайымы Санавар Самиева “Азаттыктын” тажик кызматына берген маегинде сыйга татыгандар арасында активист аялдар, техникалык кызматкерлер, көчө шыпыргычтар, официанттар, ишкерлер, мугалимдер жана дарыгерлер бар экенин билдирди. Алардын баарына улуттук атлас кездемеси белекке берилди.

Самиева мындай жол менен жергиликтүү бийлик улуттук кийимди даңазалоого бел байлаганын кошумчалады.

Хатлон -Тажикстандагы эн ири облустардын бири. 3 миллионго жакын калкы бар.Алардын ичинен дээрлик тең жарымы айымдар.

Калкка онклогиялык кызмат көрсөтүү Өкмөт тарабынан бекитилген тартипте аткарылат

 

«Калкка онкологиялык жардам көрсөтүү жөнүндө» Кыргыз Республикасынын мыйзамына өзгөртүүлөрдү киргизүү тууралуу» мыйзам долбоору Жогорку Кеңештин  Социалдык маселелер, билим берүү, илим, маданият жана саламаттык сактоо боюнча комитетинин бүгүнкү, 5-марттагы олтурумунда каралды.

Бул мыйзам маанисин тармактык комитеттин төрагасы Садык Шер-Нияз түшүндүрүп, калкка онклогиялык кызмат көрсөтүү аракеттеги мыйзамда акысыз көрсөтүлөт деп белгиленсе, эми азыр Өкмөт тарабынан бекитилген тартипте аткарыла тургандыгы баяндалаарын билдирди.

Талкуунун жыйынтыгында «Калкка онкологиялык жардам көрсөтүү жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамына өзгөртүүлөрдү киргизүү тууралуу» мыйзам долбоору үчүнчү окууда комитеттин жактыруусуна ээ болуп, Жогорку Кеңештин кароосуна жолдонду.

 

Жапония “Манас” эл аралык аэропортунун жабдууларын жакшыртуу багытында 16 млн доллар өлчөмүндөгү гранттык каражат бөлөт

Жогорку Кеӊеште «Бишкек шаарында 2015-жылдын 26-октябрында кол коюлган “Манас” эл аралык аэропортунун жабдууларын жакшыртуу” долбоору боюнча КР Өкмөтү менен Жапония Өкмөтүнүн ортосундагы алмашуу ноталарын жана Кыргыз Республикасынын Өкмөтү менен Жапония эле аралык кызматташтык агенттигинин (JICA) ортосундагы Гранттык макулдашууну ратификациялоо жөнүндө” мыйзам долбоору каралып, ал дароо эле үч окууда добуш берүүгө жөнөтүлдү.

Эки тараптуу келишимге ылайык, Жапония Өкмөтү “Манас” эл аралык аэропортунун жабдууларын жаӊыртуу жана жакшыртуу багытында 1,5 млрд иен (16 млн доллар) наркындагы гранттык каражатка 56 техника бирдигин сатып берүүгө тийиш. Бул долбоор Жапониянын эл аралык кызматташтык агенттигинин (JICA) тарабынан ишке ашырылат.

Белгилей кетсек, “Манас” аэробекети кирешелүү компания, бирок ал өз кирешесин өлкө аймагындагы 11 аэробекет менен бөлүшөт. Ошондон улам, ал ушул грант сындуу эл аралык жардамдарга муктаж. Компания буга чейин мурда алынган япон насыя каражатынын 57 пайызынан кутулган.

Депутаттар ратификациялык келишимди колдой турганын билдирүү менен бирге, “Манас” аэробекетиндеги жүргүнчүлөрдү тейлөө кызматынын сапатык жакшыртуу, андагы тартипти жөнгө салуу пикирлерин айтышты.

Аскат Тейит: “Бул бийлик апрелде ѳлгѳндѳрүн мүрзѳсүн кучактап алып ыйлап айткан убадасына турган жок... көп маалыматты Курманбек Бакиевден уктум”

Мен, 2010-жылы башкалар сыяктуу Атамбаев, Текебаев, Сариев жана Отунбаева баштаган убактылуу ѳкмѳттүн убадаларына ишенип, аянтта Бакиев башкарган бийликке каршы ниеттеги адамдардын катарында болгомун. Ооба, электр жарыгынын баасы 1 сом 50 тыйынга кымбаттайт экен деген суук кабар тарап, Атамбаев баштаган оппозиция “электр жарыгынын 1 кВт наркы 10 тыйын, Бакиев негизи жок кымбаттатканы жатат, Токтогулдагы сууну сатып жиберди”,-деп жер сабап ыйлактап, элге ѳзгѳчѳ жакшы жашоо алып келээрин айтса мен дагы “Бакиев кетсе экен, Атамбаев жакшы жашоо алып келет беле”,-деп ичимден ойлонуп койчу элем. Ошентип, элди удургуткан оппозиция 7-апрелде аянтка куралчан адамдарды алып келип, кандуу кагылыштагы дарексиз тараптан атылган куралдын огунан канчалган курмандык болду. Муну Убактылуу ѳкмѳт Бакиевдин буйругу менен Акүйдү кайтаргандар атты деген бүтүм чыгарган. Бирок, атайын иликтѳѳ экспертизадан Акүйдѳн сунулган куралдан чыккан октон эч ким курмандык болбогонун бул бийлик да жашырган жок.

Күнѳѳ кимде экенин айтуудан мурда, Убактылуу ѳкмѳт убада кылган жакшы жашоого биз жеттикпи? Албетте буга коомчулуктун жообу бар, ал – ЖОК!
Күнүмдүк жашоо-тиричиликке керектелүүчү заттар 3 эсе кымбаттап, андан чыгуунун жолун кооз жана куру сѳз менен убагында элдин башын айландырган Атамбаев таба алган жок. Ѳзү апрелден кийин ѳлгѳндѳрүн мүрзѳсүн кучактап алып берген убадасына турган жок. Коррупция гүлдѳп, жемишин берсе, кымбатчылык жана элдин жакырчылыгы жеткен чегине барды. Электр жарыгына болгон баа 2 сом 16 тыйынга кымбаттап, Токтогул суу сактагычы Максим Бакиев жок болсо да ѳзүнѳн ѳзү соолуп бара жатат. Башкача айтканда Токтогул суусун тымызын сатуу токтогон жок. Тизмектеп айта берсе каңырыгың түтѳп, элдин башына келген кейиштүү тагдырга шолоктоп ыйлагың келет. Мына ушундай кейиштүү тагдырды кыргыз эли ѳзү тандап алдыбы же алдамчы Атамбаев баштаган кыйратуучулардын азгырыгына ишендикпи, эми ѳкүнүп жатабыз. Мен да кѳптүн бири катары ѳкүнүп, президент Курманбек Бакиевди кубалап, анын бийлигин кулатканга кейийм. 6 жылдан бери мына ушул ойлор менин жан дүйнѳмѳ тынчтык бербей жүрдү.
Кѳптѳн бери ушул ойлорумду, элдеги абалды, ѳкүнүч менен армандарды Курманбек Салиевичке айтып, чындыкты жеткирип сыр бѳлүшүп, андан кѳпчүлүктүн атынан кечирим сурагым келчү. Бул менин адамдык абийир алдындагы каалоом эле. Ошол максатым ишке ашып, жакшы адамдар аркылуу Минск шаарындагы Курманбек Салиевич менен жолугушканга мүмкүнчүлүк алдым. 23-февралга чакыруу алып, жѳнѳп кеттим. Толкундануу менен кубануу аралаш сезим ортосунда бара жаттым…
Жолугуу убактысы келип, амандашып аркы-беркини сураштык. Бир топ баарлашып отургандан кийин 7-апрелдеги окуя боюнча сурадым…

“Билесиңби Аскат, мен каза болгондорго чын жүрөгүмдөн кайгырамын. Алар алданып калды… Президент тараптан “Элди аткыла!” деген эч кандай буйрук болгон эмес. Карапайым элди ким атканын, азыр Кыргызстанды башкарып жаткан бийлик аябай жакшы билет. Тилекке каршы алар, болуп өткөн жана болуп жаткан окуяларды деле бүт баарын Бакиевдерге шылтоолоп отурганы, бул көрүнүш жакшылыкка алып келбейт.

Чын эле азыркы бийлик ак болсо, Кыргызстанда эле соттой бербей, дүйнөлүк сотко берсе, соттошконго даярмын. Мен өмүр бою мамлекеттик кызматтарда иштеп, кыргыз элиме ак дилден кызмат өтөп келдим. Элим үчүн кызмат кылдым, жардам сурагандардан эч нерсе аяган жокмун. Бирок ошондо көпчүлүк, “алдагандан башкага жарабаган” топту ээрчип кеткенине аябай өкүндүм… Бирок, кыраакы, көрөгөч кыргыз калкым ким кандай иштегенин түшүнүп жетти деп ойлоймун.

Айрым, эр жүрөк Асейин Саралаевге окшогон азаматтарыбыз, социалдык тармактагы миңдеген колдоочуларым кимдин-ким экенин айтып ачык жазып жатышат, Кыргыз элиме ыраазымын. Чек ара меселесин алсак, бул маселе өлкө башчыларына карап чечилет. Мен президент болуп турганда Тажикстандын чек арасы тарап менен бир дагы чуу болгон эмес. Алсак, ушул таптарда чек ара маселеси, күн сайын көйгөй жаратып жатат. Бул көрүнүштүн себеби, президенттин аброюу кошуна мамлекеттерде дээрлик жоктугунан… Азыркы бийликтин же болбосо президенттин, “чек ара маселесин чечебиз” деп көкүрөк каккылагыны ал карандай катардагы калпы. Билесиңерде убагында алар өздөрүн “чыныгы демократпыз” деп бийликке келген.

Бийликке келгенче, кыргыз элинин башын бир эмес, миң айлантып, ооз көптүрүп айткан ураан убадаларын такыр унутуп калды. Чек ара маселеси бул жакта турсун, эптеп экономиканы көтөрө албай, карыз сурагандан башка эч нерсеге жараган жок, тескерисинче тээ алыскы европа салыктары менен муунткан өлкөгө айлантты”,-деп айтты.

Сѳз арасында Кыргызстанга кайтып келесизби деп сурасам, мындай деди:
“Албетте барам. Менин барарымды кыргыз элим гана чечет, мен эле эмес тунгуч президент Аскар Акаев дагы барышы керек. Негизи мамлекетибизге тополоң-ынкылап жолу менен эмес, элдин эрки менен кайрылам”,-деп айткан Курманбек Салиевич башка кѳп суроолорума жооп берип, менден Кыргызстан тууралуу кызыгып сурап, элдин жашоосу тууралуу тынчсызданып жатканын жүрѳгүнѳн билдирди.
Баарлашуу соңунда жакында жарыкка чыккан китебин белекке берип, мага амандык, Кыргызстанга бакубатчылык тилеп мени узатты…
Аскат Тейит, Москва – Минск – Бишкек

Мирлан Каниметов, ИИМдин уюшкан кылмыштуу топко каршы күрөшүү башкы башкармалыгынын жетекчиси: “Бул мыйзам биринчи болуп “Сакалга” колдонулуп, аны...”

-Мирлан мырза, журналист Турат Акимовдун министр Мелис Турганбаевге бере турган маалыматы Алмамбет Анапияевдин өлүмүнө байланыштуу деген божомолдорго кандай жооп айтасыз? Анткени, бул окуя боюнча сиздин атыңыз аталып, маалымат берген Гүлжигитти Беларусиядан алып келген деген кеп дагы деле болсо көп сөз болууда…

-Чынында Турат Акимовдун биздин министрге кандай маалымат бергиси келгенин мен билбейм. Ал тууралуу өзү да ачык айткан жок. Ошондой болсо да айрым ЖМК өкүлдөрү ушул маселеге байланыштырып жатышпайбы. Бизде сөз эркиндиги күчтүү. Ким кааласа, ошону айтып, жаза алат. Ал эми мени, биздин кызматкер Таалай Мамбеткановду Гүлжигитти алып келишкен деген маалымат чындыкка жатпасын дагы ирет кайталап айтам. Анапияевди былтыр 18-февралда өлтүрүшкөн, биз болсо Москвага аскерде бирге кызмат өтөгөн досторубуздун чакыруусу менен 22-февралда барганбыз, конок болуп алып, кайра эртеси эле келдик да. Бир самолєтто 200гө жакын киши болот экен, кимдер менен чогуу учканыңды билбейсиң да.

-Беларусия бул кылмыш ишине эч кызыкдар болгон жок. Мурда-кийин ушул сыяктуу иштер менен ортодо кызматташуу болду беле?

-Туура, Беларусия ИИМининөкүлдөрүкелебиз, Гүлжигиттен түшүнүк алабыз, териштиребиз деп билдиргени менен ушул күнгө чейин келишпеди, себептерин да айтышкан жок. Ал эми Беларуссия өлкөсү менен буга чейин ушундай өңуттө кызматташуулар болуп келгени ырас. Мисалы, 2009-жылы Дордой базарынан каракчылык кылышып, Жумар Яха деген милиция кызматкерин атып кетишкен. Ал кылмышка тиешеси бар делген бир нече адам кармалып, бир гана чечен улутундагы Илизханов деген кылмышкер Беларусияга качып кеткен. 2011-жылы аталган мамлекет Минск конвенциясынын негизинде аны кармап, бизге өткөзүп берген болчу. Андан кийин издөө салынган, кылмыш козголгон Курманбек Бакиевдерди бербей жатышпайбы.

-Бүгүнкү күндө Гүлжигит ИИМдин кайтаруусундабы? Айбек Абдыразаков, Сайдиев тууралуу эмне айтасыз?

– Убагында кайтарууда болгон, андан кийинкисин мен чынында билбейм. Абдыразаков Бакиевдин тушунда ушул мен башкарган башкармалыкты жетектеп, Жаныш Бакиевдердин жакын санаалашы катары, алардын көрсөтмөлөрүн аткарып турган да. Бүгүнкү күндө Беларусиянын жарандыгын алып алган. Садыркуловду өлтүргөнгө тиешеси бар. Анапияевди өлтүрүү боюнча кылмыш окуясында да катыштыгы бар экени аныкталып, маалыматтар чыкпадыбы. Чечен улутундагы Рустам Сайдиевдин дагы катыштыгы бар. Бирок, бул маселеде Беларусия тарап маалыматтарды бербей, бул ишке кайдыгер карап коюшту.

-Тїшїнїктїї. Эми сиз жетектеген башкармалыктын бүгүнкү күндө аткарып жаткан негизги иштери тууралуу уксак?

-Биздин негизги милдетибиз – уюшкан кылмыштуу топтор менен күрөшүү, коомдогу тартипти сактоо. Бул милдеттерди кудай буйруса, өз деңгээлинде аткарып жатабыз. Жалпысынан мамлекетибизде уюшкан кылмыштуу топтор өз кызыкчылыктары үчүн бир аз баш көтөрүшкөнү менен, биздин тыкыр көзөмөлдө. Ашыкча кыймылдап, жалпы коомчулукка зыян келтире алышпайт деп ишенимдүү айтсак болот. Бир нерсени баса белгилеп айтып койоюн. Ушу тапта 2013-жылы кабыл алынган уюшкан кылмыштуу топко каршы күрөш жургүзүү боюнча мыйзам кудай буйруса, талапка ылайык ишке киришти. Бул мыйзамдын негизги мааниси мындай: кимдир бирөө тууралуу уюшкан кылмыштуу топтун мүчөсү деген ыкчам маалымат түшсө, ага биринчи эскертүү берилет. Экинчиси, каттоого алуу, үчүнчүсү, тыюу салуу, чараларды көрүү. Жалпыга белгилүү болгондой, УКТнын мүчөлөрү эч жерде иштебейт. Бирок, минген машинелери, үйлөрү өтө кымбат. Мына ушул маселени тактоо үчүн УКТнын мүчөлөрү, алардын жакындары декларация толтурушат. Каттоого алынгандарга телефон колдонууга тыюу салынат. Кечки саат 6дан эртең мененки 8ге чейин үйдө болушу керек. Мына ушнун баарын биздин башкармалык көзөмөлдөйт.

-Ал мыйзам кандай себептер менен ушу күнгө чейин иштебей келди?

-Ар кандай себептер болду да. Көбүнчө мурунку жетекчилердин ишмердүүлүгүнө байланыштуу болду дегендей. Мыйзам иштеш керек болчу. Бирок, бул боюнча УКТнын мүчөлөрүн эч ким каттоого койгон эмес. Бул мыйзамды биз биринчи жолу быйыл 8-февралда Биринчи май райондук соту аркылуу уюшкан кылмыштуу топтун мүчөсү Улан (каймана аты “Сакал”) Токтосуновго мурда козголгон кылмыш беренесине кошумча кылып колдондук. Кудай буйруса, бул мыйзамды жакшы иштетип алсак, жыл аягына чейин УКТнын ондогон мүчөлөрүнө колдонобуз.

-“Сакал” Түркиядан “мыйзамдагы ууру” болуп шайланып, атайы өзү келип, колго түшүп бербедиби. Аны аэропорттон тосуп алууга “каралардан” 100дөн ашуун адам барса, силерден да 50-100гө жакын кызматкерлер барганы чынбы?

– Ага киши өлтүрүү боюнча кылмыш козголуп, издөө жарыяланган. Анан ал узак убакытка качып жүрө берип, кылмыш дүйнөсүндөгү статусун жоготуп албайын, андан көрө түрмөдө болоюн деген чечимге келсе керек. Негизи кылмышкерлер үчүн түрмө өзүй, өлөң төшөгү да. Аны тосуп алууга бизден ашып кетсе 10-15 опер кызматкери барды. Чогулган балдардын саны силер айткандай көп эмес. Анткени, бизкөзөмөлгө алып турдук. Токтосуновдун жанында “жактоочумун” деген бирөө болгон, бирок текшере келгенде ал эч кандай жактоочу экени аныкталган жок. Бүгүнкү күндө ал соттун чечими менен Нарындагы тергөө абагына камалды.

-“Сакал” өзү түрмөнү колго алуу үчүн Лимонти олтурган №1 СИЗОго олтурууга абдан аракет кылганын сиз жакшы билесиз да…

-Бул маселени биз көзөмөлдөбөйбүз. Лимонтиби, Сакалбы, башкасыбы, айтор биз үчүн баары эле бирдей кылмышкер. Кайсы түрмөгө  олтурат, бизге айырмасы жок.

-Буга чейин сиздер тараптан “Көлбаевдин тобу”, “Батукаевдин тобу”, “Бокушевдин тобу”, “Абакировдун тобу” делип төрткө бөлүнүп  айтылып келбеди беле. Бүгүнкү күндө  деле ушинтип айтасыздар да?

-Туура, антип айтылып келген. Анткени, бул топтор биздин өзүбүз иликтеп, түзгөн тизме боюнча айтылчу да. Эми жогоруда айткан жаңы мыйзам боюнча аталган топторду, анын мүчөлөрүн жаңыдан катттого алмайынча расмий түрдө айтпайбыз. Бул боюнча тиешелүү иштерди дагы да жүргүзөбүз. Бирок, кандай болгон күндө  да алар биздин өзүбүздүн тизмебизде кала беришет.

-Мына ушул топтордун ичинен Камчы Кєлбаевдин тобу бир топ активдүү экени белгилүү. Анын тобунда мүсө болгондор делип көп эле балдар кармалып жатат го. Ушу тапта Көлбаев өзү кайда?

-Кыргызстанда эле. Ал жана анын тобу кандай аракет кылышса да, баары тең биздин катуу көзөмөлдө. Кылмыш кылгандар кимдин тобу болсо да, тез аранын ичинде кармалып, өз жазасын алышат.

 

 

Айбек Шамшыкеев

Булак: “Багыт. кж”

"UNA - Ты не один" фондусунун жетекчиси Назгүл Насиева карылар үйүндө болуп кайтты

8-март эл аралык аялдардын эл аралык майрамына карата “UNA – Ты не один” фондусунун жетекчиси  Назгүл Насиева Ысык-Ата районунда караштуу Серафимовкадагы мээримге муктаж карылар үйүндө болуп кайтты.  назгул нас2

Назгүл Насиева: “Майрамдык кубаныч менен уул-кызына болгон кусалыктын кайгысы бар экени көздөрүнөн билинип турат.  Булар мээримге муктаж. Андыктан апалар менен аталарга кубаныч тартуулоону салтка айлантып алганмын. Албетте ал жерде карылардын жатаар жери бар, тамак-ашы даяр. Бирок алар баары-бир өз баласынын мээримине муктаж”- дейт.

Мекеме жетекчиси Бакыт мырза: “Буларга көп чоң нерсе деле керек эмес. Буюгуп, жинденип, катуу кыйкырып баштаганда, эч нерсе дебей эле, акырын келип, бекем кучактап коюу гана жетиштүү”- деди.

Андан сырткары  Назгүл Насиева жетектеп бар топ карыларга концерттик программа тартуулашты.

Эске сала кетсек Кыргызстан боюнча 1000дин айланасында кароосуз калган карылар бар. Бизди мындай көйгөйдөн алып чыга турган нерсе биздин наркыбыз. Мисалга алсак мындай кайгылуу карылар үйү араптардын түшүнө да кире элек.

Булак: kyrgyztoday.kg

Аскат Тейит: “Бул бийлик апрелде ѳлгѳндѳрүн мүрзѳсүн кучактап алып ыйлап айткан убадасына турган жок... көп маалыматты Курманбек Бакиевден уктум”

Мен, 2010-жылы башкалар сыяктуу Атамбаев, Текебаев, Сариев жана Отунбаева баштаган убактылуу ѳкмѳттүн убадаларына ишенип, аянтта Бакиев башкарган бийликке каршы ниеттеги адамдардын катарында болгомун. Ооба, электр жарыгынын баасы 1 сом 50 тыйынга кымбаттайт экен деген суук кабар тарап, Атамбаев баштаган оппозиция “электр жарыгынын 1 кВт наркы 10 тыйын, Бакиев негизи жок кымбаттатканы жатат, Токтогулдагы сууну сатып жиберди”,-деп жер сабап ыйлактап, элге ѳзгѳчѳ жакшы жашоо алып келээрин айтса мен дагы “Бакиев кетсе экен, Атамбаев жакшы жашоо алып келет беле”,-деп ичимден ойлонуп койчу элем. Ошентип, элди удургуткан оппозиция 7-апрелде аянтка куралчан адамдарды алып келип, кандуу кагылыштагы дарексиз тараптан атылган куралдын огунан канчалган курмандык болду. Муну Убактылуу ѳкмѳт Бакиевдин буйругу менен Акүйдү кайтаргандар атты деген бүтүм чыгарган. Бирок, атайын иликтѳѳ экспертизадан Акүйдѳн сунулган куралдан чыккан октон эч ким курмандык болбогонун бул бийлик да жашырган жок.

Күнѳѳ кимде экенин айтуудан мурда, Убактылуу ѳкмѳт убада кылган жакшы жашоого биз жеттикпи? Албетте буга коомчулуктун жообу бар, ал – ЖОК!
Күнүмдүк жашоо-тиричиликке керектелүүчү заттар 3 эсе кымбаттап, андан чыгуунун жолун кооз жана куру сѳз менен убагында элдин башын айландырган Атамбаев таба алган жок. Ѳзү апрелден кийин ѳлгѳндѳрүн мүрзѳсүн кучактап алып берген убадасына турган жок. Коррупция гүлдѳп, жемишин берсе, кымбатчылык жана элдин жакырчылыгы жеткен чегине барды. Электр жарыгына болгон баа 2 сом 16 тыйынга кымбаттап, Токтогул суу сактагычы Максим Бакиев жок болсо да ѳзүнѳн ѳзү соолуп бара жатат. Башкача айтканда Токтогул суусун тымызын сатуу токтогон жок. Тизмектеп айта берсе каңырыгың түтѳп, элдин башына келген кейиштүү тагдырга шолоктоп ыйлагың келет. Мына ушундай кейиштүү тагдырды кыргыз эли ѳзү тандап алдыбы же алдамчы Атамбаев баштаган кыйратуучулардын азгырыгына ишендикпи, эми ѳкүнүп жатабыз. Мен да кѳптүн бири катары ѳкүнүп, президент Курманбек Бакиевди кубалап, анын бийлигин кулатканга кейийм. 6 жылдан бери мына ушул ойлор менин жан дүйнѳмѳ тынчтык бербей жүрдү.
Кѳптѳн бери ушул ойлорумду, элдеги абалды, ѳкүнүч менен армандарды Курманбек Салиевичке айтып, чындыкты жеткирип сыр бѳлүшүп, андан кѳпчүлүктүн атынан кечирим сурагым келчү. Бул менин адамдык абийир алдындагы каалоом эле. Ошол максатым ишке ашып, жакшы адамдар аркылуу Минск шаарындагы Курманбек Салиевич менен жолугушканга мүмкүнчүлүк алдым. 23-февралга чакыруу алып, жѳнѳп кеттим. Толкундануу менен кубануу аралаш сезим ортосунда бара жаттым…
Жолугуу убактысы келип, амандашып аркы-беркини сураштык. Бир топ баарлашып отургандан кийин 7-апрелдеги окуя боюнча сурадым…

“Билесиңби Аскат, мен каза болгондорго чын жүрөгүмдөн кайгырамын. Алар алданып калды… Президент тараптан “Элди аткыла!” деген эч кандай буйрук болгон эмес. Карапайым элди ким атканын, азыр Кыргызстанды башкарып жаткан бийлик аябай жакшы билет. Тилекке каршы алар, болуп өткөн жана болуп жаткан окуяларды деле бүт баарын Бакиевдерге шылтоолоп отурганы, бул көрүнүш жакшылыкка алып келбейт.

Чын эле азыркы бийлик ак болсо, Кыргызстанда эле соттой бербей, дүйнөлүк сотко берсе, соттошконго даярмын. Мен өмүр бою мамлекеттик кызматтарда иштеп, кыргыз элиме ак дилден кызмат өтөп келдим. Элим үчүн кызмат кылдым, жардам сурагандардан эч нерсе аяган жокмун. Бирок ошондо көпчүлүк, “алдагандан башкага жарабаган” топту ээрчип кеткенине аябай өкүндүм… Бирок, кыраакы, көрөгөч кыргыз калкым ким кандай иштегенин түшүнүп жетти деп ойлоймун.

Айрым, эр жүрөк Асейин Саралаевге окшогон азаматтарыбыз, социалдык тармактагы миңдеген колдоочуларым кимдин-ким экенин айтып ачык жазып жатышат, Кыргыз элиме ыраазымын. Чек ара меселесин алсак, бул маселе өлкө башчыларына карап чечилет. Мен президент болуп турганда Тажикстандын чек арасы тарап менен бир дагы чуу болгон эмес. Алсак, ушул таптарда чек ара маселеси, күн сайын көйгөй жаратып жатат. Бул көрүнүштүн себеби, президенттин аброюу кошуна мамлекеттерде дээрлик жоктугунан… Азыркы бийликтин же болбосо президенттин, “чек ара маселесин чечебиз” деп көкүрөк каккылагыны ал карандай катардагы калпы. Билесиңерде убагында алар өздөрүн “чыныгы демократпыз” деп бийликке келген.

Бийликке келгенче, кыргыз элинин башын бир эмес, миң айлантып, ооз көптүрүп айткан ураан убадаларын такыр унутуп калды. Чек ара маселеси бул жакта турсун, эптеп экономиканы көтөрө албай, карыз сурагандан башка эч нерсеге жараган жок, тескерисинче тээ алыскы европа салыктары менен муунткан өлкөгө айлантты”,-деп айтты.

Сѳз арасында Кыргызстанга кайтып келесизби деп сурасам, мындай деди:
“Албетте барам. Менин барарымды кыргыз элим гана чечет, мен эле эмес тунгуч президент Аскар Акаев дагы барышы керек. Негизи мамлекетибизге тополоң-ынкылап жолу менен эмес, элдин эрки менен кайрылам”,-деп айткан Курманбек Салиевич башка кѳп суроолорума жооп берип, менден Кыргызстан тууралуу кызыгып сурап, элдин жашоосу тууралуу тынчсызданып жатканын жүрѳгүнѳн билдирди.
Баарлашуу соңунда жакында жарыкка чыккан китебин белекке берип, мага амандык, Кыргызстанга бакубатчылык тилеп мени узатты…
Аскат Тейит, Москва – Минск – Бишкек

Мирлан Каниметов, ИИМдин уюшкан кылмыштуу топко каршы күрөшүү башкы башкармалыгынын жетекчиси: “Бул мыйзам биринчи болуп “Сакалга” колдонулуп, аны...”

-Мирлан мырза, журналист Турат Акимовдун министр Мелис Турганбаевге бере турган маалыматы Алмамбет Анапияевдин өлүмүнө байланыштуу деген божомолдорго кандай жооп айтасыз? Анткени, бул окуя боюнча сиздин атыңыз аталып, маалымат берген Гүлжигитти Беларусиядан алып келген деген кеп дагы деле болсо көп сөз болууда…

-Чынында Турат Акимовдун биздин министрге кандай маалымат бергиси келгенин мен билбейм. Ал тууралуу өзү да ачык айткан жок. Ошондой болсо да айрым ЖМК өкүлдөрү ушул маселеге байланыштырып жатышпайбы. Бизде сөз эркиндиги күчтүү. Ким кааласа, ошону айтып, жаза алат. Ал эми мени, биздин кызматкер Таалай Мамбеткановду Гүлжигитти алып келишкен деген маалымат чындыкка жатпасын дагы ирет кайталап айтам. Анапияевди былтыр 18-февралда өлтүрүшкөн, биз болсо Москвага аскерде бирге кызмат өтөгөн досторубуздун чакыруусу менен 22-февралда барганбыз, конок болуп алып, кайра эртеси эле келдик да. Бир самолєтто 200гө жакын киши болот экен, кимдер менен чогуу учканыңды билбейсиң да.

-Беларусия бул кылмыш ишине эч кызыкдар болгон жок. Мурда-кийин ушул сыяктуу иштер менен ортодо кызматташуу болду беле?

-Туура, Беларусия ИИМининөкүлдөрүкелебиз, Гүлжигиттен түшүнүк алабыз, териштиребиз деп билдиргени менен ушул күнгө чейин келишпеди, себептерин да айтышкан жок. Ал эми Беларуссия өлкөсү менен буга чейин ушундай өңуттө кызматташуулар болуп келгени ырас. Мисалы, 2009-жылы Дордой базарынан каракчылык кылышып, Жумар Яха деген милиция кызматкерин атып кетишкен. Ал кылмышка тиешеси бар делген бир нече адам кармалып, бир гана чечен улутундагы Илизханов деген кылмышкер Беларусияга качып кеткен. 2011-жылы аталган мамлекет Минск конвенциясынын негизинде аны кармап, бизге өткөзүп берген болчу. Андан кийин издөө салынган, кылмыш козголгон Курманбек Бакиевдерди бербей жатышпайбы.

-Бүгүнкү күндө Гүлжигит ИИМдин кайтаруусундабы? Айбек Абдыразаков, Сайдиев тууралуу эмне айтасыз?

– Убагында кайтарууда болгон, андан кийинкисин мен чынында билбейм. Абдыразаков Бакиевдин тушунда ушул мен башкарган башкармалыкты жетектеп, Жаныш Бакиевдердин жакын санаалашы катары, алардын көрсөтмөлөрүн аткарып турган да. Бүгүнкү күндө Беларусиянын жарандыгын алып алган. Садыркуловду өлтүргөнгө тиешеси бар. Анапияевди өлтүрүү боюнча кылмыш окуясында да катыштыгы бар экени аныкталып, маалыматтар чыкпадыбы. Чечен улутундагы Рустам Сайдиевдин дагы катыштыгы бар. Бирок, бул маселеде Беларусия тарап маалыматтарды бербей, бул ишке кайдыгер карап коюшту.

-Тїшїнїктїї. Эми сиз жетектеген башкармалыктын бүгүнкү күндө аткарып жаткан негизги иштери тууралуу уксак?

-Биздин негизги милдетибиз – уюшкан кылмыштуу топтор менен күрөшүү, коомдогу тартипти сактоо. Бул милдеттерди кудай буйруса, өз деңгээлинде аткарып жатабыз. Жалпысынан мамлекетибизде уюшкан кылмыштуу топтор өз кызыкчылыктары үчүн бир аз баш көтөрүшкөнү менен, биздин тыкыр көзөмөлдө. Ашыкча кыймылдап, жалпы коомчулукка зыян келтире алышпайт деп ишенимдүү айтсак болот. Бир нерсени баса белгилеп айтып койоюн. Ушу тапта 2013-жылы кабыл алынган уюшкан кылмыштуу топко каршы күрөш жургүзүү боюнча мыйзам кудай буйруса, талапка ылайык ишке киришти. Бул мыйзамдын негизги мааниси мындай: кимдир бирөө тууралуу уюшкан кылмыштуу топтун мүчөсү деген ыкчам маалымат түшсө, ага биринчи эскертүү берилет. Экинчиси, каттоого алуу, үчүнчүсү, тыюу салуу, чараларды көрүү. Жалпыга белгилүү болгондой, УКТнын мүчөлөрү эч жерде иштебейт. Бирок, минген машинелери, үйлөрү өтө кымбат. Мына ушул маселени тактоо үчүн УКТнын мүчөлөрү, алардын жакындары декларация толтурушат. Каттоого алынгандарга телефон колдонууга тыюу салынат. Кечки саат 6дан эртең мененки 8ге чейин үйдө болушу керек. Мына ушнун баарын биздин башкармалык көзөмөлдөйт.

-Ал мыйзам кандай себептер менен ушу күнгө чейин иштебей келди?

-Ар кандай себептер болду да. Көбүнчө мурунку жетекчилердин ишмердүүлүгүнө байланыштуу болду дегендей. Мыйзам иштеш керек болчу. Бирок, бул боюнча УКТнын мүчөлөрүн эч ким каттоого койгон эмес. Бул мыйзамды биз биринчи жолу быйыл 8-февралда Биринчи май райондук соту аркылуу уюшкан кылмыштуу топтун мүчөсү Улан (каймана аты “Сакал”) Токтосуновго мурда козголгон кылмыш беренесине кошумча кылып колдондук. Кудай буйруса, бул мыйзамды жакшы иштетип алсак, жыл аягына чейин УКТнын ондогон мүчөлөрүнө колдонобуз.

-“Сакал” Түркиядан “мыйзамдагы ууру” болуп шайланып, атайы өзү келип, колго түшүп бербедиби. Аны аэропорттон тосуп алууга “каралардан” 100дөн ашуун адам барса, силерден да 50-100гө жакын кызматкерлер барганы чынбы?

– Ага киши өлтүрүү боюнча кылмыш козголуп, издөө жарыяланган. Анан ал узак убакытка качып жүрө берип, кылмыш дүйнөсүндөгү статусун жоготуп албайын, андан көрө түрмөдө болоюн деген чечимге келсе керек. Негизи кылмышкерлер үчүн түрмө өзүй, өлөң төшөгү да. Аны тосуп алууга бизден ашып кетсе 10-15 опер кызматкери барды. Чогулган балдардын саны силер айткандай көп эмес. Анткени, бизкөзөмөлгө алып турдук. Токтосуновдун жанында “жактоочумун” деген бирөө болгон, бирок текшере келгенде ал эч кандай жактоочу экени аныкталган жок. Бүгүнкү күндө ал соттун чечими менен Нарындагы тергөө абагына камалды.

-“Сакал” өзү түрмөнү колго алуу үчүн Лимонти олтурган №1 СИЗОго олтурууга абдан аракет кылганын сиз жакшы билесиз да…

-Бул маселени биз көзөмөлдөбөйбүз. Лимонтиби, Сакалбы, башкасыбы, айтор биз үчүн баары эле бирдей кылмышкер. Кайсы түрмөгө  олтурат, бизге айырмасы жок.

-Буга чейин сиздер тараптан “Көлбаевдин тобу”, “Батукаевдин тобу”, “Бокушевдин тобу”, “Абакировдун тобу” делип төрткө бөлүнүп  айтылып келбеди беле. Бүгүнкү күндө  деле ушинтип айтасыздар да?

-Туура, антип айтылып келген. Анткени, бул топтор биздин өзүбүз иликтеп, түзгөн тизме боюнча айтылчу да. Эми жогоруда айткан жаңы мыйзам боюнча аталган топторду, анын мүчөлөрүн жаңыдан катттого алмайынча расмий түрдө айтпайбыз. Бул боюнча тиешелүү иштерди дагы да жүргүзөбүз. Бирок, кандай болгон күндө  да алар биздин өзүбүздүн тизмебизде кала беришет.

-Мына ушул топтордун ичинен Камчы Кєлбаевдин тобу бир топ активдүү экени белгилүү. Анын тобунда мүсө болгондор делип көп эле балдар кармалып жатат го. Ушу тапта Көлбаев өзү кайда?

-Кыргызстанда эле. Ал жана анын тобу кандай аракет кылышса да, баары тең биздин катуу көзөмөлдө. Кылмыш кылгандар кимдин тобу болсо да, тез аранын ичинде кармалып, өз жазасын алышат.

 

 

Айбек Шамшыкеев

Булак: “Багыт. кж”

"UNA - Ты не один" фондусунун жетекчиси Назгүл Насиева карылар үйүндө болуп кайтты

8-март эл аралык аялдардын эл аралык майрамына карата “UNA – Ты не один” фондусунун жетекчиси  Назгүл Насиева Ысык-Ата районунда караштуу Серафимовкадагы мээримге муктаж карылар үйүндө болуп кайтты.  назгул нас2

Назгүл Насиева: “Майрамдык кубаныч менен уул-кызына болгон кусалыктын кайгысы бар экени көздөрүнөн билинип турат.  Булар мээримге муктаж. Андыктан апалар менен аталарга кубаныч тартуулоону салтка айлантып алганмын. Албетте ал жерде карылардын жатаар жери бар, тамак-ашы даяр. Бирок алар баары-бир өз баласынын мээримине муктаж”- дейт.

Мекеме жетекчиси Бакыт мырза: “Буларга көп чоң нерсе деле керек эмес. Буюгуп, жинденип, катуу кыйкырып баштаганда, эч нерсе дебей эле, акырын келип, бекем кучактап коюу гана жетиштүү”- деди.

Андан сырткары  Назгүл Насиева жетектеп бар топ карыларга концерттик программа тартуулашты.

Эске сала кетсек Кыргызстан боюнча 1000дин айланасында кароосуз калган карылар бар. Бизди мындай көйгөйдөн алып чыга турган нерсе биздин наркыбыз. Мисалга алсак мындай кайгылуу карылар үйү араптардын түшүнө да кире элек.

Булак: kyrgyztoday.kg

В преддверии 8 Марта в Департаменте по охране и конвоированию ГСИН прошел праздничный турнир по волейболу среди женских команд

В Департаменте по охране и конвоированию впервые в истории военного спорта был проведен товарищеский матч по волейболу среди женских команд, посвященный Международному женскому Дню. В нем приняли участие  женские команды телеканалов НТС, ОТРК и ЭлТР и военнослужащие женщины Департамента.

Женский волейбол

На торжественном открытии этого турнира организаторами были сказаны добрые напутствия участницам, и после этого прозвучал «Гимн» и поднят флаг Кыргызстана. Основными целями и задачами этого мероприятия были: популяризация женского волейбола, пропаганда спорта и физкультуры, укрепление дружеских связей.

Женский волейбол3

Спортивный праздник сопровождался спортивными эстафетами, где участвовали и состязались девушки в силе, ловкости и смелости.

Женский волейбол4

Все игры турнира прошли в острой борьбе. В итоге места распределились следующим образом: по волейболу 1-место и звание победителя турнира удостоилась команда Департамента, 2-место заняла команда ОТРК,  Команда НТС оказалась на 3 месте, по спортивной эстафете 1 место заняли девушки ОТРК, 2 место команда Депаратмента и 3 место команда ЭлТР.

Женский волейбол5

Все команды были награждены кубками, медалями, грамотами и спортивными формами. В конце мероприятия начальник Департамента по охране и конвоированию ГСИН полковник Бердикожоев Улан еще раз поздравил всех участниц и Международным женским Днем. Поблагодарил их за смелую игру и уверил всех, что турнир будет продолжен и в следующем году.

В исправительной колонии № 2 в с. Степное прошел праздничный конкурс «Весна – 2016»

В исправительной колонии № 2 в с. Степное прошел праздничный конкурс «Весна – 2016».  Для девушек, отбывающих наказание, праздник значит очень многое, поэтому конкурсантки и их помощницы вложили в подготовку всю душу и способности.

8 марта Степное тюрьма4

Такие праздники проводится в колонии ежегодно. И  с каждым разом становится все зрелищнее. В этом году на конкурсе участвовали 5 команд от каждого отряда. На подготовку к конкурсным заданиям ушло около полутора месяцев. Девушка шили платья, костюмы для танцевальных номеров, писали стихи и часами репетировали.
Конкурс прошел в несколько этапов. Приветствие, танцевальный номер, интермедия, костюм и танцы народов мира и конкурс дефиле.

8 марта Степное тюрьма3

Вслед за танцами пришел черед юмора. В нем участницам нужно было воспроизвести забавный случай из жизни. Несколько конкурсанток действительно вспомнили и обыграли реальные происшествия вызвавшие дружный смех среди жюри и в зрительном зале. А в танцевальном номера оценивали не только танец, но и национальный костюм. Далее была дефиле. Наряды шили сами из подручных материалов. Следует отметит оригинальность идей: «Сакура», «Весна», «бумажная» и т.д. В итоге конкурсе дефиле победила платье из бумаги. По результатам жюри победила 4 отряд. Призы были выручены по номинациям. Конкурсанткам которых выбрали жюри были вручены памятные призы и подарки. Кроме того, в колонию приезжали артисты. Они представили женщинам праздничный концерт, после которого состоялась дискотека под живую музыку.

8 марта Степное тюрьма2

8 марта Степное тюрьма5

8 марта Степное тюрьма6

8 марта Степное тюрьма7

8 марта Степное тюрьма8

8 марта Степное тюрьма9

Ак үйдөгү ормондордун опузасы

Мамлекеттик мекемеде же окуу жайларында иштеп  жүрүп “Агымга” кабар жазып, ой-пикирин билдирген адамдарды Акүйдун  идеологиясын тейлеген “жасоолдор” телефон аркылуу коркутуп, киши жиберип, “ээн ооз” гезитке экинчи жазбас кылып үшүн алып турган мисалдар Акаев президенттиктен кетерге аз калган жылдары аябай көп болгон. Ошол кезде “Кыргыз республикасынын Конституциясына өзгөртүүлөрдү жана толуктоолорду киргизүү жөнүндөгү” мыйзам элдик талкууга коюлуп, талкууга биз да катышып, окурмандардын ой-пикирлерин жарыялап турдук. Кезектеги “Бомбейкатка” (“Агым”, 13-декабрь, 2002-жыл, 1-бет) КМУда мага философиядан сабак берген Темир Эсенгелдиев агайымдын макаласынын атын “Ормон оюна келгенин кылат болбойлу” деп коюп туруп басып жибердим. Макала төмөнкүдөй эле:
“Акаев президенттиктен кеткенден кийин коргомокчу болгон ошол Конституциянын 53-статьясынын 1-пунктуна киргизилген толуктоо төмөнкүдөй болчу: “Экс-президент колтийбестик жана иммунитет укугуна ээ болот. Ал Кыргыз Республикасынын Президентинин ыйгарым укуктарын жүргүзүү мезгилинде жасаган аракеттери, ошондой эле ошол мезгилде айткан пикирлери үчүн кандайдыр бир куугунтуктоого алынышы же жоопкерчилик тартышы мүмкүн эмес”.
Буга каршы болгон агайым минтип жазып келиптир. “Бул боюнча кичине ой толгоп көрсөк, Кыргызстандын Президенти он эки жыл ичиндеги жасаган ар кандай оң жана терс аракеттери үчүн эл алдында да, мыйзам алдында да, тарых алдында да эч качан жооп бербейт, ал турсун талкуулоого, сындоого да, анализге да алынбайт. Демек, Президент да жана келечекте иштей турган Президенттер да илгери-кийин эч нерседен чочулап коркпой, оюна келгенин жасай берсе (монарх сымал) боло берет деген корутунду чыгып жатпайбы.
Бул жерден мен төмөнкүдөй кайчы пикиримди айткым келет: “Иштеп турган Президент өз учурунда эле эл алдында жооп берет жана керек болсо жоопко (жазага) да тартылат”. Бул сөз жүзүндө, мыйзам жүзүндө туура. Ал эми иш жүзүндөє болсо андай эмес. Эстеп көрөлүчү: иштеп турган президенттерден жоопко тартылганы азырынча жокко эсе. Тартылса Латын Америкасы менен Африканын айрым өлкөлөрүндөй көтөрүлүш, кан төгүү, төнкөрүш жолу менен тартылып келет.
Ошондуктан, талкууга алынган тексттен “…Ал Кыргыз Республикасынын…” деген сөздөрдөн тартып, “…мүмкүн эмес” деген сөздөр менен бүткөн сүйлөмдү Конституциядан алып салууну сунуш кылам.
Менимче Кыргызстанда Конституциялык Сот артыкбаш болуп турат. Анткени ал, биринчиден, Жогорку Сотту туюндурат, аны кайталайт жана ага альтернатива. Жогорку Сот–Жогорку мыйзамдан келип чыгат жана аны жетекчиликке алат, жогорку мыйзамыбыз болсо–Конституция. Демек, экөө тең жогорку мыйзамдын соту. Конституциялык сот кээде “конституциялык эмес” чечим кабыл алганы факт. Мисалга президенттик мөөнөттү узартканын келтирсек болот. Ошону менен ал эл алдындагы кадыр-баркынан такыр ажырап калды. Конституциялык сот түзүлгөндөн бери өзүнө чыгымдалып жаткан мамлекеттик арбын каражаттарды толук актабай, жакырчылыкта “жатып ичер” сыяктанып, өзүнүн жетиштүү составы менен жыл бою ашып кетсе араң беш иш карайт экен. Жогоркулардан улам Конституциялык сотту сот системасынан кыскартып койсо болмок.
Темир Эсенгелдиев, философия илиминин кандидаты, доцент
“Агым” жарык көрдү да эртең  менен элге тарап кетти. Түштөн кийин агайым:
-Шайлообек, Акүйдөн  менин ректорума “Эсенгелдиевди бошотуп салгыла” деп телефон согуптур. Ректор менин кафедра башчыма: “Бошотолу, “Агымга” барып иштесин” дейт. Башчым мага: “Жумуштан кетмек болдуң” дейт. Мен актандым: “Текстте Ормон деген сөз жок болчу, гезит кошуп жазып коюптур” деп. Ал кеңеш берди: “Гезит кайра жазсын, эмне үчүн кошконун, ошондо балким аман каласың” деп. Эми мени “Агымга” кызматка алгын, ректорум иштен айдаганы жатат. Ал аз келгенсип, бир жаш жигит “Агымды” көтөрүп алып кафедра башчыма: “Мен деген Ормондун чөбөрөсү болом. Эсенгелдиев деген силерде иштейт экен. Мага таап бериңиз, Ормонду оозанган неменин оозунан кан келтирип коеюн” деп жулунуп келиптир. “Ал бүгүн иштебейт, күтө тур, мен өзүм  кабар берем, гезит оң доп жазмай болду” деп кабинетинен араң чыгарыптыр. Каяктагы Ормонду кошо койдуң эле?”, – деп ыйламсырап телефон чалды.
Агайдын абалы кыйын экенин дароо түшүндүм. Анан “Агымдын” кийинки эле санына (“Агым”, 20-декабрь, 2002-жыл), гезиттин 1-бетине “Ормондон от чыгарбагыла” деген ат менен: “Ак үйдүн идеологиясын башкаргандар дароо ректорго телефон согуп, Ормонго тиш салган баатырдын тишин чагыш керек дегендей кыязда ишарат кылса керек, ошентип күнөөсүз жерден Темир Эсенгелдиевдин жанын эки кыла башташты. Ормондон олуттуу фигура жасап жаткандарга айтарыбыз, бул макаланын аталган заголовкасына Эсенгелдиевдин эч кандай тиешеси жок. Аны окутуучу эмес, редакция өзү койгон. Басма сөз мыйзамына ылайык келген каттарга кандай рубрика, кандай заголовка коерун ар бир редакция өзү чечет. Андай эле Ормонду сүт менен жуугусу келгендер болсо, анда Калыгул олуянын, Белек Солтоноев баштаган кыргыз тарыхчыларынын китептерин кайда катасыңар?” деп каяша жазып жарыяладым.
Гезит чыккандан эки күндөн  кийин агайым кайра чалып, иштен кетпей калганын, Ак үйдөн куугун токтогонун айтып, ыраазылыгын билдирди. Менин да көңүлүм тынчый түштү.
Эми ал кезде мындай окуялар аябайле арбын болгон. Агайым азыр Агрардык университеттин профессору.
 
Шайлообек Дүйшеев
Булак: «Багыт.кж»

Нургүл Кожомбердиева, акын Турар Кожомбердиевдин кызы: “Атамдын акыркы чыгармалары салынган дипломатын дагы деле ача элекпиз”

Быйыл кыргыздын улуу акыны Турар Кожомбердиев көзү тирүү болсо 75ке чыкмак. Тагдыр берген өмүр жашын татыктуу жашап єткєн акындын кызына жолугуп, атасы тууралуу сүйлоп берүүсүн сурандым.

-Быйыл кыргыздын өзү да алп, сөзүда алп акыны Турар Кожомбердиев көзү тирүү болсо 75ке чыкмак экен. Буга өкмөт тарабынан кандай көңүл бурулду?

-Өкмөт  тарабынан эч кандай көңүл бурулган жок. Көңүл бурмак турсун, көңүлүбүздү оорутушту. Атамдын быйылкы 75 жылдык юбилейлик датасын мамлекеттик деңгээлде өткөрүүгө жардам сурап КР Өкмөтүнө, Жогорку Кеңешке кат жазганбыз, а бирок алардан мындай деген «отписка» келди: «Сиздин кайрылууңузга жоопту Маданият жана туризм министрлиги берет». А Маданият министрлиги өз кезегинде мындай жооп жазыптыр: «75 жылдык дата юбилейлик болуп эсептелбейт. Турар Кожомбердиевдин 75 жылын юбилейдик иш-чарага кошууга болбойт». Эң кызыгы, юбилейлик иш-чарага кошуу үчүн КРӨкмөтүнүн аппаратынан чечим чыгыш керек дешиптир. Бири-бирине шылтап, бир нече жылдан бери алдап келгендерден биз абдан тажап бүттүк. Анткени, 5 жыл мурун дагы ушундай немелер бизди алдап жолго салышкан. Анда 2011-жыл эле. Ар бир революцияга СДПКны колдоп жалпыбыз менен жабыла катышып, Турар атамдын ырларынан плакат жасап алып жүргөнүбүздү анда 1 жылда унутуп коюшкан. Ошондо бизди баладай алдашып: «70 жылдык юбилейлик дата эмес, акындын 75 жылы болгондо анык юбилейи болот, ошондо белгилеп беребиз» дегенин эстесең абдан ыза болосуң.

-Турар аганы биз акын катары билсек, сен анын колунда тарбия алган атаң катары тааныдың. Жай турмушта мүнөзү, жүрүм-турум кандай эле? Кыздарына берген тарбиясы кандай болду?

нургул 2

-Атамдын мүнөзү жөнүндө айтсам, ал жанда жок жароокер, калыс, адамгерчиликтүү, намыстуу, Манас атадай айкөл жана акылман эле. Башкалардан өзгөчөлүнүп турган, нукура кыргыз инсаны болчу. Бир мүнөт убактысын бекер коротпой, жалаң жакшылык жасаганга жаны тынбай аракет кылчу. Бардык жумушка жоопкерчилик менен мамиле кылганы биз үчүн үлгү болду.

Улууну улуудай, кичүүнү кичүүдөй  сыйлап, эч кимдин көңүлүн оорутпаганга аракет жасап жана бизге да ошондой талап койчу. Ошону менен бирге кошоматчылыкты, арамзалыкты, ачкөздүктүжана башка терс көрүнүштөрдү жек көрчү.

-Сен атаңды эстегенде эң алгач кандай мүнөздөрү, сөзү же бир окуясы эске келет?

-Мен аны эстегенде тыкан болуп иштеп отурганы көз алдыма келет. Бир да жолу каалашынча эс алып, уктап же  өзү үчүн жандалбастаганын көрбөдүм. Абдан көп окучу, көптү билчү. Ал билбеген эч нерсе жоктой сезилчү мага. Эс-тутуму да абдан жакшы, логикалык жана аналитикалык ой жүгүртүүсү да күчтүү ылдам эле. Достору менен дем алыш күндөрү  шахмат ойногондо такыр утулчу эмес, а карта ойногондо кимде кандай карталар бардыгын жаттап калып, тез эле башкаларды утуп алып, жыргап күлүп кала турган. Кроссворддорду укмуш бат чечкенине баарыбыз таңкалчубуз.

Туура эмес иш кылсаң катуу урушуп аягында: «Башың баш, багалчагың кара таш» деп басып кетчү же бирөөгө катуу таарынса көпкө сүйлөшпөй койгон адатынан коркор элек.

-Эмнелерди жакшы көрчү? Табигатты, тамак-аштан эмнени жактырчу, кантип көңүл аччу? Эл билбеген кайсы жоруктарын айтып бере аласың?

-Сары-Булакка барганды жакшы көрүп, шаардан айылга чейин такси жалдап барчубуз. Ата-энеме деп тамакты мүшөктөп сатып алат, айылга барып келген биз үчүн чоң майрам. Жолдо баратканда машинаны токтотуп коюп бизге каалаган нерсенин баарын сатып берчү. Деги жок деген сөздү жаман көрөр эле. Укан эжекеси аны кєп урушчу: «Туке, сен качан экономдоп жашайсың, акчаңды ак чөлмөк кылып чачасың, өзүңдү  ойло, машине ал. Жана башка материалдык байлык топтосоң» деп. Анда ал: «Мен ата-энемден эч нерсемди аябайм, акча табылат, атам менен апамды тирүүсүндө эркелетем, сиз да менден үйрөнүңүз» – деп жооп берчү. Туура тамактануу деген анда кєп пропаганда болгон эмес. Биздин күнүмдүк  тамактарды эстесем өтө эле калориясы күчтүү экен. Беш бармак, боорсок, кыргыз нан, күлчөтай, боорсок, чучук, казы-карта, кымыз деген їүйдөн үзлчү эмес. Кыргыздын тамагын абдан жакшы көрүп, көк-сөк жегенди жактырбай турган. Жазында үйдөн өйдө жагындагы паркка барып эс алып, кээде Кызыл-Аскердеги Эркебү эжекемдикине барып, сыртта шашлык жасап жеп көңүл ачып келчүбүз. А жайында сөзсүз Ысык-Көлгө барганды жакшы көрчү.

Деги Турар атамды кудай чексиз сүйгөн  окшойт, эч нерседен кем кылбаптыр:  өң десең – өң, бой десең – бой, ой десеў – ой, талант десең – чексиз талант бериптир. Карап туруп таң калчумун. Эч качан жок дебейт, бирок анда дайым акча үзүлбөйт. Эч качан келбе дебейт,  үй толо конок, ошого жараша эмне каалаган ашың бар. Ал барда үйүбүз береке, ырыс менен кутка жык эле. Муздаткычта дайым бир тайдын эти турчу. Чучук, казы карта, беш бармак деген кудайдын куттуу күнүжасалчу. Кышында дагы кымыз алдырып ичээр эле, бир да жөө баспай, такси менен гана жүрчү. Иши кылып ал кудайдын сүйгөн инсаны болчу. Кудай аны абдан эркелетип жаткандай, жашоого эркелеп, кубанып жашап кетти.

-Жарыялана элек чыгармалары барбы? Бар болсо качан жарык көрөт?

-Кєп нерселерди жазып жатам, балдарга сонун жомок жаздым, 2 пьесам бүттү эми машинкеге түшүрүш  керек деп жүргөн. Анысын коду бар дипломатка салып койгон. Ал дипломатын дагы эле ачкан жокпуз, анткени кодун чечмелей албадык.

-Жаш акындарга кандай мамиле жасачу?

-Жаш акындарга абдан жакшы мамиле жасап, эч качан жаман жаздың, сенден акын чыкпайт деген сөздөрдү айтып көңүлүн ооруткан эмес. Мырза деген иниси Университеттин филология факультетинде окуп жүргөндө аны менен болочок акындар ээрчип келип, бата алып кетишчү.

Ошондогу жаш акындардын бири Барчынбек Бугубаев жазгандай:

Ичинде мңў сандаган майда бактын,

Ийилип улуу боюн кайда катсын…?

Жаңы эле жазып жүргөнн тай күлүктөр,

Жанында чогулчубуз ал дарактын.

…Эгер сен ыр шаарына келбегенде,

Эки эсе кыйын турмак пенделерге.

Көбүнүн ыр дүйнөсү кедей болмок,

Көк чийген дарагыңды көрбөгөндө.

…Эгер сен ыр талаага акпаганда,

Турбасаң мисал болуп башкаларга.

Канча акын майда болуп кала бермек,

Кайрылып сени туурап жазбаганда… , – атам жаш ыр ышкыбоздоруна бийик өскөн, мөмөсү шактап ийилген дарак эле.

 

  Назгүл Осмонова

Булак: «Багыт. кж»

 

Рита айым “маданият жана тарых” жылына карата иш-чараны үзгүлтүккө учурата жаздады

Өлкө башчысы Алмазбек Атамбаевдин “2016-жылды Тарых жана маданият” жылы деп жарыялоо жөнүндө жарлыгынын урматына Түп райондук маданият бөлүмү “Элимдин тынчтыгы, маданияты жана тарыхы” аттуу иш чарасын ушул жылдын 13-февралында өткөргөн. Иш-чара элдин демилгеси менен райондук деңгээлде өткөрүлүп, өз баасына татыган.

Алгач мектеп окуучулары “Элимдин тынчтыгы жана маданияты, тарыхы” деген темада дилбаяндарын жазышып, сүрөттөрдү тартышкан. Эң мыкты деп аталган эмгектер өзгөчө белектер менен сыйланышкан.

13-февралда Түп райондук мамлекеттик администрациясынын чоң залында иш-чара өткөрүлүп, Ысык-Көл облусунун мамлекеттик администрациясынан дагы атайын коноктор чакырылган.

Бирок, бул иш-чара өткөрүлөрүнө  эки-үч күн калганда Ысык-Көл облусундагы ыйгарым укуктуу өкүлүнүн орун басары Рита БОРБУКЕЕВА  иш чаранын сценарийин атайын суратып алып, иш-чараны уюштуруучуларын чакыртып, сценарийдин ар бир тамгасына чейин текшерип, “эмне үчүн бул мындан кийин сүйлөйт, эмне үчүн мени менен кеңешпейсиңер? Тынчтык деген сөздү эмнеге кошосуңар? Силер жарлыкты бурмаладыңар”- деп кыжырланып, аларды каалагандай тилдеген экен.

Анысы аз келгенсип, уюштуруучуларды сыртка чыгарда, милицияга кол баштыктарын аңтартып, чектен ашкан мамиле жасаптыр. Айтор, Рита айым айрымдар менен кайым айтышып, өткөрүлүүчү иш-чаранын сценарийинен мас адамдай кынтык издегенин биз өз кулагыбыз менен угуп, айран калдык.

Ошентип, президенттин “тарых жана маданият” жылына карата уюштурулган саамалык Рита айымдын жөнү жок аракеттеринен улам аз жерден өтпөй кала жаздаптыр. Атүгүл, иш-чара өткөрүлгөндөн кийин да мени жакшылап сыйлабайсыңар дегенчелик кылып зиркилдегенин айтып күбө болгондор күйүп-бышат.

Булак: “Эл деми”

Аскат Тейит: “Бул бийлик апрелде ѳлгѳндѳрүн мүрзѳсүн кучактап алып ыйлап айткан убадасына турган жок... көп маалыматты Курманбек Бакиевден уктум”

Мен, 2010-жылы башкалар сыяктуу Атамбаев, Текебаев, Сариев жана Отунбаева баштаган убактылуу ѳкмѳттүн убадаларына ишенип, аянтта Бакиев башкарган бийликке каршы ниеттеги адамдардын катарында болгомун. Ооба, электр жарыгынын баасы 1 сом 50 тыйынга кымбаттайт экен деген суук кабар тарап, Атамбаев баштаган оппозиция “электр жарыгынын 1 кВт наркы 10 тыйын, Бакиев негизи жок кымбаттатканы жатат, Токтогулдагы сууну сатып жиберди”,-деп жер сабап ыйлактап, элге ѳзгѳчѳ жакшы жашоо алып келээрин айтса мен дагы “Бакиев кетсе экен, Атамбаев жакшы жашоо алып келет беле”,-деп ичимден ойлонуп койчу элем. Ошентип, элди удургуткан оппозиция 7-апрелде аянтка куралчан адамдарды алып келип, кандуу кагылыштагы дарексиз тараптан атылган куралдын огунан канчалган курмандык болду. Муну Убактылуу ѳкмѳт Бакиевдин буйругу менен Акүйдү кайтаргандар атты деген бүтүм чыгарган. Бирок, атайын иликтѳѳ экспертизадан Акүйдѳн сунулган куралдан чыккан октон эч ким курмандык болбогонун бул бийлик да жашырган жок.

Күнѳѳ кимде экенин айтуудан мурда, Убактылуу ѳкмѳт убада кылган жакшы жашоого биз жеттикпи? Албетте буга коомчулуктун жообу бар, ал – ЖОК!
Күнүмдүк жашоо-тиричиликке керектелүүчү заттар 3 эсе кымбаттап, андан чыгуунун жолун кооз жана куру сѳз менен убагында элдин башын айландырган Атамбаев таба алган жок. Ѳзү апрелден кийин ѳлгѳндѳрүн мүрзѳсүн кучактап алып берген убадасына турган жок. Коррупция гүлдѳп, жемишин берсе, кымбатчылык жана элдин жакырчылыгы жеткен чегине барды. Электр жарыгына болгон баа 2 сом 16 тыйынга кымбаттап, Токтогул суу сактагычы Максим Бакиев жок болсо да ѳзүнѳн ѳзү соолуп бара жатат. Башкача айтканда Токтогул суусун тымызын сатуу токтогон жок. Тизмектеп айта берсе каңырыгың түтѳп, элдин башына келген кейиштүү тагдырга шолоктоп ыйлагың келет. Мына ушундай кейиштүү тагдырды кыргыз эли ѳзү тандап алдыбы же алдамчы Атамбаев баштаган кыйратуучулардын азгырыгына ишендикпи, эми ѳкүнүп жатабыз. Мен да кѳптүн бири катары ѳкүнүп, президент Курманбек Бакиевди кубалап, анын бийлигин кулатканга кейийм. 6 жылдан бери мына ушул ойлор менин жан дүйнѳмѳ тынчтык бербей жүрдү.
Кѳптѳн бери ушул ойлорумду, элдеги абалды, ѳкүнүч менен армандарды Курманбек Салиевичке айтып, чындыкты жеткирип сыр бѳлүшүп, андан кѳпчүлүктүн атынан кечирим сурагым келчү. Бул менин адамдык абийир алдындагы каалоом эле. Ошол максатым ишке ашып, жакшы адамдар аркылуу Минск шаарындагы Курманбек Салиевич менен жолугушканга мүмкүнчүлүк алдым. 23-февралга чакыруу алып, жѳнѳп кеттим. Толкундануу менен кубануу аралаш сезим ортосунда бара жаттым…
Жолугуу убактысы келип, амандашып аркы-беркини сураштык. Бир топ баарлашып отургандан кийин 7-апрелдеги окуя боюнча сурадым…

“Билесиңби Аскат, мен каза болгондорго чын жүрөгүмдөн кайгырамын. Алар алданып калды… Президент тараптан “Элди аткыла!” деген эч кандай буйрук болгон эмес. Карапайым элди ким атканын, азыр Кыргызстанды башкарып жаткан бийлик аябай жакшы билет. Тилекке каршы алар, болуп өткөн жана болуп жаткан окуяларды деле бүт баарын Бакиевдерге шылтоолоп отурганы, бул көрүнүш жакшылыкка алып келбейт.

Чын эле азыркы бийлик ак болсо, Кыргызстанда эле соттой бербей, дүйнөлүк сотко берсе, соттошконго даярмын. Мен өмүр бою мамлекеттик кызматтарда иштеп, кыргыз элиме ак дилден кызмат өтөп келдим. Элим үчүн кызмат кылдым, жардам сурагандардан эч нерсе аяган жокмун. Бирок ошондо көпчүлүк, “алдагандан башкага жарабаган” топту ээрчип кеткенине аябай өкүндүм… Бирок, кыраакы, көрөгөч кыргыз калкым ким кандай иштегенин түшүнүп жетти деп ойлоймун.

Айрым, эр жүрөк Асейин Саралаевге окшогон азаматтарыбыз, социалдык тармактагы миңдеген колдоочуларым кимдин-ким экенин айтып ачык жазып жатышат, Кыргыз элиме ыраазымын. Чек ара меселесин алсак, бул маселе өлкө башчыларына карап чечилет. Мен президент болуп турганда Тажикстандын чек арасы тарап менен бир дагы чуу болгон эмес. Алсак, ушул таптарда чек ара маселеси, күн сайын көйгөй жаратып жатат. Бул көрүнүштүн себеби, президенттин аброюу кошуна мамлекеттерде дээрлик жоктугунан… Азыркы бийликтин же болбосо президенттин, “чек ара маселесин чечебиз” деп көкүрөк каккылагыны ал карандай катардагы калпы. Билесиңерде убагында алар өздөрүн “чыныгы демократпыз” деп бийликке келген.

Бийликке келгенче, кыргыз элинин башын бир эмес, миң айлантып, ооз көптүрүп айткан ураан убадаларын такыр унутуп калды. Чек ара маселеси бул жакта турсун, эптеп экономиканы көтөрө албай, карыз сурагандан башка эч нерсеге жараган жок, тескерисинче тээ алыскы европа салыктары менен муунткан өлкөгө айлантты”,-деп айтты.

Сѳз арасында Кыргызстанга кайтып келесизби деп сурасам, мындай деди:
“Албетте барам. Менин барарымды кыргыз элим гана чечет, мен эле эмес тунгуч президент Аскар Акаев дагы барышы керек. Негизи мамлекетибизге тополоң-ынкылап жолу менен эмес, элдин эрки менен кайрылам”,-деп айткан Курманбек Салиевич башка кѳп суроолорума жооп берип, менден Кыргызстан тууралуу кызыгып сурап, элдин жашоосу тууралуу тынчсызданып жатканын жүрѳгүнѳн билдирди.
Баарлашуу соңунда жакында жарыкка чыккан китебин белекке берип, мага амандык, Кыргызстанга бакубатчылык тилеп мени узатты…
Аскат Тейит, Москва – Минск – Бишкек

Меню